ជាតិ
បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ
សង្គមជាតិ
ទាន ប្រែថា «ឲ្យរបស់ដែលគួរឲ្យ ដល់បុគ្គល ដែលគួរឲ្យ»
× ទាន មានពីរយ៉ាង គឺធម្មទាន និងអមិសទាន។ ធម្មទាន គឺជាការឲ្យធម៌ជាទាន ហើយអមិសទាន គឺជាការបរិច្ចាគនូវរបស់សម្រាប់បរិភោគ និងរបស់សម្រាប់ប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ ធ្វើជាទាន។
ការពន្យល់ពីទានពេលនេះ ហាក់ដូចជាសំដៅទៅលើអត្ថន័យនៃអមិសទានតែម្យ៉ាងប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនបានបកស្រាយពីអត្ថន័យនៃធម្មទានឡើយ។ ទាន មានន័យថា ការឲ្យនូវរបស់ដែលគួរឲ្យ ដល់បុគ្គលដែលគួរឲ្យ។ ចុះដូចម្តេចដែលហៅថា វត្ថុដែលគួរឲ្យ ហើយដូចម្តេចដែលហៅថា បុគ្គលដែលគួរឲ្យ?
វត្ថុដែលគួរឲ្យ សំដៅដល់វត្ថុទាំងឡាយ ដែលញ៉ាំងប្រយោជន៍ឲ្យកើតមានដល់បុគ្គលអ្នកទទួល ដូចជា អាហារបរិភោគ គ្រឿងឧបរិភោគ (របស់ប្រើប្រាស់) ទីស្នាក់អាស្រ័យ និង ថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺ ជាដើម។ ចំណែក បុគ្គលដែលគួរឲ្យ សំដៅដល់បុគ្គលដែលសក្តិសមនឹងទទួលបាននូវវត្ថុដែលផ្តល់ឲ្យ ដូចជា មាតាបិតា អ្នកមានគុណធម៌ខ្ពង់ខ្ពស់ អ្នកបួស អ្នកមានសីល ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឬក៏ជាអ្នកក្រខ្សត់ និងជនទុគ៌ត ជាដើម។
ដូច្នេះ ដើម្បីធ្វើទានឲ្យពេញលក្ខណៈ អ្នកត្រូវពិចារណា ថាតើបុគ្គលណាដែលអ្នកគួរផ្តល់ឲ្យ ហើយផ្តល់ឲ្យនូវវត្ថុអ្វីដែលអាចញ៉ាំងប្រយោជន៍ដល់បុគ្គលនោះ។ ការធ្វើទាន ត្រូវប្រកបដោយបញ្ញា ទើបបានផលទាំងអ្នកទទួល ទាំងអ្នកផ្តល់ឲ្យ។ ការធ្វើទានដោយខ្វះបញ្ញា មិនត្រឹមតែមិនផ្តល់ផលល្អដល់អ្នកទទួលនោះទេ តែវាថែមទាំងអាចផ្តល់ទោសដល់អ្នកខ្លួនឯងទៀតផង។
ប្រសិនបើអ្នកផ្តល់នូវរបស់ដែលគួរឲ្យ ដល់បុគ្គលមិនគួរឲ្យ ក៏មិនមានឈ្មោះថា ពេញលក្ខណជាទានដែរ ហើយប្រសិនបើអ្នកផ្តល់នូវរបស់មិនគួរឲ្យ ដល់បុគ្គលដែលគួរឲ្យ ក៏មិនមានឈ្នោះថាពេញលក្ខណជាទានដូចគ្នា។
ឧបមាថា អ្នកយកម្ហូបអាហារទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ ហើយម្ហូបនោះអ្នកស្លពីសាច់សុនក នោះមិនចំតួជាទានឡើយ។ តាមពិត ព្រះសង្ឃជាអ្នកមានសីល ជាស្រែបុណ្យរបស់យើង ដែលយើងគួរធ្វើទានជាមួយ តែព្រះវិន័យ មិនអនុញ្ញាតឲ្យព្រះសង្ឃ ឆាន់សាច់សុនកនោះទេ។ ត្រង់នេះ គឺអ្នកយករបស់មិនគួរឲ្យ (សម្លសាច់សុនក) ទៅឲ្យបុគ្គលដែលគួរឲ្យ (ព្រះសង្ឃ) ដែលធ្វើឲ្យទាន់របស់អ្នក មិនពេញលក្ខណៈ។
ផ្ទុយមកវិញ ប្រសិនបើអ្នកយកមាសប្រាក់ ឬម្ហូបអាហារទៅផ្គត់ផ្គង់ដល់ជនពាល ចូលចិត្តដើរស៊ីផឹក លេងល្បែង សេពគ្រឿងញៀន ពេលនោះវាមិនត្រឹមតែមិនផ្តល់ផលល្អដល់អ្នកនោះទេ វាថែមទាំងអាចផ្តល់នូវទោសដល់អ្នកវិញទៀត។ មាស ប្រាក់ ឬម្ហូបអាហារទាំងអស់នេះ គឺជាវត្ថុដែលគួរឲ្យ និងគួរយកទៅធ្វើទាន តែជនពាល ជាបុគ្គលមិនគួរឲ្យ ព្រោះគ្មានគុណធម៌ ប្រព្រឹត្តតែអបាយមុខ នាំទុក្ខទោសដល់គ្រួសារ និងសង្គម។
ជនពាល មិនសក្តិសមនឹងមានឈ្នោះថា បុគ្គលដែលគួរឲ្យ គួរធ្វើទានជាមួយនោះទេ។ ដូច្នេះទាន ដែលអ្នកធ្វើជាមួយជនពាល ក៏មិនមានឈ្នោះថាជាទានពេញលក្ខណៈដូចគ្នា៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com