នៅសល់ប្រហែល ១០ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ កម្ពុជានឹងប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិ ស្របពេលដែលពិភពលោកកំពុងប្រឈមមុខនឹងជំងឺឆ្លងសាកលកូវីដ-១៩។ ថ្វីបើករណីឆ្លងមេរោគនេះនៅកម្ពុជាមានកម្រិតទាបក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែការប្រារព្ធពិធីនេះគួរធ្វើឡើងក្នុងបរិបទក្រុមគ្រួសារ ជំនួសឲ្យការធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយចេញពីក្រុងទៅតាមបណ្តាខេត្ត ការជួបជុំគ្នាទ្រង់ទ្រាយធំ និងការដើរកម្សាន្តផងដើម្បីទប់ស្កាត់ការបន្តឆ្លងឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
ប្រជាជនកម្ពុជាទូទាំងប្រទេសនឹងប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីចាប់ពីថ្ងៃទី១៣ ដល់ថ្ងៃទី ខែ១៦ ខែមេសា។ ជាទម្លាប់ប្រជាជនមួយចំនួនធំនឹងចាកចេញពីទីក្រុងដែលខ្លួនកំពុងប្រកបរបរវិជ្ជាជីវៈ រស់នៅ និងរៀនសូត្រ ដើម្បីទៅជួបជុំគ្រួសារនៅតាមបណ្តាខេត្តនានា។ យ៉ាងណាមិញ ក្នុងកាលៈទេសៈបច្ចុប្បន្នដែលមានការឆ្លងជំងឺផ្លូវដង្ហើមកូវីដ ១៩ នេះ ការធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយពីទីក្រុងទៅតាមខេត្ត និងការជួបជុំគ្នានៅតាមខេត្តជារឿងដែលអាចបង្កហានិភ័យ និងត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់។
មូលហេតុអ្វីបានជាខ្ញុំលើកឡើងដូច្នេះ? វាមានមូលហេតុសាមញ្ញបីយ៉ាង ដែលមិនចាំបាច់អ្នកជំនាញបកស្រាយឡើយ។ ទីមួយគឺ អ្នកបានឆ្លងជំងឺមិនមានបង្ហាញរោគសញ្ញា។ ករណីដែលឆ្លងមិនមានរោគសញ្ញានេះហើយ ដែលអ្នកជំនាញបារម្ភខ្លាំង ដ្បិតថា អ្នកទាំងនោះជាអ្នកផ្ទុកមេរោគស្ងៀមស្ងាត់ (Silent Carriers)ធ្វើឲ្យករណីឆ្លងកើនឡើងរហ័ស និងពិបាកកំណត់ប្រភព។ ជាក់ស្តែង អ្នកដែលបានឆ្លងនៅកម្ពុជាមានតិចតួចប៉ុណ្ណោះដែលមានរោគសញ្ញាគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ខណៈអ្នកជំងឺភាគច្រើនបញ្ហា វាអាចមានអាការៈប្រហាក់ប្រហែលនឹងផ្តាសាយធំ។ យើងមិនអាចដឹងថា អ្នកណាមានផ្ទុកជំងឺ ឬអត់ទេ។
ត្រង់ចំណុចនេះ វាអាចជាយើងខ្លួនឯងដែលមានផ្ទុកមេរោគ ឬមនុស្សដែលយើងជួប ហើយកំពុងដើរហើរដូចយើងនោះអាចមានផ្ទុកមេរោគនេះ។ ដូច្នេះ យើងគួរពិចារណាឲ្យបានល្អិតល្អន់។
មូលហេតុទីពីរ គឺ កុំធ្វេសប្រហែស ឬមើលស្រាលស្ថានការណ៍នៅពេលមានការឆ្លងមេរោគមានការថមថយនៅកម្ពុជា។ ថ្វីកំណើនអ្នកឆ្លងហាក់មានការថមថយគួរឲ្យកត់សម្គាល់ក្តីប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះក្តី វាមិនមានន័យថា យើងឈ្នះសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងមេរោគនេះទេ។ ចូរងាកទៅមើលប្រទេសជិតខាងយើងដូចជាថៃឬវៀតណាម ឬប្រទេសនានាក្នុងពិភពលោក វាហាក់ដូចជាស្ថិតនៅឆ្ងាយណាស់ពីជ័យជម្នះ។ អាត្រាឆ្លងអាចនឹងកើនឡើងវិញគ្រប់ពេលវេលា បើយើងមើលស្រាល ឬធ្វេសប្រហែសនៅពេលនេះ។ វាអាចធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះផងក៏ថាបាន។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ រឿងដែលខ្ញុំបារម្ភ គឺ ខ្ញុំសង្កេតឃើញរួចទៅហើយប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះថា ភាពមមាញឹកនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ហាក់ត្រឡប់មកវិញបណ្តើរៗរួចទៅហើយ។ ប្រជាជនយើងខ្លះបន្តជួបជុំហូបចុកជាមួយញាតិមិត្តបងប្អូនដោយមិនគិតពីសុវត្ថិភាពខ្លួន និងមនុស្សជុំវិញឡើយ។ ចូរឈប់គិតថា យើងមានវ័យក្មេងមិនងាយឆ្លង ហើយបើឆ្លងក៏មិនស្លាប់ដែរ។ ចូរកុំគិតថា ករណីឆ្លងតិច ប្រហែលមិនអាចបន្តឆ្លងដល់យើងទេ។ ការគិត ឬយល់បែបនេះហើយជាកំហុសឆ្គងដ៏ធំ។
ទីបីគឺ ត្រូវចាំថា មេរោគនេះនឹងបន្តនៅជាមួយយើងគ្រប់គ្នាទៅមុខ ដរាបណាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមិនទាន់ស្រាវជ្រាវបានវ៉ាក់សាំង ឬថ្នាំព្យាបាលជំងឺនេះ។ ត្រង់នេះ វាមានន័យថា យើងគ្រប់គ្នានៅតែមានហានីភ័យខ្ពស់ក្នុងឆ្លងមេរោគនេះបានគ្រប់ពេលវេលា ហើយត្រូវចាំថា មេរោគនេះងាយឆ្លងខ្លាំងណាស់ ពោលគឺខ្លាំងជាងផ្តាសាយទៅទៀត។ ឧទាហរណ៍ថា ទោះការឆ្លងមេរោគនេះត្រូវកាត់ផ្តាច់ទាំងស្រុងក៏ដោយចុះ បើសិនមានអ្នកណាម្នាក់មានជំងឺនេះ ចូលមកក្នុងប្រទេសយើង ការឆ្លងនឹងបន្តរាលដាលជាថ្មីជាបន្តបន្ទាប់ដោយពិបាកទប់ស្កាត់។
តាមយោបល់ខ្ញុំ ការប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការដើរហើរ បញ្ចៀសការជួបជុំគ្នាទ្រង់ទ្រាយធំ និងរក្សាអនាម័យខ្លួនប្រាណ នឹងត្រូវបន្តធ្វើជាខ្ជាប់ខ្ជួនទៅមុខទៀតដោយមិនមានពេលកំណត់ច្បាស់ឡើយ។
ត្រឡប់មកវិញ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់នឹងពិចារណាឲ្យបានដិតដល់ចំពោះគម្រោងការធ្វើដំណើរទៅស្រុកកំណើតពេលមុន ឬអំឡុងពេលចូលឆ្នាំដើម្បីទៅជួបជុំគ្រួសារ។ បើទោះជាមិនទាន់មានការរឹតបន្តឹងការធ្វើដំណើរជាផ្លូវការក្តី ឬការបិទទីក្រុងឬប្រទេសជាផ្លូវការដូចប្រទេសដទៃក្តី ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋដែលមានទំនួលខុសត្រូវ យើងគប្បីអនុវត្តតាមវិធានការប្រុងប្រយ័ត្នផ្ទាល់ខ្លួននេះ។
ចុងក្រោយ ខ្ញុំសូមសំណូមពរទៅបងប្អូន ចូរកុំឲ្យការធ្វេសប្រហែសរបស់យើងក្លាយជាបញ្ហា ហើយចូរកុំឲ្យបំណងចង់សប្បាយរីករាយរបស់យើងពេលនេះក្លាយជាទុក្ខសម្រាប់មនុស្សជុំវិញ និងសហគមន៍ទាំងមូល។ ការទប់ស្កាត់ការឆ្លងទៅកាន់សហគមន៍ជាកាតព្វកិច្ចរបស់យើងរាល់គ្នាហើយត្រូវចាំថា ការរក្សាសុវត្ថិភាព និងសុខភាពប្រជាជាតិយើងទាំងមូលគឺស្ថិតនៅលើការសម្រេចចិត្តរបស់យើងរាល់គ្នាដែរ៕