ជាតិ
នយោបាយជាតិ
រូបភាព៖ AFP
×![]()
ដោយ: សារព័ត៌មានថ្មីៗ
ថ្ងៃ ១៧ មេសា ឆ្នាំនេះ គម្រប់ខួបលើកទី ៤៩ នៃការដួលរលំនៃរបប លន់ នល់ ដែលគាំទ្រដោយអាមេរិក ហើយជាពេលដែលរបបខ្មៅងងឹត ឃោរឃៅ ប្រល័យពូជសាសន៍ គាំទ្រដោយក្រុងប៉េកាំងឡើងកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញវិញម្តង។ រយៈពេលត្រឹម៣ឆ្នាំ ៨ខែ ២០ថ្ងៃ របបថ្មីកាប់សម្លាប់ប្រជាជនខ្មែរស្លូតត្រង់អស់ជាង១លាននាក់។ ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រនេះនៅតែដក់ជាប់ក្នុងចិត្តប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប។
ខាងក្រោមនេះជាប្រវត្តិសាស្ត្រសង្ខេបក្រោយឆ្នាំ ១៩៧០ ដល់ថ្ងៃ ១៧មេសា៖
ខាងក្រោមនេះជាប្រវត្តិសាស្ត្រសង្ខេបក្រោយឆ្នាំ ១៩៧០ ដល់ថ្ងៃ ១៧មេសា៖
ចាប់ពីកើតមានព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេច សីហនុ ថ្ងៃ ១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៧០ កម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសដែលស្ថិតក្រោមការដឹកនាំបែបការិយាធិបតេយ្យយោធានិយមដែលមានចក្រពត្តិអាមេរិកជាខ្នងបង្អែក ដែលមានឈ្មោះថា « សាធារណរដ្ឋខ្មែរ» ។ របបនេះស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់សេនាប្រមុខ លន់ នល់ និងទ្រង់សិរីមតៈ។ អាមេរិកផ្គត់ផ្គង់ដល់របបគ្រប់គ្រងថ្មីនេះទាំងជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ ស្បៀងអាហារ និងសព្វាវុធសម្រាប់ច្បាំងប្រឆាំងរបបកុម្មុយនីស្តដែលករកើតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា និងទប់ទល់ជាមួយវៀតណាមខាងជើងផង។
យ៉ាងណាក៏ដោយ កម្ពុជាក្លាយជាទីតាំងដែលអាមេរិកទម្លាក់គ្រាប់បែករាប់តោនដើម្បីកម្ទេចជម្រកកងទ័ពវៀតកុងផង កងទ័ពកុម្មុយនីស្តផងដែរ។ កាលណោះ អាមេរិកចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយវៀតណាមខាងជើងដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមអាមេរិកនៅវៀតណាម តែខ្មែរក្រហមមិនបានចូលរួមក្នុងតុចរចានិងបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងរួមគ្នានេះទេ។ ដូច្នេហើយទើបការទម្លាក់គ្រាប់បែកតាមយន្តហោះ B-52 នៅវៀតណាម និងឡាវ ត្រូវបានបញ្ចប់ ហើយវាត្រូវបង្វែមកទម្លាក់នៅកម្ពុជាទាំងអស់វិញ។
ចំណែកកងទ័ពសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ឬទាហាន លន់នល់ ដែលមានឈ្មោះជាផ្លូវការថាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធជាតិខ្មែរនោះ (Fank) ចេញច្បាំងស្ថិតក្រោមការគាំទ្រពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ ជាអកុសល ការទម្លាក់គ្រាប់បែកច្រើនសន្ធឹករបស់អាមេរិកក្រោមការចង្អុលបង្ហាញរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក Henry Kissinger ហាក់ដូចជាមិនជួយអ្វីសោះក្រៅពីបង្កើតក្តីក្តៅក្រហាយដល់ប្រជាជនកម្ពុជានៅជាប់ព្រំដែន។ ពួកគេគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីរត់ចូលព្រៃម៉ាគីគាំទ្រសម្តេចសីហនុ ប្រឆាំងរបបលន់នល់ឡើយ។
-អាមេរិក និងបារាំងយាងសម្តេចស៊ីហនុត្រលប់មកវិញមុនរបបលន់នល់ដួលរលំ
ស្របពេលដែលស្ថានភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទប់លែងជាប់ ហើយរដ្ឋបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនមិនអាចស្វែងរកជំនួយបន្ថែមសម្រាប់បន្តក់ជួយរបបលន់ នល់ បាន គេនឹកឃើញដល់សម្តេចសីហនុ។ ដំណោះស្រាយនយោបាយមួយដែលអាចស្រោចស្រង់ស្ថានការណ៍បានពេលនោះគឺយាងសម្តេចសីហនុ ឲ្យត្រលប់មកធ្វើជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលចម្រុះមួយដែលមានភាគីជម្លោះទាំងពីរនោះ។
ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៤ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក Gerald Ford បានជួបជាមួយប្រធានាធិបតីបារាំងលោក Giscard d’Estaing ដើម្បីនជជែកពីស្ថានការណ៍ឥណ្ឌូចិនជាពិសេសកម្ពុជា ហើយមេដឹកនាំទាំងពីរបានសម្រេចចេញលិខិតអញ្ជើញមួយជាផ្លូវការដើម្បីយាងសម្តេចសីហនុត្រលប់មកភ្នំពេញវិញ ដោយទ្រង់កាលនោះជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនិរទេសរបស់ខ្មែរក្រហម។ ប្រមុខរដ្ឋអាមេរិកចូលរួមក្នុងការរកដំណោះស្រាយនយោបាយសម្រាប់កម្ពុជា ដើម្បីបង្ហាញប្រាប់កម្ពុជាថា អាមេរិកមិនចង់ដោះដៃចោលកម្ពុជាឡើយ។
ភារកិច្ចយាងសម្តេចសីហនុកាលនោះស្ថិតលើរដ្ឋាភិបាលក្រុងបារីស។ បារាំងបញ្ជូនឯកអគ្គរដ្ឋទូតទៅកាន់ក្រុងប៉េកាំង ប៉ុន្តែរឿងគួរឲ្យស្តាយគឺរបបដឹកនាំក្រុងប៉េកាំងបានបដិសេធផ្តល់ទិដ្ឋាការដល់បេសកជនបារាំង។ ចំណែក សម្តេចសីហនុបានប្រាប់បារាំងនិងអាមេរិកថា លិខិតអញ្ជើញមកយឺតពេលទៅហើយ ហើយទ្រង់ក៏មិនអាចត្រលប់ទៅភ្នំពេញវិញដែរ។
-ឆ្នាំ ១៩៧៥ ភ្នំពេញត្រូវស្ថិតក្រោមការហ៊ុមព័ទ្ធ....
ឆ្នាំ ១៩៧៥ ទាហាន លន់ នល់ ចាប់ផ្តើមទន់ដៃទន់ជើងអស់ហើយ ហើយកងទ័ពទាំងនោះទទួលបានត្រឹមជំនួយតាមផ្លូវអាកាសពីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនប៉ុណ្ណោះ ខណៈដែលទាហានអាមេរិកត្រូវបានដកចេញចង់អស់ពីវៀតណាមខាងត្បូងចាប់តាំងពីកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសត្រូវបានបង្កើតឡើង។ ម្យ៉ាងរដ្ឋបាលដឹកនាំលោក Gerald Ford កំពុងតែប្រឈមបញ្ហាដោយសារការស្នើសុំកញ្ចប់លុយជំនួយសេដ្ឋកិច្ច និងយោធាដែលមានទំហំប្រមាណ ២២២ លានដុល្លារ សម្រាប់គាំទ្ររបបដឹកនាំ លន់នល់ ត្រូវសភាទាត់ចោល។ បើគ្មានជំនួយនេះ របបលន់នល់ត្រួវដួររលំក្នុងរយៈពេលមិនដល់មួយខែឡើយ។
ក្នុងខែកុម្ភៈឆ្នាំ ១៩៧៥ ទាហាខ្មែរក្រហមស្ទើរតែឡោមព័ទ្ធក្រុងភ្នំពេញទាំងស្រុង ខណៈដែលកងទ័ពសាធារណរដ្ឋខ្មែរខំប្រឹងត្រដររស់ដោយបានជំនួយដូចគេបន្តក់ទឹកពីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។ កន្លងមកអាមេរិកផ្តល់ជំនួយដោយដឹកតាមនាវាដោយប្រើប្រាស់ផ្លូវទឹក ប៉ុន្តែក្រោយពេលដែលកងទ័ពប៉ុលពតហ៊ុមព័ទ្ធភ្នំពេញហើយនោះ ការដឹកជញ្ជូនស្បៀងនិងសព្វាវុធតាមផ្លូវទឹកត្រូវបានកាត់ផ្តាច់ទាំងស្រុង។ ដូច្នេះ អាមេរិកសម្រេចប្រើប្រាស់ការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវអាកាសវិញដើម្បីគាំទ្ររបបលន់ នល់។ យ៉ាងណាមិញការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវអាកាសប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងព្រោះកងកម្លាំងប៉ុលពតប្រឹងបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះទាំងនោះ។
ត្រលប់មកវិញ ទាហានរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរអន់ខ្សោយណាស់ ថ្វីបើបានទទួលជំនួយសន្ធឹកសន្ធាប់ពីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនក៏ដោយក្តី។ នេះក៏ដោយសារបញ្ហាពុករលួយស៊ីរូងផ្ទៃក្នុងកើតឡើងក្នុងជួរកងទ័ពនិងរដ្ឋាភិបាល។ ចំណែកទាហានលក់ស្បៀង លក់អាវុធឲ្យក្រុមទ័ពព្រៃនិងប៉ុលពត ហើយកងទ័ពមានតែឈ្មោះសម្រាប់ស៊ីប្រាក់ខែតែពេលចេញច្បាំងគ្មានកងទ័ពគ្រប់គ្រាន់សោះ។
រដ្ឋាភិបាល លន់នល់ចាំ បាច់កេណ្ឌទ័ព ចាប់ក្មេងប្រុសៗឲ្យចេញច្បាំង។ ដឹងស្រាប់ហើយទាហានគ្មានការហ្វឹកហាត់ត្រឹមត្រូវ ហើយត្រូវគេរុញគូថដាក់ឡានទៅច្បាំងគ្មានចិត្តហានក្លានឹងប្រយុទ្ធឡើយ។ ចំណែកទាហានចាស់ៗប្រាក់ខែចាយមិនគ្រាន់ ខ្វះមុខខ្វះក្រោយ ហូបចុកមិនគ្រប់ផង មានកម្លាំងឯណាទៅច្បាំង។ ដូច្នេះហើយបានទាហានលន់នល់ ប្រយុទ្ធមិនឈ្នះទ័ពព្រៃខ្មែរក្រហម។
-ថ្ងៃ ១មេសា សេនាប្រមុខ លន់នល់ ភៀសខ្លួនទៅហាវ៉ៃ..
ថ្ងៃទី ១ខែមេសា ឧត្តមសេនីយ៍សេនាប្រមុខលន់នល់ បានសម្រេចភៀសខ្លួនចេញទៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីមុននឹងបន្តទៅសុំសិទ្ធិជ្រកកោននៅរដ្ឋហាវ៉ៃ។ ការចាកចេញរបស់លោក លន់ នល់ បញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា របបដឹកនាំបែបសាធារណរដ្ឋគាំទ្រដោយក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនរៀបដួលរលំហើយ ។ ក្រោយលន់ នល់ ភៀសខ្លួនចេញទៅបាត់ ឧត្តមសេនីយ៍ សូខាំ ខូយ ដែលជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរនោះ បានឡើងជាប្រមុខរដ្ឋស្តីទី ដែលការកាន់តំណែងនេះបានរយៈពេលត្រឹម ១២ថ្ងៃគត់។
ចំណែក ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកឯណោះវិញ ជម្លៀសប្រជាជនអាមេរិក មន្ត្រីទូត បុគ្គលិកនានា និងសូម្បីតែមន្ត្រីធំៗ នៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរដែលអាចរងគ្រោះថ្នាក់កាលណាកងទ័ពប៉ុលពតដណ្តើមទីក្រុងបានសម្រេចនិងឈានទៅឡើងកាន់អំណាច។ ទោះជាមានមន្ត្រីកម្ពុជាច្រើនរូបសុខចិត្តចាកចោលស្រុកដើម្បីស្វែងរកសុវត្ថិភាពក៏ដោយ ទ្រង់ ស៊ីសុវត្ថិ សិរីមតៈ បានបដិសេធទទួលការស្នើសុំជម្លៀសទ្រង់ទៅអាមេរិក។ ហើយទ្រង់បានផ្ញើលិខិតមួយច្បាប់ទៅកាន់មន្ត្រីនិងប្រជាជនអាមេរិក ដោយទ្រង់ទទួលស្គាល់ថា កំហុសមួយដែលរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរបង្កើតឡើងគឺជឿលើសហរដ្ឋអាមេរិកខ្លាំងពេក។ ទ្រង់មិនជឿថា អាមេរិកហ៊ានបោះបង់របបដឹកនាំក្រុងភ្នំពេញដែលជឿជាក់ខ្លាំងលើអាមេរិក និងដែលស្រេកឃ្លានប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាពឡើយ។
ថ្ងៃ ១៧ មេសា ១៩៧៥ ៖ កម្ពុជាធ្លាក់ក្រោមកណ្តាប់ដៃរបបខ្មែរក្រហម......
ជាធម្មតាពាក់កណ្តាលខែមេសាប្រជាជនខ្មែរទូទាំងប្រទេសនាំគ្នាប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ថ្ងៃ ១៧ មេសាដែលខ្មែរក្រហមត្រៀមវាយបំបែកសមរភូមិចុងក្រោយទីក្រុងភ្នំពេញ ស្របពេលដែលប្រជាជនខ្មែរនៅទីក្រុងភ្នំពេញពេលនោះកំពុងប្រារព្ធបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីផង។ គ្មានអ្នកណាម្នាក់ធ្លាប់គិត ថា ការនិរាសព្រាត់ប្រាស់គ្រួសារកើតឡើងមូយពព្រិចភ្នែកបែបនេះទេ ហើយពួកគេត្រឹមតែសង្ឃឹមថាកងទ័ពខ្មែរក្រហមនាំមកនូវសន្តិភាពជាមួយប៉ុណ្ណោះ។
សមរភូមិចុងក្រោយថ្ងៃ ១៧មេសា កងទ័ពសាធារណរដ្ឋខ្មែរលើកទង់ជ័យស ព្រមចុះចាញ់។ ចំណែកប្រជាជននៅទីក្រុងទាំងអស់នាំគ្នាចេញមកស្វាគមន៍ការចូលមកដល់របស់កងទ័ពខ្មែរក្រហមដែលពាក់ឈុតខ្មៅ កាន់អាវុធគ្រប់ដៃមាន អាកា ៤៧ គ្រាប់បែក និង ស្ពាយ បេ។ ប្រជាជនទាំងអស់រីករាយ ហើយសង្ឃឹមថា ប្រទេសជាតិមានសន្តិសុខ សុខសាន្តត្រាណហើយ ព្រោះកងទ័ពខ្មែរក្រហមនោះស្ថិតក្រោមរដ្ឋាភិបាលដែលមានសម្តេចសីហនុជាប្រមុខនោះ។
យ៉ាងណាមិញ អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ទាហានខ្មែរក្រហមដែលមានសម្លៀកបំពាក់ខ្មៅភាគច្រើនជា ក្មេងមានអាយុចន្លោះពី ១៦ ទៅដល់១៧ឆ្នាំ ហើយពួកគេមានទឹកមុខមាំមិនញញឺមញញែមបន្តិចសោះ។ ទាហានទាំងនោះបានប្រកាសឲ្យប្រជាជនចេញពីទីក្រុង ២ ទៅ៣ថ្ងៃ ដោយមិនចាំបាច់យកសម្ភារៈទៅច្រើនទេព្រោះប្រជាជនទាំងនោះអាចត្រលប់មកស្រុកវិញក្រោយពេល២ ឬ៣ថ្ងៃទៀតបាន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រជាជនណាដែលដើរយឺតត្រូវកងទ័ពខ្មែរក្រហាមបាញ់សម្លាប់ចោលតែម្តងនៅតាមផ្លូវ ហើយប្រជាជនរាប់សែននាក់ដែលព្យាយាមចាកចេញពីក្រុងតាមបទបញ្ជានោះដឹងច្បាស់ថាពួកគេទំនងជាគ្មានវាសនាត្រលប់មកជួបជុំបងប្អូនម្តាយឪពុកនៅផ្ទះវិញឡើយ។ ប្រជាជនខ្លះដែលចាស់ជរានោះដួលឈឺដេករណូករណែលតាមផ្លូវ សូម្បីអ្នកជំងឺដែលដើរមិនរួចនោះក៏ត្រូវបង្ខំចិត្តវារចេញពីមន្ទីរពេទ្យជាមួយមនុស្សរាប់សែននាក់ទៀតដែរ។
ក្រៅពីជម្លៀសមនុស្សចេញពីក្រុង ខ្មែរក្រហមបានលុបចោលរាល់កម្មសិទ្ធិឯកជន ហើយរូបីយវត្ថុជាតិត្រូវគេបោះបង់ ធនាគារជាតិរងការបំផ្លិចបំផ្លាញមិនដំណើការឡើយ។ ទីតាំងរោងចក្រឧស្សាហកម្មវិញនោះត្រូវគេបោះបង់ចោល គ្មានដំណើរការទេ គ្មានឡើយកម្មសិទ្ធឯកជន ព្រោះគ្រប់យ៉ាងស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋ។ វត្តអារ៉ាមដែលធ្លាប់ជាកន្លែងសក្ការៈបូជាតាមបែបព្រះពុទ្ធសាសនានោះត្រលប់ទៅកន្លែងចិញ្ចឹមជ្រូក ហើយព្រះសង្ឃត្រូវខ្មែរក្រហមចាប់ផ្សឹកនិងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញឬសម្លាប់ផងក៏មាន៕
-ឯកសារពិគ្រោះ៖
សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា លោក David Chandler
ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា របស់លោក វ៉ាន់ឌី កាអុន
-គេហទំព័រ
១. http://www.history.com/this-day-in-history/cambodia-falls-to-the-khmer-rouge
២. http://www.cambodiantragedymemorial.com/
៣. http://adst.org/2013/04/the-fall-of-phnom-penh-april-12-1975/
Tag:
ប៉ុល ពត
លន់ នល់
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
