International IDEA៖ កម្ពុជាដូរពីកូនកាត់ទៅជា “មិនប្រជាធិបតេយ្យ” ប៉ុន្តែសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន

ជាតិ

International IDEA៖ កម្ពុជាដូរពីកូនកាត់ទៅជា “មិនប្រជាធិបតេយ្យ” ប៉ុន្តែសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន

27, Nov 2019 , 2:07 pm

រូបភាព

ដោយ: រំដួល ចិត្រា (Romdoul Chetra)

ភ្នំពេញ៖ កម្ពុជា មិនប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ ប៉ុន្តែជាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន។ នេះបើតាមរបាយការណ៍វាយតម្លៃប្រជាធិបតេយ្យពិភពលោកឆ្នាំ២០១៩ របស់វិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិ ដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យនិងជំនួយការបោះឆ្នោត (International Institute for Democracy and Electoral Assistance) ។

ក្នុងរបាយការណ៍កម្រាស់២០០ទំព័ររបស់ International IDEA បានរៀបរាប់ពីភាពអវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជា និងបណ្ដាប្រទេសក្នុងពិភពលោក ដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសមិនប្រជាធិបតេយ្យ។ ដោយនិយាយពីបញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានោះ វិទ្យាស្ថានInternational IDEA បានរកឃើញភាពអវិជ្ជមានរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើអ្នកនយោបាយអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងធ្វើឱ្យពួកគេមិនបានចូលរួមបោះឆ្នោតជាតិ ជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៦ ឆ្នាំ២០១៨ ។ ក្រៅពីនេះ ក៏មានបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស , សិទ្ធិបញ្ចេញមតិ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ រួមទាំងបញ្ហាចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ក៏ស្ថិតនៅក្នុងរបាយការណ៍នេះផងដែរ។ តាមរយៈរបាយការណ៍នេះ ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ថា កម្ពុជា កំពុងក្លាយជាប្រទេសផ្ដាច់ការ។

«ទោះបីជាយ៉ាងណាក្តី ប្រទេសជាច្រើនរងការឈឺចាប់ ដោយសាររបបផ្ដាច់ការមួយរយៈចុងក្រោយនេះ។ ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាគំរូមួយ ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានដើរថយក្រោយពីរបបកូនកាត់(ប្រជាធិបតេយ្យពាក់កណ្ដាល) ទៅជាប្រទេសមិនប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨»។ នេះជាការលើកឡើងរបស់របាយការណ៍ International IDEA ។

លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល ច្រានចោលរបាយការណ៍ International IDEA នេះ។ លោក ផៃ ស៊ីផាន ចាត់ទុករបាយការណ៍នេះ ថាជាការវាយតម្លៃដោយភាពលម្អៀង និងគ្មានការសិក្សាឱ្យច្បាស់ពីកម្ពុជា។ «ការវាយតម្លៃនៅក្នុងរបាយការណ៍ហ្នឹង មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតទេ គឺជារបាយការណ៍ដែលមាននិន្នាការរួចស្រេចទៅហើយ ហើយយើងមិនឱ្យតម្លៃលើរបាយការណ៍ហ្នឹងទេ ពីព្រោះគេមិនយល់ពីកម្ពុជាថាការកសាងប្រជាធិបតេយ្យតាមរបៀបណា គឺគេមិនវាយតម្លៃកម្ពុជាតាមហ្នឹងទេ។ ហើយការវាយតម្លៃរបស់គេ គឺគេឈរ(ផ្អែក)ទៅលើប្រទេសដែលមានសុខសន្តិភាពរួចស្រេចទៅហើយ ដែលមានប្រវត្តិសាស្ត្រមួយ មិនដូចកម្ពុជាទេ»។ នេះជាការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល ។

ឆ្លើយតបនឹងរបាយការណ៍ International IDEA នេះ លោក ផៃ ស៊ីផាន បានលើកយកសមិទ្ធផលជាតិបកស្រាយវិញថា រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន បានជួយដោះស្រាយបញ្ហាប្រជាជន និងកសាងអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស ក្រោយសង្គ្រាម ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។ រីឯកំណើនសេដ្ឋកិច្ចវិញ មានការរីកចម្រើនទៅមុខក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលជាប់ឆ្នោតអាណត្តិទី៦ ក្រោយការប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សនយោបាយចំនួន១៩ កាលពីឆ្នាំ២០១៨។ សម្រាប់លោក ផៃ ស៊ីផាន សមិទ្ធផលទាំងអស់នេះ អាចបញ្ជាក់បានថា កម្ពុជាកំពុងដើរលើផ្លូវប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ។

អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ បាននិយាយដូច្នេះថា៖«ដូច្នេះជាលទ្ធផលទី១ គឺយើងបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ហើយបែងចែកផលលាភរហូតដល់យើងមានលុយជួយដល់ចាស់ជរា ជួយស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ ដែលយើងបានធ្វើជោគជ័យកន្លងមកហើយ។ ហើយទី២ លទ្ធភាពដែលយើងបានកសាងជោគជ័យនោះ គឺវប្បធម៌នៃការសម្រេចជម្រើសឆន្ទៈរបស់មហាជន តាមរយៈការបោះឆ្នោតត្រឹមត្រូវ ដោយមានអ្នកបោះឆ្នោតជាង៨០ភាគរយ តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ។ នេះជាកត្តាជាច្រើនដែលរបាយការណ៍នេះ មិនបានរំលេចចំណុចទាំងនេះទេ ដូច្នេះរបាយការណ៍នេះ វាគ្មានផលប្រយោជន៍សម្រាប់ធ្វើជាភស្តុតាងក្នុងការងារទេ»។

ដ្បិត International IDEA មើលឃើញពីផលអវិជ្ជមានរបស់កម្ពុជា ដើរចាកឆ្ងាយពីប្រជាធិបតេយ្យក្តី ប៉ុន្តែក្នុងរបាយការណ៍ក៏បានរំលេចពីភាពវិជ្ជមាននៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាផងដែរ។ ក្នុងរបាយការណ៍បានកត់សម្គាល់ថា កម្ពុជា នៅតែជាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ច ចំណូលទាប ប៉ុន្តែមានបទពិសោធន៍ទទួលបានអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់នៅក្នុងតំបន់ នារយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ។ របាយការណ៍សង្គត់ធ្ងន់ថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍកម្ពុជានេះ ភាគច្រើនកើតចេញពីការគាំទ្ររបស់ចិន។

«ចិន ត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការគាំទ្ររបបសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា តាមរយៈការវិនិយោគនិងការផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីដោយគ្មានសំណង់ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាអាចចៀសផុតទាំងលក្ខខណ្ឌជំនួយនិងការរិះគន់ និងសម្ពាធអន្តរជាតិ»។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ International IDEA ដែលបានបន្ថែមថា ការវិនិយោគចិននៅកម្ពុជា ក៏ជាធាតុផ្សំសំខាន់ដែលនាំឱ្យកម្ពុជាក្លាយទៅជាប្រទេសផ្ដាច់ការផងដែរ។

ផ្ទុយពីការរបាយការណ៍ខាងលើ លោក ផៃ ស៊ីផាន បានបកស្រាយក្នុងន័យនេះថា ការវិនិយោគចិន វាបានជួយដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែកម្ពុជា ក៏មិនរើសអើងដល់ការវិនិយោគរបស់ប្រទេសដទៃណាដែរ។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ ដែលមិនពេញចិត្តចំពោះការវាយតម្លៃរបស់ International IDEA បាននិយាយដូច្នេះថា៖«របាយការណ៍នេះ មិនមែនជារបាយការសុក្រឹត្យទេ ដែលខ្ញុំហៅថា ជារបាយការណ៍មាននិន្នាការ ហើយមានគោលដៅទិសដៅត្រឹមត្រូវទៅរកចិន។ ហើយបើខ្មែរមិនទទួលយកការអភិវឌ្ឍពីចិន តើខ្មែរទទួលយកការវិនិយោគពីបស្ចឹមប្រទេសហ្នឹង មានអ្វីខ្លះហើយយកមក(វិនិយោគ)ដាក់នៅស្រុកខ្មែរ។ អ៊ីចឹងបានជាខ្ញុំថា របាយការណ៍ហ្នឹងមាននិន្នាការ ដែលពិបាកនឹងឱ្យតម្លៃក្នុងការពិភាក្សាគ្នាណាស់»។

រាល់ការវាយតម្លៃនៅក្នុងរបាយការណ៍នីមួយៗ គឺគេបានសិក្សាលម្អិតទៅលើផ្នែកជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសទាំងអស់ ដោយមានទាំងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងអភិបាលកិច្ចជាដើម ដើម្បីយកទៅធៀបនឹងពុម្ពដែលគេបានកំណត់ពីលក្ខណៈសម្បត្តិ នៃស្ថានភាពប្រទេសមួយ ថាតើវាគ្រប់តាមលក្ខខណ្ឌនៃស្ដង់ដារអន្តរជាតិដែរទេ?

លោក សន ជ័យ នាយកប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា បាននិយាយដូច្នេះថា៖«គេមានពុម្ព គេមានម៉ូឌែល ហើយគេយកលទ្ធផលនៃមូលដ្ឋានវាយតម្លៃរបស់គេ ទៅភ្ជាប់ជាមួយនឹងអ្វីដែលកម្ពុជាមាន នៅក្នុងទិដ្ឋភាពច្បាប់ជាតិនិងអន្តរជាតិ ខណៈដែលកម្ពុជា ជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃសន្ធិសញ្ញានៃកិច្ចព្រមព្រៀងមួយចំនួន ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការលើកតម្កើងសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយនឹងសិទ្ធិសេរីភាពផ្សេងៗនៅក្នុងដំណើរការ និងការអនុវត្តនៅក្នុងប្រទេសហ្នឹង»។

បើតាមលោក សន ជ័យ ទោះជាកម្ពុជាប្រកាន់ជំហរលើកតម្កើងរបបប្រជាធិបតេយ្យក្តី ប៉ុន្តែបើការអនុវត្តជាក់ស្ដែងមិនដូចជំហរខ្លួន និងខុសស្ដង់ដារពុម្ពប្រជាធិបតេយ្យអន្តរជាតិនោះ វាក៏អាចជាដើមចមដែលនាំឱ្យមានការវាយតម្លៃអវិជ្ជមានដែរ។

កម្ពុជា បានទទួលពិន្ទុ៤ ដែលជាពិន្ទុទាបជាងគេ សម្រាប់ប្រទេសដែលបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ និងអភិបាលកិច្ចជាដើម ខណៈប្រទេសអូស្ត្រាលី ជប៉ុន នូវែលសេឡង់ កូរ៉េខាងត្បូង ទីម័រ និងកោះតៃវ៉ាន់ ទទួលបានពិន្ទុ៧ខ្ពស់ជាងគេ ។ នេះបើតាមការវាយតម្លៃនៅរបាយការណ៍ International IDEA៕