ភ្នំពេញ៖ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច លោក ឆេង គីមឡុង ថាអត្រានៃភាពអត់ការងារធ្វើនឹងកើនឡើង ក្រោយព្រឹត្តិការណ៍២០កុម្ភៈរីករាលដាលកាន់តែធំ ហើយនឹងប៉ះពាល់ដល់ចរន្តនៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនៃនៅទូទាំងប្រទេសទៀតផង។ ដើម្បីជាវិធានការដោះស្រាយបញ្ហានេះ លោកថារដ្ឋាភិបាលនឹងបង្កើនការចំណាយថវិកា លើបន្តយន្តការដែលមានស្រាប់ជួយដល់អ្នករងគ្រោះ។
លោក ឆេង គីមឡុង ជានាយកនៃមជ្ឈមណ្ឌលនវានុវត្តន៍ផ្នែកអភិបាលកិច្ច និងប្រជាធិបតេយ្យរបស់វិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ីមើលឃើញថា ព្រឹត្តិការណ៍២០កុម្ភៈនេះ នឹងធ្វើឲ្យអត្រានៃភាពអត់ការងារធ្វើនិងអ្នករងផលប៉ះពាល់ដោយវិបត្តិកូវីដ-១៩ បន្តកើនឡើង។ ការលើកឡើងបែបនេះ ដោយសារលោក សង្កេតឃើញអាជីវកម្មបន្តផ្អាកដំណើរការជាបន្តបន្ទាប់ ហើយពលករចំណាកស្រុកនៅតែបន្តត្រឡប់មកហើយខ្លះក៏ព្យាយាមត្រទៅវិញ។
លោក គីមឡុង បញ្ជាក់ថា ក្រោយព្រឹត្តិការណ៍២០កុម្ភៈ នឹងប៉ះពាល់ដល់ពាណិជ្ជកម្មក្នុងស្រុកនិងក្រៅស្រុក ពិសេសគឺសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូលនៅកម្ពុជា។ ក្នុងផលប៉ះពាល់នេះ នឹងប៉ះពាល់ដល់ម្ចាស់អាជីវកម្មខ្នាតតូចនិងមធ្យម រួមទាំងកម្លាំងពលកម្មផងដែរ។
«ផលប៉ះពាល់ដំបូងគឺសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារម្ចាស់អាជីវកម្មខ្នាតតូចនិងមធ្យម ហើយខ្នាតធំៗក៏ប៉ះពាល់ដែរក្នុងតែកម្រិតផ្សេងទៀត។ ការប៉ះពាល់នេះ នឹងនាំឲ្យមានការប៉ះពាល់បន្តដល់កម្លាំងពលកម្ម...មួយទៀតគឺពលករចំណាកស្រុកដែលត្រឡប់ពីថៃ។ ទាំង២នេះ គឺសុទ្ធតែប៉ះពាល់ទាំងអស់ក្រោយការផ្ទុះកូវិដ-១៩ ពិសេសព្រឹត្តិការណ៍២០កុម្ភៈកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ឃើញថាស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចមានការធ្លាក់ចុះគួរឲ្យកត់សម្គាល់»។ នេះបើតាមលោក គីមឡុង ថ្លែងប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗតាមទូរស័ព្ទ ដោយបញ្ជាក់ថាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាប្រមូលផ្ដុំទៅដោយអាជីវកម្មខ្នាតតូចនិងមធ្យមជាង៧០ទៅ៨០ភាគរយ។ លោកអះអាងថា កត្តាខាងលើនេះហើយ ដែលនាំឲ្យអត្រានៃភាពអត់ការងារធ្វើនឹងកើនឡើង ព្រោះអាជីវកម្មមួយចំនួនបានចាប់ផ្ដើមផ្អាកដំណើរការ។
ជាមួយគ្នាដែរ លោក វន់ ពៅ ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធក៏មើលឃើញពីបញ្ហានេះដូចគ្នាដែរ គឺអត្រានៃអ្នកអត់ការងារនឹងកើនឡើង។ លោកថា ការឆ្លងចូលសហគមន៍នៃព្រឹត្តិការណ៍២០កុម្ភៈលើកនេះ គឺមានសភាពធ្ងន់ជាព្រឹត្តិការណ៍មុនៗ ដែលនាំអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធកាន់តែរងផលប៉ះពាល់និងអត់ការងារធ្វើ។
លោក ថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «គ្រាន់តែប៉ុន្មានថ្ងៃនេះនៅភ្នំពេញ មានអាជីវកម្មជាង៧០កន្លែង និងតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួនផ្សេងទៀតក៏បានផ្អាកដំណើរការដែរ។ អ៊ីចឹង អ្នករត់ម៉ូតូ ម៉ូតូកង់បី អ្នកលក់អីវ៉ាន់ ដែលទទួលផលពីកន្លែងនិងមនុស្សនៅជុំវិញនោះ អត់មានអ្វីប្រកបរបរទៀតទេ ព្រោះស្ងាត់មនុស្ស បាត់ចំណូលប្រចាំថ្ងៃ។ វាជារឿងគួរឲ្យបារម្ភខ្លាំងមែនទែន! ហើយពលករចំណាកស្រុកក៏មក ហើយក្នុងស្រុកកាន់តែអត់ការងារធ្វើ, អ៊ីចឹង អត្រានៃការអត់ការងារធ្វើនឹងកាន់តែកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ប្រសិនបើស្ថានកូវីដ-១៩កាន់តែរីកធំទៅៗ»។
រដ្ឋាភិបាលមានយន្តដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនៃវិបត្តិកូវីដ-១៩ ចាប់តាំងពីព្រឹត្តិការណ៍មុខៗមកម្ល៉េះ មានពីរធំៗគួរឲ្យកត់សម្គាល់ គឺក្រុមការងារប្រយុទ្ធប្រឆាំងការរីករាលដាលកូវីដ-១៩ និងវិធានការជួយឧបត្ថម្ភដល់ជនរងគ្រោះ រួមទាំងលើលែងពន្ធដល់អាជីវកម្មមួយចំនួនទៀតផង។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច លោក គីមឡុង ហើយសង្កត់ធ្ងន់ថា វិធានការដោះស្រាយស្ថានការក្រោយព្រឹត្តិការណ៍២០កុម្ភៈនេះ រដ្ឋាភិបាលនឹងត្រូវបន្ថែមថវិកាលើយន្តការដែលមានស្រាប់ ដើម្បីជួយដល់អ្នកដែលរងគ្រោះ ពិសេសអ្នកអត់ការងារធ្វើ។
អ្នកសេដ្ឋកិច្ចរូបនេះ អះអាងថា៖ «ការជួយដល់អ្នកអត់ការងារធ្វើឬអ្នកគ្មានប្រភពចំណូល ពិសេសពលករ តាមរយៈយន្តការណាមួយឲ្យតែជួយសម្រាលបន្ទុករបស់ពួកគេ គឺដូចជួយសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាដែរ។ ហើយអ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះ ការជួយពួកគេ គឺដើម្បីកុំឲ្យមានអំពើហិង្សាផ្សេងក្នុងសង្គម ដូចជា ឃាត់កម្ម ចោរកម្ម កាលណាគ្មានបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចផ្ទាល់ខ្លួនឬក្នុងគ្រួសារវាអាចឈានដល់នឹងហើយ»។ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចថា ការគិតគូរនិងមានវិធានជួយដល់អ្នកអត់ការងារ គឺវិធានការពារភាពចលលចល់ក្នុងសង្គមផងដែរ។ លើសពីនេះ លោកថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវពន្លឿនការចាក់វ៉ាក់សាំងដល់ពលរដ្ឋដើម្បីទប់ស្កាត់ស្ថានការនៃការរាលដាលកូវីដ-១៩ រួមទាំងផលប៉ះពាល់។
វិធានការជួយដល់អ្នករងគ្រោះនិងអ្នកអត់ការងារធ្វើនេះ លោក វន់ ពៅ លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលគួរមានវិធានជួយដល់ពលរដ្ឋដែលអត់ការងារធ្វើ ពិសេសអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធនិងអ្នកចំណាកស្រុក។ វិធានការនេះ លោក ផ្ដោតលើការជួយបង្កើនប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ បច្ចេកទេស និងផ្នែកទីផ្សារ លើវិស័យកសិកម្ម។ ការធ្វើបែបទាំងនេះ គឺវិធានការមួយដែលជួយដោះស្រាយអត្រានៃភាពអត់ការងារនៅកកម្ពុជាផងដែរ។
ជុំវិញការមើលឃើញរបស់អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចនិងមេសហជីពខាងលើនេះ សារព័ត៌មានថ្មីៗមិនអាចសុំការឆ្លើយតបពី លោក ហេង សួរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈបានឡើយ ដោយសារលោកមិនលើកទូរស័ព្ទ។
ចាប់តាំងពីថៃរឹតបន្តឹងច្រកព្រំដែន នៅខែមីនាដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ មានពលរកម្ពុជាប្រមាណ១២ម៉ឺននាក់បានត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។ រយបាយការណ៍ អង្គការទេអង្គការទេសសន្តរប្រវេសន៍អន្តរជាតិប្រចាំកម្ពុជា(IOM) និងមូលនិធិសហប្រជាជាតិសម្រាប់ប្រជាជន(UNFPA)បានរកឃើញថា ពលករខ្មែរដែលត្រឡប់ពីបរទេសវិញ បន្ទាប់ពីផ្ទុះកូវីដ-១៩កាលពីឆ្នាំ២០២០ មាន៦០ភាគរយក្នុងចំណោមជាង១ពាន់នាក់ គ្មានប្រភពចំណូល។
កាលពីដើមខែកមរា ឆ្នាំ២០២១នេះ ទីភ្នាក់ងារជាតិមុខរបរ និងការងារ នៃក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ បានប្រកាសលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនថា បានត្រៀមការងារជាង២ម៉ឺនកន្លែងសម្រាប់ពលករខ្មែរដែលត្រឡប់ពីថៃ ដើម្បីជៀសវាងពួកគេត្រឡប់ទៅថៃវិញ។ ការងារជាង២ម៉ឺនកន្លែងនេះ ជាប្រភេទការងារក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម កម្មន្តសាល សេវាកម្ម សំណង់ និងកម្មសិកម្ម។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោក វន់ ពៅ មើលឃើញថា ជារឿងល្អដែលរដ្ឋាភិបាលគិតដល់ពលករនៅអំឡុងវិបត្តិកូវីដ-១៩។ ប៉ុន្តែការងារ២ម៉ឺនកន្លែងនេះ មិនទាន់បំពេញតម្រូវការពលរដ្ឋខ្មែរឡើយ ខណៈកម្មកររោងចក្រ និងពលរដ្ឋផ្សេងទៀតកំពុងប្រឈមបាត់បង់ការងារធ្វើដែរ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងពលករដែលត្រឡប់ពីថៃវិញនេះ លោក វន់ ពៅ ថ្លែងប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីនៅថ្ងៃទី១មីនានេះថា ភាគច្រើនពួកគេទាំងនោះ គឺជាអ្នកធ្វើការសំណង់ ហើយមកដល់ពេលនេះមិនទាន់ឃើញពួកគេមានការងារធ្វើក្នុងស្រុកនៅឡើងទេ។ លោកប្រាប់ថា៖ «បើតាមការមើលឃើញរបស់ខ្ញុំ អ្នកដែលមក(ពលករត្រឡប់ពីថ្ងៃ) ភាគច្រើនមិនទាន់ឃើញមានការងារធ្វើនៅឡើយទេ ហើយឃើញមានអ្នកខ្លះបានទទួលលក់គ្រឿងសមុទ្រអាំងតិចតួចតាមផ្លូវ។ ក្រៅពីមិនទាន់ឃើញមានការងារជាក់លាកើណាមួយនៅឡើយទេ»។
នៅរយៈពេលផ្ទុះកូវីដ-១៩ចុងក្រោយនេះ ដែលគិតចាប់ពីចុងខែធ្នូ ថ្ងៃទី២០ ឆ្នាំ២០២០ ដល់ថ្ងៃទី២៨កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ ពលរដ្ឋខ្មែរវិលត្រឡប់ពីប្រទេសថៃមកកម្ពុជាវិញមានជាង១,៨ម៉ឺននាក់។ ក្នុងរយៈពេលដូចគ្នា កម្ពុជាបានទទួលពលរដ្ឋខ្មែរឆ្លងដែនខុសច្បាប់ពីអាជ្ញាធរថៃជាង១ពាន់នាក់។ នេះបើតាមលោក កែវ វណ្ណថន អគ្គនាយករងអន្តោប្រវេសន៍៕