គេគួរតែនៅចាំបាន ព័ត៌មានស្តីពីកុមារពិការជនជាតិចិនម្នាក់ដែលបានស្លាប់ ដោយសារតែឪពុករបស់គេ ដែលជាអ្នកថែទាំ បានឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាប្រភេទថ្មី ហើយត្រូវបានដាក់ឱ្យនៅដាច់ដោយឡែក ជាហេតុធ្វើឱ្យកុមារនោះគ្មានអ្នកថែទាំ។ តើគួរឱ្យសង្វេគយ៉ាងណា នៅពេលដែលគេឃើញរូបភាពនៃទីក្រុងមួយ ប្រែស្ងាត់ជ្រងំ ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលប្រកាសបិទទីក្រុង កាត់បន្ថយចរាចរណ៍? នៅអឺរ៉ុប មនុស្សស្លាប់រាប់ម៉ឺននាក់ហើយ។ នៅកម្ពុជា នៅពេលចាប់ផ្តើមមានករណីវិជ្ជមានជំងឺកូវីដ-១៩ ពលរដ្ឋខ្មែរក៏ភ័យខ្លាចដែរ ហើយម្នាក់ៗនៅរង់ចាំស្តាប់សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលអំពីករណីឆ្លងយ៉ាងអន្ទះសារ។ ទាំងអស់នេះ គឺជារឿងពិត។ ពលរដ្ឋកម្ពុជា ត្រូវតែសហការ និងចូលរួមអនុវត្តតាមការណែនាំរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីកុំឱ្យកម្ពុជាខាតបង់ធំធេង ដោយបន្សល់ទុកនូវតែវិប្បដិសារី។
កម្សួលនៃការឆ្លងរាតត្បាតជំងឺកូវីដ-១៩ បានកើតឡើងនៅក្នុងទីក្រុងវូហាន នៃខេត្តហ៊ូប៉ីរបស់ប្រទេសចិនក្នុងអំឡុងខែមករាឆ្នាំ២០២០នេះ។ កម្ពុជាក៏បានរកឃើញអ្នកជំងឺកូវីដ-១៩ ទីមួយលើជនជាតិចិន ដែលមកពីក្រុងវូហាន នៅក្នុងខេត្តមាត់សមុទ្រព្រះសីហនុនៅថ្ងៃទី ២៧ ខែមករានោះដែរ។ ជាងមួយខែក្រោយមក ពោលគឺនៅថ្ងៃទី ៧ខែមីនា ករណីទី២ ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប លើបុរសជនជាតិខ្មែរ (ទី១) នៅក្នុងខេត្តសៀមរាប ដែលបានឆ្លងមេរោគពីអ្នកជំនួញជនជាតិជប៉ុនម្នាក់ដែលបានចាកចេញពីកម្ពុជាបាត់ទៅហើយ។
ជាង២ខែចុងក្រោយនេះ ពោលគឺរាប់ចាប់ពីករណីដំបូងលើជនជាតិចិននៅចុងខែមករាមកនោះ ដល់ថ្ងៃទី៨ខែមេសានេះ កម្ពុជារកឃើញករណីឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ចំនួន១១៧នាក់ ហើយក្នុងចំណោមនោះ មានអ្នកជាសះស្បើយចំនួន៦៣នាក់ និងពុំមានអ្នកបាត់បង់ជីវិតឡើយ។ គេគួរកត់សម្គាល់ថា ក្នុងចំណោមករណីដែលត្រូវបានរកឃើញ បើទោះជាមានកើតលើជនជាតិខ្មែរក៏ពិតមែន តែវាសុទ្ធសឹងតែជាករណីនាំចូលស្ទើរតែទាំងអស់ (ឆ្លងនៅបរទេស)។ ក្នុងចំណោម ១១៧ករណីនោះ (គិតត្រឹមថ្ងៃទី៨មីនា) កម្ពុជារកឃើញ អ្នកជំងឺកូវីដជាជនជាតិខ្មែរចំនួន ៥១នាក់ និងបរទេស ៦៦នាក់ (៩ ជនជាតិ)។
ដោយឡែក ករណីជាសះស្បើយទាំង៦៣នោះរួមមាន៖ ជនជាតិខ្មែរ ៣២នាក់ បារាំង១៩នាក់ ម៉ាឡេស៊ី ៧នាក់ អង់គ្លេស៣នាក់ ប៊ែលហ្ស៊ិក១នាក់ និងជនជាតិចិន១នាក់។
រហូតពេលនេះ មានប្រទេស និងដែនដីចំនួន២១០ នៅលើពិភពលោក ត្រូវបានយាយីដោយជំងឺឆ្លងរាតត្បាតជាសាកល កូវីដ-១៩។ ពិភពលោកបានពើបប្រទះឡើងវិញ នូវអារម្មណ៍រើសអើងពូជសាសន៍ ផលប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកិច្ច។ ប្រទេសនីមួយៗ បានរងទុក្ខ និងជួបពិសោធន៍ផ្សេងៗគ្នា ហើយក៏មានវិធានការដោះស្រាយ និងប្រឆាំងកូវីដ-១៩ ផ្សេងៗគ្នាដែរ។ ចុះកម្ពុជា? មានទិដ្ឋភាពសំខាន់៣ ដែលកម្ពុជាកំពុងអនុវត្ត៖
ការត្រៀមលក្ខណៈជាមុន
ការត្រៀមលក្ខណៈជាមុន គឺជាគន្លឹះ នៃដំណោះស្រាយ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហាក់បានធ្វើការងារ២ ក្នុងពេលតែមួយ។ ការងារទីមួយចំពោះមុខ គឺការគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍ប្រជាជន ដើម្បីបញ្ចៀសភាពស្លន់ស្លោ និងចលាចលក្នុងសង្គម ហើយខិតខំធ្វើការងារទីពីរពីខាងក្រោយ គឺការគិតគូរត្រៀមលក្ខណៈ និងត្រៀមសេណារីយ៉ូ ក្នុងក្របខណ្ឌនៃការដឹកនាំប្រទេសចំពោះមុខវិបត្តិ។
បើទោះជា ករណីវិជ្ជមានកូវីដ១៩ ត្រូវបានរកឃើញតិចតួច ប៉ុន្តែវិធានការសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកិច្ចដែលត្រូវបានប្រកាសជាបន្តបន្ទាប់ដោយប្រមុខរដ្ឋាភិបាល បានបង្ហាញពីការយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្ពស់បំផុត និងដោយមិនមើលស្រាលស្ថានការណ៍ឡើយ ចំពោះយុទ្ធនាការប្រឆាំងកូវីដ-១៩ ដែលអាចបំផ្លាញសុខភាពសាធារណៈរបស់កម្ពុជា។ ក្នុងដំណាក់កាលដំបូង សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានប្រកាសត្រៀមថវិកាពី៨០០លានដុល្លារ ដល់២០០០លានដុល្លារ, បម្រុងសាលារៀន និងសណ្ឋាគារ នៅតាមមូលដ្ឋានដើម្បីដាក់អ្នកជំងឺកូវីដ បិទគ្រឹះស្ថានសិក្សា និងអំពាវនាវដល់ម្ចាស់អគារបន្ថយថ្លៃឈ្នួល។ បន្ទាប់មក ត្រៀមគ្រូពេទ្យស្ម័គ្រចិត្ត៤០០នាក់ លើកទឹកចិត្តគ្រូពេទ្យ ត្រៀមម៉ាស់ អាល់កុល ទឹកសុទ្ធបរិភោគ ផ្អាកការនាំចេញស្រូវអង្ករ រួមទាំងការត្រៀមច្បាប់ប្រកាសដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្នទៀតផង។ ចុងក្រោយនេះ គឺការផ្អាកពិធីចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ហើយរាល់ការងារតាមស្ថាប័នរដ្ឋ និងឯកជន នៅបន្តជាធម្មតា។ គោលដៅ គឺទប់ស្កាត់ការចរាចរណ៍របស់ពលរដ្ឋខ្មែរ។ ការចរាចរណ៍របស់មនុស្ស ការជួបជុំនោះហើយជាប្រភពនៃការឆ្លងជំងឺ។
ស្មារតីសាមគ្គីជួយគ្នានៅតែមាននៅកម្ពុជា
រាល់ពេលដែលកម្ពុជាជួបសោកនាដកម្ម និងទុក្ខលំបាក ហើយត្រូវការហិរញ្ញវត្ថុទ្រង់ទ្រាយធំ ប្រជាជាតិខ្មែរមិនដែលចោលគ្នាឡើយ។ មូលនិធិធំតូចត្រូវបានបង្កើតឡើងភ្លាមដើម្បីប្រមូលថវិកាជួយជនរងគ្រោះ តាមរយៈរដ្ឋាភិបាល និងក្នុងវិស័យឯកជន ក៏ដូចជាតាមរយៈបុគ្គលផងដែរ។។ ឧទាហរណ៍ជាច្រើនបានកើតមានរួចមកហើយដូចជា៖ មូលនិធិជួយកងទ័ពការពារព្រំដែន មន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ជា សោកនាដកម្មបាក់រលំអគារ និងបច្ចុប្បន្ន យុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងកូវីដ១៩។ អ្នកមានធនធានមួយចំនួនបានទិញអង្ករ និងគ្រឿងបរិភោគផ្សេងៗចែកជូនអ្នកក្រខ្សត់។ អ្នកខ្លះ ទិញអាល់កុល និងម៉ាស់ ចែកជូនអ្នកធាក់ស៊ីក្លូ និងអ្នកប្រមូលសំរាម ។ល។
មន្ត្រីរាជការ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល សមាជិកសភា កងប្រដាប់អាវុធ នគរបាល អាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ បានចូលរួមផ្តល់ប្រាក់បៀវត្សរ៍របស់ពួកគេទៅគណៈកម្មាធិការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺកូវីដ-១៩ តាមការអំពាវនាវរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី បន្ទាប់ពីមានការផ្តល់មូលនិធិពីសប្បុរសជនធំៗក្នុងវិស័យឯកជនក្នុងពេលកន្លងមក។
សារព័ត៌មានក៏បានខិតខំផលិតសារអប់រំ ផ្តល់ព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដល់ប្រជាជនគ្រប់ទិសទី។
គ្រប់គ្នាបានធ្វើតាមលទ្ធភាព និងសមានចិត្តរៀងៗខ្លួន។ សមាជិកនៃចលនាយុវជនដ៏ធំជាងគេ គឺសហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា ក៏បានដើរចែកផ្ទាំងបដា ខិត្តប័ណ្ណអប់រំ ទឹកអាល់កុល ម៉ាស់ ដល់ប្រជាជនតាមភូមិដោយផ្ទាល់។ ប្រធានចលនាយុវជន លោក ហ៊ុន ម៉ានី ដែលជាតំណាងរាស្ត្រផង បានសរសេរផ្ញើសារញឹកញាប់ តាមរយៈបណ្ញាញសង្គម ដើម្បីបំផុសគំនិតឱ្យប្រជាជាតិរឹងមាំជាមួយគ្នា ជួយយកអាសារគ្នា ដើម្បីឆ្លងផុតគ្រាលំបាកជាមួយគ្នា។
ជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ ពិតជាសាហាវ។ វាកំពុងតែសម្លាប់មនុស្សជាច្រើនម៉ឺននាក់នៅក្នុងប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿន។ ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូល មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល បុគ្គលសាធារណៈមួយចំនួននៃប្រទេសជឿនលឿនបានក្លាយជាអ្នកជំងឺកូវីដ-១៩។ រដ្ឋាភិបាលខ្លះ ក៏បង្ហាញការសោកស្តាយ និងវិប្បដិសារី ក្រោយពីបានធ្វេសប្រហែស មិនបានប្រយ័ត្នប្រយែងជាមុន។
រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាច្រើនបានប្រកាសបិទប្រទេស បិទតំបន់ខ្លះក្នុងប្រទេសខ្លួន និងបានប្រកាសដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្នទៀតផង។
នៅកម្ពុជា រដ្ឋាភិបាលបានប្រុងប្រៀបតាមដំណាក់កាល បង្ការ ការពារ រួចអស់ហើយ នៅឡើយតែការចូលរួមដ៏មធ្យ័តពីប្រជាពលរដ្ឋ។
គោលការណ៍មនុស្សធម៌ និងគ្មានការរើសអើង
រហូតដល់ពេលនេះ ករណីវិជ្ជមានជំងឺកូវីដ-១៩ ស្ទើរតែទាំងអស់ គឺជាករណីនាំចូល។ ក្នុងចំណោមអ្នកជំងឺទាំងអស់ ក៏មានជនជាតិបរទេស ដែលត្រូវបានរកឃើញមានវិជ្ជមានជំងឺកូវីដ ហើយត្រូវបានព្យាបាលដោយក្រុមគ្រូពេទ្យខ្មែរដែរ។
តាំងពីដើមខែកុម្ភៈ នាវាទេសចរណ៍ Westerdam ដែលផ្ទុកមនុស្សជាង២២០០នាក់ ដោយក្នុងនោះមានអ្នកទេសចរជាង១៤០០នាក់ ត្រូវបានប្រទេស និងរដ្ឋបាលដែនកោះចំនួន៦ បដិសេធមិនឱ្យចូលចតក្នុងផែរបស់ពួកគេ ក្រោមមូលហេតុសង្ស័យវត្តមានករណីជំងឺកូវីដ-១៩។
ប៉ុន្តែ នៅថ្ងៃទី១២ខែកុម្ភៈ កម្ពុជាត្រូវបានសារព័ត៌មានលើពិភពលោកសរសេរចុះផ្សាយដែលទាក់ទងនឹងការសម្រេចចិត្តរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ដែលបានប្រកាសទទួលនាវាទេសចរណ៍ Westerdam។ ការណ៍ដែលទុកឱ្យមនុស្សជាង ២២០០នាក់ នៅអណ្តែតត្រសែតក្នុងមហាសមុទ្រ ត្រូវបានសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីហៅថា «វិបត្តិមនុស្សធម៌»។
ទីបំផុត មនុស្សជាង២២០០នាក់ចម្រុះជាតិសាសន៍ បានហោះហើរចេញពីកម្ពុជា ត្រឡប់ទៅប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួនវិញ ជាមួយនឹងការអរគុណ និងគាំទ្រពាក្យស្លោកដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាប្រើដើម្បីទទួលពួកគេ គឺ «កម្ពុជាតូច តែចិត្តទូលាយ» (A small country with a big heart)។
ជនបរទេសជាង២០០០នាក់បានត្រឡប់ចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាដោយសុវត្ថិភាព និងគ្មានជំងឺ។ នៅសល់តែកម្ពុជាក្នុងពេលនេះ ដែលត្រូវការប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ចូលរួមវិធានអនាម័យផ្ទាល់ខ្លួន ក្នុងគ្រួសារ ក្នុងសហគមន៍ ស្តាប់តាមការណែនាំរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីទប់ទល់នឹងការឆ្លងរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ-១៩នេះ៕