ភ្នំពេញ៖ ដើម្បីការពារឯករាជ្យជាតិ លុះត្រាតែមានសាមគ្គីភាពរឹងមាំ និងកាត់បន្ថយមហិច្ឆតាផ្ទាល់ខ្លួន។ នេះជាការសាររបស់លោក កឹម សុខា មេដឹកនាំអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅថ្ងៃអបអរសាទរ ទិវាបុណ្យខួបលើកទី៦៧ នៃឯករាជ្យជាតិខ្មែរ (០៩ វិច្ឆិកា ១៩៥៣ - ០៩ វិច្ឆិកា ២០២០)។
«ប្រទេសជាតិណាក៏ចង់បានឯករាជ្យ មិនចង់ស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគម ឬខ្ញុំកញ្ជះគេទេ»។ លោក កឹម សុខា លើកឡើងបែបនេះ មុននឹងបញ្ជាក់បន្ថែមថា សាមគ្គីភាពជាតិ នាំមកនូវឯករាជ្យជាតិរឹងមាំ ប៉ុន្តែបើបែកបាក់សាមគ្គីជាតិ នាំឲ្យប្រទេសជាតិទន់ខ្សោយ ហើយនឹងនាំឲ្យបាត់បង់ឯករាជ្យជាតិ។
មេដឹកនាំអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះ បានសរសេរលើហ្វេសប៊ុកយ៉ាងដូច្នេះថា៖«មិនមែនមានតែវត្ថុអត់វិញ្ញាណទេ ដែលប្រេះស្រាំ ឬបែកបាក់ ហើយអាចនាំឲ្យអ្វីផ្សេងពីខាងក្រៅ ដូចជាទឹកជាដើម អាចបញ្ជ្រាបចូលបាន ហើយសូម្បីតែក្រុមគ្រួសារ ឬសង្គមមនុស្ស ឬប្រទេសជាតិ ដែលបែកបាក់សាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុង ក៏ផ្តល់ឱកាសឲ្យអ្នកខាងក្រៅងាយចូលមកទាញយកផលប្រយោជន៍ ត្រួតត្រា និងបំផ្លិចបំផ្លាញយើង ។ ជាពិសេសអាចធ្វើឲ្យយើងអាប់ឱនកិត្តិយស កេរ្តិ៍ឈ្មោះទៀតផង»។
លោក កឹម សុខា ដែលកំពុងប្រឈមមុខរឿងក្តីក្តាំនៅតុលាការ ពីបទ«គប់គិតជាមួយបរទេស»នេះ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ក្រៅពីសាមគ្គីភាព ការកាត់បន្ថយភាពលោភលន់របស់មនុស្សម្នាក់ៗ ក៏ជាផ្នែកមួយ នៃការការពារទឹកដី និងឯករាជ្យជាតិផងដែរ។ «ដូច្នេះ ខ្ញុំយល់ឃើញថា ដើម្បីការពារឯករាជ្យជាតិ លុះត្រាតែរក្សាសាមគ្គីភាពជាតិឲ្យបានរឹងមាំ។ រក្សាសាមគ្គីភាពរឹងមាំបាន លុះត្រាតែ កាត់បន្ថយមហិច្ឆតាផ្ទាល់ខ្លួន មិនគុំកួនសងសឹក ងាកមករកការអត់ឱនឲ្យគ្នា(tolerance ) ចាប់យកការសន្ទនា បោះបង់ចោលការប្រមាថ ឈប់បង្កជម្លោះមិនលស់ពេល»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក កឹម សុខា។
ត្រង់ចំណុចលោក កឹម សុខា ទំនងចង់បញ្ជាក់ថា ការឈប់បង្កជម្លោះគ្នានោះ លុះត្រាតែភាគីនីមួយៗចេះរួមគ្នា ដោះស្រាយបញ្ហាចំពោះមុខ និងបញ្ឈប់ការរិះគន់គ្នា។ មេដឹកនាំអតីតបក្សប្រឆាំងដ៏ធំនៅកម្ពុជារូបនេះ បានបន្ថែមដូច្នេះថា៖«ប៉ុន្តែបើសូម្បីតែរក្សាភាពអត់ធ្មត់ស្ងប់ស្ងាត់ មិនឈ្លោះ មិនឆ្លើយ មិនឆ្លង ក៏ដាក់កំហុស ។ ចូលរួមធ្វើសកម្មភាពមនុស្សធម៌ ដូចជាប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លងកូវីដ-១៩ ដែលរាលដាលពេញពិភពលោក និងជួយសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់ ក៏នៅតែដាក់កំហុស នោះមិនអាចកើតមានសាមគ្គីភាពជាតិបានទេ ហើយក៏មិនអាចមានឈ្មោះថាជាអ្នកទាមទារ រក្សា ការពារឯករាជ្យជាតិ ពិតឡើយ»។
ទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិលើកទី៦៧ និងខួបលើកទី៦៧ នៃការបង្កើតកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ត្រូវបានរៀបចំឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បីរំលឹកដល់ព្រះរាជបេសកកម្មដើម្បីជាតិមាតុភូមិ និងប្រជារាស្ត្រខ្មែរ របស់សម្តេចព្រះវររាជបិតា សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ក្នុងការទាមទារឯករាជ្យពីអាណាព្យាបាលបារាំង។
តាមសន្ធិសញ្ញាចុះថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៤៩ បារាំងបានទទួលស្គាល់តាមផ្លូវច្បាប់នូវឯករាជ្យរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប៉ុន្តែនោះគ្រាន់តែជាគោលការណ៍ច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ ដោយកម្ពុជានៅខ្វះឯករាជ្យជាច្រើនវិស័យដូចជា អធិបតេយ្យខាងយុត្តិធម៌ ប៉ូលិស អំណាចបញ្ជាការយោធា ការទូត ការប្តូរ និងការឲ្យចាយធនប័ត្រ ជាដើម។ ព្រះវររាជបិតាជាតិខ្មែរ នៅតែបន្តទាមទារយកឯករាជ្យពេញលេញពីបារាំង។ សម្តេចព្រះ នរោត្តមសីហនុ បានសន្យាយ៉ាងមហោឡារិកនៅក្នុងព្រះសុន្ទរកថាមួយនាថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៥៣ ថា «ព្រះអង្គនឹងបូជាជីវិតដើម្បីដណ្តើមយកឯករាជ្យឱ្យបាន១០០ភាគរយ» ។
ឈានដល់ថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ គឺ៨ខែមុនសន្និសីទក្រុងហ្សឺណែវ មានធ្វើពិធីមួយនៅមុខព្រះបរមរាជវាំង ដែលឧទ្ទិសចំពោះការដកថយនៃអំណាចរបស់បារាំងពីប្រទេសកម្ពុជា ។ កងទ័ព និងអគ្គសេនាធិការរបស់បារាំងបានដកថយពីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ ឯករាជ្យរបស់ខ្មែរបានក្លាយទៅជាឯករាជ្យអចិន្ត្រៃយ៍ និងទាំងស្រុង។ វិបត្តិរវាងខ្មែរ និងបារាំងត្រូវបានបញ្ចប់៕