អន្តរជាតិ
នយោបាយអន្តរជាតិ
×![]()
ក្រុងហាណូយ បានថ្កោលទោសក្រុងប៉េកាំងរឿងបញ្ចេញសាច់ដុំយោធាដោយបញ្ជូនទ័ពទៅធ្វើសមយុទ្ធនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាត្បូង។ សមយុទ្ធកងទ័ពចិនធ្វើឡើងរយៈពេល១០ថ្ងៃដោយចាប់ផ្តើមកាលពីថ្ងៃពុធថ្ងៃទី២២កក្កដារហូតដល់ចុងខែនេះ។ កន្លងមកវៀតណាមរត់ទៅអែបអាមេរិកដើម្បីរកខ្នងបង្អែក ខណៈពេលដែលជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងចេះតែតានតឹង ហើយចិនបន្តវាតទីយកតំបន់ជម្លោះឥតឈប់។ ការបង្ហាញសាច់ដុំយោធារបស់ក្រុងប៉េកាំងទោះធ្វើឲ្យវៀតណាមមិនស្រួលចិត្តកាន់តែខ្លាំងក៏ដោយ ក៏ចិនបានអះអាងថាខ្លួនគ្មានចេតនាអាក្រក់ឡើយ។សមយុទ្ធនេះមិនឲ្យភាគីប៉ះទង្គិចគ្នាឡើយ ព្រោះវៀតណាមក្រៅពីស្រែកក្តែងរិះគន់ចិន ប្រទេសនេះមិនហ៊ានធ្វើសកម្មភាពអ្វីទៀតទេ។ វៀតណាមទទួលស្គាល់ថា ទោះពេញចិត្តឬមិនពេញចិត្តក៏ដោយ វៀតណាមត្រូវអត់ធ្មត់ដោយសម្របខ្លួនរស់នៅជាមួយមិត្តជិតខាងដូចចិននេះ។
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖
កាលពីសប្តាហ៍មុនរដ្ឋាភិបាលក្រុងហាណូយបានស្រែកថ្កោលទោសសកម្មភាពសមយុទ្ធយោធារបស់ក្រុងប៉េកាំងនៅតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងក្បែរកោះប៉ារ៉ាសែស និង ទាមទារឲ្យក្រុងប៉េកាំងបញ្ឈប់សកម្មភាពយោធានេះដែរ។ ការទាមទារនេះកើតឡើង ក្រោយពេលដែលទាហានចិនចាប់ផ្តើមលំហាត់យោធានៅក្បែរតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងរយៈពេល ១០ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃពុធសប្តាហ៍មុនទៅដល់ចុងខែកក្កដានេះ។ វៀតណាមអះអាងថា សមយុទ្ធទ្រង់ទ្រាយធំតាមសមុទ្រនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះជាការគំរាមកំហែងសន្តិសុខ ប៉ុន្តែចិនបានបញ្ជាក់ម្តងហើយម្តងទៀតថា ខ្លួនមានចេតនាល្អធម្មតាទេ។
១.វៀតណាមមិនហ៊ានតប ទោះចិនបញ្ជូនឧបករណ៍បូមប្រេងទៅវិញ និងធ្វើសមយុទ្ធយោធា
ក្រៅពីចោទថាចិនគំរាមកំហែងសន្តិសុខនិងរំលោភអធិបតេយ្យខ្លួន វៀតណាមបានទិតៀនចិនថានិយាយដូចក្មេងបៀមដៃ ក្រឡិចក្រឡុចុះឡើងឥតឈប់ ព្រោះមេដឹកនាំចិនសន្យាផ្សេង ចំណែកសកម្មភាពជាក់ស្តែងផ្សឹងទៅវិញ។ តាមពិតទៅ សមយុទ្ធក្បែរកោះប៉ារ៉ាសែលឬកោះហូងសា(Hoang Sa) នេះកើតឡើងត្រឹមមួយសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះក្រោយ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ចិនជាន់ដីវៀតណាមដើម្បីស្តារទំនាក់ទំនងនិងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី។ទស្សនកិច្ចមន្ត្រីចិននេះកើតឡើង ខណៈទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរល្អក់ករកខ្លាំងក្រោយព្រឹត្តិការណ៍កុបកម្មកម្ទេចរោងចក្រចិនកាលពីខែឧសភាឆ្នាំមុន។ មន្ត្រីចិននោះគឺឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីZhang Gaoli ដែលលោកទៅក្រុងហាណូយដើម្បីបញ្ជាក់ប្រាប់ក្រុងហាណូយថា ចិនមានបំណងស្តារទំនាក់ទំនងនិងពង្រឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយវៀតណាមឲ្យខ្លាំង។ ក្រៅពីលើកឡើងអំពីបញ្ហាការទូតនិងសេដ្ឋកិច្ច តំណាងលោក ស៊ី ជីនពីងក៏អះអាងផងថា ចិនប្រកាន់ភ្ជាប់វប្បធម៌សន្ទនាជាមួយវៀតណាមដើម្បីរកដំណោះស្រាយសន្តិវិធីបញ្ចប់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែរ។ ប៉ុន្តែចុងក្រោយចិនលេងក្បាច់ចាស់ប្រើអំណាចយោធាដដែល ទោះសន្យាថាមិនធ្វើឲ្យភាពតានតឹងក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែឆ្លើយតបការទិតៀនរបស់វៀតណាម មន្ត្រីយោធាចិនបានតបវិញថា វាជារឿងសាមញ្ញប៉ុណ្ណោះដែលសមយុទ្ធយោធាចិន ត្រូវរៀបចំឡើងជាញឹកញយ។ ប៉ុន្តែចិនសង្កត់ធ្ងន់ថា លំហាត់យោធាលើកនេះមិនមានបំណងគំរាមវៀតណាមឡើយ ហើយចិនក៏រៀបចំផែនការយូរដែរមុនរៀបចំសមយុទ្ធនេះឡើយ។
វៀតណាមបានត្រឹមស្រែកថ្កោលទោសចិនប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនហ៊ានធ្វើអ្វីដើម្បីរារាំងចិនឡើយ។ ឬដោយសារបានចិត្តព្រោះវៀតណាមមិនហ៊ានធ្វើអ្វីបានជាចិនធ្វើនេះធ្វើនោះតាមចិត្តមិនខ្លាចរអាអ្នកណាសោះ។ ជាក់ស្តែងចិនមិនត្រឹមតែធ្វើសមយុទ្ធប៉ុណ្ណោះទេ តែមហាយក្សនេះកាលពីចុងខែមិថុនាក៏បានបន្តគឃ្លើនបញ្ជូនឧបករណ៍ខួងបូបយកប្រេងទៅក្បែរៗកន្លែងចាស់ដែលខ្លួនធ្លាប់តំឡើងកាលពីឆ្នាំ២០១៤ដែរ។ គ្មានអ្វីត្រូវឆ្ងល់ទេមេបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាមធ្លាប់ទទួលស្គាល់ថា ទោះជាវៀតណាមពេញចិត្តឬមិនពេញចិត្តចិនក៏ដោយ ចិនជាអ្នកជិតខាងដ៏ធំ ដែលតម្រូវឲ្យវៀតណាមត្រូវសម្របខ្លួនដើម្បីរស់នៅជាមួយគ្នា។ នេះព្រោះថាវៀតណាមគ្មានសិទ្ធិរើសមិត្តជិតខាងតាមចិត្តចង់ឡើយ។
២.ចិនគំរាមវៀតណាមដែលរត់ទៅតោងអាមេរិក?
យ៉ាងណាក៏ដោយ សមយុទ្ធចិននៅមានអ្នកវាយតម្លៃផ្សេងគ្នា។អាចថាជាការគំរាមដោយការបង្ហាញសាច់ដុំយោធាក៏ថាបាន ព្រោះចិនមិនចង់ឲ្យវៀតណាមឆ្លេឆ្លាចុះឡើងរត់តោងមហាអំណាចអាមេរិក។ ចិនមើលឃើញច្បាស់ថា កាលណាបើអាមេរិកលូកដៃកាន់តែខ្លាំង ហើយវៀតណាមធ្លាក់ក្រោមឥទ្ធិពលផ្តាច់មុខរបស់អាមេរិកហើយនោះ ចិនខ្លួនឯងនឹងប្រឈមបញ្ហាធំ។
ចិនបារម្ភនៅពេល ប្រធានបក្ស កុម្មុយនីស្តវៀតណាម Nguyen PhuTrongដែលមិនមានតំណែងក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលទៅ ទស្សនកិច្ចជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងជួបពិភាក្សាជាមួយប្រធានាធិបតី អាមេរិកលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា។ វត្តមានមេបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាមនៅអាមេរិក បញ្ជាក់ច្បាស់ថា អាមេរិក និងវៀតណាមកំពុងក្លាយជាមិត្តជិតស្និទ្ធ ដោយលុបចោលស្នាម អតីតកាលដ៏៏ជូរចត់ដែលបន្សល់ទុកតាំងពីសម័យសង្គ្រាមវៀតណាមមកនោះ។ ហើយអាមេរិក និងវៀតណាមរំពឹងថានឹងតំឡើងចំណងការទូតឲ្យដល់កម្រិតដៃគូ យុទ្ធសាស្ត្រថែមទៀត។
ចិនប្រហែលជាមើលឃើញពីសញ្ញាអវិជ្ជមាន នៅពេលឥទ្ធិពលអាមេរិកបន្តកើន ឡើងគ្របដណ្តប់ក្រុងហាណូយ។ ចង់មិនចង់ ចិនត្រូវមានវិធានការក្តៅផងត្រជាក់ផងទាញវៀតណាម។នេះគឺ ដើម្បីការពារកុំឲ្យអាមេរិកឆ្លៀតឱកាស ទាញប្រយោជន៍ដោយអូសវៀតណាមដាក់ក្រោមឥទ្ធិពលផ្តាច់មុខ ដើម្បីជាឈ្នាន់ទុក ប្រឆាំងចិននៅពេលខាងមុខផង។
ម្យ៉ាងចិនមិនចង់ខាតបង់ប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្មនិងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយក្រុងហាណូយ។ បើវៀតណាមកាន់តែកៀកអាមេរិកមែននោះ ពាណិជ្ជកម្មវៀតណាម និងចិនក៏អាចថយចុះតាមនោះដែរ។ ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីប្រទេសជិតខាងកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស រហូតដល់ ៦០ពាន់លានដុល្លារ ទៅហើយគិតត្រឹមឆ្នាំមុន ហើយទំហំពាណិជ្ជកម្មនេះនឹងកើនឡើងថែមទៀតនៅពេល ខាងមុខផង៕
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖
កាលពីសប្តាហ៍មុនរដ្ឋាភិបាលក្រុងហាណូយបានស្រែកថ្កោលទោសសកម្មភាពសមយុទ្ធយោធារបស់ក្រុងប៉េកាំងនៅតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងក្បែរកោះប៉ារ៉ាសែស និង ទាមទារឲ្យក្រុងប៉េកាំងបញ្ឈប់សកម្មភាពយោធានេះដែរ។ ការទាមទារនេះកើតឡើង ក្រោយពេលដែលទាហានចិនចាប់ផ្តើមលំហាត់យោធានៅក្បែរតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងរយៈពេល ១០ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃពុធសប្តាហ៍មុនទៅដល់ចុងខែកក្កដានេះ។ វៀតណាមអះអាងថា សមយុទ្ធទ្រង់ទ្រាយធំតាមសមុទ្រនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះជាការគំរាមកំហែងសន្តិសុខ ប៉ុន្តែចិនបានបញ្ជាក់ម្តងហើយម្តងទៀតថា ខ្លួនមានចេតនាល្អធម្មតាទេ។
១.វៀតណាមមិនហ៊ានតប ទោះចិនបញ្ជូនឧបករណ៍បូមប្រេងទៅវិញ និងធ្វើសមយុទ្ធយោធា
ក្រៅពីចោទថាចិនគំរាមកំហែងសន្តិសុខនិងរំលោភអធិបតេយ្យខ្លួន វៀតណាមបានទិតៀនចិនថានិយាយដូចក្មេងបៀមដៃ ក្រឡិចក្រឡុចុះឡើងឥតឈប់ ព្រោះមេដឹកនាំចិនសន្យាផ្សេង ចំណែកសកម្មភាពជាក់ស្តែងផ្សឹងទៅវិញ។ តាមពិតទៅ សមយុទ្ធក្បែរកោះប៉ារ៉ាសែលឬកោះហូងសា(Hoang Sa) នេះកើតឡើងត្រឹមមួយសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះក្រោយ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ចិនជាន់ដីវៀតណាមដើម្បីស្តារទំនាក់ទំនងនិងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី។ទស្សនកិច្ចមន្ត្រីចិននេះកើតឡើង ខណៈទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរល្អក់ករកខ្លាំងក្រោយព្រឹត្តិការណ៍កុបកម្មកម្ទេចរោងចក្រចិនកាលពីខែឧសភាឆ្នាំមុន។ មន្ត្រីចិននោះគឺឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីZhang Gaoli ដែលលោកទៅក្រុងហាណូយដើម្បីបញ្ជាក់ប្រាប់ក្រុងហាណូយថា ចិនមានបំណងស្តារទំនាក់ទំនងនិងពង្រឹងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយវៀតណាមឲ្យខ្លាំង។ ក្រៅពីលើកឡើងអំពីបញ្ហាការទូតនិងសេដ្ឋកិច្ច តំណាងលោក ស៊ី ជីនពីងក៏អះអាងផងថា ចិនប្រកាន់ភ្ជាប់វប្បធម៌សន្ទនាជាមួយវៀតណាមដើម្បីរកដំណោះស្រាយសន្តិវិធីបញ្ចប់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែរ។ ប៉ុន្តែចុងក្រោយចិនលេងក្បាច់ចាស់ប្រើអំណាចយោធាដដែល ទោះសន្យាថាមិនធ្វើឲ្យភាពតានតឹងក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែឆ្លើយតបការទិតៀនរបស់វៀតណាម មន្ត្រីយោធាចិនបានតបវិញថា វាជារឿងសាមញ្ញប៉ុណ្ណោះដែលសមយុទ្ធយោធាចិន ត្រូវរៀបចំឡើងជាញឹកញយ។ ប៉ុន្តែចិនសង្កត់ធ្ងន់ថា លំហាត់យោធាលើកនេះមិនមានបំណងគំរាមវៀតណាមឡើយ ហើយចិនក៏រៀបចំផែនការយូរដែរមុនរៀបចំសមយុទ្ធនេះឡើយ។
វៀតណាមបានត្រឹមស្រែកថ្កោលទោសចិនប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនហ៊ានធ្វើអ្វីដើម្បីរារាំងចិនឡើយ។ ឬដោយសារបានចិត្តព្រោះវៀតណាមមិនហ៊ានធ្វើអ្វីបានជាចិនធ្វើនេះធ្វើនោះតាមចិត្តមិនខ្លាចរអាអ្នកណាសោះ។ ជាក់ស្តែងចិនមិនត្រឹមតែធ្វើសមយុទ្ធប៉ុណ្ណោះទេ តែមហាយក្សនេះកាលពីចុងខែមិថុនាក៏បានបន្តគឃ្លើនបញ្ជូនឧបករណ៍ខួងបូបយកប្រេងទៅក្បែរៗកន្លែងចាស់ដែលខ្លួនធ្លាប់តំឡើងកាលពីឆ្នាំ២០១៤ដែរ។ គ្មានអ្វីត្រូវឆ្ងល់ទេមេបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាមធ្លាប់ទទួលស្គាល់ថា ទោះជាវៀតណាមពេញចិត្តឬមិនពេញចិត្តចិនក៏ដោយ ចិនជាអ្នកជិតខាងដ៏ធំ ដែលតម្រូវឲ្យវៀតណាមត្រូវសម្របខ្លួនដើម្បីរស់នៅជាមួយគ្នា។ នេះព្រោះថាវៀតណាមគ្មានសិទ្ធិរើសមិត្តជិតខាងតាមចិត្តចង់ឡើយ។
២.ចិនគំរាមវៀតណាមដែលរត់ទៅតោងអាមេរិក?
យ៉ាងណាក៏ដោយ សមយុទ្ធចិននៅមានអ្នកវាយតម្លៃផ្សេងគ្នា។អាចថាជាការគំរាមដោយការបង្ហាញសាច់ដុំយោធាក៏ថាបាន ព្រោះចិនមិនចង់ឲ្យវៀតណាមឆ្លេឆ្លាចុះឡើងរត់តោងមហាអំណាចអាមេរិក។ ចិនមើលឃើញច្បាស់ថា កាលណាបើអាមេរិកលូកដៃកាន់តែខ្លាំង ហើយវៀតណាមធ្លាក់ក្រោមឥទ្ធិពលផ្តាច់មុខរបស់អាមេរិកហើយនោះ ចិនខ្លួនឯងនឹងប្រឈមបញ្ហាធំ។
ចិនបារម្ភនៅពេល ប្រធានបក្ស កុម្មុយនីស្តវៀតណាម Nguyen PhuTrongដែលមិនមានតំណែងក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលទៅ ទស្សនកិច្ចជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងជួបពិភាក្សាជាមួយប្រធានាធិបតី អាមេរិកលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា។ វត្តមានមេបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាមនៅអាមេរិក បញ្ជាក់ច្បាស់ថា អាមេរិក និងវៀតណាមកំពុងក្លាយជាមិត្តជិតស្និទ្ធ ដោយលុបចោលស្នាម អតីតកាលដ៏៏ជូរចត់ដែលបន្សល់ទុកតាំងពីសម័យសង្គ្រាមវៀតណាមមកនោះ។ ហើយអាមេរិក និងវៀតណាមរំពឹងថានឹងតំឡើងចំណងការទូតឲ្យដល់កម្រិតដៃគូ យុទ្ធសាស្ត្រថែមទៀត។
ចិនប្រហែលជាមើលឃើញពីសញ្ញាអវិជ្ជមាន នៅពេលឥទ្ធិពលអាមេរិកបន្តកើន ឡើងគ្របដណ្តប់ក្រុងហាណូយ។ ចង់មិនចង់ ចិនត្រូវមានវិធានការក្តៅផងត្រជាក់ផងទាញវៀតណាម។នេះគឺ ដើម្បីការពារកុំឲ្យអាមេរិកឆ្លៀតឱកាស ទាញប្រយោជន៍ដោយអូសវៀតណាមដាក់ក្រោមឥទ្ធិពលផ្តាច់មុខ ដើម្បីជាឈ្នាន់ទុក ប្រឆាំងចិននៅពេលខាងមុខផង។
ម្យ៉ាងចិនមិនចង់ខាតបង់ប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្មនិងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយក្រុងហាណូយ។ បើវៀតណាមកាន់តែកៀកអាមេរិកមែននោះ ពាណិជ្ជកម្មវៀតណាម និងចិនក៏អាចថយចុះតាមនោះដែរ។ ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីប្រទេសជិតខាងកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស រហូតដល់ ៦០ពាន់លានដុល្លារ ទៅហើយគិតត្រឹមឆ្នាំមុន ហើយទំហំពាណិជ្ជកម្មនេះនឹងកើនឡើងថែមទៀតនៅពេល ខាងមុខផង៕
Tag:
សមុទ្រចិនខាងត្បូវ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
