ជាតិ
ពីនេះ ពីនោះ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ៖ ជាធម្មតា ក្នុងការជួញដូរ ការកស៊ី ឬការប្រកបរបរអ្វីមួយ គេតែងគិតគូរ ថ្លឹងថ្លែង ឬពិចារណាគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរាប់ចាប់តាំងពីការចំណាយដើមទុន កម្លាំងកាយ សមត្ថភាពជំនាញ ពេលវេលា ទីកន្លែង ទំហំការងារ ភាពស្មុគស្មាញ ភាពងាយស្រួលនិងការលំបាក គ្រោះថ្នាក់ បញ្ហាប្រឈម ផលចំណេញ ព្រមទាំងឱកាសនិងហានិភ័យផ្សេងៗដែលអាចកើតមានក្នុងពេលបំពេញការងារនោះផងដែរ។ ហេតុនេះហើយ បានជាមានសុភាសិតមួយលើកឡើងថា «ជួញជិតជាជាងជួញឆ្ងាយ»។ តើសុភាសិតនេះ មានអត្ថន័យដូចម្ដេច? ហើយវាមានគោលបំណងអប់រំយ៉ាងណាដែរ?
មុននឹងបកស្រាយសុភាសិតនេះ យើងគួរយល់ដឹងពីពាក្យគន្លឹះជាមុនសិន។ ក្នុងសុភាសិតនេះ មានពាក្យគន្លឹះចំនួនពីរ គឺ«ជួញ» និង«ជាជាង»។ តាមន័យចង្អៀត«ជួញ» សំដៅយកសកម្មភាពនៃការទិញ និងការលក់ដូរទំនិញ ផលិតផល ឬសេវាកម្មអ្វីមួយ។ ក្នុងន័យទូលាយ ពាក្យ«ជួញ» ក៏អាចសំដៅយកការបំពេញការងារ ឬការប្រកបមុខរបរផ្សេងៗដើម្បីទទួលបានប្រាក់កម្រៃ ឬផលចំណេញផ្សេងៗផងដែរ ដូចជា ធ្វើការងាររាជការ ការងារក្នុងវិស័យឯកជន(សិប្បកម្ម រោងចក្រ សហគ្រាស ក្រុមហ៊ុន សាជីវកម្ម...) ការងារសង្គមស៊ីវិល ឬការងារកសិកម្ម ជាដើម។ «ជាជាង» សំដៅយកន័យថា ប្រសើរជាង គ្រាន់បើជាង ល្អជាង គួរធ្វើជាង ត្រឹមត្រូវជាង។ វាជាទម្រង់នៃពាក្យដែលផ្ដល់យោបល់ឱ្យអ្នកអាន អ្នកស្ដាប់យកទៅពិចារណា ថ្លឹងថ្លែង មិនមែនជាបទបញ្ជាដាច់ខាតនោះទេ។
តាមន័យត្រង់«ជួញជិតជាជាងជួញឆ្ងាយ» មានន័យថា ក្នុងការជួញដូរ ការលក់ដូរទំនិញឬសេវា ការរកស៊ី ការប្រកបមុខរបរ ឬការបំពេញការងារអ្វីមួយ គួរតែជ្រើសរើសយកទីតាំងណាមួយដែលនៅជិតផ្ទះសម្បែងឬស្រុកកំណើតរបស់យើងទើបប្រសើរ។ ក្នុងន័យនេះ ប្រហែលជាបុព្វបុរសខ្មែរចង់ផ្ដល់ដំបូន្មាននិងបទពិសោធន៍ថា ការជួញដូរឬការប្រកបរបរនៅទីកន្លែងឆ្ងាយអាចជួបនឹងឧបសគ្គច្រើន ការចំណាចក៏ច្រើន ហើយហានិភ័យក៏ច្រើនជាងការជួញដូរឬការប្រកបការរងារនៅកន្លែងជិតដែរ។ ជាការណ៍ពិតណាស់ ការជួញដូរ ឬការប្រកបរបរនៅកន្លែងឆ្ងាយ អាចប្រឈមមុខនឹងការមិនស្គាល់ច្បាស់នូវលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ អាកាសធាតុ ស្ថានភាពសង្គម ឥរិយាបថសង្គម វប្បធម៌ ភាសា សាសនា បរិបទនយោបាយ ច្បាប់ ជាដើម។ ចំណែកឯការចំណាចដើមទុន ការចំណាយប្រតិបត្តិការ និងការចំណាយប្រចាំថ្ងៃ ក៏ច្រើនដែរ។ លក្ខណៈទាំងអស់នេះហើយ ដែលអាចនាំឱ្យយើងងាយជួបឧបសគ្គ ការខាតបង់ និងអាចជួបនឹងហានិភ័យផ្សេងៗ ជាយថាហេតុ។ ឧទាហរណ៍ មានបងប្អូនពលករខ្មែរមួយចំនួនដែលបានចេញទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ ចិន ម៉ាឡេស៊ី កូរ៉េ ជាដើម បានទទួលរងគ្រោះដោយត្រូវបានគេរំលោភផ្លូវភេទ ប្រើឱ្យធ្វើការស្ទើរគ្មានពេលសម្រាក ប្រើអំពើហិង្សាលើរាងកាយ និងបង្ខំឱ្យធ្វើការដែលខ្លួនមិនចង់ធ្វើ ជាដើម។
តាមន័យធៀប «ជួញជិតជាជាងជួញឆ្ងាយ» ក៏អាចមានន័យថា ក្នុងការជ្រើសរើសគូស្រករក៏គួរជ្រើសរើសយកអ្នកជិតដែរ។ ពីព្រោះ ការជ្រើសរើសយកអ្នកជិតមកធ្វើជាគូស្រករវាមានភាពងាយស្រួលក្នុងតាមដាន ការសិក្សាពីសាវតា អត្តចរិត ចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់អ្នកដែលជាអនាគតភរិយាឬស្វាមី និងព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗដទៃទៀតពីសាច់ញាតិ ដែលទាំងអស់នេះ យើងគួរតែដឹងមុនពេលយើងធ្វើការសម្រេចចិត្តចាប់ដៃគ្នាជាប្ដីប្រពន្ធ។ ប៉ុន្តែ បើយើងជ្រើសរើសយកអ្នកឆ្ងាយមកធ្វើជាគូស្រករ វានាំឱ្យយើងពិបាកក្នុងការចំណាយពេលវេលាទៅតាមដាន សិក្សាពីសាវតា និងព័ត៌មានសំខាន់ៗដទៃទៀត ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ។
ដោយសារហេតុផលទាំងអស់នេះហើយ ទើបបុព្វបរុសខ្មែរបានផ្ដល់ដំបូន្មានឱ្យប្រជាជនខ្មែរគួរតែជួញដូរ រកស៊ី ធ្វើការងារ ឬជ្រើសរើសយកគូស្រករនៅកន្លែងជិតផ្ទះសម្បែង ស្រុកកំណើត ឬក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន ទើបប្រសើរ។
បើពិនិត្យឱ្យហ្មត់ចត់ពីគោលបំណងនៃសុភាសិតនេះ យើងអាចមើលឃើញថា បុព្វបុរសរបស់យើង អប់រំប្រជាជនខ្មែរជំនាន់ក្រោយឱ្យចេះថ្លែងអំពីព័ត៌មានចាំបាច់ផ្សេងៗមុននឹងសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសការជួញដូរ ការរកស៊ី ការងារ ឬគូស្រករ ជាពិសេស សង្កត់ធ្ងន់លើចម្ងាយនៃទីតាំងការងាររបស់យើង។
ប៉ុន្តែ អត្ថន័យនៃសុភាសិតនេះ ក៏មិនបានហាមដាច់ខាតមិនឱ្យអ្នកណាម្នាក់ធ្វើការជួញដូរ ការរកស៊ី ការងារ ឬជ្រើសរើសគូស្រករនៅស្រុកឆ្ងាយដែរ។ ជាក់ស្ដែង នៅក្នុងសុភាសិតនេះបានរំលេចនូវពាក្យគន្លឹះមួយគឺ «ជាជាង» ដែលខ្លឹមសារនៃពាក្យនេះ មិនសំដៅយកការហាមដាច់ខាតទេ ប៉ុន្តែ វាមានន័យត្រឹមតែការផ្ដល់យោបល់ឬអនុសាសន៍ប៉ុណ្ណោះ។ ការប្រើពាក្យ«ជាជាង»នេះ គឺជាការផ្ដល់គំនិតឱ្យយើងពិចារណា និងផ្ដល់បទពិសោធន៍ដែលបុព្វបុរសរបស់យើងធ្លាប់បានជួបប្រទះតែប៉ុណ្ណោះ វាមិនមែនជាបទបញ្ជាដាច់ខាត ឬគំនិតមួយដែលមានសច្ចភាពដាច់ខាតមួយរយភាគរយនោះទេ។
ដូច្នេះ ប្រសិនបើនរណាម្នាក់ឬក្រុមណាមួយ ចង់ទៅជួញដូរ រកស៊ី ធ្វើការ ឬជ្រើសរើគូស្រករនៅស្រុកឆ្ងាយ ឬក្រៅប្រទេស ក៏សុភាសិតនេះមិនបានរារាំងដែរ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេត្រូវតែប្រាកដថា បានរៀបចំខ្លួនរួចរាល់ទាំងការសិក្សាពីលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ អាកាសធាតុ ស្ថានភាពសង្គម ឥរិយាបថសង្គម វប្បធម៌ ភាសា សាសនា បរិបទនយោបាយ ច្បាប់ ជាដើម និងទទួលបានព័ត៌មានមូលដ្ឋានគ្រប់គ្រាន់ទាក់ទងនឹងកម្មវត្ថុ ឬគោលដៅរបស់ខ្លួន។ ក្រៅពីនេះ ពួកគេក៏គួរតែមានសមត្ថភាពនិងបទពិសោធន៍គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបំពេញការងារ ការគ្រប់គ្រងអាជីវកម្ម ការកំណត់ទំហំទីផ្សារ អតិថិជន និងការកំណត់ហានិភ័យ។ លើសពីនេះទៀត ពួកគេក៏ត្រូវមានសមត្ថភាពក្នុងប៉ាន់ស្មានពីលទ្ធភាពនៃទទួលបានផលចំណេញ និងភាពជោគជ័យក្នុងអាជីពរបស់ខ្លួនផងដែរ៕
ដោយសាស្ត្រាចារ្យ ឈត ប៊ុនថង
មុននឹងបកស្រាយសុភាសិតនេះ យើងគួរយល់ដឹងពីពាក្យគន្លឹះជាមុនសិន។ ក្នុងសុភាសិតនេះ មានពាក្យគន្លឹះចំនួនពីរ គឺ«ជួញ» និង«ជាជាង»។ តាមន័យចង្អៀត«ជួញ» សំដៅយកសកម្មភាពនៃការទិញ និងការលក់ដូរទំនិញ ផលិតផល ឬសេវាកម្មអ្វីមួយ។ ក្នុងន័យទូលាយ ពាក្យ«ជួញ» ក៏អាចសំដៅយកការបំពេញការងារ ឬការប្រកបមុខរបរផ្សេងៗដើម្បីទទួលបានប្រាក់កម្រៃ ឬផលចំណេញផ្សេងៗផងដែរ ដូចជា ធ្វើការងាររាជការ ការងារក្នុងវិស័យឯកជន(សិប្បកម្ម រោងចក្រ សហគ្រាស ក្រុមហ៊ុន សាជីវកម្ម...) ការងារសង្គមស៊ីវិល ឬការងារកសិកម្ម ជាដើម។ «ជាជាង» សំដៅយកន័យថា ប្រសើរជាង គ្រាន់បើជាង ល្អជាង គួរធ្វើជាង ត្រឹមត្រូវជាង។ វាជាទម្រង់នៃពាក្យដែលផ្ដល់យោបល់ឱ្យអ្នកអាន អ្នកស្ដាប់យកទៅពិចារណា ថ្លឹងថ្លែង មិនមែនជាបទបញ្ជាដាច់ខាតនោះទេ។
តាមន័យត្រង់«ជួញជិតជាជាងជួញឆ្ងាយ» មានន័យថា ក្នុងការជួញដូរ ការលក់ដូរទំនិញឬសេវា ការរកស៊ី ការប្រកបមុខរបរ ឬការបំពេញការងារអ្វីមួយ គួរតែជ្រើសរើសយកទីតាំងណាមួយដែលនៅជិតផ្ទះសម្បែងឬស្រុកកំណើតរបស់យើងទើបប្រសើរ។ ក្នុងន័យនេះ ប្រហែលជាបុព្វបុរសខ្មែរចង់ផ្ដល់ដំបូន្មាននិងបទពិសោធន៍ថា ការជួញដូរឬការប្រកបរបរនៅទីកន្លែងឆ្ងាយអាចជួបនឹងឧបសគ្គច្រើន ការចំណាចក៏ច្រើន ហើយហានិភ័យក៏ច្រើនជាងការជួញដូរឬការប្រកបការរងារនៅកន្លែងជិតដែរ។ ជាការណ៍ពិតណាស់ ការជួញដូរ ឬការប្រកបរបរនៅកន្លែងឆ្ងាយ អាចប្រឈមមុខនឹងការមិនស្គាល់ច្បាស់នូវលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ អាកាសធាតុ ស្ថានភាពសង្គម ឥរិយាបថសង្គម វប្បធម៌ ភាសា សាសនា បរិបទនយោបាយ ច្បាប់ ជាដើម។ ចំណែកឯការចំណាចដើមទុន ការចំណាយប្រតិបត្តិការ និងការចំណាយប្រចាំថ្ងៃ ក៏ច្រើនដែរ។ លក្ខណៈទាំងអស់នេះហើយ ដែលអាចនាំឱ្យយើងងាយជួបឧបសគ្គ ការខាតបង់ និងអាចជួបនឹងហានិភ័យផ្សេងៗ ជាយថាហេតុ។ ឧទាហរណ៍ មានបងប្អូនពលករខ្មែរមួយចំនួនដែលបានចេញទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ ចិន ម៉ាឡេស៊ី កូរ៉េ ជាដើម បានទទួលរងគ្រោះដោយត្រូវបានគេរំលោភផ្លូវភេទ ប្រើឱ្យធ្វើការស្ទើរគ្មានពេលសម្រាក ប្រើអំពើហិង្សាលើរាងកាយ និងបង្ខំឱ្យធ្វើការដែលខ្លួនមិនចង់ធ្វើ ជាដើម។
តាមន័យធៀប «ជួញជិតជាជាងជួញឆ្ងាយ» ក៏អាចមានន័យថា ក្នុងការជ្រើសរើសគូស្រករក៏គួរជ្រើសរើសយកអ្នកជិតដែរ។ ពីព្រោះ ការជ្រើសរើសយកអ្នកជិតមកធ្វើជាគូស្រករវាមានភាពងាយស្រួលក្នុងតាមដាន ការសិក្សាពីសាវតា អត្តចរិត ចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់អ្នកដែលជាអនាគតភរិយាឬស្វាមី និងព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗដទៃទៀតពីសាច់ញាតិ ដែលទាំងអស់នេះ យើងគួរតែដឹងមុនពេលយើងធ្វើការសម្រេចចិត្តចាប់ដៃគ្នាជាប្ដីប្រពន្ធ។ ប៉ុន្តែ បើយើងជ្រើសរើសយកអ្នកឆ្ងាយមកធ្វើជាគូស្រករ វានាំឱ្យយើងពិបាកក្នុងការចំណាយពេលវេលាទៅតាមដាន សិក្សាពីសាវតា និងព័ត៌មានសំខាន់ៗដទៃទៀត ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ។
ដោយសារហេតុផលទាំងអស់នេះហើយ ទើបបុព្វបរុសខ្មែរបានផ្ដល់ដំបូន្មានឱ្យប្រជាជនខ្មែរគួរតែជួញដូរ រកស៊ី ធ្វើការងារ ឬជ្រើសរើសយកគូស្រករនៅកន្លែងជិតផ្ទះសម្បែង ស្រុកកំណើត ឬក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន ទើបប្រសើរ។
បើពិនិត្យឱ្យហ្មត់ចត់ពីគោលបំណងនៃសុភាសិតនេះ យើងអាចមើលឃើញថា បុព្វបុរសរបស់យើង អប់រំប្រជាជនខ្មែរជំនាន់ក្រោយឱ្យចេះថ្លែងអំពីព័ត៌មានចាំបាច់ផ្សេងៗមុននឹងសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសការជួញដូរ ការរកស៊ី ការងារ ឬគូស្រករ ជាពិសេស សង្កត់ធ្ងន់លើចម្ងាយនៃទីតាំងការងាររបស់យើង។
ប៉ុន្តែ អត្ថន័យនៃសុភាសិតនេះ ក៏មិនបានហាមដាច់ខាតមិនឱ្យអ្នកណាម្នាក់ធ្វើការជួញដូរ ការរកស៊ី ការងារ ឬជ្រើសរើសគូស្រករនៅស្រុកឆ្ងាយដែរ។ ជាក់ស្ដែង នៅក្នុងសុភាសិតនេះបានរំលេចនូវពាក្យគន្លឹះមួយគឺ «ជាជាង» ដែលខ្លឹមសារនៃពាក្យនេះ មិនសំដៅយកការហាមដាច់ខាតទេ ប៉ុន្តែ វាមានន័យត្រឹមតែការផ្ដល់យោបល់ឬអនុសាសន៍ប៉ុណ្ណោះ។ ការប្រើពាក្យ«ជាជាង»នេះ គឺជាការផ្ដល់គំនិតឱ្យយើងពិចារណា និងផ្ដល់បទពិសោធន៍ដែលបុព្វបុរសរបស់យើងធ្លាប់បានជួបប្រទះតែប៉ុណ្ណោះ វាមិនមែនជាបទបញ្ជាដាច់ខាត ឬគំនិតមួយដែលមានសច្ចភាពដាច់ខាតមួយរយភាគរយនោះទេ។
ដូច្នេះ ប្រសិនបើនរណាម្នាក់ឬក្រុមណាមួយ ចង់ទៅជួញដូរ រកស៊ី ធ្វើការ ឬជ្រើសរើគូស្រករនៅស្រុកឆ្ងាយ ឬក្រៅប្រទេស ក៏សុភាសិតនេះមិនបានរារាំងដែរ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេត្រូវតែប្រាកដថា បានរៀបចំខ្លួនរួចរាល់ទាំងការសិក្សាពីលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ អាកាសធាតុ ស្ថានភាពសង្គម ឥរិយាបថសង្គម វប្បធម៌ ភាសា សាសនា បរិបទនយោបាយ ច្បាប់ ជាដើម និងទទួលបានព័ត៌មានមូលដ្ឋានគ្រប់គ្រាន់ទាក់ទងនឹងកម្មវត្ថុ ឬគោលដៅរបស់ខ្លួន។ ក្រៅពីនេះ ពួកគេក៏គួរតែមានសមត្ថភាពនិងបទពិសោធន៍គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបំពេញការងារ ការគ្រប់គ្រងអាជីវកម្ម ការកំណត់ទំហំទីផ្សារ អតិថិជន និងការកំណត់ហានិភ័យ។ លើសពីនេះទៀត ពួកគេក៏ត្រូវមានសមត្ថភាពក្នុងប៉ាន់ស្មានពីលទ្ធភាពនៃទទួលបានផលចំណេញ និងភាពជោគជ័យក្នុងអាជីពរបស់ខ្លួនផងដែរ៕
ដោយសាស្ត្រាចារ្យ ឈត ប៊ុនថង
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
