.jpg)
.jpg)
ក្រោយភេរវកម្មបាញ់ប្រហារទេសចរ ឥណ្ឌានិងប៉ាគីស្ថានឈ្លោះរាលដាលដល់បញ្ហាទឹក
- ថ្ងៃសុក្រ ទី២៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ ម៉ោង ១១:៥៣ នាទី ព្រឹក
ភាពតានតឹងរវាងឥណ្ឌានិងប៉ាគីស្ថាន បានឡើងដល់កំរិតកំពូល ក្រោយភេរវកម្មបាញ់ប្រហារទេសចរ នៅតំបន់កាស្មៀរ។ ក្រៅអំពីប្រកាសប្តេជ្ញាតាមប្រមាញ់ភេរវជន ឱ្យខាងតែបាន នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៤មេសានេះ ឥណ្ឌានិងប៉ាគីស្ថានចេញវិធានការក្តៅដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក បណ្តេញមន្ត្រីទូត ផ្អាកការផ្តល់ទិដ្ឋាការ បិទព្រំដែនគោក ព្រំដែនអាកាស... នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌាបានថែមទាំងប្រកាសផ្អាកសន្ធិសញ្ញាស្តីពីទន្លេIndus។ សម្រាប់ប៉ាគីស្ថាន ប៉ះពាល់ដល់សន្ធិសញ្ញាទឹក មានន័យថាជាការប្រកាសសង្គ្រាមហើយ។ តើសន្ធិសញ្ញាទឹកទន្លេIndus ជាអ្វី?
សម្រាប់អាជ្ញាធរឥណ្ឌា ទោះបីជាគ្មានក្រុមឬចលនាណាចេញមុខទទួលស្គាល់ទង្វើរបស់ពួកគេ ទោះបីមិនទាន់ចាប់ខ្មាន់កាំភ្លើងបាន និងគ្មានភស្តុតាងបញ្ជាក់ថាប៉ាគីស្ថានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងភេរវកម្មក៏ដោយ ក៏យោធាប៉ាគីស្ថានធ្លាប់មានប្រវត្តិគាំទ្រចលនាឧទ្ទាមនៅកាស្មៀរ។ ឥណ្ឌាសង្ស័យថាជនដៃដល់ដែលចេញពីព្រៃមកបាញ់ទេសចរ អាចជាសមាជិកក្រុមរណសិរ្សតស៊ូ របស់ចលនាភេរវកម្មLashkar-e-Tayyaba ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប៉ាគីស្ថាន។ សម្រាប់ឥណ្ឌា ប៉ាគីស្ថានជាអ្នកមានទំនួលខុសត្រូវលើភេរវកម្មបាញ់ប្រហារទេសចរស្លាប់អស់២៦នាក់ កាលពីថ្ងៃអង្គារទី២២មេសា នៅកាស្មៀរ។
ហេតុដូច្នេះហើយបានជា ឥណ្ឌាត្រូវតែដាក់ទណ្ឌកម្មដោយគ្មានបង្អង់លើប៉ាគីស្ថាន ដោយបិទច្រកព្រំដែនគោកតែមួយគត់របស់ប្រទេសទាំងពីរ ផ្អាកការផ្តល់ទិដ្ឋាការ បណ្តេញមន្ត្រីការទូតនិងពលរដ្ឋប៉ាគីស្ថាន ឱ្យចាកចេញពីទឹកដីឥណ្ឌាឱ្យបានមុនថ្ងៃទី ២៩មេសា និងជាពិសេស នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌាបានប្រកាសព្យួរសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ១៩៦០ ស្តីការគ្រប់គ្រងទន្លេIndus រហូតទាល់តែប៉ាគីស្ថានសន្យាបោះបង់និងឈប់គាំទ្រចលនាភេរវកម្មឆ្លងព្រំដែន ដោយច្បាស់លាស់គួរជាទីទុកចិត្តនិងគ្មានថ្ងៃបកក្រោយ។
ដោយមិនបង្អង់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ាគីស្ថាន ក៏បានប្រកាសចាត់វិធានការតបវិញដូចគ្នា គឺបិទព្រំដែនគោក ព្រំដែនអាកាស បណ្តេញមន្ត្រីទូតឥណ្ឌាចេញពីប្រទេស និងប្រកាសចាត់ទុករាល់គ្រប់ការប៉ុនប៉ងពង្វាងខ្សែទឹកទន្លេIndus ថាជាសកម្មភាពប្រកាសសង្គ្រាម។
ចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ១៩៦០ ក្រោមម្លប់ផ្តួចផ្តើមរបស់ធនាគារពិភពលោក សន្ធិសញ្ញាស្តីពីការគ្រប់គ្រងទន្លេIndus ពុំធ្លាប់រងការប៉ះពាល់សោះកន្លងមក សូម្បីតែក្នុងអំឡុងពេលមានសង្គ្រាមនឹងគ្នាទាំងបីលើក។ ទឹកមិនមែនប្រភពនាំឱ្យមានសង្គ្រាមរវាងឥណ្ឌានិងប៉ាគីស្ថានទេ ប៉ុន្តែប្រភពទឹកទន្លេIndusជាកត្តាជំរុញឱ្យស្ថានភាពកាន់តែដុនដាប និងអាចត្រូវបានគេប្រើជាឧបករណ៍នៃសង្គ្រាម។ នេះបើតាមការវិភាគរបស់លោកAlain Lamballe អ្នកជំនាញផ្នែកភូមិសាស្ត្រានយោបាយតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង។
សន្ធិសញ្ញាស្តីពីការបែងចែកទឹក អាចបំពុលស្ថានការណ៍ និងជាប្រធានបទដ៏ចំណាស់និងដ៏រសើបបំផុតដូចបញ្ហាតំបន់កាស្មៀរដែរ។ ទន្លេឥណ្ឌូ មានប្រភពនៅតំបន់ទីបេ ហើយហូរកាត់ភាគខាងជើងបំផុតនៃប្រទេសឥណ្ឌា ត្រង់តំបន់ជាប់ជម្លោះLadakh (កាស្មៀរឥណ្ឌា) មុនចុះទៅតំបន់កាស្មៀរប៉ាគីស្ថាន- ប៉ាគីស្ថាន រួចចាក់ចូលសមុទ្ទអារ៉ាប៊ី។ ប៉ុន្តែឥណ្ឌាជាអ្នកកាន់ក្បាលរ៉ូប៊ីណេទឹក។ ដោយបានសាងសង់ទំនប់និងអាងស្តុកទឹកលើទន្លេឥណ្ឌូ ឥណ្ឌាអាចសម្រេចបិទខ្ទប់ បង្អត់ទឹកឱ្យទន្លេរីងហួតហែង ឬបើកបង្ហូរទឹកជាគំហុកឱ្យជន់លិចប្រទេសខាងក្រោមៗជាសត្រូវបាន។
បើទោះបីជា មានផ្ទៃក្រឡាអាងទឹកទន្លេIndusធំជាងគេ ដល់ទៅ៤៧% ទល់នឹង៣៩%សម្រាប់ឥណ្ឌា ៨%សម្រាប់ចិននិងតែ៦%សម្រាប់អាហ្វហ្កានីស្ថានក៏ដោយ ក៏ប៉ាគីស្ថានងាយរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ។ ប៉ាគីស្ថានព្រួយបារម្ភតាំងពីយូរយារមកខ្លាចថ្ងៃណាមួយឥណ្ឌាបិទប្រភពទឹកនេះ និងតែងបានបរិហារជាញឹកញយថាឥណ្ឌាធ្វើភេរវកម្មទឹក។
សន្ធិសញ្ញាបានបែងចែកខ្សែទឹកឱ្យប្រទេសនីមួយៗយ៉ាងច្បាស់លាស់។ ទន្លេIndus chenab Jhelum សម្រាប់ប៉ាគីស្ថាន ខ្សែទឹកខាងកើត Ravi Sutlej សម្រាប់ឥណ្ឌា។ ជាសរុប៨០%នៃទឹកក្នុងអាងទន្លេIndusហូរកាត់ដែនដីប៉ាគីស្ថាន។ ហេតុដូច្នេះហើយបានសម្រាប់ប៉ាគីស្ថាន ការទាមទារគ្រប់គ្រងតំបន់កាស្មៀរត្រូវមានភ្ជាប់នឹងបញ្ហាខ្សែទឹក។
ឥណ្ឌាមិនមែនជាប្រទេសតែមួយដែលមានប្រៀបខ្លាំងលើកប្រភពទឹកទេ។ ចិន ជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ប៉ាគីស្ថាន តែមិនមែនជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃសន្ធិសញ្ញា ក៏មានមធ្យោបាយដាក់សម្ពាធនិងប្រើធនធានទឹករបស់ទន្លេអន្តរជាតិធំៗដែលមានប្រភពនៅខ្ពង់រាបទីបេដែរ៕
ដោយ៖ អៀង សុខម៉ិញ (RFI ខេមរភាសា)
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
