ជាតិ
ឈ្មោះភ្នំពេញត្រូវបានគេហៅ«រាជធានី(ទន្លេ)ចតុមុខ? រាជធានី(ទន្លេ)ដៃបួន? រាជធានីគង្គា(ទន្លេ)?»
×![]()
ដោយ: លីម តុលា
ភ្នំពេញ៖ ឈ្មោះភ្នំពេញត្រូវបានគេហៅ«រាជធានី(ទន្លេ)ចតុមុខ? រាជធានី(ទន្លេ)ដៃបួន? រាជធានីគង្គា(ទន្លេ)?»។ ឈ្មោះទាំងអស់ខាងលើនេះ គឺជាឈ្មោះដែលត្រូវបានគេហៅក្នុងន័យធៀប។ រាជធានីភ្នំពេញត្រូវបានសាងសង់ឡើងជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ១៤៣៤ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទពញាយ៉ាត។ ភ្នំពេញគឺជាឈ្មោះដូនចាស់ម្នាក់ឈ្មោះពេញ។ ដូនពេញដែលជាមនុស្សគួរឲ្យគោរពស្រឡាញ់ពីអ្នកផងទាំងពួង និងប្រកបដោយសន្តានចិត្តសប្បុរសធម៌បានមកតាំងទីលំនៅត្រង់ម្តុំមាត់ទន្លេ«ចតុមុខ»ដែលជាទីប្រសព្វនៃទន្លេមេគង្គលើ, មេគង្គក្រោម, ទន្លេសាប និងទន្លេបាសាក់។
នៅឆ្នាំ១៤៩៧ រាជវាំងត្រូវបានរើទៅតាំងនៅក្រុងអង្គរវិញ។ ឆ្លងកាត់ប្រវត្តិសាស្ត្របត់បែននៃប្រទេសជាតិ រាជធានីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរជាបន្តបន្ទាប់។ រហូតដល់ក្នុងអំឡុងនៃរជ្ជកាលព្រះបាទនរោត្តម ពោលគឺនៅក្នុងឆ្នាំ១៨៦៥ ព្រះរាជវាំងថ្មីមួយត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ភ្នំពេញក៏បានក្លាយជារាជធានីអចិន្ត្រៃយ៍នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជារៀងរហូតមក។
ពត៌មានខាងលើនេះ គឺគ្រាន់តែជាទិន្នន័យប្រវត្តិសាស្ត្រមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ។ ងាកមកឈ្មោះភ្នំពេញវិញ។ ភ្នំពេញត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលហៅជាផ្លូវការថា រាជធានីភ្នំពេញ។ អ្នកនិពន្ធ និងអ្នកសារព័ត៌មានបរទេសបស្ចិមប្រទេសមួយចំនួនហៅឈ្មោះរាជធានីភ្នំពេញក្នុងន័យធៀបថា រាជធានីចតុមុខ-រាជធានីទន្លេចតុមុខ ឬរាជធានីមុខបួន-រាជធានីទន្លេមុខបួន (Capital of four faces)។ ឈ្មោះនេះ ត្រូវបានហៅដោយក្រុមអ្នកនិពន្ធសរសេរជាភាសាអង់គ្លេស។
ចំណែកឯក្រុមអ្នកសំណេរជាភាសាបារាំងវិញ ពួកគេហៅថា រាជធានីដៃបួន (Capitale des Quatres Bras) ឬរាជធានីទន្លេដៃបួន ព្រោះទន្លេបួនប្រសព្វគ្នានៅពីមុខរាជវាំង។
រីឯអ្នកខ្លះផ្សេងទៀតវិញ ហៅយ៉ាងខ្លីថា ភ្នំពេញ រាជធានីគង្គា(ទន្លេ) ព្រោះ រាជធានីភ្នំពេញសម្បូរទន្លេណាស់។ ន័យធៀបសម្រាប់ហៅរាជធានីភ្នំពេញនេះ ក៏ដូចន័យធៀបដែលគេប្រើប្រាស់សម្រាប់ហៅទីក្រុងសៀមរាបដែរ។ ទីក្រុងសៀមរាបត្រូវបានគេហៅក្នុងន័យធៀបថា ទីក្រុងប្រាសាទ (Town of Temples) (Ville des temples)។ កាលពីដើមឡើយ សៀមរាបត្រូវបានគេហៅថា«រាជធានីអង្គរ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយឈ្មោះផ្លូវការ ឬឈ្មោះន័យធៀបទាំងអស់សុទ្ធតែជួយលើកតម្កើងកិត្យានុភាព និងតម្លៃរាជធានីភ្នំពេញទាំងអស់។ សរុបសេចក្តីមក ឈ្មោះភ្នំពេញត្រូវបានគេហៅផ្លូវការថា រាជធានីភ្នំពេញ និងន័យធៀបថា រាជធានី(ទន្លេ)ចតុមុខ, រាជធានី(ទន្លេ)ដៃបួន, រាជធានីគង្គា(ទន្លេ)៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
