អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បានប្រកាសចាត់ថ្នាក់ជំងឺរលាកសួតបង្កដោយកូរ៉ូណាវីរុសថ្មី ដែលមានឈ្មោះផ្លូវការថា «COVID-19» ជា «ជំងឺរាតត្បាតសាកល (Pandemic)» នៅថ្ងៃពុធ ទី១១ ខែមីនា។ នេះជាលើកដំបូងដែលអង្គការអន្តរជាតិមួយសម្រេចចិត្តធ្វើបែបនេះ ចាប់តាំងពីជំងឺផ្លូវដង្ហើមកូរ៉ូណានេះបានផ្ទុះឡើងក្នុងប្រទេសចិនកាលពីចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩មក។ ម្យ៉ាងទៀត WHO ក៏បានព្រមានទៀតថា ប្រទេសអ៊ីតាលី និងអ៊ីរ៉ង់ កំពុងរងគ្រោះខ្លាំងបំផុតដោយសារជំងឺនេះ ហើយបណ្ដាប្រទេសផ្សេងទៀត ឆាប់ៗខាងមុខ នឹងចូលរួមជាមួយពួកគេ ប្រសិនបើគ្មានការត្រៀមលក្ខណៈបង្ការជំងឺត្រឹមត្រូវទេនោះ។
ថ្លែងនៅសន្និសីទព័ត៌មានមួយនាក្រុង ហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស អគ្គនាយក WHO លោក Tedros Adhanom Ghebreyesus និយាយទាំងទឹកមុខក្រៀមក្រំថា៖«យើងមានកង្វល់យ៉ាងធំធេងចំពោះកម្រិតប្រកាសអាសន្ននៃការរីករាលដាល និងភាពធ្ងន់ធ្ងរ (របស់ជំងឺ COVID-19) ព្រមទាំងកម្រិតប្រកាសអាសន្ននៃភាពអសកម្ម (របស់អាជ្ញាធរ)»។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោក សង្កត់ធ្ងន់ថា ដូច្នេះហើយ អង្គការ WHO បានវាយតម្លៃថា ជំងឺ COVID-19 អាចត្រូវចាត់ថ្នាក់ជា «ជំងឺរាតត្បាតសាកល (Pandemic)»។
«ជំងឺរាតត្បាតសាកល (Pandemic) ពុំមែនជាពាក្យមួយដែលប្រើដោយងាយៗ ឬធ្វេសប្រហែសឡើយ»។ ប្រមុខអង្គការសុខភាពពិភពលោក លើកឡើងបែបនេះ ដោយបន្ថែមថា ប្រសិនបើប្រើពាក្យនេះខុសគោលដៅនោះ វាអាចបង្កហានិភ័យធំធេងដល់ពិភពលោក ដូចជា ការភ័យខ្លាច និងករណីស្លាប់កាន់តែច្រើនជាដើម។
ទោះបីជាចាត់ទុកស្ថានការណ៍ COVID-19 ជាជំងឺរាតត្បាតសាកលមែនពិត លោក Tedros អះអាងថា វាពុំផ្លាស់ប្តូរការវាយតម្លៃរបស់ WHO លើការគំរាមកំហែងដែលបង្កឡើងដោយវីរុសនេះឡើយ។ ទន្ទឹមនេះ លោក បន្ថែមទៀតថា ការប្រកាសចាត់ទុកបែបនេះ ក៏មិនផ្លាស់ប្តូរអ្វីដែល WHO កំពុងធ្វើ ហើយក៏មិនផ្លាស់ប្តូរអ្វីដែលប្រទេសនានាគប្បីធ្វើផងដែរ។
ទាក់ទិននឹងចំណុចនេះ លោកអគ្គនាយក Tedros បានទទូចឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិបង្កើនកិច្ចប្រឹងប្រែងទ្វេដងដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជំងឺ COVID-19។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖«ចំណាត់ការដែលមានលក្ខណៈចាប់បង្ខំនានា អាចបន្តដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការទប់ស្កាត់ប្រឆាំងជំងឺនេះ»។
«នេះគឺជាជំងឺរាតត្បាតជាសាកលលើកដំបូងបង្អស់ដែលបង្កឡើងដោយកូរ៉ូណាវីរុស»។ លោក Tedros អះអាងបែបនេះ ដោយបន្ថែមថា ទោះជាបែបនេះក្តី ប្រទេសទាំងអស់ នៅតែអាចផ្លាស់ប្តូរវាបាន។ ត្រង់នេះ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «នេះគឺជាជំងឺរាតត្បាតសាកលទីមួយដែលអាចគ្រប់គ្រងបាន»។
ប្រមុខដឹកនាំអង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ ក៏កត់សម្គាល់ពីបញ្ហាប្រឈមដែលប្រទេសមួយចំនួនជួបប្រទះផងដែរ ខណៈកំពុងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺ COVID-19 ។ លោក គូសបញ្ជាក់បែបនេះ៖«ប្រទេសខ្លះ កំពុងមានការលំបាកជាមួយនឹងការខ្វះសមត្ថភាព, ហើយប្រទេសខ្លះ គឺខ្វះខាតធនធាន ហើយខ្លះទៀត ខ្វះវិធានការដោះស្រាយ»។
ក្នុងសន្និសីទព័ត៌មានដដែលនេះ លោក Mike Ryan ប្រធានកម្មវិធីអាសន្នរបស់អង្គការ WHO បានលើកឡើងថា ស្ថានភាពនៃ COVID-19 ក្នុងប្រទេស អ៊ីរ៉ង់ គឺមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង ហើយទីភ្នាក់ងារលោកចង់មើលឃើញការតាមដានបន្ថែមទៀត ព្រមទាំងការថែទាំដិតដល់បន្ថែមសម្រាប់អ្នកជំងឺផងដែរ។ លោក និយាយដូច្នេះថា៖«យើងត្រូវការចាត់វិធានការចាំបាច់ឥឡូវនេះ។ អ៊ីតាលី និងអ៊ីរ៉ង់ កំពុងរងគ្រោះខ្លាំងបំផុត ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំធានាថា ប្រទេសផ្សេងទៀត នឹងធ្លាក់ចូលក្នុងស្ថានភាពបែបនេះឆាប់ៗខាងមុខនេះ បើគ្មានចំណាត់ការបង្ការត្រឹមត្រូវទេនោះ»។
សូមបញ្ជាក់ថា គិតត្រឹមថ្ងៃពុធ ទី១១ ខែមីនា វាមានករណីឆ្លង COVID-19 ចំនួន ១១៨ ០០០ករណីហើយ ក្នុងប្រទេសចំនួន ១១៤ ហើយ មនុស្ស ៤២៩១នាក់បានបាត់បង់ជីវិត។ មនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់កំពុងសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ។ ក្នុងរយៈពេល២សប្តាហ៍ចុងក្រោយ បើតាមការកត់សម្គាល់របស់ប្រមុខ WHO តួលេខឆ្លង COVID-19 នៅក្រៅប្រទេសចិនជាប្រចាំថ្ងៃ បានឡើងហួសប្រទេសដែលជាចំណុចផ្ដើមនៃជំំងឺនេះទៅទៀត៕