ជាតិ
សេដ្ឋកិច្ច
ពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងកម្ពុជា-ចិន នឹងទាញវិនិយោគិនអាមេរិកមកកម្ពុជាបានពិតមែន ឬទេ?
×![]()
ភ្នំពេញ៖ កម្ពុជា-ចិនបានបញ្ចប់កិច្ចចរចាព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា-ចិនសេរី(FTA)ជាមួយគ្នារួចអស់ហើយ ដោយរង់ចាំតែថ្ងៃចុះហត្ថលេខាជាផ្លូវការ ប៉ុណ្ណោះ។ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីដែលគ្រោងចូលជាធរមាននេះ កម្ពុជានឹងអាចទាញវិនិយោគិនធំៗពីបណ្តាប្រទេសក្នុងនិងក្រៅតំបន់។ ទន្ទឹមនឹងគ្នានេះ មានមន្ត្រីជំនាញ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ច កំពុងមើលឃើញពីភាពផ្ទុយគ្នា និងភាពមិនច្បាស់លាស់ ថា តើកម្ពុជាអាចទាញអ្នកវិនិយោគិនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានដែរឬទេ តាមរយៈFTAនេះ?
អត្ថបទទាក់ទង
បន្ទាប់ពីFTAរវាងទាំង២ខាងលើបានចូលជាធរមានហើយនោះ ច្បាស់ណាស់នឹងមានវិនិយោគិនជាច្រើនពីប្រទេសចិនមកវិនិយោគលើវិស័យនានានៅកម្ពុជា ពិសេសវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្ម។ ដោយឡែក តាមរយៈFTAនេះ កម្ពុជាមានឱកាសតិចតួចណាស់សម្រាប់វិនិយោគិនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមកវិនិយោគក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួន ដោយសារតែកត្តានយោបាយ និងការខ្វះខាតនៃកម្លាំងពលកម្មជំនាញ។ នេះជាលើកឡើងរបស់លោក គី សេរីវឌ្ឍន៍ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ច ដោយបញ្ជាក់ថាខ្សែចង្វាក់ផលិតកម្មរបស់វិនិយោគិនអាមេរិក គឺអត់ត្រូវនឹងកម្លាំងពលកម្មដែលកម្ពុជាកំពុងមានឡើយ។
បណ្ឌិតស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចរូបនេះ និយាយប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗដូច្នេះ៖«ជំនាញកម្លាំងពលកម្មក្នុងក្រទេសយើង មិនទាន់សមស្របជាមួយផលិតកម្មធុនមធ្យមនិងធុនធ្ងន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានឡើយ ដោយសារតែការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈយើងនៅមានកម្រិត»។ បើតាមលោក គី សេរីវឌ្ឍន៍ បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាមានធនធានធម្មជាតិ និងធនធានមូលធន ប៉ុន្តែនូវខ្វះខាតនូវឡើយនៃកម្លាំងពលកម្ម ហើយការខ្វះខាតនេះគឺជាការលំបាកណាស់សម្រាប់ការទាញធុរជនអាមេរិក មកវិយោគនៅកម្ពុជា។
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចរូបនេះមើលឃើញ ក្នុងរយៈពេលភ្លាមៗបន្ទាប់ពីFTAរវាងកម្ពុជា-ចិនបានចូលជាធរមាន កម្ពុជា គឺមិនទាន់ដល់ការទាញអ្នកវិនិយោគអាមេរិកបានឡើយ។ ប៉ុន្តែ បើមានអ្នកវិយោគអាមេរិកចូលមកកម្ពុជា ក៏មានចំនួនតិចតួចដែរ ខណៈវិនិយោគិនចិន កូរ៉េ និងជប៉ុន ជាច្រើន បានត្រៀមខ្លួននិងរៀបចំជាស្រេចក្នុងការវិយោគនៅកម្ពុជា។ ពិសេសការវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្មនៅជាមានសក្កានុពលរបស់កម្ពុជា ក្នុងការនាំចេញដោយមិនជាប់របាំងពន្ធគយ។
លោក គី សេរីវឌ្ឍន៍ បានបន្តថា កត្តាទម្រង់ផលិតកម្មនៃវិស័យកសិកម្មនេះ ក៏ជាកត្តាចម្បងមួយ សម្រាប់ធុរជនអាមេរិក មិនអាចមកវិនិយោគនៅកម្ពុជាបានភ្លាមៗ បន្ទាប់FTAកម្ពុជា-ចិន មានជាផ្លូវការ។ លោក និយាយដូច្នេះ៖«ក្នុងរយៈពេលភ្លាមៗក្រោយFTAរវាងកម្ពុជា-ចិន បានជា[អាមេរិក] មិនអាចមកវិនិយោគនៅកម្ពុជាបាន ដោយសារតែគម្រោងលើកលែងពន្ធដែលអនុវត្តចាប់ពីឆ្នាំ២០២១តទៅ មានភាគច្រើនគឺលើវិស័យកសិកម្ម។ ហើយអាមេរិក ភាគច្រើនគឺមិនវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្មទេ»។
ដោយឡែក លើកត្តានយោបាយរវាងអាមេរិក និងចិន នៃជម្លោះពាណិជ្ជកម្មនឹងគ្នាដែលនឹងជះឥទ្ធិពលលើកម្ពុជា លោក គី សេរីវឌ្ឍន៍ មិនអាចវាយតម្លៃឬកំណត់បានឡើយ។ «ប្រសិនបើជារឿងកត្តានយោបាយ[រវាងអាមេរិកនិងចិន] គឺយើងអត់មានហេតុផលមកនិយាយថាអ្នកវិនិយោគអាមេរិក មកឬ មិនមកទេ គឺអាស្រ័យនិន្នាការ និងរបស់នយោបាយ»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក គី សេរីវឌ្ឍន៍ ដោយបន្តថា៖«ប្រសិនបើអ្នកនយោបាយយល់ឃើញថាឥឡូវយើងត្រូវគ្នា យើងជួយគ្នា[អាមេរិក និងចិន] ដើម្បីឱ្យកម្ពុជានាំ[ផលិតផល]ទៅចិនបាន នោះគេនឹងទម្លាក់អ្នកវិយោគមក។ ប៉ុន្តែបើគេ[អាមេរិក]យល់ឃើញថាកម្ពុជានៅតែសេពគប់ជាមួយចិន និងមានគំនិតមិនចង់ប៉ះពាល់ជាមួយចិនទេ ទោះបីជាយើងមានស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចល្អប្រសើរយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ធុរជនអាមេរិកមិនមកដែរ»។
សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកនិងចិននាពេលបច្ចុប្បន្ន បានធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុនអាមេរិកជាច្រើន ដកការវិនិយោគរបស់ខ្លួនពីប្រទេសចិន ហើយសម្លឹងមើលការវិយោគនៅប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍វិញ។ ប៉ុន្តែចរន្តនៃការវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកទាំងនោះ នៅក្នុងតំបន់ភាគច្រើនឆ្ពោះទៅប្រទេសវៀតណាម។ នេះជាលើកឡើងរបស់លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធ ប្រធានវិទ្យាស្ថានទស្សនវិស័យអាស៊ី ដោយបន្តថា ក្នុងរយៈពេលនេះ បើកម្ពុជា ខិតខំជំរុញអភិបាលកិច្ច កាត់បន្ថយភាពស្មុគស្មាញនៃឯកសារ និងអំពើពុករលួយជាដើម គឺអាចទាញវិនិយោគិនអាមេរិកបានខ្លះដែរ តាមរយៈFTAរវាងកម្ពុជា-ចិន។
សម្រាប់លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធ មើលឃើញថាFTA រវាងកម្ពុជា-ចិន នឹងអាចជួយកម្ពុជា ឱ្យមានលទ្ធភាពណាមួយសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនធំៗរបស់អាមេរិកមកសិក្សាក្នុងការវិនិយោគ។ ហេតុផលដែលFTA រវាងកម្ពុជា-ចិន អាចជួយកម្ពុជាក្នុងការទាញវិយោគិនអាមេរិកបាន គឺព្រោះនៅពេលដែលកម្ពុជាមានFTAជាមួយចិន នោះការផ្លាស់ប្តូរផលិតរវាងប្រទេសទាំងនេះទៅដោយរលូន។ បើតាមប្រធានវិទ្យាស្ថានទស្សនវិស័យអាស៊ីរូបនេះ ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកដែលមកផលិតទំនិញនៅកម្ពុជានោះគឺអាចនាំទំនិញទៅអាមេរិកបាន ហើយក៏អាចនាំទៅប្រទេសចិនបាន ដោយផ្ទុយពីក្រុមហ៊ុនអាមេរិកដែលកំពុងវិនិយោគនៅប្រទេសចិនមិនអាចនាំទៅសហរដ្ឋអាមេរិកបាន ដោយសារតែសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរនេះ។
អាមេរិក ក្រៅពីខ្លាំងលើវិស័យតិចណូឡូជីហើយនោះ ក៏ខ្លាំងលើបច្ចេកវិទ្យាក្នុងវិស័យកសិកម្មផងដែរ។ លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធ និយាយដូច្នេះ៖«ប្រសិនបើយើងទាញយកការវិនិយោគបច្ចេកវិទ្យាផលិតកម្មផ្នែកកសិកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិកបាននោះ គឺល្អសម្រាប់កម្ពុជា»។ លោកបានបន្តថា៖«បច្ចុប្បន្ននេះ វិស័យកសិកម្មយើង គឺត្រូវការតែតិចណូឡូជី និងចង្វាក់ផលិតកម្មទេ។ ដោយឡែក ទីផ្សារ គឺយើងមានហើយ បន្ទាប់ពីកម្ពុជា-ចិន ចុះហត្ថលេខាលើFTA នាពេលខាងមុននេះ»។
លោក ឈាង វណ្ណរិទ្ធ បានបញ្ជាក់ថា ភាពខ្លាំងនៃបច្ចេកវិទ្យាផលិតកម្មផ្នែកកសិកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ជាឱកាសមួយសម្រាប់អាមេរិក ក្នុងការមកវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជា ពីព្រោះកម្ពុជាមានផ្ទៃដីកសិកម្មធំ ដីមានជីវជាតិ ពិសេសគឺមានទីផ្សារពិភពលោកមួយដ៏ធំជាងគេ ជាប្រទេសចិន។ ថ្វីដ្បិតFTAរវាងកម្ពុជា-ចិននេះ ជាឱកាសសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកមកវិនិយោគនៅកម្ពុជាក៏ដោយ ប៉ុន្តែលោក ឈាង វណ្ណរិទ្ធ មិនអាចកំណត់នូវភាពច្បាស់លាស់ណាមួយបានឡើយ ថា អាមេរិកប្រាកដនឹងមកវិនិយោគនៅកម្ពុជាតាមរយៈFTAនេះ។ ពោលគឺអាស្រ័យលើភាពមើលឃើញឱកាសរបស់វិនិយោគិនអាមេរិកផ្ទាល់តែម្តង។
ជាមួយនឹងគ្នា លោក ឆេង គឹមឡុង នាយកមជ្ឈមណ្ឌលនវានុវត្តន៍ផ្នែកអភិបាលកិច្ច នៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី មើលឃើញថា បន្ទាប់ពីកម្ពុជា-ចិន មានFTAផ្លូវការជាមួយគ្នា នោះវិនិយោគធំៗរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងចូលមកកម្ពុជា។ លោក បានបន្តថា បានជាFTAរវាងកម្ពុជា-ចិន នឹងធ្វើឱ្យធុរជនអាមេរិក មកកម្ពុជា ព្រោះបច្ចុប្បន្ន ចិន និងអាមេរិកកំពុងប្រកួតប្រជែងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចជាមួយគ្នា ហើយប្រសិនបើអាមេរិក មិនមកវិយោគនៅកម្ពុជាក្នុងឱកាសនេះទេ នោះទីផ្សារកម្ពុជាភាគច្រើន នឹងបានទៅលើប្រទេសចិន។
ទន្ទឹមនឹងសម្លឹកមើលភាពប្រកួតប្រជែងនៃការវិនិយោគរបស់អាមេរិកនៅកម្ពុជា ក្រោមFTAរវាងកម្ពុជា-ចិននេះ វិនិយោគិនទាំងនោះ ក៏ប្រឈមនឹងបញ្ហាជាច្រើនផងដែរ។ ពិសេសបញ្ហាពាក់ព័ន្ធរឿងអំពើពុករលួយ, បញ្ហាបង់ពន្ធ, ការចុះបញ្ជីការវិនិយោគមានភាពស្មុគស្មាញ, ភាពទន់ខ្សោយនៃតម្លភាពនៅកម្ពុជា...ជាដើម។ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក គឹមឡុង ដោយបន្តថាបញ្ហាទាំងនេះ គឺភាពជាឧបសគ្គដ៏ធំ ដើម្បីឱ្យធុរជនអាមេរិកឱ្យមកវិនិយោគនៅកម្ពុជា។
លោកបណ្ឌិត ឆាយ គឹមឡុង បាននិយាយដូច្នេះ៖«ប្រសិនបើប្រទេសយើងមានគោលនយោបាយមួយទៀតដោយធ្វើកំណែទម្រង់លើបញ្ហាខាងលើទាំងនេះ សម្រាប់ទីផ្សារសេរីកុំឱ្យមានភាពស្មុគស្មាញ និងបំបាត់អំពើពុករលួយឱ្យបានច្រើនជាអតិប្បរិមានោះ ខ្ញុំគិតថាអ្នកវិនិយោគសេរីមកពីអាមេរិក គេមិនខ្លាចប្រជែងនឹងជាទីផ្សារសេរីរបស់ចិនឡើយ»។ ព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ យើងមិនទាន់អាចគ្រប់គ្រងនឹងបញ្ហាទាំងអស់នេះបាន ដោយសារមន្ត្រីអនុវត្តគោលនយោបាយទាំងនេះ នៅមានកម្រិត»។
ជាមួយនឹងគ្នានេះ លោក មាស សុខសេនសាន្ត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានលើកឡើងថា ចិននឹងក្លាយជាទីផ្សារមួយយ៉ាងធំសម្រាប់កម្ពុជា ក្រោយពេលFTAកម្ពុជា-ចិន បានចូលធរមាន។ តាមរយៈFTA នេះ កម្ពុជានឹងស្រូបយកក្រុមហ៊ុនធំៗ ក្នុងនៅក្រៅតំបន់ រាប់ទាំងសហរដ្ឋអមេរិក ដើម្បីវិយោគលើ ចង្វាក់ផលិតកម្មនានា ពិសេសចង្វាក់ផលិតវិស័យកសិកម្ម សម្រាប់នាំចេញទៅប្រទេសចិន ដែលជាទីផ្សារដ៏ធំជាងគេ ក្នុងពិភពលោក។
បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមានសក្កានុពលផ្នែកកសិកម្ម ហើយក្រុមហ៊ុនធំៗមិនថាក្រុមហ៊ុនរបស់ចិន ក្រុមហ៊ុនរបស់អាមេរិក ក្រុមហ៊ុនរបស់ជប៉ុន ក្រុមហ៊ុនរបស់កូរ៉េ និងក្រុមហ៊ុនរបស់សិង្ហបុរីទេ តែក្រុមហ៊ុនទាំងមើលឃើញពីផលចំណេញនៃពាណិជ្ជកម្ម នោះគេនឹងចូលកម្ពុជាដើម្បីវិនិយោគលើផ្នែក កសិ-ឧស្សាហកម្មហើយ។ នេះជាលើកឡើងរបស់ លោក មាស សុខសេនសាន្ត ដោយបន្តថា សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគរបស់សហអាមេរិក គឺមានលទ្ធភាពក្នុងការវិនិយោគលើផ្នែកកសិ-ឧស្សាកម្មនេះ តាមរយៈការនាំចូលនូវបច្ចេកទេសកែច្នៃ និងចង្វាក់ផលិតកម្មទំនើបចូលកម្ពុជា។
សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងអាមេរិក និងចិន នាពេលបច្ចុប្បន្ន បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាទទួលផលប្រយោជន៍មួយផ្នែក ពីការវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនរបស់ប្រទេសនានា ពិសេសក្រុមហ៊ុនរបស់អាមេរិក ដែលបានបង្វែរ និងរើរុះចង្វាក់ផលិតកម្មនានាពីប្រទេសមកតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ បើតាមអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចរូបនេះ ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ មានកម្ពុជា ថៃ និងវៀតណាម គឺមានឱកាសច្រើនក្នុងស្រូបយកក្រុមហ៊ុនធំៗដែលចេញពីចិនមកវិនិយោគ ហើយក្នុងចំណោមទាំង៣នេះ កម្ពុជាមានសក្កានុពលខ្ពស់សម្រាប់ការនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ ពិសេសអាមេរិ ដោយសារកម្ពុជានិងចិន មានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយគ្នា។
កាលពីថ្ងៃទី២១កញ្ញា ឆ្នាំ២០២០ ក្នុងកិច្ចប្រជុំតាមប្រព័ន្ធវីដេអូ ជាមួយលោក អាឡិចសាន់ដឺ ហ្វែលម៉េន (Alexander Feldman) ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធុរកិច្ចអាមេរិក-អាស៊ាន សម្ដេច ហ៊ុន សែន បានរំពឹងទុកថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិននេះ នឹងអាចទាញក្រុមហ៊ុនអាមេរិក មកវិនិយោគនៅកម្ពុជា។
ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បាននិយាយដូច្នេះ៖«ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ច្បាប់និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន នឹងដើរតួជាកត្តាដ៏សំខាន់មួយ ជួយធ្វើឱ្យកម្ពុជាក្លាយជាគោលដៅសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិក ដែលកំពុងរកទីតាំងផលិតកម្មថ្មី នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍»៕
Tag:
FTA
វិនិយោគ
កសិកម្ម
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
