លោកមេធាវី សំ សុគង់ អះអាងថា នៅថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ តុលាការរាជធានីភ្នំពេញ នឹងបើកសវនាការជំនុំជម្រះលើថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រី សកម្មជន និង អ្នកគាំទ្រនៃអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលសរុបទាំងអស់មានដល់ទៅជាង១៤០នាក់ឯណោះ។ ជាទូទៅ ពួកគេទាំង១៤០នោះ រងពីបទរួមគំនិតក្បត់ [ជាតិ] និងបទញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម។
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយសារព័ត៌មានថ្មីៗ លោក សំ សុគង់ ដែលតែងការពារក្តីឲ្យក្រុមអ្នកប្រឆាំង បានឲ្យដឹងថា ក្នុងចំណោមមនុស្សជាង១៤០នាក់ មានអ្នកខ្លះ កំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេស ហើយមានអ្នកខ្លះ កំពុងរស់នៅឯក្រៅប្រទេស។ លោក បន្តថា គិតព្រឹកត្រឹមថ្ងៃទី២៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០នេះ អ្នកប្រឆាំងជិត៥០នាក់ហើយ ដែលកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេស បានទៅជួបលោកនិងសុំពឹងពាក់លោកឲ្យជួយការពារក្តី ហើយប្រាប់លោកថា ពួកគេ សម្រេចចិត្តចូលរួមសវនាការ នៅថ្ងៃ២៦វិច្ឆិកា។
យ៉ាងណា សំ សុគង់ ពុំទាន់អាចដឹងច្បាស់ឡើយថា អ្នកចូលរួមសវនាការជាក់ស្តែងនៅថ្ងៃ២៦វិច្ឆិកា មានចំនួនប៉ុន្មាននាក់ ដ្បិតនៅថ្ងៃ២៤វិច្ឆិកានេះ និងថ្ងៃ២៥វិច្ឆិកាស្អែក អាចមានមនុស្សផ្សេងទៀត ទៅពឹងពាក់លោកឲ្យជួយការពារក្តីនិងបង្ហាញការស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមសវនាការដែរ។
លោកមេធាវី បន្ថែមថា ចំពោះអ្នកនៅក្រៅប្រទេស មានប្រមាណ២០នាក់ហើយ ដែលផ្ញើលិខិតទៅកាន់លោក ដើម្បីសុំឲ្យលោកជួយការពារក្តី និងបង្ហាញឆន្ទៈចង់ចូលរួមសវនាការ។
គេ មិនទាន់ដឹងដូចគ្នាថា អ្នកក្រៅប្រទេសទាំងនោះ អាចមកកម្ពុជា ហើយបានចូលរួមសវនាការដែរឬទេ ខណៈសវនាការ នៅសល់តែ២ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ នឹងមកដល់។ ម្យ៉ាងទៀត ក្នុងចំណោមអ្នកនៅក្រៅស្រុកទាំងនោះ មានអ្នកខ្លះ ត្រូវបានក្រសួងការបរទេស លុបសុពលភាពលិខិតឆ្លងដែន ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យពួកគេ មានភាពលំបាកក្នុងការធ្វើដំណើរមកកម្ពុជា។
លោកមេធាវី លើកឡើងថា ដោយសារជនជាប់ចោទជាកូនក្តីរបស់លោក មានចំនួនច្រើន ហើយត្រូវជំនុំជម្រះក្នុងថ្ងៃតែមួយជាមួយគ្នា ដូច្នេះ លោក មិនទាន់ដឹងឡើយថា តុលាការ មានរបៀបវារៈនៃការរៀបចំសវនាការយ៉ាងម៉េច។ លោក មានប្រសាសន៍ថា លោក អាចនឹងជជែកគ្នាជាមួយតុលាការ នៅថ្ងៃ២៦វិច្ឆិកា អំពីរបៀបនៃការបើកសវនាការ ក៏ដូចជាកាលវិភាគនៃការបើកសវនាការ លើមនុស្សជាង១៤០នាក់នោះ។ លោក ចោទជាសំណួរជាមុនថា តើ១ថ្ងៃ អាចជំនុំជម្រះលើមនុស្សបានប៉ុន្មាននាក់? ឬក៏អាចលើកទៅសប្តាហ៍ក្រោយៗទៀត?
លោកមេធាវី បញ្ជាក់ថា៖«បើកាត់ក្តីតែ១ថ្ងៃ មានមនុស្សច្រើនអ៊ីចឹង ខ្ញុំគិតថា [ទី១] កាត់ក្តីទៅវា មិនត្រឹមត្រូវ មិនល្អ ទី២ មិនអាចទទួលយកបាន ទី៣ សិទ្ធិរបស់ជនជាប់ចោទ ដែលទទួលបានសវនាការដោយយុត្តិធម៌ហ្នឹង ក៏ត្រូវបានរំលោភ។ ហើយការកាត់ក្តីមនុស្សច្រើន ក៏មិនស្របនឹងច្បាប់ដែរ»។
លោក អ៊ី រិន្ទ ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋបាលតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ និយាយជាមួយសារព័ត៌មានថ្មីៗយ៉ាងខ្លីថា៖«គេ ដឹកនាំតាមនីតិវិធី។... ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ ចាត់ចែងរួចហើយ។ បងឯង ចាំមកឃើញ គេ ដឹកនាំតាមនីតិវិធី បង មើលទៅដឹងហើយបង»។
បើតាមលោកមេធាវី សំ សុគង់ មនុស្សជាង១៤០នាក់នោះ រងពីបទរួមគំនិតក្បត់ [ជាតិ] និងបទញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម គឺដោយសារតែពួកគេ ត្រូវបានរកឃើញថា បំផុសបំផុលឲ្យមានការគាំទ្រមាតុភូមិនិវត្តរបស់លោក សម រង្ស៊ី និងប្រកាសឲ្យរួមគ្នាចូលរួមចាំទទួលលោក សម រង្ស៊ី មកកម្ពុជានៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។
ក្នុងចំណោមមនុស្សជាង១៤០នាក់នោះ មានអ្នកខ្លះ ធ្លាប់ទៅជួបលោក សម រង្ស៊ី នៅម៉ាឡេស៊ី។ កាលនោះ លោក ទៅម៉ាឡេស៊ី ដើម្បីជួបអ្នកគាំទ្រ ហើយបាននិយាយពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តរបស់លោក។
លោកមេធាវី យល់ថា ការទៅជួបលោក សម រង្ស៊ី គឺគ្រាន់តែបង្ហាញពីការស្រឡាញ់ ការចូលចិត្តរបស់ពួកគេ ចំពោះលោក សម រង្ស៊ី ប៉ុណ្ណោះ ហើយក៏ជាសិទ្ធិរបស់ពួកគេ ក្នុងការជួបជុំ ដែលធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ លោក លើកហេតុផលទៀតថា ការសរសេររបស់ពួកគេលើបណ្តាញសង្គមពាក់ព័ន្ធនឹងការគាំទ្រដំណើរមាតុភូមិនិវត្តរបស់លោក សម រង្ស៊ី គឺជាសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ។ លោក ហៅសកម្មភាពទាំងអស់នេះរបស់អ្នកគាំទ្រអតីតគណបក្សប្រឆាំង ថាមិនមែនផ្ទុយនឹងផ្លូវច្បាប់នោះទេ។
ជាមួយគ្នានេះ លោក មើលឃើញថា សំណុំរឿងនេះ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយ ច្រើនជាងផ្លូវច្បាប់ ដូច្នេះ គួរតែដោះស្រាយតាមផ្លូវនយោបាយវិញ ទើបប្រសើរជាង។
លោក សម រង្ស៊ី ពុំបានមកកម្ពុជា តាមគ្រោងទុកនៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ឡើយ ដោយលោក ចោទរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ហាមក្រុមហ៊ុនយន្តហោះ មិនឲ្យដឹកលោក ខណៈរដ្ឋាភិបាល បកស្រាយវិញថា លោក មិនហ៊ានមកខ្លួនឯង។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចាត់ទុកគម្រោងមាតុភូមិនិវត្តរបស់លោក សម រង្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំប្រឆាំងនាពេលនោះ ថាដើម្បីធ្វើរដ្ឋប្រហារ។
លោក សម រង្ស៊ី ទើបនឹងប្រកាសគម្រោងលើកទី២ថា លោក នឹងវិលមកកម្ពុជាក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។ សម្រាប់គម្រោងលើកទី២នេះ លោក មិនទាន់ប្រកាសកាលបរិច្ឆេទជាក់លាក់នោះទេថា នឹងមកកម្ពុជានៅថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំណា។
លោក សម រង្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់មួយចំនួនទៀតរបស់លោក ដូចជា អ្នកស្រី មួរ សុខហួរ លោក អេង ឆៃអ៊ាង លោក អ៊ុំ សំអាន លោក អ៊ូ ច័ន្ទឫទ្ធិ លោក តុ វ៉ាន់ចាន់ លោក ឡុង រី លោក ហូរ វ៉ាន់ និង លោក ម៉ែន សុថាវរិន្ទ្រ ជាដើម សុទ្ធតែស្ថិតក្នុងចំណោមមនុស្សជាង១៤០នាក់នោះ ដែលត្រូវចូលរួមសវនាការ នៅថ្ងៃទី២៦វិច្ឆិកា។
លោក រង្ស៊ី និង ថ្នាក់ដឹកនាំផ្សេងទៀតរបស់លោក ជាប់ពីបទឧបឃាតផង និងជាប់ពីបទរួមគំនិតក្បត់ [ជាតិ] ផង។ បទឧបឃាត សំដៅលើក្រុមណាមួយ ដែលផ្តើមគំនិតនិងរៀបចំគម្រោងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ហើយបទរួមគំនិតក្បត់ [ជាតិ] គឺសំដៅលើជន ដែលចូលរួមគាំទ្រឬចូលរួមអនុវត្តគម្រោងនោះ ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
បទឧបឃាត មានចែងក្នុងមាត្រា៤៥១និងមាត្រា៤៥២នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដោយដាក់ពន្ធនាគារពី ១៥ឆ្នាំ ទៅ ៣០ឆ្នាំ លើអ្នកប្រព្រឹត្ត ហើយបើអ្នកប្រព្រឹត្តជាអ្នករាជការសាធារណៈ ត្រូវដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត រីឯ បទរួមគំនិតក្បត់ [ជាតិ] មានចែងក្នុងមាត្រា៤៥៣នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដោយត្រូវផ្តន្ទាទោសពី ៥ឆ្នាំ ទៅ ១០ឆ្នាំ លើអ្នកប្រព្រឹត្ត ហើយបើអ្នកប្រព្រឹត្ត ជាអ្នករាជការសាធារណៈ ត្រូវជាប់ពន្ធនាគារ ពី១០ឆ្នាំ ទៅ ២០ឆ្នាំ។
ដោយឡែក បទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ឬបទញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម មានចែងក្នុងមាត្រា៤៩៥នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី៦ខែ ទៅ ២ឆ្នាំ៕