ឧត្តរមានជ័យ៖ អ្នកប្រកបរបរតិចតួចដូចជាដឹកអីវ៉ាន់តាមរទេះតូចៗ ពីមាត់ច្រកចេញចូលប្រទេសកម្ពុជានិងថៃ អ្នករត់ម៉ូតូឌុប និងអ្នកបើកឡានឈ្នួល នៅព្រំដែនអូរស្មាច់ អាចរកចំណូលផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារបានមួយចំនួន។ នៅច្រកអូរស្មាច់ ថ្ងៃធម្មតាមិនសូវមានអ្នកធ្វើដំណើរឡើយ លើកលែងតែអ្នកត្រូវទៅមើលជំងឺនៅពេទ្យសុរិន្ទ ឬទិញទំនិញលក់ប្រចាំថ្ងៃ។ ក្រៅពីនោះថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ឬភ្ជុំបិណ្ឌ ទើបមានអ្នកដំណើរច្រើន។
តទៅនេះសូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបរាងដោយកញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ៖
ម៉ោងប្រមាណ៨ព្រឹកនៅច្រកព្រំដែនអូរស្មាច់ នាចុងខែធ្នូឆ្នាំ២០១៨ ចរាចរចេញចូលក្នុងនិងក្រៅប្រទេសមិនសូវមមាញឹកឡើយ ទាំងអ្នកថ្មើរជើងនិងឡានម៉ូតូ។ តែអ្វីដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍នោះគឺ នៅទីនេះមានរទេះដឹកទំនិញតូចៗល្មម ខ្លះអូសដោយដៃ និងខ្លះមានម៉ូតូសណ្ដោង។ រទេះទាំងនេះដឹកទំនិញដែលប្រជាជនខ្មែរទិញពីផ្សារថៃយកមកលក់នៅស្រុកខ្មែរ ខ្លះក៏ដឹករបស់របររបស់ភ្ញៀវចេញចូលក្នុងស្រុកដែរ។ ប្រជាជនខ្មែរដែលប្រកបរបរនេះ មានទាំងស្ត្រីនិងបុរស ដែលពួកគេអាចរកចំណូលបានច្រើនឬតិចអាស្រ័យមានអ្នកធ្វើដំណើរច្រើន។ ក្រៅពីរបរដឹកទំនិញតាមរទេះ នៅមានអ្នករត់ម៉ូតូឌុប និងរត់ឡានឈ្នួលផងដែរដែលទទួលផលពីច្រលព្រំដែននេះ។
លោក ត្រេន ឡាំង ជាអ្នកខេត្តកំពង់ចាម បានមកប្រកបរបរជាអ្នកដឹងអីវ៉ាន់តាមរទេះប្រមាណ១០ឆ្នាំមកហើយ។ និយាយដោយមិនលាក់បាំងលោក ឡាំង រកចំណូលបានប្រមាណពី៥ម៉ឺន ទៅ១០ម៉ឺនរៀនក្នុងមួយថ្ងៃអាស្រ័យមានភ្ញៀវច្រើនឬតិច។ លោកបញ្ជាក់ថា ៖«ដឹកពីថៃមកមានអីវ៉ាន់តិចឬច្រើនតាមគេឱ្យ មួយម៉ឺនឬមួយម៉ឺនប្រាំ ខ្លះដឹងអីវ៉ាន់គេទៅពេទ្យ ខ្លះដឹកផ្លែឈើមានអីវ៉ាន់គ្រប់សព្វ ដឹកដល់ម៉ោងដប់យប់ទើបត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ។ បានគួរសមដែររបរនេះ មិនសូវហត់ប៉ុន្មានដែរ។ ធ្វើនេះជិតដប់ឆ្នាំជាងហើយ រកតែរបរអូសអីវ៉ាន់ហ្នឹង»។
ឈរជិតម៉ូតូសណ្តោងរទេះរបស់ខ្លួន បុរសសម្បុរខ្មៅស្រអែម កាយវិការរហ័សរហួនរូបនេះ ដឹកទំនិញនៅមាត់ច្រកព្រំដែនខ្មែរថៃ ទទួលបានប្រាក់ទៅតាមទំនិញច្រើនឬក៏តិច។ បុរសវ័យ៣៧ឆ្នាំរូបនេះថា ទំនិញដែលលោកដឹងរាល់ថ្ងៃ បើដឹកពីខាងភាគីថៃចូលមកខ្មែរ ច្រើនជាទំនិញដែលខ្មែរទិញមកលក់ក្នុងស្រុក ហើយខ្លះក៏មានអីវ៉ាន់ភ្ញៀវឆ្លងដែនដែរ។ ប៉ុន្ដែបើពីខាងដីខ្មែរចូលទៅថៃវិញ ភាគច្រើនជាអីវ៉ាន់ដែលភ្ញៀវឆ្លងដែន ឬជាអីវ៉ាន់របស់ភ្ញៀវដែលត្រូវទៅមើលជំងឺនៅថៃ។ «ចូលថៃមិនមានទេ មានតែខ្មែរយើងទៅទិញពីថៃ មកលក់នៅផ្សារខ្មែរ»។ នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់លោក ឡាំង។
និយាយស្របពេលដែលលើកបាតដៃមកមើល បង្ហាញឱ្យឃើញដៃមានសភាពក្រិនដោយអន្លើ លោក ឡាំង ដែលធ្លាប់ទៅធ្វើការសំណង់នៅក្នុងទឹកដីថៃកាលពីពេលកន្លងទៅនោះ ថាខ្លួនដឹកទំនិញពីម៉ោងប្រមាណ៩ព្រឹករហូតដល់ម៉ោង១០យប់ និងឆ្លៀតរត់ម៉ូតូឌុបខ្លះផងដើម្បីបានចំណូលបន្ថែម ដែលលោកថាវាអាចជួយជីវភាពបានគ្រប់គ្រាន់។ លោក ឡាំង បញ្ជាក់ ៖« ទៅស្រុកថៃធ្វើមួយថ្ងៃបានបីរយហាសិបបាត ស៊ីមិនគ្រប់ទេ របស់របរនៅថៃវាថ្លៃ ទ្រាំមិនបានខ្ញុំក៏ត្រឡប់មកវិញ ទៅបានមួយឆ្នាំ។ ធ្វើនៅទីនេះធូរកម្លាំងជាង មិនសូវហត់ប៉ុន្មានទេរត់តែកម្លាំងម៉ូតូ អាចរកផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពបានមិនខ្វះទេ គ្រាន់តែសមាជិកក្នុងគ្រួសារខ្ញុំច្រើន»។
ងាកមកលោក អៀន ភាស់ ដែលជាអ្នករត់ម៉ូតូឌុបវិញម្ដង។ កំពុងទាក់ទងសួរភ្ញៀវតាមទូរសព្ទលោក ភាស់ ឆ្លៀតពេលឆ្លើយនឹងសំណួររបស់ខ្ញុំខ្លះៗ។ បុរសមាឌធំខ្ពស់រូបនេះ ក្នុងមួយថ្ងៃអាចរកចំណូលបានតែប្រមាណ៣ម៉ឺនរៀលតែប៉ុណ្ណោះ ពីរបររត់ម៉ូតូឌុបរបស់ខ្លួន។ មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យលោក ភាស់ ដែលមានអាយុ ៣៨ឆ្នាំ ថាអ្នករត់ម៉ូតូឌុបនៅទីនេះភាគច្រើន ដឹកភ្ញៀវបានតែរយៈចម្ងាយជិតៗតែប៉ុណ្ណោះ គឺពីមាត់ច្រកព្រំដែន ចុះទៅផ្សារនៅក្បែរនោះ ដោយក្នុងមួយជើងអាចបានប្រាក់ប្រមាណ២ពាន់រៀល។
ជាធម្មតាលោក ភាស់ អាចរកចំណូលបានច្រើននៅថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ និងថ្ងៃភ្ជុំបិណ្ឌ ព្រោះមានភ្ញៀវខ្មែរចេញពីថៃច្រើន។ លោក ភាស់ បញ្ជាក់ ៖«វាមិនច្រើនណាស់ណាទេ អាចរស់បាន។ ពេលខែចូលឆ្នាំអាចរកបានច្រើនគេមកពីថៃទៅផ្ទះច្រើន។ ខ្មែរក៏ដឹកថៃក៏ដឹក តែថៃមិនសូវបានទេ ព្រោះគេច្រើនមកឡាន បានតែខ្មែរដែលមកពីធ្វើការនៅថៃ»។
ជាអ្នករត់ឡានឈ្នួលពីច្រកព្រំដែនអូរស្មាច់ទៅសៀមរាបចម្ងាយផ្លូវប្រមាណ១៧០គីឡូម៉ែត្រលោក ប៊ុត ថៃ យកតម្លៃពីភ្ញៀវ៣ម៉ឺនរៀល។ អ្នកខេត្តកំពង់ស្ពឺរូបនេះ ថាខ្លួនអាចរកភ្ញៀវបានតាមរយៈការហៅតាមទូរសព្ទ។ ស្ថិតក្នុងវ័យ៤៥នេះ លោក ថៃ អាចសល់ប្រាក់យ៉ាងហោចណាស់៣០ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ ពីរបររត់ឡានរបស់ខ្លួន។ លោក ប៊ុត ថៃ ជាអតីតបុគ្គលិកធ្វើការក្នុងអង្គការមួយនៅខេត្តសៀមរាប។ ដោយសារតែប្រាក់ខែមិនអាចផ្គត់ផ្គង់ការចំណាយលើការសិក្សារបស់កូននៅសកលវិទ្យាល័យទើបបានជាលោកមករត់តាក់ស៊ីវិញ។ ដ្បិតតែលោក ថៃមិនប្រសព្វហៅភ្ញៀវតែលោកមានភ្ញៀវដឹកជារៀងរាល់ថ្ងៃមានទាំងខ្មែរនិងចិន លោកថានេះដោយសារគុណភាពការបើកបររបស់ខ្លួន។ «ទីមួយការបើកបរ ជួនកាលបើយើងបើកលឿនពេកក៏គេមិនចង់ជិះឡានយើងដែរ គេមិនហៅរកទេ បើយើងបើកល្អទៅក៏គេឧស្សាហ៍ហៅរកយើង។ ខ្ញុំអីមិនសូវចេះចាប់ម៉ូយទេ បានតែភ្ញៀវតាមទូរសព្ទទេ នេះបានគេចុះពីថៃមកច្រើនទៅ ចេះតែសួរបានចឹងណា តែតាមពិតមករាល់ដងស្ងាត់ជ្រាប អូរស្មាច់ហ្នឹងមិនសូវមានមនុស្សទេ»។ នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់លោក ប៊ុត ថៃ។
ក្រៅពីដឹកភ្ញៀវពីសៀមរាបទៅទល់ដែនលោក ថៃ ក៏ដឹកភ្ញៀវពីសៀមរាបចូលទៅសុរិន្ទ ស៊ីសាកេត និងឧប៊ុនផងដែរ លោកបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះ ៖«ស្មាច់រាល់ដងក្រៅពីថ្ងៃបុណ្យទាន គឺស្ងាត់ណាស់ មានតែអ្នកទៅពេទ្យទេ។ ខ្ញុំរត់ពីសៀមរាបទៅសុរិន្ទ ទៅថៃ ស៊ីសាកេត ឧប៊ុន ទៀត។ ចូលទៅថៃត្រូវបង់ឱ្យគយមួយរយបាត ប៉ូលិសអស់មួយរយបាត ចូលទៅក្នុងប៉ូលិសចរាចរផាកអស់ពីររយ។ គេផាកថាចង្កូតឡានយើងនៅខាងឆ្វេងយ៉ាងម៉េចទេ មិនដឹងដែរថៃ។ មិនខាតទេ ព្រោះយើងយកពីសៀមរាបទៅសុរិន្ទ មួយរយដុល្លារ»។
ជាធម្មតានៅខែភ្លៀងរលឹម មានក្មេងៗជនជាតិខ្មែរកាន់ឆត្រក្នុងដៃម្នាក់២ទៅ៣ ដើម្បីជួយបាំងភ្លៀងឱ្យភ្ញៀវជាជនជាតិខ្មែរនិងបរទេស ពេលខ្លះភ្ញៀវកាន់ឆត្រខ្លួនឯង ហើយក្មេងៗទទួលបានប្រាក់មកវិញជារូបិយប័ណ្ណខ្មែរ ថៃ ឬប្រាក់ដុល្លារ។ នាខែដែលសម្បូរភ្ញៀវ អ្នករត់ម៉ូឌុប ដឹកអីវ៉ាន់ អ្នករត់ឡានឈ្មួន ព្រមទាំងអ្នកលក់ដូរតិចតួច នៅច្រកព្រំដែនអូរស្មាច់នេះអាចរកចំណូលបានគួរសម៕