ភ្នំពេញ៖ សម្ដេច ហ៊ុន សែន ជំរុញឱ្យឥណ្ឌា ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ដើម្បីផលប្រយោជន៍ទ្វេភាគី។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលថ្លែងបែបនេះ នៅក្នុងជំនួបលោកស្រី Devyani Uttamkhobragade ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាថ្មីប្រចាំនៅកម្ពុជា នាព្រឹកថ្ងៃទី១៨ មករា។
សម្ដេច ហ៊ុន សែន យល់ថា ក្រៅពីវិស័យសន្តិសុខ និងការពារជាតិរវាងប្រទេសទាំងពីរ ដែលបានសហការគ្នាល្អប្រសើរហើយនោះ ការទាញយកផលប្រយោជន៍នានាលើវិស័យពាណិជ្ជកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ច ក៏គួរតែពង្រឹងផងដែរ។ បើតាមនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ការរៀបចំឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគីនោះ វានឹងលើកស្ទួយពាណិជ្ជកម្ម និងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាគីទាំងពីរ ឱ្យកាន់តែរីកចម្រើនឡើងថែមទៀត។
«ស្នើដល់ឥណ្ឌាពិនិត្យលើលទ្ធភាពចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងប្រទេសទាំងពីរអោយបានឆាប់»។ នេះបើតាមហ្វេសប៊ុកសម្ដេច ហ៊ុន សែន។
ភាគីឥណ្ឌាក៏យល់ថា ការពង្រីកវិសាលភាពបន្ថែមលើវិស័យនានា ក៏ជារឿងចាំបាច់ដែរ។ ហ្វេសប៊ុកសម្ដេច ហ៊ុន សែន បានស្រង់សម្តីលោកស្រី Devyani Uttamkhobragade ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាថ្មីប្រចាំនៅកម្ពុជា ដូច្នេះថា៖«តាមរយៈអរិយធម៌វប្បធម៌ និងសាសនាដែលជាមូលដ្ឋានមួយរវាងប្រទេសទាំងពីរ លោកជំទាវនឹងប្រឹងប្រែងធ្វើយ៉ាងណាជំរុញការរៀបចំកម្មវិធីជាប្រចាំនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ ដើម្បីផ្សាភ្ជាប់ប្រជាជន និងប្រជាជន និងវិស័យពាណិជ្ជកម្មបន្ថែមពីលើទំនាក់ទំនងដែលមានស្រាប់»។
ជុំវិញកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីនេះ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម កំពុងសិក្សានិងរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសធំៗ និងតំបន់ចំនួន៨ទៀត ។ លោក ប៉ាន សូរសក្តិ ធ្លាប់បានអះអាងកន្លងមកថា ការរៀបចំបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ជាមួយប្រទេសដៃគូនេះ គឺដើម្បីពង្រឹងភាពប្រកួតប្រជែង និងធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច-ពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជា។
ប្រទេស និងតំបន់ទាំង៨ដែលជាគោលដៅសំខាន់របស់កម្ពុជា ក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយនោះ ចិន អង់គ្លេស កូរ៉េខាងត្បូង អាមេរិក ជប៉ុន ម៉ុងហ្គោលី ឥណ្ឌា និង សហភាពសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ាស៊ា (EAEU)។ សូមបញ្ជាក់ថា EAEU គឺជាតំបន់ពាណិជ្ជកម្មរួម ដែលស្ថិតនៅអាស៊ីខាងលិច អាស៊ីខាងកើត និងអាស៊ីកណ្តាល។
បច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជា-ចិន បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ជាមួយគ្នាហើយ កាលពីថ្ងៃទី២៨ កក្កដា ឆ្នាំ២០២០។ ចិនបានអនុគ្រោះពន្ធលើទំនិញ៣៤០មុខរបស់កម្ពុជា តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន (FTA )។ លោក សុខ សុភ័ក្រ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថា ទំនិញ៣៤០មុខនេះ ទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធ៩៥ភាគរយ ឬមិនគិតពន្ធតែម្ដង។ បានន័យថា ទំនិញទាំងនោះ ភាគច្រើនបង់ពន្ធនាំចូលទីផ្សារចិនតែ៥ភាគរយ។
ត្រង់ចំណុចនេះលោក សុខ សុភ័ក្រ បានលើកជាឧទាហរណ៍ថា ម្រេចកម្ពុជា ដែលត្រូវបង់ពន្ធ២០ភាគរយ កាលពីមុននោះ គឺមិនត្រូវបង់ពន្ធទៀតនោះទេ ក្រោយមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគីជាធរមាន។ ក្រៅពីម្រេច ក៏មានផ្លែឈើ ត្រី សាច់ និងប្រភេទសត្វសមុទ្រផ្សេងទៀត ក៏រួចពន្ធផងដែរ។
ចំណែកកម្ពុជា ក៏បានផ្ដល់ការអនុគ្រោះពន្ធនាំចូលមុខទំនិញពីចិនដែរ។ កម្ពុជាបានអនុគ្រោះលើផលិតផលចិន រួមមាន ដែក គ្រឿងបន្លាស់ គ្រឿងបង្គុំ និងគ្រឿងចក្រធំជាដើម។ នេះបើតាមលោក សុខ សុភ័ក្រ ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៩ កម្ពុជានាំចេញទៅចិន មានទំហំទឹកប្រាក់ជាង ១,០០០លានដុល្លារ ខណៈចិននាំចូលមកកម្ពុជាវិញ ជាង៦,០០០លានដុល្លារ។ ទំនិញដែលកម្ពុជា នាំទៅទីផ្សារចិន ភាគច្រើន ជាប្រភេទផលិតផលកសិកម្ម ឯចិននាំមកកម្ពុជា ភាគច្រើនជាសម្ភារបច្ចេកទេស គ្រឿងបន្លាស់ និងគ្រឿងចក្រធំ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក លោក សុខ សុភ័ក្ត្រ រដ្ឋលេខាធិការ និងជាប្រធានគណៈប្រតិភូនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម៕