ជាតិ
បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ
២៥ខេត្ត/រាជធានី
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
«ចិត្តជាទេវទត្ត មាត់ជាទេវតា» ជាសុភាសិតខ្មែរតាំងពីយូរណាស់មកហើយ។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរតែងពោលសុភាសិតនេះ ដើម្បីសំដៅដល់បុគ្គលណាម្នាក់ ដែលចូលចិត្តនិយាយល្អ ប្រើពាក្យពីរោះ ផ្អែមល្ហែម តែចិត្តអាក្រក់។ ចិត្តអាក្រក់សំដៅដល់ចិត្តដូចជាទេវទត្ត និយាយល្អ សំដៅដល់ពាក្យពេចន៍ដូចជាទេវតា។
តើទេវទត្តជាអ្នកណា បានជាចាស់បុរាណលោកចាត់ទុកថាជាបុគ្គលមានចិត្តអាក្រក់យ៉ាងនេះ?
តាមពិត ទេវទត្ត គឺជាសាច់ញាតិរបស់ព្រះពុទ្ធ និងជាព្រះភិក្ខុមួយអង្គ ក្នុងសម័យពុទ្ធកាល ដែលបានសាងផ្នួសក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ដូចភិក្ខុដទៃទៀតដែរ។ ភិក្ខុទេវទត្ត គឺជីដូនមួយរបស់ព្រះពុទ្ធ។ ព្រះបាទសុទ្ធោទនៈ ដែលជាព្រះបិតារបស់ព្រះពុទ្ធ គឺជាបងប្រុសបង្កើតរបស់នាងបមិត្តា ដែលជាព្រះមាតារបស់ភិក្ខុទេវទត្តនិងព្រះនាងពិម្ពា។ ភិក្ខុទេវត្ត ក៏ត្រូវជាបងថ្លៃរបស់ព្រះពុទ្ធដែរ ព្រោះព្រះពុទ្ធ កាលនៅជាគ្រហស្ថ ទ្រង់រៀបពិសេកជាមួយនាងពិម្ភា ដែលត្រូវជាប្អូនស្រីបង្កើតរបស់ភិក្ខុទេវទត្ត។
ភិក្ខុទេវទត្ត គឺជាបុគ្គលដែលមានសេចក្តីលោភលន់ហួសប្រមាណ និងមានសេចក្តីច្រណែនយ៉ាងពន់ពេកចំពោះព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។ ដោយសារតែសេចក្តីច្រណែននេះ ទើបទេវទត្តបានយកព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាសត្រូវ និងតាមឈ្នានីសព្រះអង្គជាប់ជានិច្ច តែព្រះអង្គមិនបានចាត់ទុក ទេវទត្តជាសត្រូវឡើយ។
មិនត្រឹមតែសេចក្តីច្រណែននោះទេ ភិក្ខុអង្គនេះ ក៏មានមហិច្ឆតាក្នុងចិត្ត ចង់ក្លាយខ្លួនជាព្រះពុទ្ធទៀតផង។ ព្រោះតែសេចក្តីប្រាថ្នាចង់តាំងខ្លួនជាព្រះពុទ្ធ ទើបភិក្ខុទេវទត្ត ព្យាយាមស្វែងរកមធ្យោបាយគ្រប់យ៉ាងដើម្បីធ្វើគុតព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។
សម័យថ្ងៃមួយ ភិក្ខុទេវទត្តបានឡើងទៅកាន់កំពូលភ្នំមួយឈ្មោះថាភ្នំគិជ្ឍកូដ ហើយបានប្រមៀលដុំថ្មដ៏ធំ មកលើព្រះពុទ្ធ ដែលកំពុងតែយាងតាមជ្រលងភ្នំគិជ្ឈកូដនោះ។ ភិក្ខុទេវទត្តបានធ្វើទុកក្នុងចិត្តថា៖«អាត្មាអញនឹងសម្លាប់ព្រះសមណគោតមដោយដុំថ្មនេះ»។
គ្រានោះ បំណែកថ្ម ក៏ខ្ទាតឡើង ហើយទង្គិចត្រូវព្រះបាទ (ម្រាមជើង) ធ្វើឲ្យព្រះលោហិតពុរពងឡើង។ លំដាប់នោះ ព្រះពុទ្ធ ទ្រង់ទតទៅខាងលើ ហើយមានព្រះពុទ្ធដីកាទៅកាន់ទេវទត្តថា៖«នែមោឃបុរស! អ្នកឯងមានចិត្តប្រទូស្ត មានចិត្តចង់សម្លាប់ ហើយធ្វើលោហិតរបស់តថាគតឲ្យពុរពងឡើង ដោយអំពើណា អំពើនោះ អ្នកនឹងរងអកុសលកម្មច្រើន»។
ដោយសារតែអំពើឈ្នានីស និងការធ្វើឲ្យព្រះពុទ្ធចេញលោហិត ព្រមទាំងអំពើបាបដទៃទៀត ដូចជាការបង្កើតបក្សពួកផ្សេងៗក្នុងគណៈសង្ឃ ធ្វើឲ្យសង្ឃបែកបាក់សាមគ្គី ទីផុតភិក្ខុទេវត្តបានធ្លាក់ទៅស្ថាននរក ដោយព្រះធរណីស្រូបទាំងរស់។ រហូតមកដល់ពេលនេះ ភិក្ខុ ទេវទត្ត កំពុងតែទទួលរងកម្មនៅស្ថាននរកនៅឡើយទេ។
ដោយសារតែចិត្តខ្មៅ ចិត្តឈ្នានីស ព្យាបាទ ច្រណែនឫស្យា របស់ទេវទត្តយ៉ាងដូច្នេះហើយ ទើបបុរាណាចារ្យពោលថា ចិត្តជាទេវទត្ត គឺមានន័យថា ចិត្តអាក្រក់ដូចជាភិក្ខុទេវទត្ត នេះឯង៕
តើទេវទត្តជាអ្នកណា បានជាចាស់បុរាណលោកចាត់ទុកថាជាបុគ្គលមានចិត្តអាក្រក់យ៉ាងនេះ?
តាមពិត ទេវទត្ត គឺជាសាច់ញាតិរបស់ព្រះពុទ្ធ និងជាព្រះភិក្ខុមួយអង្គ ក្នុងសម័យពុទ្ធកាល ដែលបានសាងផ្នួសក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ដូចភិក្ខុដទៃទៀតដែរ។ ភិក្ខុទេវទត្ត គឺជីដូនមួយរបស់ព្រះពុទ្ធ។ ព្រះបាទសុទ្ធោទនៈ ដែលជាព្រះបិតារបស់ព្រះពុទ្ធ គឺជាបងប្រុសបង្កើតរបស់នាងបមិត្តា ដែលជាព្រះមាតារបស់ភិក្ខុទេវទត្តនិងព្រះនាងពិម្ពា។ ភិក្ខុទេវត្ត ក៏ត្រូវជាបងថ្លៃរបស់ព្រះពុទ្ធដែរ ព្រោះព្រះពុទ្ធ កាលនៅជាគ្រហស្ថ ទ្រង់រៀបពិសេកជាមួយនាងពិម្ភា ដែលត្រូវជាប្អូនស្រីបង្កើតរបស់ភិក្ខុទេវទត្ត។
ភិក្ខុទេវទត្ត គឺជាបុគ្គលដែលមានសេចក្តីលោភលន់ហួសប្រមាណ និងមានសេចក្តីច្រណែនយ៉ាងពន់ពេកចំពោះព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។ ដោយសារតែសេចក្តីច្រណែននេះ ទើបទេវទត្តបានយកព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាសត្រូវ និងតាមឈ្នានីសព្រះអង្គជាប់ជានិច្ច តែព្រះអង្គមិនបានចាត់ទុក ទេវទត្តជាសត្រូវឡើយ។
មិនត្រឹមតែសេចក្តីច្រណែននោះទេ ភិក្ខុអង្គនេះ ក៏មានមហិច្ឆតាក្នុងចិត្ត ចង់ក្លាយខ្លួនជាព្រះពុទ្ធទៀតផង។ ព្រោះតែសេចក្តីប្រាថ្នាចង់តាំងខ្លួនជាព្រះពុទ្ធ ទើបភិក្ខុទេវទត្ត ព្យាយាមស្វែងរកមធ្យោបាយគ្រប់យ៉ាងដើម្បីធ្វើគុតព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។
សម័យថ្ងៃមួយ ភិក្ខុទេវទត្តបានឡើងទៅកាន់កំពូលភ្នំមួយឈ្មោះថាភ្នំគិជ្ឍកូដ ហើយបានប្រមៀលដុំថ្មដ៏ធំ មកលើព្រះពុទ្ធ ដែលកំពុងតែយាងតាមជ្រលងភ្នំគិជ្ឈកូដនោះ។ ភិក្ខុទេវទត្តបានធ្វើទុកក្នុងចិត្តថា៖«អាត្មាអញនឹងសម្លាប់ព្រះសមណគោតមដោយដុំថ្មនេះ»។
គ្រានោះ បំណែកថ្ម ក៏ខ្ទាតឡើង ហើយទង្គិចត្រូវព្រះបាទ (ម្រាមជើង) ធ្វើឲ្យព្រះលោហិតពុរពងឡើង។ លំដាប់នោះ ព្រះពុទ្ធ ទ្រង់ទតទៅខាងលើ ហើយមានព្រះពុទ្ធដីកាទៅកាន់ទេវទត្តថា៖«នែមោឃបុរស! អ្នកឯងមានចិត្តប្រទូស្ត មានចិត្តចង់សម្លាប់ ហើយធ្វើលោហិតរបស់តថាគតឲ្យពុរពងឡើង ដោយអំពើណា អំពើនោះ អ្នកនឹងរងអកុសលកម្មច្រើន»។
ដោយសារតែអំពើឈ្នានីស និងការធ្វើឲ្យព្រះពុទ្ធចេញលោហិត ព្រមទាំងអំពើបាបដទៃទៀត ដូចជាការបង្កើតបក្សពួកផ្សេងៗក្នុងគណៈសង្ឃ ធ្វើឲ្យសង្ឃបែកបាក់សាមគ្គី ទីផុតភិក្ខុទេវត្តបានធ្លាក់ទៅស្ថាននរក ដោយព្រះធរណីស្រូបទាំងរស់។ រហូតមកដល់ពេលនេះ ភិក្ខុ ទេវទត្ត កំពុងតែទទួលរងកម្មនៅស្ថាននរកនៅឡើយទេ។
ដោយសារតែចិត្តខ្មៅ ចិត្តឈ្នានីស ព្យាបាទ ច្រណែនឫស្យា របស់ទេវទត្តយ៉ាងដូច្នេះហើយ ទើបបុរាណាចារ្យពោលថា ចិត្តជាទេវទត្ត គឺមានន័យថា ចិត្តអាក្រក់ដូចជាភិក្ខុទេវទត្ត នេះឯង៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
