អន្តរជាតិ
ហេតុអ្វីមហាអំណាចអាមេរិកខាងជើង «កាណាដា» ត្រឡប់មកក្រសោបអាស៊ានឡើងវិញ?
× ក្រោមការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដាលោក ចាស្ទីន ទ្រូដូ (Justin Trudeau) កាណាដាបន្តស្វះស្វែងពង្រឹងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងសន្តិសុខជាមួយអាស៊ានជាដើម។ សប្តាហ៍នេះកាណាដាបានប្រកាសផ្តល់ជំនួយ ២០លានដុល្លារ ដល់អាស៊ានក្នុងនោះមានទាំងជំនួយមនុស្សធម៌ និងគម្រោងពាក់ព័ន្ធការប្រឆាំងភេរវកម្មនិងបទឧក្រិដ្ឋឆ្លងដែនផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ កាណាដាសន្យាផ្តល់អាហារូបករណ៍ដល់សិស្សនិស្សិតអាស៊ានក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ១០លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំថែមទៀតផង។ វាបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា កាណាដាប្រៀបដូចជាមហាអំណាចផ្សេងទៀតដែរ កំពុងតែព្យាយាមចែរចូវអាស៊ាន ហើយវាមានមូលហេតុសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលកាណាដាត្រូវត្រឡប់មកក្រសោបអាស៊ានបែបនេះ។
ឆ្នាំ ២០១៧ ជាខួប ៤០ឆ្នាំនៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងរវាងកាណាដាជាមួយអាស៊ាន ហើយវាជាពេលវេលាពិសេសព្រោះវាក៏ចំឆ្នាំដែលអាស៊ានរៀបចំប្រារព្ធខួបលើកទី ៥០នៃការករកើតរបស់ខ្លួនដែរ។ រយៈពេល ៤០ឆ្នាំ មកនេះកាណាដា ក្លាយជាដៃគូជិតស្និទ្ធរបស់អាស៊ាន ហើយទំនាក់ទំនាក់មានការអភិវឌ្ឍគួរឲ្យកត់សម្គាល់ផង។
កន្លងកាណាដានៅបង្ហាញជំហរស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការស្រវាចាប់អាស៊ាន ហើយទំនាក់ទំនងរវាងកាណាដា និងអាស៊ានប្រឈមបញ្ហាខ្លាំងដោយសារបញ្ហាដែលកើតឡើងនៅមីយ៉ាន់ម៉ា។ កាណាដាជាមហាអំណាចអាមេរិកខាងជើងដែលតែងតែទិតៀនរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ាតាំងពីដើមមក ហើយការចូលរួមរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាជាមួយអាស៊ានឆ្នាំ ១៩៩៧ ធ្វើឲ្យទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីអាស៊ានិងកាណាដាកាន់តែធ្លាក់ចុះខ្លាំង។
យ៉ាងណាមិញទំនាក់ទំនងនេះចាប់ផ្តើមប្រសើរឡើងបន្តិចម្តងៗនៅអំឡុងឆ្នាំ ២០១០ ដោយកាណាដាចាប់ផ្តើមចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម ជាមួយអាស៊ាន និងពង្រឹងទំនាក់ទំនងការទូតរួមគ្នាជាដើម។ ឆ្នាំ ២០១២ ក្រុមប្រឹក្សាធុរៈកិច្ចកាណាដា និងអាស៊ានត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីជួយសម្រួលដល់អ្នកវិនិយោគកាណាដាក្នុងការមកដាក់ទុនរកស៊ីនៅតំបន់អាស៊ានផងនិងជំរុញទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាដើម។ កាលឆ្នាំ ២០០៩ កាណាដាបានដាក់ទូតប្រចាំអាស៊ានជាផ្លូវការ ប៉ុន្តែឯកអគ្គរាជទូតកាណាដាប្រចាំឥណ្ឌូណេស៊ីជាអ្នកកាន់តួនាទីពីរ ជាទូតប្រចាំអាស៊ានផង និងជាទូតប្រចាំឥណ្ឌូណេស៊ីផង។ កាណាដាបន្តបង្កើតស្ថានទូតនៅតាមបណ្តាប្រទេសអាស៊ានដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងការទូត ហើយដូចស្រាប់នៅឆ្នាំ ២០១៥ កាណាដាសម្រេចបង្កើតស្ថានទូតនៅកម្ពុជានិងឡាវជាផ្លូវការ។
ថ្វីបើដូច្នេះ ទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងកាណាដាកន្លងមកនៅមានកម្រិតនៅឡើយ ព្រោះគោលនយោបាយការបរទេសរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី Stephen Harper ដែលទើបចប់អាណត្តិឆ្នាំ ២០១៥ នោះ មិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងលើតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ឡើយ។ ប៉ុន្តែក្រោយការចូលកាន់តំណែងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីវ័យក្មេង ចាស្ទីន ទ្រូដូ កាណាដាចាប់ផ្តើមកែលម្អនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន និងប្រឹងប្រែងបង្កើនតួនាទីរបស់ខ្លួនលើឆាកអន្តរជាតិជាពិសេសពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយអង្គការតំបន់ជាពិសេសអាស៊ានតែម្តង។
នៅឆ្នាំ ២០១៦ រដ្ឋាភិបាលក្រុងអូតាវ៉ា សម្រេចតែងតាំងលោកស្រី Marie-Louise Hannan ជាឯកអគ្គរាជទូតពិសេសប្រចាំអាស៊ានជាលើកដំបូងរបស់ខ្លួន ដើម្បីបង្ហាញឲ្យឃើញពីឆន្ទៈច្បាស់លាស់របស់រដ្ឋាភិបាលកាណាដាក្នុងការសហការជាមួយអាស៊ាន។ អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់កាណាដាបានបង្ហាញជំហរច្បាស់លាស់ចង់ក្លាយខ្លួនជាសមាជិកកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ា និងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិបូកថែមទៀតផង។ ជាការពិត កាណាដា ត្រូវការការគាំទ្រពេញទំហឹងពីបណ្តារដ្ឋអាស៊ានដើម្បីសម្រេចមហិច្ឆតារបស់ខ្លួននេះ។
គេរំពឹងថា ទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាននិងកាណាដានឹងកាន់តែរឹងមាំ បើសិនជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ចាស្ទីន ទ្រូដូ អាចនឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅហ្វីលីពីនដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ាក្នុងនាមជាភ្ងៀវរបស់ប្រធានអាស៊ាន តបតាមការអញ្ជើញរបស់ប្រធានាធិបតី រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូទើតេផង។ លោក ទ្រូដូ អាចនឹងយកឱកាសនោះបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ដើម្បីរឹតបន្តឹងចំណងការទូត ហើយវាក៏ជួយជំរុញឲ្យបណ្តារដ្ឋអាស៊ានកាន់តែជឿជាក់លើកាណាដាផងដែរ។
-មូលហេតុអ្វីកាណាដាត្រឡប់មកស្រវាចាប់អាស៊ាន?
សប្តាហ៍នេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកាណាដា Chrystia Freeland ដែលមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំវេទិកាតំបន់អាស៊ាននៅក្រុងម៉ានីល បានប្រកាសផ្តល់ជំនួយ និងអាហារូបករណ៍ដល់និស្សិតអាស៊ាន ដែរ។ ក្នុងវេទិកាសន្តិសុខប្រចាំឆ្នាំនេះ លោកស្រីប្រមុខការទូតកាណាដា បានលើកឡើងពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់កាណាដា ក្នុងការចូលរួមរក្សាសន្តិសុខ សន្តិភាពនិង ស្ថិរភាព នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ គម្រោងផ្តល់ជំនួយអភិវឌ្ឍ និងសន្តិសុខចំនួន ១២ ត្រូវបានប្រកាស បន្ថែមលើជំនួយមនុស្សធម៌ ដែលមានទំហំប្រហែល ២០លានដុល្លារនោះ ហើយកាណាដាក៏ប្តេជ្ញាជួយឧបត្ថម្ភថវិកា ១០លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំដើម្បីផ្តល់អាហារូបករណ៍ដល់និស្សិតអាស៊ានផងដែរ។ សកម្មភាពនេះរឹតតែបង្ហាញឲ្យឃើញថា កាណាដា យកចិត្តទុកដាក់ចំពោះតំបន់ និងបន្តទំនាក់ទំនងរយៈពេលវែងជាមួយអាស៊ានទៅថ្ងៃមុខផងដែរ។
វាមានមូលហេតុសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលរុញឲ្យកាណាដា កែប្រែគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនឡើងវិញដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយអាស៊ាន។ មូលហេតុទីមួយគឺ ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចព្រោះអាស៊ានជាតំបន់ដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់និងរីកចម្រើនរហ័ស។ កាណាដាសំឡឹងឃើញ ប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្មវែងឆ្ងាយ ព្រោះអាស៊ានជាទីផ្សារធំបំផុតមួយ ព្រោះតំបន់នេះមានប្រជាជនរហូតដល់ជាង ៦០០លាននាក់ក្នុងនោះមានប្រជាពលរដ្ឋវ័យក្មេងច្រើន ហើយវាក៏មានសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចរួមគ្នាលំហូរវិនិយោគ សេវាកម្ម ទំនិញ រួមទាំងកម្លាំងពលកម្មទៅវិញទៅមកថែមទៀត។
យោងតាមរបាយការណ៍ពាណិជ្ជកម្មក្រុមប្រឹក្សាធុរៈកិច្ចអាស៊ាន កាណាដា អាស៊ានជាដៃគូធំបំផុតទីប្រាំមួយរបស់កាណាដា ហើយទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីកើនដល់ ២១,៣ពាន់លានដុល្លារគិតត្រឹមឆ្នាំ ២០១៦។ ដូច្នេះហើយ វាជាឱកាសល្អបំផុតសម្រាប់កាណាដាក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្មជាមួយអាស៊ានឲ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅថែមទៀត។
មូលហេតុទីពីរគឺសន្តិសុខនិងស្ថិរភាពតំបន់។ កាណាដាយល់ឃើញថា តំបន់ទាំងមូលមានសក្ដានុពលខ្ពស់ប៉ុន្តែតំបន់នេះស្ថិតក្រោមការគំរាមកំហែងដោយសារបញ្ហាជម្លោះព្រំដែននិងដែនសមុទ្ររួមទាំងបញ្ហាសន្តិសុខឯទៀតដូចជាភេរវកម្មជាដើម។ វាជារឿងចាំបាច់ដែលកាណាដា ត្រូវលូកដៃចូលរួមដោះស្រាយ និងជ្រោមជ្រែងតំបន់ដើម្បីធានា និងរក្សាស្ថិរភាពនិងសន្តិភាពតំបន់និងពិភពលោកទាំងមូលនោះ។
កាលពីខែកុម្ភៈ ឯកអគ្គរាជទូតកាណាដាប្រចាំអាស៊ានលោកស្រី Hannan បានលើកឡើងផងដែរក្នុងវេទិកាអ្នកសារព័ត៌មានអាស៊ាន Reporting ASEAN នៅក្នុងក្រុងបាងកក ថា បញ្ហាសន្តិសុខនេះជាមូលហេតុសំខាន់ដែលកាណាដា ត្រូវពង្រឹងតួនាទីនៅអាស៊ាន។ លោកស្រីបានបញ្ជាក់ដូច្នេះ ៖« វាមានសារៈសំខាន់ផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយជាពិសេសអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅអាស៊ានតែម្តង។ បញ្ហាសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់ក៏សំខាន់សម្រាប់កាណាដាដែរ។ ដូច្នេះហើយវាមានសារសំខាន់ដែលកាណាដាត្រូវចាប់អារម្មណ៍និងភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយ និងដើម្បីស្វែងយល់ពីបញ្ហាដែលកំពុងកើតមានឡើងនៅក្នុងតំបន់នោះ»។
មូលហេតុមួយទៀតគឺ ជំនួយអភិវឌ្ឍកាណាដាផ្តល់ឲ្យតំបន់អាស៊ានក្នុងនាមជាម្ចាស់ជំនួយ។ ក្នុងនាមជាមហាអំណាចអាមេរិកខាងជើង កាណាដា ចង់ចូលរួមក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមក្នុងការអភិវឌ្ឍដែលអាស៊ានកំពុងជួបប្រទះដែរ។
លោកស្រី Hannan បានទទួលស្គាល់ថា កាណាដាចង់សហការ និងជួយគាំទ្របណ្តាប្រទេសអាស៊ានដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាភាពក្រីក្រជាដើម។លោកស្រីបានសង្កត់ធ្ងន់ដូច្នេះថា៖«អាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅតែមានប្រជាជនភាគច្រើនរស់នៅក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រ។ កាណាដាជាប្រទេសផ្តល់ជំនួយ ហើយយើងចង់សហការ និងធ្វើការជាមួយប្រទេសអាស៊ានដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហានេះ»។
សូមបញ្ជាក់ថា យោងតាមរបាយការណ៍រដ្ឋាភិបាលកាណាដាចន្លោះពីឆ្នាំ ២០១៤ ដល់ឆ្នាំ ២០១៥ កាណាដាបានផ្តល់ជំនួយអភិវឌ្ឍមកកាន់តំបន់អាស៊ានប្រហែល ២៥០ លានដុល្លារអាមេរិក ហើយចាប់ពីឆ្នាំ ២០១១ កាណាដាបានផ្តល់ជំនួយសន្តិសុខចំនួន ៧៩ លានដុល្លារផងដែរដល់សមាជិកអាស៊ានទាំងដប់ ដើម្បីគាំទ្រអាស៊ានក្នុងការរក្សាសន្តិសុខ ស្ថិរភាព និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ផង៕
Tag:
កាណាដា
ចាស្ទីន ទ្រូដូ
អាស៊ាន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com