បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
×![]()
ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ីបានធ្លាក់ចុះក្រោយសង្គ្រាមត្រជាក់ផុតរលត់ទៅ តែកាន់តែប្រសើរឡើងក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយ ដោយមានបំលាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រុស្ស៊ី និងកម្ពុជាទៅវិញទៅមកផង។ ចុងឆ្នាំ ២០១៥ នាយករដ្ឋមន្ត្រីរុស្ស៊ីលោក ឌីមេទ្រី មេវ៉េដេវ (Dmitry Medvedev) អញ្ជើញមកទស្សនកិច្ច នៅកម្ពុជា។ ហើយនៅចុងខែសភាខាងមុខសម្តេច ហ៊ុន សែន នឹងទៅទស្សនកិច្ចនៅរុស្ស៊ីនិងចូលរួមកិច្ចប្រជុំអាស៊ានរុស្ស៊ីនៅទីក្រុង Sochi ថែមទៀតផង។ តាមពិតទៅមានមូលហេតុច្រើនស្ថិតពីក្រោយការពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនងរវាងសម្ព័ន្ធមិត្តចាស់កម្ពុជានិងរុស្ស៊ី នេះ ។ គេរំពឹងថា សម្ព័ន្ធភាពនេះនឹងកាន់ប្រសើរឡើង ថែមទៀត ហើយភាពជិតស្និទ្ធនេះនាំមកប្រយោជន៍ច្រើនដល់ភាគីទាំងពីរផង។ 
ខាងក្រោមនេះជាបទសម្ភាសន៍ស្តីពីទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ី រវាងលោក សៅ ផលនិស្ស័យ និពន្ធនាយករងទទួលបន្ទុកព័ត៌មានអន្តរជាតិ ជាមួយលោកសាស្ត្រាចារ្យ ខៀវ ថវិកា ទីប្រឹក្សារដ្ឋាភិបាលនិងជាអតីតឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំនៅរុស្ស៊ី ៖
លោក សៅ ផល និស្ស័យ៖ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីកម្ពុជាជាមួយរុស្ស៊ីស្រាប់តែល្អប្រសើរឡើងវិញ ហើយខណៈដែលយើងកំពុងជជែកគ្នានេះសម្តេច ហេង សំរិន កំពុងស្ថិតនៅក្រុងម៉ូស្គូ ហើយសម្តេច ហ៊ុន សែន ក៏ត្រៀមទស្សនកិច្ចទៅកាន់រុស្ស៊ីខែឧសភាខាងមុខទៀត។ ជាបឋមខ្ញុំចង់ដឹងថាទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី កម្ពុជាជាមួយរុស្ស៊ីនោះចាប់ផ្តើមឡើងដោយរបៀបម៉េច?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ជាបឋមខ្ញុំសូមអរគុណអ្នកយកព័ត៌មាននៃសារព័ត៌មានថ្មីៗ ដែលបាលផ្តល់ឱកាសឲ្យខ្ញុំបានបញ្ចេញយោបល់ស្តីអំពីទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ី។ ទំនាក់ទំនាក់កម្ពុជារុស្ស៊ីចាប់ផ្តើមឡើងពីថ្ងៃទី ៣ ខែឧសភា ១៩៥៦ ហើយទំនាក់ទំនងនេះមានផ្លែផ្កា ច្រើនជាងទំនាក់ទំនងអ្វីទាំងអស់ ដូចទំនាក់ទំនងជាមួយចិនបច្ចុប្បន្នអ៊ីចឹង។ ក្នុងសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម យើងឃើញហើយថា ជំនាន់ព្រះករុណា ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ លោកបានធ្វើទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសហព័ន្ធរុស្ស៊ីណាស់។ រុស្ស៊ីបានជួយសង់មហាវិថីសហព័ន្ធរុស្ស៊ី មន្ទីរពេទ្យកម្ពុជា-សូវៀត វិទ្យាស្ថានតិចណូកម្ពុជា- សូវៀត ជាដើម។
ដំណាក់កាលទី ២ គឺនៅពេលដែលកម្ពុជាយើងធ្លាក់ចូលក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរដែលមានលោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់។ ពេលនោះទំនាក់ទំនងកម្ពុជារុស្ស៊ីនោះហាក់ដូចជាមិនទៅមុខទេ ដោយសារពេលនោះជាសម័យកាលសង្គ្រាមត្រជាក់។ រុស្ស៊ី ចិន និងវៀតណាមខាងជើង គឺយកចិត្តទុកដាក់ជួយតែចលនាតស៊ូររបស់ខ្មែរដែលប្រឆាំងការវាតទីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកប៉ុណ្ណោះ។
ដំណាក់កាលទី៣ ក្នុងរបបប៉ុលពត ទំនាក់ទំនងជាមួយរុស្ស៊ីក៏គ្មានការជឿនលឿនដែរ ពីព្រោះប៉ុលពតមានទំនាក់ទំនងតែជាមួយចិន កូរ៉េខាងជើង ពិសេសខ្ញុំឃើញជាមួយយូហ្កោស្លាវី។ ដល់ចាប់ផ្តើមដំណាក់កាលទី៤ ក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ដែលយើងហៅថា សម័យកាលសង្គ្រាមផង មានសន្តិភាពផង ទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងរុស្ស៊ីត្រូវបានស្តារឡើងវិញ។ រុស្ស៊ីបានជួយយើងច្រើនណាស់ ទាំងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា សេដ្ឋកិច្ច យោធា បណ្តុះបណ្តាលនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ។ ជាក់ស្តែង ស្ថិតិនិស្សិតទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលពីសូវៀតនៅមានជីវិតនោះមាន៨០០០នាក់ ហើយនិស្សិតខ្លះកាន់តំណែងក្នុងមជ្ឈដ្ឋានរដ្ឋាភិបាលធំដុំផង។
ដំណាក់កាលទី ២ គឺនៅពេលដែលកម្ពុជាយើងធ្លាក់ចូលក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរដែលមានលោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់។ ពេលនោះទំនាក់ទំនងកម្ពុជារុស្ស៊ីនោះហាក់ដូចជាមិនទៅមុខទេ ដោយសារពេលនោះជាសម័យកាលសង្គ្រាមត្រជាក់។ រុស្ស៊ី ចិន និងវៀតណាមខាងជើង គឺយកចិត្តទុកដាក់ជួយតែចលនាតស៊ូររបស់ខ្មែរដែលប្រឆាំងការវាតទីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកប៉ុណ្ណោះ។
ដំណាក់កាលទី៣ ក្នុងរបបប៉ុលពត ទំនាក់ទំនងជាមួយរុស្ស៊ីក៏គ្មានការជឿនលឿនដែរ ពីព្រោះប៉ុលពតមានទំនាក់ទំនងតែជាមួយចិន កូរ៉េខាងជើង ពិសេសខ្ញុំឃើញជាមួយយូហ្កោស្លាវី។ ដល់ចាប់ផ្តើមដំណាក់កាលទី៤ ក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ដែលយើងហៅថា សម័យកាលសង្គ្រាមផង មានសន្តិភាពផង ទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងរុស្ស៊ីត្រូវបានស្តារឡើងវិញ។ រុស្ស៊ីបានជួយយើងច្រើនណាស់ ទាំងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា សេដ្ឋកិច្ច យោធា បណ្តុះបណ្តាលនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ។ ជាក់ស្តែង ស្ថិតិនិស្សិតទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលពីសូវៀតនៅមានជីវិតនោះមាន៨០០០នាក់ ហើយនិស្សិតខ្លះកាន់តំណែងក្នុងមជ្ឈដ្ឋានរដ្ឋាភិបាលធំដុំផង។
ពេលកម្ពុជាចូលកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ ១៩៩១ ទំនាក់ទំនង រុស្ស៊ី-កម្ពុជា ហាក់ដូចជាមានភាពរយាលបន្តិច ដោយសាររុស្ស៊ីនៅជាប់ការកែទម្រង់ដែលដឹកនាំដោយ Michail Kobachev ដែលគាត់បានអនុវត្តនយោបាយ «Perestroka» ដែលជាភាសាខ្មែរថា «ការរៀបចំសេដ្ឋកិច្ច សង្គមឡើងវិញ»។ ហើយគាត់បញ្ចូលគំនិតមួយទៀតថា ឲ្យប្រជាជនរុស្ស៊ីនិងប្រជាជនសហគមន៍អន្តរជាតិនោះមានមតិដោយសេរី ដែលគេហៅថា « Glasnost »។ ពេលរុស្ស៊ីរៀបចំប្រទេសឡើងវិញ យើងក៏បានឱកាសចរចា (ចរចាសន្តិភាពស្តីពីកម្ពុជា)។ ហើយរុស្ស៊ីនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ក៏បានបន្តពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសទាំងអស់ក្រៅពីវៀតណាម និងឡាវដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តចាស់។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ តើលោកសាស្ត្រាចារ្យអាចពន្យល់លំអិតបានទេថា មូលហេតុអ្វីបានជាទំនាក់ទំនងនេះ (កម្ពុជា-រុស្ស៊ី) កាន់តែប្រសើរឡើងវិញ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ កាលខ្ញុំធ្វើជាឯកអគ្គរាជទូតនៅរុស្ស៊ី ពេលដែលខ្ញុំជូនសារតាំងទៅប្រធានាធិបតីវ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន គាត់បានមានប្រសាសន៍ថា ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងរុស្ស៊ីគឺ«ទំនាក់ទំនងមិត្តភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ» ។ ដូច្នេះមានន័យថា ជានិច្ចជាកាល រុស្ស៊ីមិនអាចចោលកម្ពុជាទេ។
នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ក្រោមការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន កម្ពុជាមានការរីកចម្រើនខ្លាំងណាស់។ អ៊ីចឹងហើយបានជារុស្ស៊ីមិនអាចបោះបង់កម្ពុជាបាន។ រុស្ស៊ីគិតឃើញថា កម្ពុជាមានតួនាទីធំណាស់ក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិ ហើយរុស្ស៊ីចាប់ផ្តើមអនុវត្តគោលនយោបាយមួយ ដូចប្រទេសមហាអំណាចដែរ គេហៅថា «Para Diplomacy»។ ពាក្យ «Para Diplomacy» គេចង់និយាយថា«ការទូតសាធារណៈ»។ បានន័យថា អ្វីដែលបោះបង់ចោលក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តចាស់ យើងត្រូវស្តារមកវិញ។
ដោយសារ Para diplomacy នេះហើយ ដែលរុស្ស៊ីចាប់ផ្តើមសំឡឹងមកកម្ពុជាយើង។ យើងដើរតួជាប្រធានអាស៊ាន ក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិ។ យើងឃើញហើយថា សម្តេចតេជោ នៅពេលដែលលោកថ្លែងសុន្ទរកថានៅលើឆាកអន្តរជាតិធំ គេស្តាប់ច្រើន។ ដូច្នេះយើងសួរថា ហេតុអ្វីបានជាទំនាក់ទំនងនេះមានការរីកចម្រើន? ទីមួយ ដោយសារការរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជា។ យើងមានសន្តិភាព ស្ថិរភាព ការដឹកនាំត្រឹមត្រូវរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំយើង។ ទីពីរ គឺវាអាស្រ័យដោយ កិត្យានុភាពរបស់យើង។ ជាការពិតកិត្យានុភាពនោះដោយសារមន្ត្រីរាជការ និងប្រជាជនយើងជ្រោមជ្រែងទាំងអស់គ្នា ប៉ុន្តែសំខាន់ពឹងលើថ្នាក់ដឹកនាំ។ ការដឹកនាំប្រទេសមិនមែនជាការលេងសើចទេ វាត្រូវមានការគិតគូរឲ្យបានល្អិតល្អន់។ អ៊ីចឹងហើយបានជាសម្តេចថា ប្រទេសតូចតែមានកិត្តិយសថ្លៃថ្នូរ ហើយកុំយកប្រទេសជិតខាងជាសត្រូវឲ្យសោះ។ នរណាក៏ដោយ រដ្ឋាភិបាលណាក៏ដោយគឺជាមិត្តកម្ពុជាទាំងអស់ កុំតែប៉ះពាល់អធិបតេយ្យភាពកម្ពុជាយើង។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ ក្រៅពីប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចបានមកពីទំនាក់ទំនងរុស្ស៊ី-កម្ពុជា តើប្រយោជន៍ផ្នែកសន្តិសុខ និងនយោបាយសម្រាប់កម្ពុជាមានអ្វីខ្លះទៅបាទ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ជាការពិតណាស់ យើងដឹងហើយថាគ្មានរដ្ឋណាមួយនៅឯកោបានទេ សូម្បីតែប្រទេសស្វីសកាលមុនគាត់មិនចួលទេ សមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ តែឥឡូវគាត់ចូលរួមហើយ។ ដូច្នេះ ផលប្រយោជន៍នយោបាយ និងសន្តិសុខ ដែលកម្ពុជាទទួលបានពីទំនាក់ទំនងកម្ពុជារុស្ស៊ី គឺពិតជាមាន។ ដោយសារកាលណាប្រទេសយើងអាចចាប់ដៃកសាងទំនាក់ទំនងជាមួយមហាអំណាចមួយ បានន័យថា គេទទួលស្គាល់យើង។ គេទទួលថា ប្រទេសនេះតូចមែនតែ តែមានសុក្រឹតភាព។ អ៊ីចឹង គេមិនចោលយើងទេ។
ហើយយើងចាប់ដៃប្រទេសមហាអំណាចមិនមែនសំឡឹងតែផលប្រយោជន៍ ទៅវាតទីប្រទេសជិតខាងដែរ តែដើម្បីស្ថិរភាព ជាជន្ទល់ ជាសរសរគ្រឹះដើម្បីឲ្យកម្ពុជាមានសន្តិភាព។ ដូចអស់លោកដឹងហើយថា មានតែជំនាន់នេះទេ ដែលយើងបានសន្តិភាពយូរអង្វែង។ បើគិតពីឆ្នាំ ១៩៧៩ ពិតមែនតែមានសង្គ្រាមផង និងសន្តិភាពផង ប៉ុន្តែសង្គ្រាមជាទ្រង់ទ្រាយធំនិងសង្គ្រាមបំបែកទឹកដីគឺគ្មានទេ។ សម័យនេះ ២០១៦នេះ អ្នកដែលទទួលភ័ព្វវាសនាច្រើនជាងគេគឺយុវជនជំនាន់ក្រោយនេះឯង។ យុវជនជំនាន់ក្រោយទទួលបានមរតកធំណាស់ពីស្ថិរភាពសង្គម ពីបច្ចេកវិទ្យា។ ហើយសង្ឃឹមថា កូនខ្មែរនឹងអាចទៅរៀននៅរុស្ស៊ី ព្រោះរុស្ស៊ីតែងតែទទួលយក អ្នកដែលមានឧបនិស្ស័យ ហើយអ្នកពូកែអាចមានឱកាស។
យ៉ាងហោចណាស់ ក៏រុស្ស៊ីមិនទុកឲ្យប្រទេសយើងឯកោ ឬបើមានប្រទេសណាឈ្លានពាន គេក៏មិននៅស្ងៀមដែរ គេនឹងជួយផ្លូវចិត្ត ផ្លូវអ្វីម្យ៉ាង។ ដូចចិនជួយយើងអញ្ចឹង។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ ចុះទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធនេះ វានឹងជួយឲ្យកម្ពុជាមានឱកាសកាន់តែច្រើនក្នុងការក្លាយជាសមាជិកភាពអង្គការសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ (SCO) និងសហភាពសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ាស៊ី (EEU) ដែរឬទេលោកសាស្ត្រាចារ្យ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ មាន! ខ្ញុំឃើញថាមាន តែមិនដឹងពេលណា។ ពីព្រោះយើងដឹងថា ដើម្បីចូលជាសមាជិកអង្គការសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ និងសហភាពសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ាស៊ីបាននោះ ទាល់តែប្រទេសយើងមានសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងដែរ ដើម្បីប្រកួតប្រជែងជាមួយគេ។ ទីពីរ យើងមានធនធានមនុស្ស។ អ៊ីចឹងហើយបានជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលយើងខិតខំឲ្យយុវជនយើង ខិតខំរៀនសូត្រ និងបណ្តុះបណ្តាលយើងដើម្បីក្លាយជាវិញ្ញូជនស្រករក្រោយដែលខ្លាំង។ ដូច្នេះសំខាន់ណាស់ គឺត្រូវមានសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ច ស្ថិរភាពល្អ សេដ្ឋកិច្ចល្អ ជាពិសេសត្រូវមានធនធានមនុស្សដែលយើងចង់បាន។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ តើកម្ពុជាគួរត្រៀមខ្លួនយ៉ាងណាទៀត ឬយើងមានគោលនយោបាយរួចស្រេចហើយ ដើម្បីជំរុញទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ីឲ្យកាន់តែស្អិតល្មួត?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ការពិតណាស់! លោកមានប្រសាសន៍ត្រូវហើយ។ កាលណាយើងកសាងទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋណាមួយ យើងខិតខំថែរក្សា។ ការថែរក្សាមិនមែនថែតែយើងទេ គេក៏ថែរក្សាដែរ។ ដូច្នេះអ្វីក៏ដោយយើងឈរលើគោលការណ៍អន្តរជាតិ។ កសាងទំនាក់ទំនងការទូតរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ ត្រូវឈរលើនីតិអន្តរជាតិសាធារណៈ មានដូចជាមិនឈ្លានពានគ្នា មិនជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងគ្នា មានផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក។ យើងសង្ឃឹមថា កម្ពុជានិងរុស្ស៊ីនឹងបន្តជំហានទៅមុខទៀត។ ជាក់ស្តែង មុនខ្ញុំទៅធ្វើឯកអគ្គរាជទូតនៅរុស្ស៊ី ភ្ញៀវរុស្ស៊ីមួយឆ្នាំមកមិនដល់ ១ម៉ឺននាក់ទេ។ តែបន្ទាប់ពីខ្ញុំទៅដល់រុស្ស៊ី ភ្ញៀវរុស្ស៊ីកើនដល់៨ម៉ឺននាក់ដែលមកទស្សនាកម្ពុជា។ ខ្ញុំខិតខំអូសទាញណាស់។ ទំនាក់ទំនងនេះមិនមែនពឹងលើតែប្រមុខរដ្ឋាភិបាលយើងទេ អាស្រ័យលើអ្នកការទូតរបស់យើងដែលមានបញ្ញាឆ្លាតវាងវៃ លះបង់ ទាក់ទាញគេឲ្យមកស្រុកយើង។ ពេលមកដល់ស្រុកយើងអាជ្ញាធរដែនដី និងប៉ូលិសយើង ត្រូវធ្វើយ៉ាងណារក្សាសណ្តាប់ក្នុងសង្គមដើម្បីកុំឲ្យគេនិយាយដើមយើង។ ពេលគេទៅវិញគេផ្សាយថាល្អណាស់ ។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ ចុះមានអ្វីផ្សេងទៀតទេ លោកសាស្ត្រាចារ្យ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ យើងបានតាំងពិព័រណ៌នៅម៉ូស្គូ ហើយបន្តិចទៀតយើងស្នើឲ្យមាន ការហោះហើរដោយផ្ទាល់ពីម៉ូស្គូមកភ្នំពេញ។ ព្រោះនៅរុស្ស៊ី កាលណារដូវត្រជាក់ គេមកប្រទេសក្តៅ។ ពីមុនគេទៅប្រទេសតួកគី ហើយគេមកថៃ។ តែឥឡូវតួកគីមានបញ្ហាភេរវកម្ម គេរត់មកអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជាពិសេសគេសំដៅកម្ពុជា ឬថៃ។ ដូច្នេះយើងនឹងខិតខំ។
ហើយរុស្ស៊ីគាត់ត្រូវការណាស់កសិផលរបស់យើងដូចជាអង្ករ ត្រី។ ដូចកាលខ្ញុំធ្វើឯកអគ្គរាជទូត ផលិតផលត្រីសមុទ្រភាគច្រើនមកពីវៀតណាម។ នេះដោយសារវៀតណាមមានទីផ្សារ ហើយគេមានយន្តហោះរបស់គេដោយដឹកក្នុងមួយសប្តាហ៍ ៧ដង (៧ជើងហោះហើរ) តែយើងមិនទាន់មានទេ។ បើយើងលក់កសិផលយើង ឬលក់ជលផលយើង គឺល្អណាស់ ព្រោះរុស្ស៊ីប្រាប់ខ្ញុំហើយថា មានតែកម្ពុជាទេដែលនៅសល់ពូជត្រីទឹកសាប ដូចជាត្រី បង្កងជាដើម។ យើងមានធនធានតែយើងប្រឈមកង្វះទីផ្សារ ហើយកាលណាយើងរកទីផ្សារបានគឺពិតជាល្អណាស់។ កសិករយើងអាចទៅធ្វើស្រែចម្ការ ហើយយើងអាចបន្ថយមនុស្សចូលទីក្រុងបាន។ នេះដោយសារ យើងខ្វះបដិវត្តន៍បៃតង (Green Revolution)។
លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖ សំណួរចុងក្រោយរបស់ខ្ញុំ គឺកិច្ចប្រជុំខួបលើកទី២០ នៃទំនាក់ទំនងអាស៊ានជាមួយរុស្ស៊ីដែលនឹងត្រូវរៀបចំឡើងនៅខែឧសភាខាងមុខ។ តើលោកសាស្ត្រាចារ្យមើលឃើញថា វានឹងនាំមកនូវប្រយោជន៍ច្រើនទេ សម្រាប់កម្ពុជា ព្រោះកិច្ចប្រជុំនេះផ្តោតលើបញ្ហាជាច្រើន សន្តិសុខ នយោបាយ ជាពិសេសថាមពលដែលកម្ពុជាត្រូវការ?
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយមថា វាមានប្រយោជន៍ច្រើនពិសេសគឺថាមពល។ប្រទេសយើងមានរ៉ែ មានឧស្ម័ន។ កាលខ្ញុំធ្វើឯកអគ្គរាជទូតនៅរុស្ស៊ី ខ្ញុំនាំក្រុមហ៊ុនប្រេងធំរុស្ស៊ី Gazprom ហើយក្រុមហ៊ុនប្រេង Yukos មកខ្មែរម្តងជួបឯកឧត្តម សុខ អាន។ តែពេលនេះ ដោយសារយើងជាប់កុងត្រាជាមួយក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនរឿងប្រេងនោះ រុស្ស៊ីកំពុងពិចារណា។ ដូច្នេះក្នុងកិច្ចប្រជុំខាងមុខនេះ ថាមពលសំខាន់ណាស់។ ទាក់ទងថាមពលនេះ ទីមួយយើងអាចបញ្ជូនអ្នកបច្ចេកទេសប្រេងយើងទៅសិក្សានៅរុស្ស៊ី។ ទីពីរ បញ្ហាបច្ចេកវិទ្យាខាងសាងសង់ ព្រោះរុស្ស៊ីពូកែណាស់។
លោក ខៀវ ថវិកា៖ ខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយមថា វាមានប្រយោជន៍ច្រើនពិសេសគឺថាមពល។ប្រទេសយើងមានរ៉ែ មានឧស្ម័ន។ កាលខ្ញុំធ្វើឯកអគ្គរាជទូតនៅរុស្ស៊ី ខ្ញុំនាំក្រុមហ៊ុនប្រេងធំរុស្ស៊ី Gazprom ហើយក្រុមហ៊ុនប្រេង Yukos មកខ្មែរម្តងជួបឯកឧត្តម សុខ អាន។ តែពេលនេះ ដោយសារយើងជាប់កុងត្រាជាមួយក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនរឿងប្រេងនោះ រុស្ស៊ីកំពុងពិចារណា។ ដូច្នេះក្នុងកិច្ចប្រជុំខាងមុខនេះ ថាមពលសំខាន់ណាស់។ ទាក់ទងថាមពលនេះ ទីមួយយើងអាចបញ្ជូនអ្នកបច្ចេកទេសប្រេងយើងទៅសិក្សានៅរុស្ស៊ី។ ទីពីរ បញ្ហាបច្ចេកវិទ្យាខាងសាងសង់ ព្រោះរុស្ស៊ីពូកែណាស់។
ចំណែកចំណុចបន្ទាប់គឺបញ្ហាសន្តិសុខ។ ប្រទេសជាច្រើនដែលទៅប្រជុំជាមួយរុស្ស៊ីលើបញ្ហាសន្តិសុខនោះ គេសំឡឹងមើលខាងបច្ចេកវិទ្យាអាវុធ។ អាវុធនោះមិនមែនទិញដើម្បីឈ្លានពានគេទេ តែទុក ដើម្បីការពារខ្លួន ព្រោះអាវុធរុស្ស៊ីទំនើបៗណាស់។ តែបើកម្ពុជា ខ្ញុំមិនទាន់ថាម៉េចទេ វាអាស្រ័យលើក្រសួងការពារជាតិ។
បញ្ហានយោបាយ ពេលរុស្ស៊ីចាប់ដៃជាមួយអាស៊ាន វានឹងធ្វើឲ្យអាស៊ានកាន់តែរឹងមាំ។ វាធ្វើឲ្យរដ្ឋធំៗនិងអង្គការអន្តរជាតិធំៗទុកចិត្តលើអាស៊ាន ដែលចង់សហការជាមួយអាស៊ាន។ ឥឡូវនៅម៉ូស្គូ គេមានគណៈកម្មាធិការអាស៊ាន-រុស្ស៊ី។ ក្នុងមួយឆ្នាំគេប្រជុំម្តង ហើយត្រូវមានវត្តមានទូតទាំងអស់។ ហើយខាងមុខសម្តេចតេជោនឹងដឹកនាំប្រតិភូទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានរុស្ស៊ីនេះ៕
Tag:
កម្ពុជា-រុស្ស៊ី
ការទូត
ខៀវ ថវិកា
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
