ជាតិ
បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
តំណាងមន្ត្រីរាជការនិងNGO យល់ថាកម្ពុជាគួរបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិ
×![]()
ដោយ: ប៉ូ សាគុន
ហ្វីលីពីន៖ ក្រោយដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សាក្នុងតំបន់ធនធានធម្មជាតិ និងតំបន់ជនជាតិដើមភាគតិចនៅប្រទេសហ្វីលីពីន តំណាងមន្ត្រីរាជការ និងតំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលសុទ្ធតែមើលឃើញថា កម្ពុជាគួរតែបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមលើបញ្ហាបរិស្ថាន ជាពិសេសគឺការអភិវឌ្ឍធនធានធម្មជាតិ និងជនជាតិដើមភាគតិច ប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
ដើម្បីជ្រាបច្បាស់ពីការយល់ឃើញរបស់តំណាងមន្ត្រីរាជការ និងតំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ជុំវិញបញ្ហាបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិ តទៅនេះសូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបចំដោយកញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ៖
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សាចំនួន៥ថ្ងៃ នៅប្រទេសហ្វីលីពីន ប្រតិភូពីប្រទេសកម្ពុជាដែលមានតំណាងមន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលច្រើនស្ថាប័ន និងតំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនទៀតនោះ បានទទួលបទពិសោធ ទាក់ទងនិងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
រៀបចំដោយវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា (NGO Forum on Cambodia) ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ បាននាំតំណាងNGOនិងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ទៅតំបន់ហ្កាឡាហាន ដែលជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។ បន្ទាប់មក ទៅជួបជាមួយចៅហ្វាយស្រុកសាន់តាហ្វេ ដែលមានដើមកំណើតជាជនជាតិដើមភាគតិច។ ទៅមន្ទីរបរិស្ថាន និងទៅជួបមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើការលើការការពារធនធានធម្មជាតិ និងសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច។ ហើយនៅថ្ងៃចុងក្រោយ ប្រតិភូពីកម្ពុជាបានជួបជាមួយតំណាងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីស្វែងយល់ពីគោលការច្បាប់មួយចំនួន។
នៅថ្ងៃជួបជាមួយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន អ្នកស្រី ញ៉ិន ភួងមាលី នាយិកាប្រតិបត្តិនៃអង្គការរចនាស្ត្រី និងជាប្រធានបណ្ដាញសម្របសម្រួលអង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រចាំខេត្តសៀមរាប បានលើកឡើងពីចំណុចខ្លាំងដែលហ្វីលីពីនបានអនុវត្តន៍ ដើម្បីគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ និងលើកកម្ពស់ជនជាតិដើមភាគតិច៖«គេមានផែនការច្បាស់លាស់ក្នុងការពង្រឹង និងការជួយរៀបចំការចុះបញ្ជីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។ ទី២ខ្ញុំមើលឃើញថា រដ្ឋមានកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់ការជួយពង្រឹងដល់សហគមន៍រហូតដល់១០ម៉ឺនដុល្លារក្នុងមួយសហគមន៍។ ទី៣ ការរៀបចំតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិក្នុងសហគមន៍ ដូច្នេះផ្ដើមចេញពីមន្ទីរបរិស្ថានក្នុងការជួយពង្រឹង និងរៀបចំតំបន់នោះក្នុងការទាក់ទាញរកប្រភពចំណូល ដើម្បីទ្រទ្រង់ដល់សហគមន៍»។
អ្នកស្រី ញ៉ិន ភួងមាលី នាយិកាប្រតិបត្តិនៃអង្គការរចនាស្រ្តី និងជាប្រធានបណ្ដាញសម្របសម្រួលអង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រចាំខេត្តសៀមរាប
អ្នកស្រី ញ៉ិន ភួងមាលី នាយិកាប្រតិបត្តិនៃអង្គការរចនាស្រ្តី និងជាប្រធានបណ្ដាញសម្របសម្រួលអង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រចាំខេត្តសៀមរាប
ប្រធានបណ្ដាញសម្របសម្រួលអង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រចាំខេត្តសៀមរាបរូបនេះ បានតាំងចិត្តថានិងយកចំណេះដឹងដែលទទួលបានពីដំណើរទស្សនកិច្ច មកពិភាក្សាជាមួយដៃគូពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀតនៅកម្ពុជា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់៖«ទាំង៣ចំណុចនេះយើងមើលឃើញថាល្អ ហើយយើងនឹងយកទៅពិភាក្សាគ្នានៅប្រទេសកម្ពុជា ថាតើក្នុងនាមរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាមន្ទីរបរិស្ថាន គួរតែមានផែនការអ្វីមួយច្បាស់លាស់ ដើម្បីពង្រឹងនិងជួយដល់សហគមន៍ ជាពិសេសការពារតំបន់បរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិក្នុងប្រទេសកម្ពុជា? បច្ចុប្បន្ននេះយើងមើលឃើញថាគម្របព្រៃឈើមានការរេចរឹលខ្លាំង ថាតើយើងមានផែនការដាំឡើងវិញ ឬការពង្រឹងដល់គណៈកម្មការសហគមន៍? អ្វីដែលសំខាន់យើងត្រូវពង្រឹងធនធានមនុស្ស និងការជួយផ្ដល់ថវិកាដល់សហគមន៍គឺជាការប្រសើរបំផុត»។
ដូចគ្នាដែរលោក ឡុង សេរី នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអនុផលព្រៃឈើ ដែលមានស្នាក់ការនៅខេត្តរតនៈគិរី ក៏បានលើកឡើងពីការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះជនជាតិដើមភាគតិច ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនដែរ។ ក្នុងជំនួបជាមួយជនជាតិដើមភាគតិច លោក សេរី បានបង្ហាញការចាប់អារម្មណ៍ច្រើន ពីការធ្វើបទបង្ហាញរបស់ប្រធានសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនៅហ្វីលីពីន៖«ខ្ញុំទៅមើលភូមិអ៊ីមូហ្កាន់ ដែលនៅក្នុងតំបន់ភ្នំ គាត់បានសិទ្ធិក្នុងការគ្រប់គ្រងតំបន់ទេសភាពធំមួយ រួមទាំងដីស្រែចម្ការ ដីព្រៃ និងចូលរួមការពារធម្មជាតិ។ គាត់អាចទាញផលធ្វើឱ្យជីវភាពគាត់រស់បានស្រួលដែរ។ ខ្ញុំមើលទៅ គាត់គ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចគាត់បាន បានរយៈកសិកម្មនៅក្នុងព្រៃ ហើយផលិតផលរបស់គាត់ទាំងនោះយកទៅលក់នៅស្រុកក្រោម»។
លោក ឡុង សេរី នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអនុផលព្រៃឈើ ដែលមានស្នាក់ការនៅខេត្តរតនៈគិរី
លោក ឡុង សេរី នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអនុផលព្រៃឈើ ដែលមានស្នាក់ការនៅខេត្តរតនៈគិរី
ដ្បិតតែនាយកប្រតិបត្តិអង្គការអនុផលព្រៃឈើលោក ឡុង សេរី បានមើលឃើញពីចំណុចល្អដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើក្ដី ក៏ប៉ុន្តែលោកនៅតែត្រូវការការពិភាក្សាបន្ថែម ដើម្បីរកច្រករួមមួយ៖«នៅស្រុកខ្មែរយើង ការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិរបៀបនេះមិនមានទេ ភាគច្រើនយើងមានតែតំបន់ការពារសហគមន៍ព្រៃឈើលក្ខណៈតូចៗ។ បញ្ហាទាំងនេះទាល់តែយើងយកទៅ ពិគ្រោះយោបល់និងចែករំលែកដល់គាត់ ដើម្បីឱ្យគាត់យល់ដឹង ហើយគាត់សម្រេចចិត្ត»។
អង្គុយស្ដាប់ការធ្វើបទបង្ហាញរបស់តំណាងជនជាតិដើមយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ លោក សុវណ្ណ ប៊ុនថៃ ជាជនជាតិព្រៅ ដែលធ្វើការក្នុងសមាគមខ្មែរលើ បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍របស់ខ្លួនថា៖«ជនជាតិដើមនៅហ្វីលីពីន គេមានការអប់រំខ្ពស់ហើយមានការយល់ដឹងច្រើន លើសពីនេះទៀតជនជាតិគេមានការសហការគ្នា បានន័យថាគេលះបង់ដើម្បីប្រយោជន៍សហគមន៍។ គេចូលរួមក្នុងការការពារធនធានធម្មជាតិ ម្យ៉ាងទៀតរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន បានគាំទ្រក៏ដូចជាផ្ដល់សិទ្ធិពេញលេញ ទៅដល់ជនជាតិដើមភាគតិច។ សូម្បីតំណាងជនជាតិដើមភាគតិច ដែលធ្វើការក្នុងរដ្ឋាភិបាល គាត់ក៏មានការគាំទ្រគ្នាដែរ»។
លោក សុវណ្ណ ប៊ុនថៃ ជាជនជាតិព្រៅ ដែលធ្វើការក្នុងសមាគមខ្មែរលើ
លោក សុវណ្ណ ប៊ុនថៃ ជាជនជាតិព្រៅ ដែលធ្វើការក្នុងសមាគមខ្មែរលើ
និយាយក្នុងន័យប្រុងប្រយ័ត្នលោក ប៊ុនថៃ យល់ថាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ត្រូវការចាំបាច់កិច្ចសហការពីរដ្ឋាភិបាល៖«ពេលដែលខ្ញុំឃើញរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនបានគាំទ្រ និងផ្ដល់សិទ្ធិដល់ជនជាតិដើមភាគតិច ខ្ញុំក៏ស្នើសុំនិងអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាល ឱ្យគាត់ផ្ដល់សិទ្ធិពេញលេញ ដល់ជនជាតិដើមភាគតិចនៅកម្ពុជាដែរ។ ជាមួយគ្នានេះខ្ញុំសុំឱ្យគាត់សហការគ្នា ព្រោះកន្លងមកខ្ញុំបានឃើញថាគាត់មិនសូវបានសហការទេ ដូចការការពារព្រៃឈើ ពេលដែលមានបទល្មើស យើងរាយការណ៍ទៅគាត់ គាត់ប្រាប់ថាគាត់រវល់បែបនេះរវល់បែបនោះ»។
ងាកមកមន្ត្រីក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលវិញម្ដង។ កញ្ញា អ៊ឹម ចាន់ធី អនុប្រធានការិយាល័យចំណេះដឹងនិងព័ត៌មានបរិស្ថាន នៃមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរី បានសង្កេតពីការគ្រប់គ្រងសំរាម និងសមត្ថភាពគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ របស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។ កញ្ញាបានពន្យល់បន្ថែម៖«នៅខាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ការគ្រប់គ្រងសំរាមរបស់គាត់បានល្អ យើងមិនឃើញមានសំរាមនៅតាមដងផ្លូវសាធារណៈ ឬនៅតាមមុខផ្ទះឡើយ។ ជនជាតិដើមភាគតិចនៅទីនោះគាត់មានឯករាជ មានសមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិរបស់គាត់ ហើយក៏មានការគាំទ្រពីអាជ្ញាធរក្នុងមូលដ្ឋានរបស់គាត់ផងដែរ»។
កញ្ញា អ៊ឹម ចាន់ធី អនុប្រធានការិយាល័យចំណេះដឹងនិងព័ត៌មានបរិស្ថាន នៃមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរី
កញ្ញា អ៊ឹម ចាន់ធី អនុប្រធានការិយាល័យចំណេះដឹងនិងព័ត៌មានបរិស្ថាន នៃមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរី
ទោះជាយ៉ាងណាបន្ទាប់ពីមកដល់កម្ពុជាវិញ អនុប្រធានការិយាល័យចំណេះដឹងនិងព័ត៌មានបរិស្ថាន នៃមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរី គ្រោងរៀបចំវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលផ្សព្វផ្សាយពីបញ្ហាបរិស្ថានដល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងតំបន់ដែលកញ្ញាធ្វើការ៖«សម្រាប់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនៅកម្ពុជា នឹងមានការផ្សព្វផ្សាយនិងបណ្ដុះបណ្ដាលពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ដើម្បីបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងទាក់ទងនឹងការទុកដាក់សំរាម ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋបន្ថែមទៀត។ បញ្ហាសំរាមបង្ករភាពមិនស្អាតដល់សហគមន៍របស់គាត់ ក៏ជាភ្នាក់ងារចម្លងមេរោគផងដែរ»។
ចំណែកលោក អ៊ុក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិរងវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា (NGO Forum on Cambodia) បានសង្កេតឃើញថាហ្វីលីពីនមានចំណុចខ្លាំង៥ចំណុច ដែលបានលើកឡើងក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ៖«យើងសង្កេតឃើញថាមានចំណុចខ្លាំងចំនួន៥ធំៗ។ ទី១រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន មានបង្កើតក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយ ក៏ដូចជាក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្តិនានា ដែលទាក់ទងជាមួយនឹងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច ក៏ដូចជាការការពារធនធានធម្មជាតិ។ ទី២ទាក់ទងនឹងការអនុវត្តិច្បាប់ គឺមិនមាននរណាម្នាក់អាចបំពានលើច្បាប់នោះបានឡើយ»។
លោក អ៊ុក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិរងវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា (NGO Forum on Cambodia)
លោក អ៊ុក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិរងវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា (NGO Forum on Cambodia)
លោកបន្ថែម៖«ទី៣សមត្ថភាពសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចមានភាពល្អប្រសើរ ដោយសារថ្នាក់ដឹងនាំរបស់គណៈកម្មការជាតិ អភិវឌ្ឍន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ក៏ដូចជាគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ គឺមានសមាសភាពពីតំណាងជនជាតិដើមភាគតិចចូលរួម។ ទី៤មានគោលការណែនាំពីរដ្ឋាភិបាល ទាក់ទងនឹងការវិភាគថវិកាគាំទ្រទៅលើការអភិវឌ្ឍជីវភាពជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងសហគមន៍ ក៏ដូចជាការការពារធនធានធម្មជាតិ ប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ទី៥មានយុន្តការការពារធនធានធម្មជាតិ ក៏ដូចជាការលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច តាំងពីថ្នាក់ជាតិរហូតដល់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន»។
សូមបញ្ជាក់ថា វេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា (NGO Forum on Cambodia) បានអញ្ជើញមន្ត្រីក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលរួមមានតំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ក្រសួងកិច្ចការនារី ក្រសួងដែនដី មន្ទីរបរិស្ថាន និងរដ្ឋបាលសាលាខេត្តជាដើម ទៅទស្សនកិច្ចសិក្សានៅប្រទេសហ្វីលីពីន។ ក្នុងនោះក៏មានសមាជិកបណ្ដាញព្រៃឈើ និងបណ្ដាញជនជាតិដើមភាគតិច ហៅកាត់ថា( IPFN) រួមទាំងបណ្ដាញសិទ្ធិលំនៅស្ថាននិងដីធ្លី ហៅកាត់ថា (LAHRIN) ផងដែរ។ ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះមានរយៈពេល៥ថ្ងៃ គឺពីថ្ងៃទី៩ដល់១៣ធ្នូឆ្នាំ២០១៩៕
Tag:
ហ្វីលីពីន
អង្គការ
សង្គមស៊ីវិល
NGO
ធនធានធម្មជាតិ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
