ពីនេះ ពីនោះ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ៖ លោក អ៊ីម៉ានុយអែលខាន្ត (Emmanuel Kant) ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថា ជាគ្រូបង្ហាត់ដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់ខាងផ្នែកតក្កវិជ្ជា និងបរមត្ថវិជ្ជា នៅក្នុងសាកលវិទ្យាល័យ Koningsberg ភាគខាងត្បូងប្រទេសព្រូស។ លោក ក៏ជាទស្សនវិទូនយោបាយ មួយរូបក្នុងចំណោមទស្សនវិទូនយោបាយផ្សេងៗនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង។
ជាទូទៅ មនុស្សគ្រប់រូបតែងតែលើកឡើងថាខ្លួនមានសិទ្ធិ មានសេរីភាព គ្រប់បែបយ៉ាង ក្នុងការសម្រេចធ្វើអ្វីមួយនៅក្នុងជីវិតរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ទស្សនវិទូ លោក អ៊ីម៉ានុយអែលខាន្ត លើកឡើងថា សេរីភាពរស់រានមានជីវិតទៅបានគឺអាស្រ័យ ដោយឆន្ទៈផ្ទាល់របស់ច្បាប់។ ចំណែកសេរីភាពខាងនយោបាយក៏ដូច្នេះដែរ សេរីភាពនេះអាចរស់រានមានជីវិតទៅបាន អាស្រ័យដោយច្បាប់ទាំងឡាយ របស់សង្គមដែលបានតាក់តែងឡើង។
ការពិតមនុស្សរស់នៅក្នុងសង្គម មានរបៀបគ្រប់គ្រង និងដឹកនាំ ចំណែកការដឹកនាំគឺមានច្បាប់មានទម្លាប់ មានវិន័យ ក្នុងការគ្រប់គ្រងលើសកម្មភាពមនុស្សក្នុងសង្គម។ ប៉ុន្តែកន្លងទៅ មនុស្សស្ទើរគ្រប់រូបតែងតែអះអាងថា ខ្លួនពិតជាមានសេរីភាពពេញលេញ ក្នុងសេចក្ដីសម្រេចចិត្តគ្រប់បែបយ៉ាង ទៅតាមអ្វីដែលខ្លួនចង់បាន។ នោះប្រហែលជាគំនិតខុសឆ្គងមួយ ក្នុងករណីដែលជនទាំងអស់នោះ មិនបានដឹងអ្វីទៅដែលហៅថាច្បាប់? អ្វីទៅដែលហៅថារដ្ឋ? អ្វីទៅដែលហៅថាសង្គម? អ្វីទៅដែលហៅថាប្រជាពលរដ្ឋ? សំណួរទាំងនេះ ពលរដ្ឋគ្រប់រូបត្រូវតែសិក្សាឲ្យបានច្បាស់។
ប៉ុន្តែរបស់មួយ ដែលមនុស្សទូទៅត្រូវតែដឹង ចំពោះខ្លួនឯងនោះ គឺសេរីភាព មិនចេះតែមានគ្រប់កាលៈទេសៈនោះទេ។ ចំពោះការប្រើប្រាស់សេរីភាព មនុស្សគ្រប់ត្រូវដឹងថា មានច្បាប់ជាអ្នកគ្រប់គ្រង។ នេះគឺជាអ្វីដែលទស្សនវិទូ អ៊ីម៉ានុយអែលខាន្ត ចង់បាន៕
ជាទូទៅ មនុស្សគ្រប់រូបតែងតែលើកឡើងថាខ្លួនមានសិទ្ធិ មានសេរីភាព គ្រប់បែបយ៉ាង ក្នុងការសម្រេចធ្វើអ្វីមួយនៅក្នុងជីវិតរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ទស្សនវិទូ លោក អ៊ីម៉ានុយអែលខាន្ត លើកឡើងថា សេរីភាពរស់រានមានជីវិតទៅបានគឺអាស្រ័យ ដោយឆន្ទៈផ្ទាល់របស់ច្បាប់។ ចំណែកសេរីភាពខាងនយោបាយក៏ដូច្នេះដែរ សេរីភាពនេះអាចរស់រានមានជីវិតទៅបាន អាស្រ័យដោយច្បាប់ទាំងឡាយ របស់សង្គមដែលបានតាក់តែងឡើង។
ការពិតមនុស្សរស់នៅក្នុងសង្គម មានរបៀបគ្រប់គ្រង និងដឹកនាំ ចំណែកការដឹកនាំគឺមានច្បាប់មានទម្លាប់ មានវិន័យ ក្នុងការគ្រប់គ្រងលើសកម្មភាពមនុស្សក្នុងសង្គម។ ប៉ុន្តែកន្លងទៅ មនុស្សស្ទើរគ្រប់រូបតែងតែអះអាងថា ខ្លួនពិតជាមានសេរីភាពពេញលេញ ក្នុងសេចក្ដីសម្រេចចិត្តគ្រប់បែបយ៉ាង ទៅតាមអ្វីដែលខ្លួនចង់បាន។ នោះប្រហែលជាគំនិតខុសឆ្គងមួយ ក្នុងករណីដែលជនទាំងអស់នោះ មិនបានដឹងអ្វីទៅដែលហៅថាច្បាប់? អ្វីទៅដែលហៅថារដ្ឋ? អ្វីទៅដែលហៅថាសង្គម? អ្វីទៅដែលហៅថាប្រជាពលរដ្ឋ? សំណួរទាំងនេះ ពលរដ្ឋគ្រប់រូបត្រូវតែសិក្សាឲ្យបានច្បាស់។
ប៉ុន្តែរបស់មួយ ដែលមនុស្សទូទៅត្រូវតែដឹង ចំពោះខ្លួនឯងនោះ គឺសេរីភាព មិនចេះតែមានគ្រប់កាលៈទេសៈនោះទេ។ ចំពោះការប្រើប្រាស់សេរីភាព មនុស្សគ្រប់ត្រូវដឹងថា មានច្បាប់ជាអ្នកគ្រប់គ្រង។ នេះគឺជាអ្វីដែលទស្សនវិទូ អ៊ីម៉ានុយអែលខាន្ត ចង់បាន៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«នាំអាត» និង«នាំអាទិ៍»មួយណាត្រឹមត្រូវ?
1 សប្តាហ៍
