មនុស្សម្នាក់មានការងារដែលត្រូវធ្វើ មានកាតព្វកិច្ចដែលត្រូវបំពេញ មានគ្រួសារដែលត្រូវជួបជុំ។ ពិតជាពិបាកទ្រាំខ្លាំងណាស់។ ប៉ុន្តែកាលៈទេសៈនៃការរាលដាលជំងឺផ្លូវដង្ហើម COVID-19 វាជាកត្តាដែលតម្រូវឲ្យយើងទ្រាំឲ្យបានជាដាច់ខាត ដោយគោរពតាមបទបញ្ជារបស់រដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាការណែនាំរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល។ បទបញ្ជា ធ្វើឡើងដើម្បីបង្ការ ទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាយជំងឺរាតត្បាតសាកលមួយនេះ ។
គិតមកត្រឹមថ្ងៃទី១២ ខែមេសា កម្ពុជាមានករណីCOVID-19 សរុបចំនួន ១២២ករណី និងអ្នកជាសះស្បើយសរុប ៧៧ករណី។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រសួងសុខាភិបាល កំពុងតាមដាន និងស៊ើបអង្កេតស្វែងរកអ្នកផ្ទុកកូរ៉ូណាវីរុសបន្ថែមទៀត ដើម្បីការពារ និងបង្ការករណីឆ្លងនៅក្នុងប្រទេស។ ទន្ទឹមគ្នានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏បានដាក់ចេញវិធានការមួយចំនួនផងដែរ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាមួយ COVID-19 ដូចជាបិទសាលារៀន អំពាវនាវមិនឲ្យមានការជួបជុំពិធីសាសនាជាដើម។ មួយរយៈចុងក្រោយនេះ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានលុបចោលការប្រារព្ធពិធីចូលឆ្នាំថ្មីផងដែរ ដើម្បីមិនឲ្យមានការជួបប្រជុំណាមួយ ដែលបណ្តាលឲ្យមានការរីកសាយភាយCOVID-19 កាន់តែធំ និងពិបាកគ្រប់គ្រង។
បើទោះបីជាលុបចោលពិធីចូលឆ្នាំខ្មែរក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែមានមនុស្សមួយចំនួន ដូចជាកម្មករ កម្មការិនីរោងចក្រ បុគ្គលធ្វើការនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងប្រជាជនផ្សេងទៀត ត្រូវបានគេរំពឹងថា អាចនឹងមកលេងស្រុកកំណើតក្នុងអំឡុងពេលនេះ។ ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ការការរាតត្បាតCOVID-19 ដោយប្រការណាមួយតាមរយៈការធ្វើដំណើរមកលេងស្រុកកំណើត ការធ្វើដំណើរឆ្លងខេត្ត ស្រុក ឬតំបន់ រដ្ឋាភិបាលបានចេញបទបញ្ជាមួយ ដើម្បីហាមឃាត់ការធ្វើដំណើរ។ នេះគឺជាវិធានការមួយក្នុងចំណោមវិធានការផ្សេងទៀត ដែលអាចទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាយ COVID-19 នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
តើមូលហេតុអ្វីបានជាប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ត្រូវតែគោរពបទបញ្ជាដាក់កំហិតការធ្វើដំណើរមួយនេះ?
ទប់ស្កាត់ករណីឆ្លង COVID-19 ពីបុគ្គលម្នាក់ទៅបុគ្គលម្នាក់ និងករណីឆ្លងជាសហគមន៍
COVID-19 គឺជាជំងឺឆ្លងម្យ៉ាង ដែលអាចឆ្លងតាមរយៈដំណក់ទឹក ដែលចេញពីមាត់អ្នកជំងឺ តាមរយៈ ការក្អក ការកណ្តាស់ សម្បោរ ឬនិយាយជាដើម។ តាមរយៈបទពិសោធន៍កម្ពុជាកន្លងមក ក្រសួងសុខាភិបាលបានរកឃើញអ្នកឆ្លងក្នុងប្រទេសមួយភាគតិចនៅឡើយ ហើយក្រសួងក៏កំពុងតែស៊ើបអង្កេតបន្តទៀត។ ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ ក្រសួងសុខាភិបាលមិនទាន់បញ្ជាក់បានទេថា បានរកឃើញករណី COVID-19 នៅក្នុងប្រទេសអស់នៅឡើយទេ ហើយអ្វីដែលប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវចូលរួមទប់ស្កាត់នៅពេលនេះ គឺអនុវត្តតាមអនុសាសន៍របស់ក្រសួងសុខាភិបាល និងបទបញ្ជារបស់រដ្ឋាភិបាល។
ប្រសិនបើប្រជាជនកម្ពុជា នៅតែរឹងទទឹង និងមិនគោរពតាមវិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាល វាអាចនឹងបណ្តាលឲ្យ COVID-19 កាន់តែរីកធំជាងមុន និងកាន់តែពិបាកគ្រប់គ្រង។ ម្យ៉ាងវិញទៀត COVID-19 គឺជាជំងឺឆ្លងថ្មី ដែលពិបាកណាស់សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ ក្នុងការវាយតម្លៃ ថាតើមនុស្សម្នាក់មានផ្ទុកកូរ៉ូណាវីរុស ឬក៏អត់ ពោលគឺទាល់តែទៅធ្វើតេស្តនៅមន្ទីរពេទ្យ ឬមណ្ឌលសុខភាព ព្រោះCOVID-19 មានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងជំងឺផ្តាសាយដែរ។
ក្នុងករណីអ្នកជំងឺCOVID-19 បានធ្វើដំណើរឆ្លងខេត្ត ឬតំបន់ និងមានការជួបប្រជុំគ្នា វានឹងបណ្តាលឲ្យមនុស្សជាច្រើនអ្នកផ្សេងទៀត ឆ្លងដោយមិនដឹងខ្លួន ហើយអ្នកឆ្លងថ្មី និងចម្លងទៅមនុស្សផ្សេងទៀត ដែលធ្វើឲ្យក្រសួងសុខាភិបាលកាន់តែពិបាករកផ្ទុក COVID-19។ អ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ព្រួយបារម្ភនៅពេលនេះ គឺការឆ្លងជាសហគមន៍ ដែលជាការចម្លងកូរ៉ូណាវីរុសពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សផ្សេងទៀត ដោយមិនដឹងប្រភពចម្លង។ ការឆ្លងជាសហគមន៍នេះ វាបានកើតឡើងរួចមកហើយ នៅតាមបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនដូចជា អ៊ីតាលី អាមេរិក ឥណ្ឌូណេស៊ី អេស្បាញ ម៉ាឡេស៊ីជាដើម។
ម្យ៉ាងទៀត បទបញ្ជារបស់រដ្ឋាភិបាល ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងទប់ស្កាត់ COVID-19 ដែលអាចរីកសាយពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយ ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយទៀតបានដែរ។ ជាពិសេស បម្រាប់របស់រដ្ឋាភិបាល គឺការពារដល់កម្មករកម្មការិនីរោងចក្រ ដែលមានបំណងចង់ទៅលេងស្រុក។ ជាឧទាហរណ៍៖ ប្រសិនកម្មករ ឬកម្មកានីម្នាក់ ទៅលេងស្រុក និងឆ្លងកូរ៉ូណាវីរុស។ នៅពេលត្រលប់មកធ្វើការវិញ តើមានកម្មករ ឬកម្មកានីប៉ុន្មាននាក់ផ្សេងទៀត អាចឆ្លងកូរ៉ូណាវីរុស? ត្រង់ចំណុចផ្ទុកកូរ៉ូណាវីរុសនេះ បើតាមទិន្នន័យរបស់មជ្ឈមណ្ឌលទប់ស្កាត់ និងបង្ការជំងឺឆ្លងអាមេរិកបានរកឃើញថា អ្នកជំងឺជនជាតិអាមេរិកប្រមាណជា ២៥ភាគរយមានផ្ទុក COVID-19 ដោយមិនមានចេញរោគសញ្ញា និងចម្លងកូរ៉ូណាវីរុសទៅមនុស្សផ្សេងទៀត មុនពេលចេញរោគសញ្ញា។ បើសិនកម្ពុជាមានករណីបែបនេះ ដូចអាមេរិកវិញ រដ្ឋាភិបាលនឹងកាន់តែពិបាកក្នុងការគ្រប់គ្រង។
ការពារការចម្លងCOVID-19 ទៅមនុស្សចាស់ និងឪពុកម្តាយ
តាមរយៈបទពិសោធន៍នៅតាមបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ មនុស្សចាស់ គឺជាជនងាយរងគ្រោះបំផុត ដោយសារ COVID-19 ព្រោះក្នុងវ័យនេះ មនុស្សចាស់មានជំងឺរាំរ៉ៃច្រើន ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំចុះខ្សោយ និងពិបាកក្នុងការប្រយុទ្ធជាមួយកូរ៉ូណាវីរុស។ បទបញ្ជារដ្ឋាភិបាល ក៏ជាអាវុធមួយក្នុងការការពារលោកយាយ លោកតាចាស់ៗ និងឪពុកម្តាយ ដែលនៅស្រុកពី COVID-19 ដែលអាចឆ្លងដោយប្រការណាមួយពីកូនៗ ឬសាច់ញាតិរបស់លោក។ បញ្ហានេះ វាបានកើតឡើងរួចនៅប្រទេសថៃ ដែលយុវជនក្មេង ក៏ដូចជាសាច់ញាត់បានចម្លង COVID-19 ទៅមនុស្សចាស់ និងឪពុកម្តាយខ្លួន។
បើតាមចុះផ្សាយរបស់កាសែត Bangkok Post នៅទីក្រុងបាងកក តួលេខអ្នកឆ្លង ដែលមានអាយុលើសពី៦០ឆ្នាំចំនួន ៣៥ភាគរយ គឺមកពីសមាជិកគ្រួសារ ២១ភាគរយមកពីមិត្តភក្តិ ១៦ភាគរយមកពីកន្លែងញាំអាហារ ឬហាងកាហ្វេ និង ២២ភាគរយគឺមកពីអ្នករួមការងារ និងមិនដឹងប្រភពចម្លង។ ចំណែកមនុស្សចាស់ផ្ទុកCOVID-19 រស់នៅតាមខេត្តវិញ មានតួលេខឆ្លងខ្លាំងបំផុតពីសមាជិកគ្រួសាររហូតដល់ ៤៩ភាគរយឯណោះ។ ១៣ភាគរយ គឺឆ្លងមកពីមិត្តភក្តិ ១៤ភាគរយមកពីកន្លែងញាំអាហារ ហាងកាហ្វេ និង១៥ភាគរយមកពីមិត្តរួមការងារ និងឆ្លងមិនដឹងប្រភព។
បើតាមតួលេខរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលសាធារណថៃ អត្រាការស្លាប់របស់មនុស្សចាប់ពីអាយុ៦០ឆ្នាំ ដល់ ៦៩ឆ្នាំ មាន០,៧ភាគរយ។ ចំណែកមនុស្សមានអាយុចាប់ពី ៧០ឆ្នាំ ដល់ ៧៩ឆ្នាំ គឺមានអត្រាស្លាប់រហូតដល់ ១០,៥ភាគរយ។ សម្រាប់មនុស្សចាស់ ដែលមានអាយុចាប់ពី ៨០ឆ្នាំ ឡើយទៅគឺមានអត្រាការស្លាប់រហូតដល់ ១៦,៧ភាគរយឯណោះ។ បើស្រលាញ់ម្តាយឱពុកចាស់ៗ លោកយាយ លោកតា សូមកុំធ្វើដំណើរក្នុងគ្រាអាសន្ននេះ ដោយជំនួយមកវិញពីការផ្ញើរជាប្រាក់ឲ្យលោកក៏បាន។ អ្វីដែលសំខាន់ កូនៗ ក៏ដូចជាសាច់ញាត់អាចទៅលេងឳពុកម្តាយ ក្រោយស្ថានភាព COVID-19 ចប់ក៏បាន ហើយវាក៏មិនទាន់ហួសពេលដែរ។
ក្រៅពីវិធានការហាមឃាត់ការធ្វើដំណើរឆ្លងខេត្ត តំបន់ និងស្រុក រដ្ឋាភិបាលក៏បានចេញករណីលើកលែងផងដែរ ដូចជាការដឹកជញ្ជូន ការធ្វើដំណើររបស់មន្ត្រីរាជការ រថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់ រថយន្តពន្លត់អគ្គិភ័យ ការដឹកជញ្ជូនកម្មករទៅសហគ្រាស និងការធ្វើដំណើររបស់ប្រជាជនទៅមន្ទីពេទ្យជាដើម។
សូមបញ្ជាក់ថា ការដាក់កំហិតលើការធ្វើដំណើរនៅក្នុងប្រទេសបែបនេះ មិនមែនមានត្រឹមតែកម្ពុជាតែមួយនោះទេ ប៉ុន្តែវាមានប្រទេសជាច្រើនហើយដូចជាថៃ ហ្វីលីពីន ម៉ាឡេស៊ី អ៊ីតាលី បារាំងជាដើមបានអនុវត្តវិធានការនេះ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាយ និងការចម្លង COVID-19 នៅក្នុងប្រទេស៕