ជាតិ៖ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីថា (ADB) ព្រមានថា កម្មកររោងចក្រនៅកម្ពុជា នឹងរងផលប៉ះពាល់ បើសិនជាមិនអភិវឌ្ឍន៍ជំនាញឲ្យទាន់ពេល ស្របតាមដំណើការឧស្សាហកម្ម៤.០។ បើតាម ADB កត្តានេះ ទំនងជះឥទ្ធិពលដល់ស្រី្តកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរ នៅកម្ពុជា៨១ភាគរយ។
ADB បានចេញរបាយការណ៍មួយ ដោយបង្ហាញថា ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងទេសចរណ៍នៅកម្ពុជាជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់កំណើនការងារ ភាពប្រកួតប្រជែងអន្តរជាតិ និងបដិវត្តឧស្សាហកម្មទី៤ (៤IR) ។ បើតាមADB បដិវត្តឧស្សាហកម្មទី៤ នឹងលុបបំបាត់ការងារក្នុងវិស័យឧស្សាកម្មកាត់ដេរនិងទេសចរណ៍។ ប៉ុន្តែការបាត់បង់នេះ នឹងធ្វើឲ្យតម្រូវការផលិតភាពខ្ពស់ជាងមុន ដែលបង្កើតកំណើនការងារ៣៩ភាគរយ ក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ និង២ភាគរយ ក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ សម្រាប់កម្មករជំនាញនៅកម្ពុជា ។
ទោះបីជាមានភាពវិជ្ជមាននៃកំណើរការងារវិស័យទាំងពីរនេះ ក៏ADB ព្រមានថា ការងាកទៅចាប់ជំនាញថ្មី ស្របតាមដំណើរ ៤IR នឹងមានស្ត្រីកម្មកររោងចក្រកម្ពុជា៨១ភាគរយផលប៉ះពាល់។ ADB បានលើឡើងយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ទោះបីជាលទ្ធផលនៃការបង្កើតការងារជាទូទៅវិជ្ជមាន ក្នុងវិស័យទាំងពីរក៏ដោយ ការសិក្សានេះ ព្រមានថាមិនមានការធានាថា កម្មករដែលការងារខ្លួនត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរ អាចទៅរកការងារដែលបានបង្កើតថ្មីដោយងាយនោះទេ បើគ្មានការវិនិយោគគ្រប់គ្រាន់និងទាន់ពេលវេលាក្នុងការអភិវឌ្ឍជំនាញ។ ការងារក៏ទំនងជាជះឥទ្ធិពលដល់ស្រី្ត ដែលមានប្រហែល៨១ភាគរយ ក្នុងឧស្សាហកម្មផលិតសម្លៀកបំពាក់នៅកម្ពុជា»។
លោកស្រី Sunniya Durrani-Jamal នាយិកាADBប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា ស្របពេលដែល ៤IR នាំមកនូវបម្រែបម្រួលការងារនិងជំនាញនេះ កម្ពុជាគួរតែដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ដែលមានលើស្ត្រី។លោកស្រី្តសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «យើងត្រូវតែបង្កើនចំណេះដឹងអំពីបច្ចេកវិទ្យា ៤IR និងអត្ថប្រយោជន៍របស់វា ជួយសហគ្រាស រួមទាំងសហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យម ដើម្បីអាចទទួលយកបច្ចេកវិជ្ជាជឿនលឿននេះ និងផ្ដល់ការគាំទ្រដល់ការបណ្ដុះបណ្ដាល ពង្រឹងជំនាញ និងបង្កើតជំនាញ រួមទាំងតាមរយៈការលើកទឹកចិត្ត ដោយការអនិគ្រោះពន្ធ ដើម្បីធានាថាគ្មាននរណាម្នាក់មិនត្រូវបានគិតគូរដល់»។
ជុំវិញ ការព្រមាន នៃ ផលប៉ះពាល់ នេះ លោក ហេង សួរ ថា ទាំង រដ្ឋាភិបាល និង ដៃគូ មើលឃើញ បញ្ហា នេះ ដូចគ្នា ។ លោក សង្កត់ធ្ងន់ថា ៖ « ហេតុដូច្នេះ ហើយ ទើប យើង ដាក់ចេញ នូវ ផែនការមេ ក្នុងការ អភិវឌ្ឍ វិស័យ បណ្តុះបណ្តាល វិជ្ជាជីវៈ ។ យើង គ្រោង វិនិយោគ ជាង ៥០០ លាន ដុល្លារ ក្នុងការ ពង្រឹង ជំនាញ នៅ កម្ពុជា នេះ » ។
ការសិក្សារបស់ ADB បង្ហាញថា និយោជកនៅកម្ពុជាក្នុងវិស័យកាត់ដេរនិងទេសចរណ៍ គឺមានកម្រិតចំណេះដឹងតាម ៤IR ទាបជាងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម។ ការសិក្សានេះ ក៏បានអំពាវនាវឲ្យកម្ពុជា អភិវឌ្ឍកម្មវិធីអប់រំ បណ្ដុះបណ្ដាលបច្ចេកទេសនិងវិជ្ជាជីវៈ(TVET) ដោយផ្ដោតតាម ៤IR ក្នុងវិស័យការដេរ និងទេសចរណ៍។
ជាមួយគ្នាដែរ ADB បានបញ្ជាក់ថា នៅអំឡុងពេលកូវីដ-១៩នេះ គឺកំពុងពន្លឿនការផ្លាស់ប្ដូរឌីជីថល។ ដូច្នេះ ក្រុមហ៊ុនដែលចាប់ផ្ដើមអនុវត្តបច្ចេកវិទ្យា ៤IR ទំនងនឹងងើបឡើងវិញ លឿនជាងមុននៃវិបត្តិកូវីដ-១៩ និងមានភាពធន់ទៅអនាគត។
បច្ចុប្បន្នវិស័យកាត់ដេរនិងទេសចរណ៍ មិនទាន់មានភាពល្អប្រសើរនៅឡើយទេ។ បើពិនិត្យតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងការងារនិងក្រសួងទេសចរណ៍ កាលពីឆ្នាំ២០២០ មានរោងចក្របិទដំណើរការ១២៩រោងចក្រ ហើយអាជីវកម្មក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ប្រមាណ៣ពាន់កន្លែងត្រូវបានបិទនិងផ្អាក់ដំណើរ។ ចំណែកភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិនៅឆ្នាំ២០២០ ក៏ធ្លាក់ចុះដែរគឺធ្លាក់ជិត៨០ភាគរយៈ ពោលគឺឆ្នាំ២០១៩មានជាង៥លាននាក់ ហើយឆ្នាំ២០២ត្រឹមតែជាង១លាននាក់។
ដើម្បីជំរុញការវិនិយោគ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ជាច្រើន ដូចជា ច្បាប់សហគ្រាសពាណិជ្ជកម្ម, ច្បាប់ស្ដីវិធានពាណិជ្ជកម្មនិងបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម និងច្បាប់ស្ដីពីការងារជាដើម ៕