សង្គមស៊ីវិល សុំឲ្យកែច្បាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្ន ព្រោះយល់ថា ផ្តល់អំណាចដល់រដ្ឋាភិបាលខ្លាំងពេក

ច្បាប់ / សិទិ្ធមនុស្ស / តុលាការ

ជាតិ

សង្គមស៊ីវិល សុំឲ្យកែច្បាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្ន ព្រោះយល់ថា ផ្តល់អំណាចដល់រដ្ឋាភិបាលខ្លាំងពេក

15, May 2020 , 8:39 pm

រូបភាព

កិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភានាពេលកន្លងមក

ដោយ: សារព័ត៌មានថ្មីៗ

អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល សង្គមស៊ីវិល និង សមាគមសរុប៦៦ នៅកម្ពុជា រួមគ្នាចេញសេចក្តីថ្លែងការមួយ នៅថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ដើម្បីអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល ធ្វើវិសោធនកម្មលើច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន ដែលទើបនឹងចូលជាធរមាន។ តែច្បាប់នេះ មិនទាន់ត្រូវបានយកមកប្រើប្រាស់ឡើយ ដរាបណាប្រទេសជាតិ មិនទាន់ត្រូវបានដាក់ឲ្យស្ថិតក្នុងភាពមានអាសន្ន។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិលទាំង៦៦ បញ្ចេញមតិរួមគ្នាក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ យ៉ាងដូច្នេះថា៖«ប្រសិនបើគ្មានការធ្វើវិសោធនកម្មទៅលើច្បាប់ថ្មីស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្នជាបន្ទាន់នោះទេ ច្បាប់នេះ នឹងផ្តល់អំណាចដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការដាក់កំហិតទៅលើសេរីភាពមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយគ្មានកំណត់»។

លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ តបថា អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល ហាក់មិនយល់ឬយល់ខុសពីខ្លឹមសារនៃច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន។ លោក បកស្រាយថា បើដាក់ប្រទេសជាតិឲ្យស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន រដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា អាចបើកកិច្ចប្រជុំជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដើម្បីពិនិត្យមើលវិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលដាក់ចេញ។

លោក បញ្ជាក់ថា៖«បើថា រដ្ឋាភិបាល មានអំណាចគ្មានព្រំដែន គឺខុសទាំងស្រុងតែម្តង។ មិនមែនរដ្ឋាភិបាល មានអំណាចគ្មានព្រំដែនទេ។ ខ្ញុំ មិនដឹងថា ពួកគាត់ មិនយល់ ឬធ្វើជាមិនយល់ [ចំពោះច្បាប់ហ្នឹង]»។

លោក បកស្រាយថា ប្រទេសណាក៏ដោយ ឲ្យតែដាក់ប្រទេសជាតិឲ្យស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន គឺតែងតែមានការបិទសិទ្ធិសេរីភាពខ្លះរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍តាមការចាំបាច់។ លោក ចោទជាសំណួរ៖«ទៅសួរមើល ប្រទេសណាដែលថា មិនរឹតត្បិតសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋ ពេលដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាមានអាសន្ន?»។

អត្ថបទទាក់ទង

រដ្ឋ អាចប្រើរបបអាជ្ញាសឹក ពេលដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្ន

ឈ្វេងយល់ពីច្បាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងគ្រាមានអាសន្ន

អំណាចរដ្ឋ១២ចំណុច លើការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល បន្តថា ច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន ត្រូវបានតាក់តែងឡើង ដោយគ្មានការពិគ្រោះយោបល់គ្រប់គ្រាន់ជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ។ ដ្បិតទទួលស្គាល់ថា បំណងរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការតាក់តែងច្បាប់នេះ គឺដើម្បីការពារសុខភាពសាធារណៈក្នុងអំឡុងនៃរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩ តែអង្គការ-សង្គមស៊ីវិល សម្តែងក្តីបារម្ភខ្លាំងថា ច្បាប់ អាចផ្តល់ «អំណាចដោយគ្មានដែនកំណត់ដល់រដ្ឋាភិបាល» ក្នុងការដាក់កំហិតទៅលើសេរីភាពមូលដ្ឋាន ដែលអាចបង្កការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សិទ្ធិមនុស្ស។

ដោយមានក្តីបារម្ភបែបនេះ អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល អំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល ពិគ្រោះយោបល់ជាបន្ទាន់ជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ ហើយឈានទៅរកការធ្វើវិសោធនកម្មលើច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន។ អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល លើកពីចំណុចអវិជ្ជមានថា ច្បាប់នេះ ត្រូវបានអនុម័តយ៉ាងឆាប់រហ័ស ស្របពេលមានការបង្ក្រាបនិងការបំបិទសំឡេងសង្គមស៊ីវិលនិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកន្លងមក។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល បន្តថា ចាប់តាំងពីការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩ ការរឹតត្បិតលើសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ កើតមានកាន់ច្រើនឡើងៗ។ អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល បន្ថែមថា ការដាក់កំហិតនេះ រួមទាំងការចាប់មនុស្ស៤០នាក់ ដោយចោទប្រកាន់ពីការចែករំលែកព័ត៌មានក្លែងក្លាយអំពីជំងឺកូវីដ១៩។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល ប្រាប់ទៅរដ្ឋាភិបាលថា៖«យើងខ្ញុំ មានការព្រួយបារម្ភពីស្ថានភាពបំបិទសំឡេងនេះថា អាចនឹងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ តាមរយៈការអនុវត្តច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន»។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល លើកយកច្បាប់អន្តរជាតិមកនិយាយថា កម្ពុជា អាចតាក់តែងច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន ដើម្បីគ្រប់គ្រងរដ្ឋក្នុងភាពអាសន្ន ដោយធានាភាពអាសន្នជាសាធារណៈ អាចត្រូវបានគ្រប់គ្រងស្របតាមច្បាប់ ហើយរដ្ឋជាច្រើននៅទូទាំងពិភពលោក ក៏បានអនុម័តច្បាប់បែបនេះរួចហើយ។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល ឯកភាពថា ការបង្កើតច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រប់ប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងគ្រាអាសន្ន គឺស្របនឹងមាត្រា២២នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា និងមាត្រា៤នៃកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋនិងសិទ្ធិនយោបាយ។

យ៉ាងណា អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល នៅតែយល់ថា ច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រប់ប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងគ្រាអាសន្ន បង្ហាញពីហានិភ័យគួរឲ្យបារម្ភចំពោះសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដោយសារច្បាប់នេះ ផ្តល់អំណាចយ៉ាងទូលំទូលាយ ដល់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការអនុវត្តវិធានការរឹតត្បិតសិទ្ធិមនុស្ស។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល លើកច្បាប់អន្តរជាតិមកនិយាយទៀតថា បើមានវិធានការដកហូតកាតព្វកិច្ចគោរពសិទ្ធិមនុស្សពីរដ្ឋាភិបាល ក្នុងពេលមានអាសន្ន វិធានការនោះ ត្រូវធ្វើឡើងដោយភាពចាំបាច់និងសមាមាត្រទៅនឹងស្ថានភាពជាក់ស្តែង។ អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល ចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាល ធានាចរិតលក្ខណៈនិងវិសាលភាពនៃអំណាច ឲ្យអនុវត្តសមស្របទៅនឹងភាពធ្ងន់ធ្ងរនិងប្រភេទនៃភាពអាសន្ននីមួយៗ។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល បានទាញយកបទប្បញ្ញត្តិនិងមាត្រាមួយចំនួននៃច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រប់ប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងគ្រាអាសន្ន មកធ្វើបង្ហាញថា គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ ជាពិសេសមាត្រា៥។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល មើលឃើញថា មានត្រា៥នៃច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រប់ប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងគ្រាអាសន្ន ចែងពីអំណាចដ៏លើសលប់និងគ្មានការតាមដានដល់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីអនុវត្តវិធានការក្នុងពេលមានអាសន្ន ដោយក្នុងនោះ រួមមាន ការដាក់កម្រិត ឬការហាមឃាត់ លើការធ្វើដំណើរ ការនិយាយដោយសេរី សកម្មភាពអាជីវកម្ម ការបិទទីតាំងសាធារណៈ-ឯកជន ការឈ្លបស្តាប់ការសន្ទនា ក៏ដូចជា ការតាមដាននិងការត្រួតពិនិត្យទៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល រំពៃទុកថា បើដាក់ប្រទេសជាតិឲ្យស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន វិធានការទាំងនេះ មានសក្កានុពលក្នុងការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពមូលដ្ឋាន។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល មើលឃើញពីចំណុចអវិជ្ជមានទៀតថា មាត្រា៥ មិនមានចែងពីដែនកំណត់ ដើម្បីហាមឃាត់វិធានការទាំងនេះឲ្យសមស្របទៅតាមច្បាប់សិទ្ធិមនុស្ស [អន្តរជាតិ] ឡើយ។ វា មានន័យថា ច្បាប់នេះ អាចត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងងាយស្រួល ដោយមិនអនុលោមតាមគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល សង្កត់ធ្ងន់ថា៖«មាត្រា៥ ត្រូវតែធ្វើវិសោធនកម្ម ដើម្បីដាក់បញ្ចូលដែនកំណត់និងលក្ខខណ្ឌ ក្នុងការកំណត់យ៉ាងតឹងរ៉ឹងចំពោះអំណាច ដែលបានផ្តល់ទៅឲ្យរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីធានាដល់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ក្នុងពេលឆ្លើយតបទៅនឹងភាពអាសន្ន និងធានាថា ច្បាប់នេះ មិនត្រូវបានប្រើដើម្បីបំបិទសំឡេងឬបំភ័យសំឡេងដែលមិនស្របនឹងរដ្ឋាភិបាល»។

បន្ទាប់មក អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល ក៏លើកពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ដែលសរសេរក្នុងមាត្រា៧ មាត្រា៨ និង មាត្រា៩ នៃច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន មកបកស្រាយ។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល អធិប្បាយថា សក្តានុពលនៃការប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះ ដើម្បីតម្រង់គោលដៅទៅលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សង្គមស៊ីវិល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋទូទៅគឺកាន់តែមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារតែដាក់បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌដែលមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរចំពោះការមិនគោរពតាមវិធានការ។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល ផ្តល់យោបល់ថា រដ្ឋាភិបាល គួរតែពិនិត្យឡើងវិញនូវពាក្យពេចន៍មិនច្បាស់លាស់ ដែលចែងក្នុងមាត្រាទាំង៣នេះ ដើម្បីធានាថា រដ្ឋាភិបាលប្រកាន់នូវគោលការណ៍និត្យានុកូលភាព និងសមាមាត្រ ហើយដើម្បីធានាថា ច្បាប់នេះនឹងមិនត្រូវយកមកប្រើប្រាស់សម្រាប់បង្ក្រាបទៅលើសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសេរី និងសំឡេងជំនាស់។

មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណឹងទេ អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល នៅមើលឃើញពីកង្វះគណនេយ្យភាពនៃច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រង់ប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្នថែមទៀត។ សម្រាប់អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល ច្បាប់នេះ មានចែងតិចតួចទាក់ទងយន្តការត្រួតពិនិត្យ និងតុល្យភាពអំណាច។

មាត្រា៣ ចែងថា សេចក្តីសម្រេចរបស់រដ្ឋសភា ឬព្រឹទ្ធសភា ដើម្បីបញ្ចប់ភាពអាសន្ន ត្រូវធ្វើឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យតាមសំណើរបស់នាយករដ្ឋមន្រី្ត។ ក្នុងមាត្រានេះ ចែងពីការផ្ទេរអំណាចត្រួតពិនិត្យដើម្បីបញ្ចប់ភាពអាសន្នពីរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភាទៅនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលបំពានលើមាត្រា៨៦ និង១០២នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។ ទាំងនេះ ជាបរិយាយរបស់អង្គការ-សង្គមស៊ីវិលដដែល។

អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល មានទស្សនៈថា ក្នុងពេលមានវិបត្តិ និងភាពអាសន្នសាធារណៈ គឺជាពេលដែលសំខាន់ជាងពេលណាៗទាំងអស់ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការអនុវត្តតាមកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋ ហើយការគោរពនេះចាំបាច់ត្រូវបញ្ចូលទៅក្នុងការឆ្លើយតបផ្នែកច្បាប់។ អង្គការ-សង្គមស៊ីវិល ជម្រាបជូនរដ្ឋាភិបាលថា៖«យើងខ្ញុំ ទទួលស្គាល់នូវភាពចាំបាច់ក្នុងការដាក់អាទិភាពលើការការពារសិទ្ធិសុខភាពក្នុងអំឡុងពេលមានវិបត្តិកូវីដ-១៩នេះ ប៉ុន្តែក៏ត្រូវមានតុល្យភាពជាមួយនឹងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាទូទៅផងដែរ»។

សូមរម្លឹកថា ការរាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ ជាមូលហេតុចម្បង ដែលធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាល នឹកឃើញពីការតាក់តែងច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន។ យ៉ាងណា ស្ថានភាពជំងឺកូវីដ-១៩ នៅកម្ពុជា ហាក់ធូរស្បើយមែនទែនហើយ ក្រោយព្យាបាលអ្នកឆ្លង ឲ្យជាសះស្បើយ១២១នាក់ ក្នុងចំណោម១២២នាក់។ ដូច្នេះ បើស្ថានភាពជំងឺកូវីដ-១៩ នៅកម្ពុជា កាន់តែប្រសើរ ការដាក់ប្រទេសជាតិ ឲ្យស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន ទំនងជាមិនកើតឡើងឡើយ៕