អន្តរជាតិ
នយោបាយអន្តរជាតិ
ការពន្លឿនពេលកំណត់បេក្ខភាពប្រធានាធិបតី ជាសញ្ញាវិជ្ជមានឬអវិជ្ជមានសម្រាប់លោកស្រីស៊ូជី?
02, Mar 2016 , 5:25 pm
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
សល់ពេលមិនច្រើនថ្ងៃទៀតនោះទេ អាណត្តិប្រធានាធិបតីមីយ៉ាន់ម៉ា របស់លោក ថេន សេន (Thein Sein) នឹងត្រូវបញ្ចប់ ហើយរដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលនឹងត្រូវដឹកនាំដោយបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ នៃលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី (Aung Sann Suu Kyi) ក៏នឹងត្រូវមកជំនួសនៅចុងខែមីនានេះដែរ។ តែរឿង គួរកត់សម្គាល់នោះ ខណៈពេលដែលពេលកំណត់នៃការផ្ទេរអំណាចរដ្ឋាភិបាលកាន់តែខិតជិតមកដល់ មានការប្រែប្រួលនូវកាលបរិច្ឆេទនៃការប្រកាសបេក្ខជនប្រធានាធិបតីដែលនឹងត្រូវមកដឹកនាំក្នុងអាណត្តិថ្មី។ ការពន្លឿនពេលប្រកាសបេក្ខជនប្រធានាធិបតីនេះ បានក្លាយជាសំណួរមួយថាតើលោកស្រី ស៊ូជី អាចមានលទ្ធភាពដើម្បីឈរឈ្មោះក្នុងតំណែងប្រធានាធិបតីឬយ៉ាងណា? 
សភាសហភាពមីយ៉ាន់ម៉ា នៅថ្ងៃទី០១ ខែមិនា ម្សិលមិញ បានប្រកាសពីការផ្លាស់ប្តូរនូវពេលកំណត់ នៃការប្រកាសបេក្ខជនប្រធានាធិបតីពីថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា មកថ្ងៃទី១០ ខែមីនា វិញ។ ការពន្លឿនពេល កំណត់នេះ ត្រូវបានសមាជិកសភាមីយ៉ាន់ម៉ា បញ្ជាក់ថា ដើម្បីជួយសម្រួលសម្រាប់ការផ្ទេរអំណាចទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលនឹងត្រូវដឹកនាំដោយបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ។ តែរឿងដែលគេ បានដាក់ការសង្ស័យខ្លាំងនោះគឺ ការប្រែប្រួលនេះ ទំនងដោយសារតែការបរាជ័យនៃការចរចារវាង លោកស្រី ស៊ូជី នឹងមេយោធាក្នុងការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
១. ហេតុអ្វីបានជា «ដំណើរការនៃការចរចារបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី » មានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង ពីប្រជាជន?
ការចរចា ឬវប្បធម៌សន្ទនា គឺជាយន្តការមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលជាប្រធាន បក្សឈ្នះឆ្នោត និងប្រធានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភាសហភាពមីយ៉ាន់ម៉ា។ ដោយសារតែការប្រើប្រាស់យន្តការនេះហើយ ទើបក្រោយជ័យជម្នះនៃការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី០៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥កន្លងទៅមិនបានធ្វើឲ្យប្រវត្តិសាស្ត្រមីយ៉ាន់ម៉ា កើតឡើងជាន់ដានឡើងវិញ ពោលគឺក្រុមយោធាមិនបដិសេធចំពោះ លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដូចឆ្នាំ១៩៩០។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្រោយដឹងថាបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ លើសលប់ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីបានហើយ លោកស្រី ស៊ូជី ដែលជាប្រមុខបក្ស បានចាប់ផ្តើមចរចា ជាមួយនឹងមេដឹកនាំកំពូលដើម្បីពិភាក្សាពីការផ្ទេរអំណាចទៅរដ្ឋាភិបាលថ្មីដោយសន្តិវិធី។ ក្នុងនោះ លោកស្រីបានជួបជាមួយនឹងមេដឹកនាំកំពូលៗ រួមមានអតីតប្រធានរដ្ឋសភា លោក ស្វេ ម៉ាន់ អតីតមេដឹកនាំកំពូលលោក ថាន់ ស្វេ លោកប្រធានាធិបតីជិតផុតអាណត្តិថេន សេន និងមេបញ្ជាការកងទ័ព ទូទាំងប្រទេសលោកឧត្តមសេនីយ៍ លោក មិន អ៊ុងឡាំង។ អ្វីដែលគួរកត់សម្គាល់នោះ ក្នុងរយៈពេល តែប៉ុន្មានខែក្រោយការប្រកាសលទ្ធផល លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី បានចំណាយពេលដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយនឹងលោកឧត្តមសេនីយ៍ មិន អ៊ុងឡាំងរហូតដល់បីដង។ ជំនួបនេះ ត្រូវបានគេមើលថាជា ជំនួបដើម្បីចរចាសុំការគាំទ្រពីមេដឹកនាំយោធាលោក មិន អ៊ុងឡាំងដើម្បីកែប្រែឬ ព្យួររដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីផ្តល់ឱកាសឲ្យលោកស្រី អាចមានលទ្ធភាពដើម្បីឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតី ដែលនឹង ត្រូវបោះឆ្នោតសម្រេចនៅថ្ងៃខាងមុខនេះ។
២. ការពន្លឿនកាលបរិច្ឆេទនៃប្រកាសបេក្ខជនប្រធានាធិបតីមានន័យដូចម្តេច?
តាមការបញ្ជាក់របស់សមាជិកសភាមីយ៉ាន់ម៉ា ការផ្លាស់ប្តូរកាលបរិច្ឆេទនៃការប្រកាសបេក្ខភាព ប្រធានាធិបតី ក៏ព្រោះតែពេលកំណត់ចាស់កៀកនឹងថ្ងៃផ្ទេរអំណាចពីរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតីជិតផុតអាណត្តិថេន សេនពេក។ តែក្នុងក្រសែភ្នែកអ្នកវិភាគការប្រែប្រួលអាចមានហេតុផលពីរពោល គឺអាចជាវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមាន?
ចំណុចវិជ្ជមាននោះគឺ ទាំងភាគីលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី និងភាគីយោធា បានរួចរាល់ជាស្រេចហើយក្នុងការតែងតាំងបេក្ខជនដើម្បីឈរឈ្មោះជាប្រធានាធិបតី និងអនុប្រធានាធិបតីនៅអាណត្តិរដ្ឋាភិបាល ថ្មី។ ដោយឡែកសម្រាប់ ចំណុចអវិជ្ជមានវិញនោះគឺ ដោយសារតែមិនមានផ្លែផ្កាក្នុងការចរចាដើម្បីសុំ ការគាំទ្រពីមេយោធាធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឬព្យួរមាត្រា៥៩ ដែលហាមឃាត់លោកស្រីស៊ូជី មិនឲ្យឈ្មោះប្រធានាធិបតីបាន ទើបជំរុញឲ្យមានការប្រែប្រួលនោះ។ ជាមួយគ្នានេះ ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាល់ លទ្ធផលថាតើ ការប្រែប្រួលនៃកាលបរិច្ឆេទនោះវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមាន គឺគេអាចរង់ចាំថាតើមុនពេលថ្ងៃទី ១០ ខែមិនា ដែលជាថ្ងៃប្រកាសបេក្ខជនប្រធានាធិបតីថ្មី នឹងមានកិច្ចប្រជុំបន្ទាន់ពីសភាមីយ៉ាន់ម៉ាដើម្បី កែប្រែ ឬព្យួរមាត្រា ៥៩ ឬអត់។
តែកន្លងមកលោក មិន អ៊ុងឡាំង ក្រោយការបោះឆ្នោតចុងឆ្នាំ២០១៥ បានអះអាងហើយថា ការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីកាត់បន្ថយអំណាចយោធាក្នុងនយោបាយមីយ៉ាន់មា់មិនអាចធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេលខ្លីបាននោះទេ ពោលគឺវា អាចធ្វើឡើងបានទាល់តែមីយ៉ាន់ម៉ា អាចមានសន្តិភាពពេញលេញ៕
សភាសហភាពមីយ៉ាន់ម៉ា នៅថ្ងៃទី០១ ខែមិនា ម្សិលមិញ បានប្រកាសពីការផ្លាស់ប្តូរនូវពេលកំណត់ នៃការប្រកាសបេក្ខជនប្រធានាធិបតីពីថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា មកថ្ងៃទី១០ ខែមីនា វិញ។ ការពន្លឿនពេល កំណត់នេះ ត្រូវបានសមាជិកសភាមីយ៉ាន់ម៉ា បញ្ជាក់ថា ដើម្បីជួយសម្រួលសម្រាប់ការផ្ទេរអំណាចទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលនឹងត្រូវដឹកនាំដោយបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ។ តែរឿងដែលគេ បានដាក់ការសង្ស័យខ្លាំងនោះគឺ ការប្រែប្រួលនេះ ទំនងដោយសារតែការបរាជ័យនៃការចរចារវាង លោកស្រី ស៊ូជី នឹងមេយោធាក្នុងការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
១. ហេតុអ្វីបានជា «ដំណើរការនៃការចរចារបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី » មានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង ពីប្រជាជន?
ការចរចា ឬវប្បធម៌សន្ទនា គឺជាយន្តការមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលជាប្រធាន បក្សឈ្នះឆ្នោត និងប្រធានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភាសហភាពមីយ៉ាន់ម៉ា។ ដោយសារតែការប្រើប្រាស់យន្តការនេះហើយ ទើបក្រោយជ័យជម្នះនៃការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី០៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥កន្លងទៅមិនបានធ្វើឲ្យប្រវត្តិសាស្ត្រមីយ៉ាន់ម៉ា កើតឡើងជាន់ដានឡើងវិញ ពោលគឺក្រុមយោធាមិនបដិសេធចំពោះ លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដូចឆ្នាំ១៩៩០។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្រោយដឹងថាបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ លើសលប់ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីបានហើយ លោកស្រី ស៊ូជី ដែលជាប្រមុខបក្ស បានចាប់ផ្តើមចរចា ជាមួយនឹងមេដឹកនាំកំពូលដើម្បីពិភាក្សាពីការផ្ទេរអំណាចទៅរដ្ឋាភិបាលថ្មីដោយសន្តិវិធី។ ក្នុងនោះ លោកស្រីបានជួបជាមួយនឹងមេដឹកនាំកំពូលៗ រួមមានអតីតប្រធានរដ្ឋសភា លោក ស្វេ ម៉ាន់ អតីតមេដឹកនាំកំពូលលោក ថាន់ ស្វេ លោកប្រធានាធិបតីជិតផុតអាណត្តិថេន សេន និងមេបញ្ជាការកងទ័ព ទូទាំងប្រទេសលោកឧត្តមសេនីយ៍ លោក មិន អ៊ុងឡាំង។ អ្វីដែលគួរកត់សម្គាល់នោះ ក្នុងរយៈពេល តែប៉ុន្មានខែក្រោយការប្រកាសលទ្ធផល លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី បានចំណាយពេលដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយនឹងលោកឧត្តមសេនីយ៍ មិន អ៊ុងឡាំងរហូតដល់បីដង។ ជំនួបនេះ ត្រូវបានគេមើលថាជា ជំនួបដើម្បីចរចាសុំការគាំទ្រពីមេដឹកនាំយោធាលោក មិន អ៊ុងឡាំងដើម្បីកែប្រែឬ ព្យួររដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីផ្តល់ឱកាសឲ្យលោកស្រី អាចមានលទ្ធភាពដើម្បីឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតី ដែលនឹង ត្រូវបោះឆ្នោតសម្រេចនៅថ្ងៃខាងមុខនេះ។
២. ការពន្លឿនកាលបរិច្ឆេទនៃប្រកាសបេក្ខជនប្រធានាធិបតីមានន័យដូចម្តេច?
តាមការបញ្ជាក់របស់សមាជិកសភាមីយ៉ាន់ម៉ា ការផ្លាស់ប្តូរកាលបរិច្ឆេទនៃការប្រកាសបេក្ខភាព ប្រធានាធិបតី ក៏ព្រោះតែពេលកំណត់ចាស់កៀកនឹងថ្ងៃផ្ទេរអំណាចពីរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតីជិតផុតអាណត្តិថេន សេនពេក។ តែក្នុងក្រសែភ្នែកអ្នកវិភាគការប្រែប្រួលអាចមានហេតុផលពីរពោល គឺអាចជាវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមាន?
ចំណុចវិជ្ជមាននោះគឺ ទាំងភាគីលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី និងភាគីយោធា បានរួចរាល់ជាស្រេចហើយក្នុងការតែងតាំងបេក្ខជនដើម្បីឈរឈ្មោះជាប្រធានាធិបតី និងអនុប្រធានាធិបតីនៅអាណត្តិរដ្ឋាភិបាល ថ្មី។ ដោយឡែកសម្រាប់ ចំណុចអវិជ្ជមានវិញនោះគឺ ដោយសារតែមិនមានផ្លែផ្កាក្នុងការចរចាដើម្បីសុំ ការគាំទ្រពីមេយោធាធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឬព្យួរមាត្រា៥៩ ដែលហាមឃាត់លោកស្រីស៊ូជី មិនឲ្យឈ្មោះប្រធានាធិបតីបាន ទើបជំរុញឲ្យមានការប្រែប្រួលនោះ។ ជាមួយគ្នានេះ ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាល់ លទ្ធផលថាតើ ការប្រែប្រួលនៃកាលបរិច្ឆេទនោះវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមាន គឺគេអាចរង់ចាំថាតើមុនពេលថ្ងៃទី ១០ ខែមិនា ដែលជាថ្ងៃប្រកាសបេក្ខជនប្រធានាធិបតីថ្មី នឹងមានកិច្ចប្រជុំបន្ទាន់ពីសភាមីយ៉ាន់ម៉ាដើម្បី កែប្រែ ឬព្យួរមាត្រា ៥៩ ឬអត់។
តែកន្លងមកលោក មិន អ៊ុងឡាំង ក្រោយការបោះឆ្នោតចុងឆ្នាំ២០១៥ បានអះអាងហើយថា ការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីកាត់បន្ថយអំណាចយោធាក្នុងនយោបាយមីយ៉ាន់មា់មិនអាចធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេលខ្លីបាននោះទេ ពោលគឺវា អាចធ្វើឡើងបានទាល់តែមីយ៉ាន់ម៉ា អាចមានសន្តិភាពពេញលេញ៕
Tag:
មីយ៉ាន់ម៉ា
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
