អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស(HRW) នៅថ្ងៃទី១០ កញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ បានទទូចឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងចិន ដោយសារការបំពានសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរដែលបន្តឃុំឃាំងជនជាតិមូស្លីម Uyghur រាប់លាននាក់នៅ តំបន់ស៊ីនជាំង។
ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង បន្តការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាជនមូស្លីមភាគតិច Uyghurs នៅក្នុងតំបន់ស៊ីនជាំង ដោយលើកយកហេតុផលថាគឺ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើភេរវកម្ម និងទប់ស្កាត់បំណងផ្ដាច់ខ្លួនរបស់ពួកគេដែរ។
ជនជាតិ Uyghurs ជាង ១លាននាក់ និងជនជាតិភាគតិចតួកគីជាច្រើនផ្សេងទៀត កំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួន នៅក្នុង «ជំរំប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើភេរវកម្ម»។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់សមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីខែមុន។
ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនេះបាននិយាយនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយថា៖ «សហគមន៍អន្តរជាតិ គួរតែដាក់ទណ្ឌកម្មលើក្រុមមន្ត្រីចិន ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ នៅក្នុងតំបន់ស៊ីនជាំង»។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP។
ភស្តុតាងជាច្រើនដែលមានទម្រង់ជាឯកសាររបស់រដ្ឋាភិបាល និងការបំភ្លឺពីអ្នករត់គេចខ្លួនពីជំរំឃុំឃាំងនោះ បានអះអាងថា ទីក្រុងប៉េកាំង បានឃុំខ្លួនមនុស្សយ៉ាងច្រើនសម្បើម នៅក្នុងជំរំឃុំឃាំងមួយ ជាទីដែលពួកគេ ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធនឹងផ្នត់គំនិតនយោបាយ និងវប្បធម៌។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស។
របាយការណ៍ដដែល បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមអ្នកទោសនៅក្នុងជំរំនយោបាយខាងលើ ត្រូវបានគេបង្ខំឲ្យរៀនភាសាចិន និងច្រៀងចម្រៀងលើកសរសើរពីគណបក្សកុម្មុយនីស្តចិន។ ហើយអ្នកដែលប្រកែកមិនព្រមធ្វើតាមបញ្ជានោះ នឹងត្រូវគេដាក់ពិន័យ។ លើសពីនេះទៅទៀត ក្រុមអ្នកទោសទាំងនេះ គ្មានសិទ្ធិទាក់ទងទៅក្រុមគ្រួសារ និងមេធាវីរបស់ពួកគេនោះឡើយ។
ជាមួយគ្នានេះ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនេះបានកត់សម្គាល់ពីការកើនឡើងនៃការចាត់វិធានការធ្ងន់ធ្ងរប្រឆាំងជនជាតិភាគតិចនៅតំបន់ស៊ីនជាំងនេះ ក្នុងនោះរួមមាន ការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាស្កេនសម្គាល់មុខមនុស្ស និងការប្រើប្រាស់គំរូ DNA ជាដើម។ វិធានការទាំងនេះ ត្រូវបានគេដាក់ចេញ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យ និងគ្រប់គ្រងឲ្យបានហ្មត់ចត់លើចំនួនប្រជាជនក្នុងតំបន់ស្វយ័តនេះ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទាំងផ្នែករាងកាយ និងស្មារតី ក៏បានកើតឡើងផងដែរ នៅក្នុងជំរំអ្នកទោសនយោបាយ និងសាសនានេះ។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់អតីតអ្នកទោសមួយចំនួន ដែលបានរត់គេចខ្លួនចេញពីតំបន់នោះ ទៅរស់នៅក្រៅប្រទេស។
ទាក់ទិននឹងរឿងឃុំឃាំងជនជាតិអ៊ុយហ្គួយនេះ ក្រុងប៉េកាំង ធ្លាប់បានទាត់ចោលរបាយការណ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនាពេលកន្លងទៅ។ ខ្លួនក៏មិនបានអះអាងពីការទទួលខុសត្រូវច្បាស់លាស់ណាមួយ ចំពោះស្ថានភាពនេះដែរ។
រដ្ឋាភិបាលរបបកុម្មុយនីស្តនេះ បានដាក់ឈ្មោះរបាយការណ៍ខាងលើនេះថាជា «រឿងប្រឌិតសុទ្ធសាធ» ដោយបានអះអាងថា ទីតាំងនោះ គឺគ្រាន់តែជា «ជំរំហ្វឹកហាត់ និងអប់រំ» តែប៉ុណ្ណោះ។ ពោលគឺ វាត្រូវបានបង្កើតឡើង ក្នុងគោលបំណងកាត់បន្ថយចំនួនឧក្រិដ្ឋកម្មឲ្យមានចំនួនតិចតួច ដើម្បីជាជំនួយដល់ការកសាងសង្គមជាតិឲ្យបានល្អឡើង និងរួមបញ្ចូលពួកគេក្នុងសង្គមឡើងវិញ (Reintegration)។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ការស្នើសុំរបស់ឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សរបស់ UN ឲ្យដាក់ទណ្ឌកម្មលើចិន គឺធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីសមាជិករដ្ឋសភាអាមេរិកជាច្រើនរូប កាលពីខែមុន បានដាក់ស្នើទៅកាន់រដ្ឋបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ឲ្យដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងមន្ត្រីចិនចំនួន ៧រូប និងក្រុមហ៊ុនចិនចំនួន ២។ ដោយពួកគេ បានចោទប្រកាន់មន្ត្រី និងក្រុមហ៊ុនចិនទាំងនោះថាបានផ្គត់ផ្គង់ឧបករណ៍ឈ្លបយកការណ៍ ទៅកាន់ជំរំឃុំឃាំងនៅក្នុងតំបន់ស៊ីនជាំង៕