COVID-19
សង្គមអន្តរជាតិ
អន្តរជាតិ
លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ រូបភាព៖ AFP
×![]()
ដោយ: ធៀន ភារិន្ទ
បើគ្មានការប្រែប្រួលទេ ការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនៅមីយ៉ាន់ម៉ា នឹងត្រូវប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។ ដំណើរការបោះឆ្នោតនៅក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ មិនមែនជារឿងងាយស្រួលឡើយសម្រាប់បក្សនយោបាយ ដ្បិតថាមីយ៉ាន់ម៉ា កំពុងរងការរាតត្បាតដោយមេរោគ COVID-19 យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ប៉ុន្តែការឈានទៅលើកពេលបោះឆ្នោត ទំនងជាមិនមែនជាជម្រើសល្អដែលបក្សកាន់អំណាចសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យចង់បានឡើយ។ ដ្បិតថា គេមើលឃើញថា ប្រជាប្រិយភាពបក្សនេះអាចនឹងបន្តកាន់តែធ្លាក់ចុះនៅពេលខាងមុខ និងក្លាយជាហានិភ័យនយោបាយ បើមានការពន្យារពេលបោះឆ្នោតមែននោះ។ 
គិតមកត្រឹមថ្ងៃទី១ ខែតុលា មីយ៉ាន់ម៉ាកំពុងប្រឈមខ្លាំងក្នុងករណីឆ្លងជំងឺ COVID-19 ដោយប្រទេសនេះមានអ្នកឆ្លងសរុបចំនួន ១៤៣៨៣ ករណី អ្នកស្លាប់មានចំនួន ៣២១នាក់ និងអ្នកជាសះស្បើយមានចំនួន ៤១៥៦នាក់។ មីយ៉ាន់ម៉ាឈរនៅលំដាប់ទី៤ នៃប្រទេសមានករណីឆ្លង COVID-19 សរុបនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
តាមកាលបរិច្ឆេទកំណត់ ការបោះឆ្នោតសភានឹងនៅតែប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខ មីយ៉ាន់។ ការបោះឆ្នោតនេះនឹងអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជនជ្រើសរើសសមាជិកសភាជាន់ខ្ពស់, សភាតំណាងរាស្ត្រ, សភាតំបន់ឬរដ្ឋ។ ចំណែករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការជនជាតិភាគតិច ក៏ត្រូវបានបោះឆ្នោតនៅក្នុងថ្ងៃដដែលនេះដែរ ប៉ុន្តែមានតែក្រុមជនជាតិភាគតិចមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតកំណត់ ឲ្យបោះឆ្នោតរើសរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកជនជាតិភាគតិច។
គ្រប់គណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យឃោសនារកសម្លេងឆ្នោត តាំងពីថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញាមកម្លេះ ប៉ុន្តែគណបក្ស មិនអាចឃោសនារកសម្លេងឆ្នោតបានដោយទូលំទូលាយឡើយ ព្រោះCOVID-19 បានធ្វើឲ្យគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតសហព័ន្ធមីយ៉ាន់ម៉ា(UEC) បិទក្រុងមួយចំនួន ដូចជាក្រុងយ៉ាំងហ្គោនជាដើម។
តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញមីយ៉ាន់ម៉ា ប្រធានាធិបតី រើសចេញពីបេក្ខជនអនុប្រធានាធិបតី ដែលស្នើដោយសភាទាំងពីរ និងសមាជិកសភាយោធា។ សមាជិកសភាដែលទើបជាប់ឆ្នោតថ្មី ជាអ្នកបោះឆ្នោតគាំទ្របេក្ខជណាមួយក្នុងចំណោមបេក្ខជនទាំងអស។ បេក្ខជនដែលមានសំឡេងគាំទ្រច្រើនជាងគេ ក្លាយជាប្រធានាធិបតី បេក្ខជនបន្ទាប់ក្លាយជាអនុប្រធានាធិបតីទីមួយ និងទីពីរ។ ប្រធានាធិបតីអាចកាន់តំណែងបាន៥ឆ្នាំ និងមិនអាចកាន់តំណែងបានលើស ពីរអាណត្តិឡើយ។ បន្ទាប់ពីកាន់តំណែងបាន៥ឆ្នាំ ប្រធានាធិបតីត្រូវឈរឈ្មោះម្តងទៀត។
ចំណែកលក្ខខណ្ឌនៃប្រធានាធិបតីមីយ៉ាន់ម៉ា មានដូចជា ត្រូវតែស្មោះត្រង់ចំពោះសហព័ន្ធ និងប្រជាជន, ជាប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា, មានឪពុកម្តាយជាជនជាតិមីយ៉ាន់ម៉ា, មានអាយុយ៉ាងហោចណាស់៤៥ឆ្នាំ, មិនមានសញ្ជាតិបរទេស មិនមានកូន ឬភរិយា ឬស្វាមី ឬឪពុកម្តាយជាសញ្ជាតិបរទេស និង។ ដោយសារលក្ខខណ្ឌនេះហើយ ទើបលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី មិនអាចកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីបាន ដោយសារមានស្វាមីជាជនជាតិអង់គ្លេស។ស្វាមីលោកស្រីបានបាត់បង់ជីវិតនៅ១៩៩៩។
បន្ទាប់ពីកាន់តំណែង ប្រធានាធិបតីមីយ៉ាន់ម៉ានឹងតែងតាំងរដ្ឋមន្ត្រីនៃរដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ា ដោយមានការយល់ព្រមពីសភាសហព័ន្ធ ដែលជាកិច្ចប្រជុំរួមរវាងសភាជាន់ខ្ពស់ និងសភាជាន់ទាប។ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ មហាផ្ទៃ និងកិច្ចការព្រំដែន ត្រូវជ្រើសរើសដោយប្រមុខកងទ័ពជាមុន ទើបប្រធានាធិបតីយល់ព្រមតាមក្រោយ។
ត្រឡប់មកនិយាយពីការបោះឆ្នោតវិញ។ ដោយសារតែ ស្ថានភាពមិនសូវអំណោយផលនេះ សំណួរមួយផុសឡើង ថាតើការបោះឆ្នោតសាកលដែលកំណត់មេដឹកនាំថ្មីសម្រាប់រដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យថ្មីថ្មោងនេះនឹងត្រូវពន្យារពេលឬអត់យ៉ាងណា។ សំណួរនេះជាសំណួរដ៏ពិបាកឆ្លើយសម្រាប់អ្នកនយោបាយមីយ៉ាន់ម៉ាដ្បិតវាពាក់ព័ន្ធនឹងអនាគតនយោបាយផង និងបញ្ហាសុវត្ថិភាព និងសុខុមាលភាពសាធារណៈផង។
ប៉ុន្តែទោះជាបែបណាក្តី សេណារីយ៉ូមួយដែលកើតចេញពីការពន្យារពេលបោះឆ្នោតដោយសារមេរោគឆ្លងនេះមិនមែនជាអ្វីដែលបក្សកំពុងកាន់អំណាច សម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ចង់បានទេ។ តើមកពីមូលហេតុអ្វី?
តាមពិតទៅ កន្លងមក បក្សអភិវឌ្ឍន៍ និងសាមគ្គីភាពសហព័ន្ធ និងគណបក្សផ្សេងទៀតចំនួន២៣ បានដាក់លិខិតចំហមួយទៅគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោត ដើម្បីស្នើឲ្យលើកពេលបោះឆ្នោត ព្រោះការរាតត្បាតនៃCOVID-19 នៅក្នុងប្រទេស។ ជាការឆ្លើយតប មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់UEC បានអះអាង ការបោះឆ្នោតនៅមីយ៉ាន់ម៉ា នឹងមិនលើកពេលឡើយ។
ផ្ទុយទៅវិញ បក្សកាន់អំណាចសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ និងលោកស្រី ស៊ូជី មិនចង់លើកពេលនៃការបោះឆ្នោតឡើយ បើទោះបីជាគណបក្សនេះ ត្រូវគេជឿថា នឹងឈ្នះឆ្នោតក្នុងអាណត្តិថ្មីក៏ដោយក្តី។ បើតាមអ្នកនាំពាក្យរបស់បក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យនៅថ្ងៃទី១៨ ខែកញ្ញា ការលើកពេលបោះឆ្នោត នឹងបង្កឲ្យមានភាពមិនច្បាស់លាស់នៃអនាគត ជាពិសេសនឹងបង្កឲ្យមានបញ្ហាជាច្រើននៅពេលខាងមុខ ក្នុងនោះមានដូចជា វិបត្តិនយោបាយ បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ឬសុខាភិបាលជាដើម។
ក្នុងពេលនេះ COVID-19 កាន់តែរាតត្បាតកាន់តែខ្លាំងនៅមីយ៉ាន់ម៉ា។ ប្រសិនបើលើកពេលបោះឆ្នោត បក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ អាចនឹងបាត់បង់ប្រជាប្រិយភាពជាងពេលនេះ ដោយសារការគ្រប់គ្រង និងទប់ស្កាត់COVID-19 មិនបានល្អ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញមីយ៉ាន់ម៉ា មិនមានចែងពីនីតិវិធីនៃការលើកពេលបោះឆ្នោតឡើយ ខណៈសភាមីយ៉ាន់ម៉ា បានរំលាយរួចហើយ។
បន្ទាប់ពីស្វែងយល់ពីហេតុផលដែលបក្សកាន់អំណាចមិនចង់ឲ្យមានការអូសបន្លាយពេលបោះឆ្នោតហើយ វាជារឿងចាំបាច់ដែលមិត្តអ្នកអានគួរស្វែងយល់បន្ថែមពី ដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនៅមីយ៉ាន់ម៉ាក្នុងបរិបទCOVID-19 បែបនេះ។
វិធានការបោះឆ្នោតក្នុងវិបត្តិ COVID-19
តាមពិតទៅ ក្នុងដំណាក់កាល COVID-19 មីយ៉ាន់ម៉ា មិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការឃោសនាដូចធម្មតាឡើយ។ តាមការកំណត់របស់គណៈកម្មការរៀបចំ ការឃោសនា មិនអនុញ្ញាតឲ្យមានក្នុងតំបន់ជាប់បម្រាមឲ្យប្រជាជនស្នាក់នៅផ្ទះឡើយ ហើយអ្នកឈរឈ្មោះ ដែលរស់នៅក្នុងតំបន់ជាប់បម្រាមស្នាក់នៅផ្ទះ និងមានឈរឈ្មោះនៅតំបន់ផ្សេង ក៏ត្រូវរឹតត្បិតការយុទ្ធនាការដែរ។ រថយន្តឃោសនា តម្រូវឲ្យដាក់មនុស្សពាក់កណ្តាល ហើយអ្នកចូលរួមត្រូវតែមានកម្តៅក្រោម៣៨អង្សា។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន Irrawady។
រូបភាព៖ ប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាឈរ និងអង្គុយនៅក្រោមបដារបស់បក្សសម្ព័ន្ធជាតិ ដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០។ រូបភាព៖ AFP
បន្ថែមពីលើនេះ គណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតមីយ៉ាន់ម៉ា ហាមការជួបជុំលើសពី៥០នាក់ ហើយអ្នកចូលរួមត្រូវរក្សាគម្លាតជិតពីរម៉ែត្រ ពាក់ម៉ាស់ របាំងមុខ និងត្រូវមានទឹកសម្លាប់មេរោគ។ ការចាប់ដៃ និងឱបក្នុងអំឡុងពេលនេះ ត្រូវហាមឃាត់។
យ៉ាងណាមិញ មណ្ឌលបោះឆ្នោត នឹងត្រូវបង្កើនឲ្យច្រើនជាងមុន ដើម្បីកាត់បន្ថយចំនួនមនុស្សក្នុងមណ្ឌលនីមួយៗ។ UEC អះអាងថា មណ្ឌលបោះឆ្នោតអាចនឹងត្រូវបង្កើនពី៤ម៉ឺន ទៅ៥ម៉ឺនមណ្ឌល ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពណែនណាន់ខ្នាន់ខ្នាប់នៃអ្នកបោះឆ្នោត។ ការបង្កើនមណ្ឌលបោះឆ្នោតនេះ អាចកាត់បន្ថយអ្នកបោះឆ្នោតពី១៥០០នាក់ ទៅ ៣០០០នាក់។
គណបក្សចូលរួមការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ
នៅក្នុងឆ្នាំ២០២០ បក្សនយោបាយចំនួន១២៨ បានចុះឈ្មោះចូលរួមការបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែបក្សចំនួន៣១ ត្រូវគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតលុបចោល និង៣បក្សផ្សេងទៀត ផ្អាកសកម្មភាពបណ្តោះអាសន្ន។ ចំនួនបក្សដែលនៅសល់ មានចំនួន៩៧ ដោយក្នុងនោះ បក្សចំនួន៧៩ នឹងឃោសនានៅទូទាំងប្រទេស ស្របពេលបក្សចំនួន ១៨ផ្សេងទៀត នឹងឃោសនានៅក្នុងតំបន់ ឬរដ្ឋមួយប៉ុណ្ណោះ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន Eleven Myanmar ។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥ មានបក្សនយោបាយចំនួន១០០ បានចុះឈ្មោះចូលរួមការបោះឆ្នោត។
មានតែបក្សពីរប៉ុណ្ណោះដែលសំខាន់មានបក្សកាន់អំណាច សម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (NLD) របស់លោកស្រី ស៊ូជី និងបក្សអភិវឌ្ឍន៍ និងសាមគ្គីភាពសហព័ន្ធ(USDP) ដែលជាបក្សប្រឆាំងដ៏សំខាន់នៅក្នុងសភា។ ចំណែកគណបក្សផ្សេងទៀត ដែលមានសម្លេងតាមពីក្រោយបក្សខាងលើនៅក្នុងសភា មានដូចជា បក្សជាតិ Arakan (ANP), បក្សសម្ព័ន្ធសញ្ជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ Shan (SNLD), បក្សជាតិ Ta’ang និងគណបក្សផ្សេងទៀត។
រូបភាព៖ AFP
ការរៀបចំឲ្យបោះឆ្នោតនៅក្រៅប្រទេស
មិនត្រឹមតែរៀបចំឲ្យប្រជាជនក្នុងប្រទេសអាចបោះឆ្នោតបានប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែមីយ៉ាន់ម៉ា ក៏បានរៀបចំឲ្យប្រជាជនរស់នៅបរទេស អាចបោះឆ្នោតបានផងដែរ។ ដោយមានស្ថានទូត ស្ថានកុងស៊ុលចំនួន៤៥ មីយ៉ាន់ម៉ាបានបញ្ជូនសន្លឹកឆ្នោតចំនួន ១០១៥២៦សន្លឹកទៅបរទេស។ ចំនួនសន្លឹកឆ្នោតនេះ គឺច្រើនជាង ៣ដង បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៥ ដែលមានចំនួនត្រឹមតែ ៣៥០០០សន្លឹកប៉ុណ្ណោះ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់ទូរទស្សន៍ Channel News Asia។
សម្រាប់ករណីនៅក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី ទូតមីយ៉ាន់ម៉ា បានបញ្ជាក់ថា ប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាចំនួន ៣៤០០០នាក់ បានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែមានតែប្រជាជនចំនួន ៣២០០០នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតសហព័ន្ធមីយ៉ាន់ម៉ារកឃើញថា មានសិទ្ធិបោះឆ្នោត។ ស្ថានទូតមីយ៉ាន់ម៉ា នឹងអនុញ្ញាតឲ្យមានការបោះឆ្នោតចំនួន ១៨ថ្ងៃ ហើយអ្នកបោះឆ្នោត ត្រូវរៀបចំពេលវេលាឲ្យបោះឆ្នោត ដើម្បីគោរពតាមវិធានទប់ស្កាត់COVID-19 របស់សិង្ហបុរី។ ការឃោសនាបោះឆ្នោត ការពាក់អាវបក្សផ្សេងៗនៅសិង្ហបុរី គឺមិនអនុញ្ញាតឡើយ៕
Tag:
មីយ៉ាន់ម៉ា
បោះឆ្នោត
COVID-19
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
