ជម្លោះព្រំដែន ទំនងមិនរុញឲ្យឥណ្ឌាងាកចាប់ដៃអាមេរិកប្រឆាំងចិនឡើយ

សង្គមអន្តរជាតិ

អន្តរជាតិ

ជម្លោះព្រំដែន ទំនងមិនរុញឲ្យឥណ្ឌាងាកចាប់ដៃអាមេរិកប្រឆាំងចិនឡើយ

30, Jun 2020 , 9:29 am

រូបភាព

ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោកវ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន (ខាងស្តាំ) ជាមួយនាយករដ្ឋមន្រ្តីឥណ្ឌា លោក នារិន្ទ្រា ម៉ូឌី ។រូបភាព៖ Reuters

ដោយ: ធៀន ភារិន្ទ

ភាពតានតឹងនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនរវាងចិន និងឥណ្ឌា បន្តនៅក្តៅគគុកនៅឡើយ បើទោះបីជាគូភាគីទាំងពីរមានកិច្ចចរចាចាប់តាំងពីថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រី រហូតដល់មេបញ្ជាការយោធាក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែជម្លោះព្រំដែននេះជាមួយមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទីពីរចិន ទំនងជាមិនរុញច្រានឲ្យឥណ្ឌាងាកទៅជិតអាមេរិកខ្លាំងឡើយ។ ហេតុផលចម្បងគឺ ដោយសាររុស្ស៊ីនៅតែជារបាំងមួយដ៏ធំ។ តើមូលហេតុអ្វី ដែលអាចធ្វើឲ្យរុស្ស៊ីមានតួនាទីដ៏សំខាន់ក្នុងការរាំងខ្ទប់ឥណ្ឌាមិនឲ្យខិតទៅជិតអាមេរិក?

ការប៉ះទង្គិចគ្នានៅតាមព្រំដែន រវាងមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរធំៗពីរចិន និងឥណ្ឌា បបង្កឲ្យទាហានឥណ្ឌាស្លាប់ ២០នាក់ និងរបួសជាច្រើននាក់ ខណៈភាគីចិនក៏មានទាហានស្លាប់ និងរបួសដូចគ្នាប៉ុន្តែមិនមានការទម្លាយព័ត៌មានលម្អិតពីក្រុងប៉េកាំងឡើយ។ ក្រោយពីមានការប៉ះទង្គិចគ្នានេះ កិច្ចចរចាច្រើនកម្រិតត្រូវបានរៀបចំឡើងរាប់ចាប់តាំងពីថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស រហូតដល់ថ្នាក់មេបញ្ជាការយោធាផងដែរ។ ភាគីទាំងពីរសន្យាឈានទៅចរចារកដំណោះស្រាយគ្នាដោយសន្តិវិធី និងបញ្ចៀសមិនឲ្យការប្រឈមគ្នា និងភាពតានតឹងនេះមិនបង្កឲ្យមានជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ឬសង្គ្រាមឡើយ។

ផ្ទុយពីការសន្យា ភាគីទាំងពីរ ចិន និងឥណ្ឌាបែរជាព្យាយាមបន្ថែមកងទ័ពច្រើនជាងមុនទៅកាន់តំបន់ជម្លោះថែមទៅវិញ។ តាមការចុះផ្សាយរបស់ទីភ្នាក់ងារ Reuters ចិនបានសាងសង់ ជំរំយោធា និងសាងសង់លេណដ្ឋាន និងសំណង់ផ្សេងទៀត។ ចំណែកឥណ្ឌាវិញ ក៏បានបន្ថែមកម្លាំងយោធាទៅតំបន់ព្រំដែនដែរ។ ក្រៅពីបន្ថែមទ័ព ទីក្រុងប៉េកាំង និងញូវដែលី ក៏បានធ្វើសមយុទ្ធយោធា ដើម្បីបញ្ចេញសាច់ដុំដាក់គ្នាថែមទៀត។ អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះ ភាពតានតឹង និងប្រឈមមុខគ្នាជាមួយមិត្តជិតខាងចុងក្រោយនេះ នឹងធ្វើឲ្យទីក្រុងញូវដែលី កាន់តែមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់បំផុតចំពោះក្រុងប៉េកាំងនៅពេលខាងមុខ។

ជុំវិញបញ្ហានេះ គេវាយតម្លៃថា ភាពមិនចុះសម្រុងគ្នានេះ អាចនឹងបង្ខំឲ្យឥណ្ឌាខិតជិតមហាអំណាចទីមួយអាមេរិក ដែលកំពុងតែមានទំនាក់ទំនងល្អក់កករជាមួយចិនស្រាប់នោះ។ ជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម បញ្ហាក្រុងហុងកុង កោះតៃវ៉ាន់ ជំងឺរាតត្បាត COVID-19 និងបញ្ហាដ៏ទៃផ្សេងទៀត សុទ្ធជាឆ្អឹងទឹងកករក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីអាមេរិកជាមួយចិនទាំងអស់។ ការណ៍នេះហើយ ឥណ្ឌាទំនងជាមានលទ្ធភាពខ្ពស់ខាងផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីពឹងពាក់អាមេរិកបាន ដើម្បីទប់ទល់ និងដាក់សម្ពាធលើចិនដែរ។

រូបភាព៖ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោកវ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន (ខាងឆ្វេង) ជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា លោក នារិន្ទ្រា ម៉ូឌី (កណ្តាល) និងប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជិនភីង ។រូបភាព៖ AFP

យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ មហាអំណាចអាស៊ីខាងត្បូងឥណ្ឌានមិនបានមើលឃើញអាមេរិកជាខ្នងបង្អែកធំបំផុតដើម្បីទប់ទល់ចិនឡើយ ព្រោះថា មហាអំណាចយោធាមួយទៀតគឺ រុស្ស៊ីនៅតែមានតួនាទីចម្បងក្នុងការរារាំងសម្ព័ន្ធភាពថ្មីនេះ។ ក្នុងអត្ថបទ «China’s Sovereignty Obsession» ដែលបានចុះផ្សាយដោយទស្សាវដ្តី Foreign Affair នៅថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា លោក Taylor Fravel សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជានាយកនៃកម្មវិធីសិក្សាសន្តិសុខ នៅវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យា Massachusetts បានផ្តល់យោបល់ថា គេមិនគួរភ្លេចថា រុស្ស៊ី ជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់អាវុធដ៏សំខាន់បំផុតមួយសម្រាប់វិស័យការពារជាតិឥណ្ឌានាពេលកន្លង និងទៅអនាគតទៀត។ ដូច្នេះហើយ រាល់កិច្ចសហការ ឬសម្ព័ន្ធភាពណាមួយរវាងឥណ្ឌា និងអាមេរិកដែលអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ប្រយោជន៍រុស្ស៊ីនោះ មិនអាចកើតឡើងភ្លាមឡើយ បើទោះបីជាមានព្រឹត្តិការណ៍ឬបញ្ហាអ្វីមកជំរុញក៏ដោយចុះ។

ពិតហើយ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ឥណ្ឌាបញ្ជាទិញអាវុធពីរុស្ស៊ី ក្នុងតម្លៃរហូតដល់ ១៤,៥ ពាន់លានដុល្លារឯណោះ។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ឥណ្ឌា បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងទិញប្រព័ន្ធខែលការពារមីស៊ីល S-400 ពីរុស្ស៊ីក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៥ពាន់លានដុល្លារ។ ចំណុចនេះហើយ ធ្វើឲ្យអាមេរិកមិនពេញចិត្ត ហើយបានព្រមានដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងឥណ្ឌាទៅទៀត។

យ៉ាងណាមិញ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌា កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០២០ កន្លងទៅ មេដឹកនាំឥណ្ឌាបានសម្រេចចិត្តចុះកិច្ចព្រមព្រៀងទិញឧទ្ធម្ភាគចក្រពីអាមេរិកមានតម្លៃប្រមាណ៣,៥ ពាន់លានដុល្លារដែរដើម្បីរក្សាតុល្យភាពទំនាក់ទំនងនិងបញ្ចៀសបញ្ហាប្រឈមក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីផង។

មួយវិញទៀត បញ្ហាពាណិជ្ជកម្មឯណោះវិញ ក៏អាចជាមូលហេតុចម្បងមួយ ដែលធ្វើឲ្យឥណ្ឌាត្រូវពិចារណាល្អិតល្អន់ជាមុនសិនចំពោះការខិតទៅជិតអាមេរិក។ ដូចដែលដឹងស្រាប់ហើយ ប្រធានាធិបតីអាមេរិកដូណាល់ ត្រាំ មិនដែលចង់ឲ្យប្រទេសណាមួយរកស៊ីកេងចំណេញពីលើអាមេរិកឡើយ សូម្បីតែប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តយូរអង្វែងនោះ។ ក្នុងសំណុំរឿងឥណ្ឌា រដ្ឋបាលលោក ត្រាំ បានសម្រេចដំឡើងពន្ធលើផលិតផលដែកថែប និងអាលុយមីញ៉ូមជាឯកតោភាគី ហើយឥណ្ឌាក៏ចោទអាមេរិកពីបញ្ហានេះដែរ ថាដំឡើងពន្ធស្រេចតែចិត្តឯង។ លើសពីនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ត្រាំ ក៏បានសម្រេចលុបឥណ្ឌាចេញពីកម្មវិធីអនុគ្រោះពន្ធ (GSP) ដែលនាំឲ្យឥណ្ឌាខាតបង់ប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្មជាច្រើនពាន់លានដុល្លារ។ ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាខឹងសម្បារមិនតិចទេ។

សរុបមកវិញ ទោះជាឥណ្ឌាទំនងមិនជ្រើសយកអាមេរិកជាសម្ព័ន្ធមិត្តផ្តាច់មុខដើម្បីតតាំងជាមួយចិនក្តីមហាអំណាចអាស៊ីខាងត្បូងមួយនេះកំពុងប្រឹងប្រែងពង្រឹងឥទ្ធិពលខ្លួនឯងផង និងងាកទៅពង្រីកចំណងមិត្តភាពជាមួយមហាអំណាចគីឡូមធ្យមថ្នាក់តំបន់ឯទៀតដូចជាជប៉ុន និងអូស្ត្រាលីផងដែរកន្លងមកនេះ ដើម្បីធានាយ៉ាងណាទប់ស្កាត់ឬកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលចិនផ្តាច់មុខដែលកំពុងកើនឡើងនៅក្នុងតំបន់ទាំងមូលផង៕