សៀមរាប៖ ការងារសម្អាតរុក្ខជាតិតាមប្រាសាទ ក៏ជាផ្នែកមួយនៃការអភិរក្សប្រាង្គប្រាសាទដែរ។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ក្រុមកម្មករតែងឡើងចុះសម្អាត និងដករុក្ខជាតិតូចធំ តាមទីខ្ពស់ទាបជាច្រើន នៅតាមទីបុរាណដ្ឋាននានា ក្នុងតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ។ ការងារនេះជាចំណែកដ៏ធំមួយ ដើម្បីកិច្ចការអភិរក្សប្រាសាទ ព្រោះថាកូនរុក្ខជាតិទាំងនោះ អាចមានហានិភ័យខ្ពស់ដល់ថ្មប្រាសាទ។
តើក្រុមកម្មករ ប្រើបច្ចេកទេសអ្វីខ្លះដើម្បីឡើងសម្អាត និងដករុក្ខជាតិតាមកំពូលប្រាសាទ និងបុរាណដ្ឋាននានា សូមស្ដាប់យកការណ៍ដែលរៀបរៀងដោយអ្នកនាង អ៊ីសា រ៉ហានី ពីខេត្តសៀមរាបដូចតទៅ៖
ការងារសម្អាតបរិស្ថាន គឺជាកិច្ចការមួយដ៏សំខាន់ក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរ។ ក្រុមការងារសម្អាតរុក្ខជាតិតាមប្រាសាទ ដែលស្ថិតក្រោមនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ និងបុរាណវិទ្យាបង្ការ នៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ជាក្រុមការងារស្នួល ដែលឡើងសម្អាតរុក្ខជាតិនៅទីខ្ពស់ៗ តាមប្រាសាទ និងជាចំណែកការពារហានិភ័យ ដល់ប្រាង្គប្រាសាទទាំងនោះ។
មានកម្លាំងសរុប៣៥នាក់ ក្រុមកម្មករសម្អាតរុក្ខជាតិ តាមកំពូលប្រាសាទ ដែលសុទ្ធសឹងជាបុរស និងជាពលរដ្ឋរស់នៅជុំវិញតំបន់អង្គរ។ ក្រុមការងារនេះ បានបង្ហាញរបៀបយ៉ាងជំនាញ ឡើង តោង ដោយប្រើខ្សែកាប ឡើងដល់ចុងកំពូលប្រាសាទ ដែលមានកម្ពស់ស្ទើរផុតចុងឈើក៏មាន។
នៅខ្លោងទ្វារជ័យ នៃក្រុងអង្គរធំ កាលពីចុងខែ មីនា កន្លងទៅ ក្រុមសម្អាតរុក្ខជាតិបានបំពេញការងារ ដោយខ្លះដាក់ខ្សែ ជណ្ដើរ តោងឡើងសម្រាប់ទីទាបទីខ្ពស់ ដើម្បីសម្អាតរុក្ខជាតិដែលដុះលើថ្មប្រាសាទ។ លោក ងិន ធី ប្រធានក្រុមគ្រប់គ្រងកម្មករកាត់សម្អាតរុក្ខជាតិលើប្រាសាទ ក្នុងតំបន់អង្គរ បាននិយាយថា ក្រុមការងារសម្អាតសរុបមានចំនួន ៣៥នាក់ ដោយបែងចែកតាមតំបន់គោលដៅចំនួន៣ មានក្នុងតំបន់អង្គរ តំបន់រលួស ដូចជាប្រាសាទបាគង រលួស ព្រះគោ ព្រៃមន្ទីរ និងតំបន់ក្រៅអង្គរ មានដូចជាបន្ទាយស្រី ភ្នំបូកជាដើម។
ដូចកិច្ចការបរិស្ថានដទៃទៀតដែរ ការសម្អាតរុក្ខជាតិលើប្រាសាទ ធ្វើឡើងដើម្បីទប់ស្កាត់ហានិភ័យដែលអាចធ្វើឱ្យថ្មប្រាសាទ បាក់ធ្លាក់ ខូចទ្រង់ទ្រាយ ដោយសារឫសរុក្ខជាតិចាក់ញែកថ្ម ដែលអាចឱ្យរលំ និងខូចខាត។ ហើយការងារនេះ ក៏ដើម្បីថែរក្សាប្រាង្គប្រាសាទ លើកសោភ័ណភាពប្រាសាទផងដែរ។ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក ងិន ធី។
មានការលើកឡើងពីហានិភ័យ ឬគ្រោះថ្នាក់ នៃការឡើងសម្អាតប្រាសាទនៅទីខ្ពស់ៗ ដោយមធ្យោ បាយប្រើខ្សែ និងជណ្ដើរ។ លោក ងិន ធី ទទួលស្គាល់ថាវិធីសាស្ដ្របែបនេះ មានហានិភ័យខ្ពស់មែន តែក្រុមកម្មករសុទ្ធតែមានជំនាញ និងបទពិសោធន៍ ពិសេសស្គាល់ភូមិសាស្ដ្រច្បាស់លាស់។ លោកពន្យល់ទៀតថា មធ្យោបាយប្រើរន្ទា ដ្បិតមានសុវត្ថិភាពខ្ពស់ពិតមែន តែត្រូវចំណាយពេលយូរ និងកម្លាំងពលកម្មទ្វេដង។ លោកពន្យល់ថា៖«ការអនុវត្តការងារដំបូងលើការងារនេះ គឺប្រើប្រាស់រន្ទាឡើង តែវិធីនេះប្រើពេលយូរ ដោយត្រូវដំឡើង ត្រូវរើចុះវិញ បើនិយាយពីសុវត្ថិភាព វាសុវត្ថិភាពខ្ពស់ហើយ តែវាក៏ប៉ះពាល់ដល់កន្លែងទស្សនាភ្ញៀវ និងទេសភាពវប្បធម៌ក្នុងតំបន់ប្រាសាទដែរ ទើបថ្នាកដឹកនាំ ឯកភាពជាមួយក្រុមកម្មករ ជ្រើសរើសមធ្យោបាយនេះ»។
កម្មករមួយរូប លោក លួន ឡង ឱ្យដឹងថា លោកចូលបម្រើការងារនៅទីនេះ រយៈពេល២០ឆ្នាំហើយ និងបានស្គាល់ទីតាំងច្បាស់លាស់។ ការប្រើខ្សែ និងការដាក់ជណ្ដើរឡើងតាមប្រាសាទ សម្អាតរុក្ខជាតិ មានភាពលំបាក និងហានិភ័យបន្ដិចមែន តែលោកថាវិធីសាស្ដ្រនេះ មានភាពរហ័ស និងមិនប៉ះពាល់សោភ័ណភាពបរិស្ថាន ក្នុងតំបន់ប្រាសាទ។ លោកបញ្ជាក់ថា៖«បញ្ហាឡើងមានផលលំបាកច្រើន តែយើងឡើងតាមកាលៈទេសៈ កន្លែងណាអាចប្រើជាជណ្ដើរ បោះជាខ្សែជួយប្រតោងឡើយ ឱ្យប្រយ័ត្នខ្លួនឯង មិនត្រូវប្រហែសទេ។ ខ្ញុំធ្លាប់ធ្វើការយូរអាចដឹងកន្លែងណាមានសុវត្ថិភាព និងមិនមានសុវត្ថិភាព ត្រូវឡើងកន្លែងដែលអាចឡើងបាន»។
លោក លួន ឡង ពន្យល់ពីវិធីសាស្ដ្រឡើងសម្អាតរុក្ខជាតិ លើប្រាសាទបន្ថែមទៀតថា៖«ការដាក់រន្ទា សុវត្ថិភាពល្អ ស្រួល តែវាយូរ រយៈពេលយូរពេក។ បើដាក់ខ្សែជណ្ដើរ យើងឡើង១០នាក់រួច ដាក់រន្ទាប្រើដល់៥០ទៅ៦០នាក់ ណាមួយត្រូវជញ្ជូនរៀបចំ រៀបហើយរើទៅវិញ យើងសុខចិត្តព្រមព្រៀងគ្នាថាដាក់ជណ្ដើរវាស់ខ្សែកាប...»។
រីឯលោក ដម ដេង ដែលធ្វើការជាកម្មករសម្អាតនេះតាំងពីឆ្នាំ២០០១មក ក៏ចែករំលែកបទពិសោធន៍ ក្នុងការឡើងសម្អាតប្រាសាទទីខ្ពស់ៗដែរ។ លោកប្រាប់ថា សំខាន់គឺស្គាល់កន្លែងឱ្យច្បាស់ ទីតាំងណាដែលអាច ឬមិនអាចឡើង ដូចជាកន្លែងថ្មផុយ ងាយបាក់ធ្លាក់មកជាដើម និងតាំងស្មារតីឱ្យបានល្អពេលបំពេញការងារ។ ការបំពេញការងារនៅលើប្រាសាទខ្ពស់ៗ និងកន្លែងខ្លះមានជម្រាល ចោត មានការលំបាកខ្លាំង ពិសេសនារដូវវស្សាដែលថ្មមានដុះស្លែ និងងាយរអិល ទាមទារមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់៕