ភ្នំពេញ៖ លោក ឡេង កុក អាន អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវគម្ពីរសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ មានប្រសាសន៍ថា រឿងបុរាណនៅក្នុងសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ មានរាប់ពាន់រឿង ដែលផលិតករខ្មែរ គួរយកមកផលិតជាភាពយន្ត ដោយមិនចាំបាច់ទៅចម្លងស្នាដៃពីបរទេស។ ស្របពេលសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ មានតម្លៃយ៉ាងមហាសាល ដែលកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវតែថែរក្សា លោក ឡេង កុក អាន បានមើលឃើញថា ប្រជាជនខ្មែរខ្លះ បែរជាមិនសូវអើពើទៅវិញ។
សូមឈ្វេងយល់ពីសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ បន្ថែមទៀតតាមរយៈបទយកការណ៍ ដែលរៀបរៀងដោយ កញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ៖
ក្នុងបន្ទប់មួយ ដែលរៀបចំជាលក្ខណៈសាមញ្ញ ទំហំតូចល្មម ដោយអាចដាក់តុអង្គុយធ្វើការបាន២ និងមានទូដាក់សាស្ត្រាស្លឹករឹត រៀបចំជាខ្សែមានក្របខ្លះ និងមិនទាន់រៀបជាខ្សែខ្លះ ព្រមទាំងមានទូសម្រាប់ដាក់ក្រាំង វាន និងសៀវភៅច្រើនប្រភេទផង នេះជាការិយាល័យរបស់លោក ឡេង កុក អាន ដែលធ្វើការនៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ ដោយមានទីតាំងក្នុងបរិវេណវត្តឧណ្ណាលោម។
អង្គុយលើកៅអីមានដៃ ពណ៌ខ្មៅ នៅចំពោះមុខតុដែលពោរពេញទៅដោយឯកសារជាសៀវភៅក្បាលធំៗខ្លះ តូចៗខ្លះ សាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្លះ ក្រាំងខ្លះ វានខ្លះ និងជាសន្លឹកឯកសារខ្លះ ពេញលើតុ លោក ឡេង កុក អាន កំពុងមើលឯកសារស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួន ក្នុងទឹកមុខមិនស្រស់សោះ។
លោក ឡេង កុក អាន អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ សាស្រ្ដាស្លឹករឹតខ្មែរ ក្រាំង និង វាន
មានសម្បុរស្រអែម លោក កុក អាន បានធ្វើការងារលើការស្រាវជ្រាវ សាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរតាំងពីឆ្នាំ១៩៩០មកម្ល៉េះ។ សាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែររាប់ម៉ឺនខ្សែ ដែលលោក ឡេង កុក អាន បានមើលយ៉ាងលំអិត អស់រយៈកាលជិត៣ទសវត្សរ៍មកនេះ បានបង្ហាញឱ្យលោកឃើញថា វាពិតជាមានតម្លៃយ៉ាងមហាសាល។
លើកយកតែផ្នែកដែលពាក់ព័ន្ធនឹងភាពយន្តមកនិយាយ លោក ឡេង កុក អាន ប្រាប់ពីផលប្រយោជន៍ដែលផលិតករខ្មែរ អាចទាញបានពីសាស្ត្រាស្លឹករឹត ដើម្បីយកមកអភិវឌ្ឍន៍ស្នាដៃភាពយន្តរបស់ខ្លួនឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរ ទាំងទឹកសំឡេងហាក់តានតឹងអារម្មណ៍៖«ពីដើមគេដករឿងចេញពីសាស្ត្រាស្លឹករឹត យកទៅផលិតភាពយន្ត។ ហេតុអីខ្សែភាពយន្តនៅថៃរឿងបុរាណ យើងចេះតែទៅចម្លងពីគេមក។ ខ្មែរយើងមានសាស្ត្រាស្លឹករឹត ដែលទាក់ទងនឹងខ្សែភាពយន្តហ្នឹងច្រើនណាស់ ដូចជារឿងមរណៈមាតា ផ្កាថ្កល់ រឿងមហាមោគ្គល្លាន នាងបដាចា សុទ្ធតែមានក្នុងសាស្ត្រាស្លឹករឹត។ រឿងកុនពីដើមគេលេងរួចហើយ នៅសង្គមរាស្ត្រនិយម គេដកចេញពីសាស្ត្រាស្លឹករឹត តែឯងនេះ(បច្ចុប្បន្ននេះ) លេងមិនត្រូវផងហ្នឹង។ យើងលេងតែរឿងដដែលៗ។ ខ្ញុំចង់ថាយើងកុំផលិតរឿងដដែលៗ មានរាប់ពាន់រឿងដែលយើងត្រូវផលិត»។
គម្ពីរសាស្រ្តាស្លឹករឹតខ្មែរដែលមិនទាន់រៀបចំរួច
ទោះជាយ៉ាងណា បុរសមានដើមកំណើតនៅរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងសង្កាត់លេខ២រូបនេះ ហាក់អស់សង្ឃឹមចំពោះការព្រងើយកន្ដើយ របស់ផលិតករភាពយន្តខ្មែរ ទៅលើសាស្ត្រាស្លឹករឹត។ ទាំងនេះជាការសង្កេតមើលរបស់លោក ឡេង កុក អាន៖«រឿងនាងវិមានចន្ទ ព្រះថោងនាងនាគ មានរឿងច្រើនទៀតដែលមាននៅក្នុងសាស្ត្រាស្លឹករឹត តែគួរឱ្យស្ដាយអ្នកផលិតភាពយន្តមិនមានអ្នកណានឹកឃើញស្រង់ចេញមក។ តែពេលយើងទៅមើល គឺមើលរឿងរបស់ថៃ ដែលរឿងបុរាណហ្នឹងចាស់ៗ គាត់ចូលចិត្តមើល ហើយក្មេងៗក៏ ចូលចិត្តមើលដែរ។ យើងចាំតែចម្លងរបស់គេ។ រឿងរបស់យើងមានមួយគំនរ នៅក្នុងសាស្ត្រាល្បែង ដូចជារឿង សុវណ្ណក្ដាមស ជួនកាលមានពាក្យកម្រងកែវនៅក្នុងហ្នឹង យើងដកចេញមកវាលេងរឿងល្អ»។
អង្គុយផ្អែកខ្លួនទៅក្រោយលើកៅអីពណ៌ខ្មៅ លោក កុក អាន និយាយក្នុងទំនុកចិត្តខ្ពស់ថា សាស្ត្រាស្លឹករឹតទាំងអស់ស្ទើរតែជិត១,០០០វត្ត សុទ្ធសឹងតែជាស្នាដៃដែលលោកបានរៀបចំ៖«សាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្ញុំរៀប រាប់ម៉ឺនខ្សែ នៅសារមន្ទីរជាតិ នៅបណ្ណាល័យជាតិ នៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ នៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង ហើយនៅតាមបណ្ដាខេត្ត សុទ្ធតែជាស្នាដៃរបស់ខ្ញុំទាំងអស់។ នៅខេត្តកណ្ដាលមាន១០ស្រុក នៅរាជធានីភ្នំពេញ៨៨វត្ត នៅកំពុងចាមពីដើមមាន១៦ស្រុក ឥឡូវគេបែងចែកជាត្បូងឃ្មុំមួយទៀត ខ្ញុំធ្វើការប្រហែលជាបាន៧ស្រុកទៀតនៅតាមវត្ត។ បើខ្ញុំចូលប្រហែលជាមិនតិចជាង១,០០០វត្តទេ»។
សៀវភៅដែលស្រង់ខ្លឹមសារចេញពីសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ សម្រាប់ឱ្យសិស្សរៀន
បើទោះជាបានប្រឹងប្រែងអភិរក្សសាស្ត្រា ដែលជាគម្ពីរបុរាណយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏បុរសកូនពៅក្នុងចំណោមបងប្អូន៧នាក់រូបនេះ ហាក់អស់សេចក្ដីសង្ឃឹមនឹងតស៊ូបន្ត ព្រោះលោកយល់ឃើញថា អ្នកយល់តម្លៃសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ ដោយខំថែរក្សាដើម្បីទុកជាសម្បត្តិជាតិ កាន់តែហោចទៅ៖«គួរឱ្យស្ដាយដែលវាបាត់ទៅ ដែលយើងមិនបានទៅធ្វើការ។ ដូចខ្ញុំថាអ៊ីចឹង ខ្ញុំរាយការណ៍រាល់តែថ្ងៃ ថាតែ២ទៅ៣ឆ្នាំទៀតអស់ហើយសាស្ត្រាហ្នឹង។ សាស្ត្រាដែលខ្ញុំធ្វើការតាមវត្ត ខ្ញុំទុកហើយក៏នៅតែបាត់។ ចុះលោកមិនសុំគេមក? ខ្មែរយើងមានចរិតមួយ របស់ដែលស៊ីមិនកើត តែនៅពេលដែលគេធ្វើឱ្យស៊ីកើត ឃ្លានយកទៅវិញ។ របស់ហ្នឹងផ្អូមទេ តែយើងយកទៅកែច្នៃឱ្យស៊ីកើត ឃា្លនយកអាហ្នឹងទៅវិញ។ របស់ហ្នឹងគេយកទៅចោល ដល់យើងយកទៅជួសជុល គេថារបស់ហ្នឹងមានតម្លៃ ហើយយើងសុំយកទៅអភិរក្សមិនឱ្យទេ»។
មានគំនិតអវិជ្ជមានចំពោះប្រជាជនខ្មែរខ្លះ ក៏ព្រោះតែអ្នកស្រាវជ្រាវវ័យ៥៥ឆ្នាំរូបនេះ បានពើបប្រទះនឹងបុគ្គលដែលមិនមានទំនួលខុសត្រូវមួយចំនួននោះឯង៖«នៅពេលដែលអ្នកចង់ទុកសាស្ត្រានោះនៅរស់ គាត់ថារបស់នោះអស្ចារ្យណាស់ តែពេលអត់ពីគាត់ទៅមានអីទៀត។ ដូច្នេះមិនមែនជាកំហុសគាត់ទេ គឺជាកំហុសក្មេងជំនាន់ក្រោយ? ជួនកាលកំហុសមកពីគាត់ដែរ ពេលខ្លះគាត់ថាថែរក្សា តែពេលខ្ញុំចូលទៅមើលគាត់មិនបានថែរក្សាឯណា គឺគាត់ទុកចោល តែបើឱ្យយើងគឺគាត់អត់ឱ្យទេ។ ដូចខ្ញុំចុះទៅវត្តខ្លះ គួរឱ្យស្ដាយណាស់ ទូខ្លះនៅសល់ពីបុរាណ ទូដាក់សាស្ត្រា ទុកចោលនៅក្នុងឃ្លាំង សុទ្ធតែដី។ ខ្ញុំថាតើខ្ញុំអាចសុំបានទេ មិនមែនយកមកទុលខ្លួនឯងទេ គឺយកទៅឱ្យគេជួសជុល ដើម្បីយកទៅដាក់សាស្ត្រាវិញ ព្រោះវាស្អាត តែគេមិនឱ្យយក»។
ក្រាំង
លោក ឡេង កុក អាន បញ្ជាក់បន្ថែមទាំងទឹកសំដី ហាក់បន្ទោសអ្នកដែលលោកយល់ថា កំពុងតែបំផ្លាញគម្ពីរបុរាណដែលមានតម្លៃសម្រាប់ជាតិ៖«គេថាជាគរុភណ្ឌរបស់វត្ត។ ជាគរុភណ្ឌទាល់តែអ្នកឯងធ្វើឱ្យវាស្អាត ឱ្យវាមានតម្លៃ តែគរុភណ្ឌនេះបន្តិចទៀត ទៅជាឈើដុតចោលហើយ។ ខ្ញុំឃើញនៅសល់ក្បាច់ ខ្ញុំចង់យកទៅឱ្យជាងជួសជុលដាក់កញ្ចក់ ទុកដាក់សាស្ត្រាវាស្អាត តែគេមិនឱ្យ។ អ៊ីចឹងបានថាខ្មែរយើង គេចង់ជួយដែរ តែខ្លួនយើងមិនចង់ជួយខ្លួនឯង តើឱ្យធ្វើម៉េច? នេះគឺចូលដំណាក់កាលលង់ទឹកទាំងអស់គ្នាហើយ។ ខ្ញុំចង់បំផុសបំផុលទាំងក្រសួង ទាំងអីទាំងអស់»។
ក្នុងទឹកមុខមិនស្រស់បោះ លោក ឡេង កុក អាន តានតឹងអារម្មណ៍ខ្លាំង ចំពោះឧបសគ្គមួយចំនួន នៅពេលដែលលោកចុះទៅធ្វើការនៅតាមបណ្ដាខេត្តនានា ហើយលោកពន្យល់បន្ថែម៖«មានអ្នកខ្លះរារាំងខ្ញុំទៀត។ ខ្ញុំគ្រាន់តែសុំលិខិតបេសកកម្មពីក្រសួង២ឆ្នាំហើយ មិនទាន់បានធ្វើផង។ ពេលខ្ញុំចុះធ្វើការ មានផលលំបាកសម្រាប់ការងារនៅមូលដ្ឋាន ជួនកាលគេសួររកលិខិតបេសកកម្ម ហើយខ្ញុំនិយាយតែត្រង់ ថាខ្ញុំបានលិខិតនោះពីណាមក បើគេមិនចេញឱ្យ។ ទីបំផុតទៅតើគេឱ្យលោកធ្វើការទេ? គេឱ្យ គ្រាន់តែថានេះគឺជាផលវិបាកសម្រាប់ខ្ញុំ តើឱ្យខ្ញុំធ្វើយ៉ាងម៉េច? ខ្ញុំសុំក្រសួង២ឆ្នាំហើយ គេថាថ្ងៃនេះ គេថាថ្ងៃនោះ បើចាំថ្ងៃនោះ ឯកសារហ្នឹងវារលាយតែទាំងអស់ហ្នឹង»។
លោក បន្ថែមទាំងជ្រួញចិញ្ចើម៖«ព្រះសង្ឃខ្លះលោកយោគយល់ តែព្រះសង្ឃខ្លះលោកមិនយោគយល់ លោកហៅទូរសព្ទទៅសួរអាជ្ញាធរដែនដី ហើយគេសួររកលិខិតបេសកកម្ម នេះហើយជាផលលំបាក។ ខ្ញុំជាអ្នកធ្វើការពិតប្រាកដ ខ្ញុំមិនមែនទៅឆរបោក មិនមែនទៅយកវត្ថុនោះទៅលួចលក់ឯណា គឺដើម្បីតែថែរក្សាអភិរក្ស។ តែព្រះសង្ឃខ្លះលោកធ្លាប់ស្គាល់ លោកថាមិនអីទេ លោកឱ្យធ្វើការ»។
វាន (គម្ពីរដូចសាស្ត្រាដែរ តែមានប្រវែងខ្លីជាង ដែលចងខ្សែពណ៌ខៀវ)
ក្នុងជីវិតលើវិថីស្រាវជ្រាវសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ ក្រាំង និងវាន លោក ឡេង កុក អាន មានក្ដីប្រាថ្នាតែម្យ៉ាងតែប៉ុណ្ណោះនៅពេលនេះ ដោយលោកបញ្ជាក់យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ដូច្នេះ៖«សព្វថ្ងៃខ្ញុំមិនចង់បានអ្វីទេ សំខាន់គឺបង្កើតក្រុម គឺក្រុមស្រាវជ្រាវហ្នឹងឱ្យពិតប្រាកដ កុំឱ្យបង្កើតតែក្រុមតែមិនមានមនុស្ស។ មនុស្សជាង១០នាក់ក្នុងក្រុមស្រាវជ្រាវនេះ ហើយធ្វើការតែខ្ញុំតែម្នាក់ ងាប់។ គេមិនមកធ្វើការជាមួយលោក ដោយសារតែគេធ្វើកន្លែងផ្សេង ឬក៏ដោយសារតែលោក ពិបាកឱ្យគេធ្វើការជាមួយតែម្ដង? ឬយ៉ាងណាវិញ? មិនមែនមកពីបញ្ហាហ្នឹងទេ។ មកពីបង្កើតក្រុមហ្នឹង គេមិនមែនជាអ្នកធ្វើការ គេធ្វើការរឿងផ្សេងៗ។ គេត្រូវបង្កើតក្រុមណា ដែលគេមកធ្វើការរឿងហ្នឹង»។
សាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ មានចារក្បួនច្បាប់គ្រប់បែបយ៉ាង តាំងពីរឿងតូចល្អិត រហូតដល់ក្បួនដឹកនាំប្រទេស ឱ្យបានរុងរឿងរីកចម្រើនតាំងពីបុរាណកាល។ ច្បាប់ទូន្មាននានាដល់ជនប្រុសស្រី ដល់មាតាបិតា ដល់កូនចៅ ច្បាប់ស្ដីពីការដឹងគុណ ច្បាប់រស់ក្នុងសង្គមប្រកបដោយមង្គល និងមានច្រើនលើសលុបទៀត ដែលពិបាកនិងរៀបរាប់ សុទ្ធសឹងតែបានកត់ត្រាក្នុងគម្ពីរសាស្ត្រាស្លឹករឹតខ្មែរ ក្រាំង និងវាន។
នៅអត្ថបទក្រោយៗទៀត សារព័ត៌មានថ្មីៗនឹងបង្ហាញពីគុណតម្លៃផ្សេងៗទៀត របស់សាស្ត្រាស្លឹករឹត ដែលបានរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មក្នុងការកសាងសង្គមកម្ពុជា ដែលមិនអាចខ្វះបាន តាំងពីបុរាណកាលមក៕