អន្តរជាតិ
«សមុទ្រចិនខាងត្បូង» អាចលែងក្លាយជាបញ្ហាធំសម្រាប់អាស៊ានពេលហ្វីលីពីនធ្វើជាប្រធាន?
ប្រភពរូបភាព៖ AFP
×![]()
រាល់ពេលដែលនិយាយពី«អាស៊ាន» គេមិនដែលរំលងពីបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងឡើយ។ នោះតែព្រោះ ស្ទើតែគ្រប់វេទិកាអន្តរជាតិ ជាពិសេសក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ានខ្លួនឯងតែម្តង បញ្ហានេះ តែងត្រូវបានជជែករហូតដល់ពេលខ្លះធ្វើឲ្យមេដឹកនាំមើលមុខគ្នាមិនចំដោយសារភាពចម្រូងចម្រាស និងជំហរផ្សេងៗគ្នា។ តែក្រោយប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនថ្មី ឡើងកាន់អំណាច ការប្រឈមមុខ រវាងហ្វីលីពីន និងចិនដែលភាគីនៃជម្លោះ និងជាជានិច្ចកាលវាយប្រហារតាមភាសាការទូតគ្នាខ្លាំងៗនោះ ហាក់ដូចជាស្ងប់ស្ងាត់វិញ។ ភាគីទាំងពីរថែមទាំងសន្យាចរចាទ្វេភាគីទៀតផង។ តើនេះអាចជាសញ្ញាល្អសម្រាប់ហ្វីលីពីនដែលនឹងធ្វើជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំក្រោយ?
ចាប់ពីថ្ងៃទី០៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ តទៅ ហ្វីលីពីន នឹងក្លាយជាប្រធានវិលជុំអាស៊ានជាផ្លូវការហើយ។ ជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំក្រោយ ហ្វីលីពីន មិនត្រឹមតែជាអ្នកសម្របសម្រួលសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលពាក់ព័ន្ធអាស៊ានលើកទី៣០ និង៣១នោះទេ តែ ហ្វីលីពីន ក៏មានកាតព្វកិច្ចក្នុងការរៀបចំ កម្មវិធីសម្រាប់ខួបលើកទី៥០របស់អាស៊ាន ដែលជាពេលកំណត់មួយដ៏សំខាន់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការបង្កើតអាស៊ាននោះ។ ទោះតិច ឬច្រើន ហ្វីលីពីន ត្រូវមានកាត្វកិច្ច បង្ហាញពីលក្ខណៈពិសេសសម្រាប់ឱកាសមួយនេះទៅកាន់បណ្តាសមាជិកអាស៊ាន ក៏ដូចជាដៃគូផ្សេងទៀតរបស់អាស៊ាន ដ្បិត ហ្វីលីពីន ក៏ជាស្ថាបនិករបស់អាស៊ានក្នុងឆ្នាំ១៩៦៧ផងដែរ។
ក្នុងថ្ងៃដែលប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ ទទួលញញួរជាប្រធានអាស៊ានពីឡាវក្រោយពេលក្រោយពេលបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំអាស៊ានលើកទី២៨ និងលើកទី២៩ នៅប្រទេសឡាវ នៅថ្ងៃទី០៨ខែ កញ្ញានោះ លោក ក៏បានប្រកាសពីរបៀបវារៈដែរ។ ហើយនោះគឺភាពជាដៃគូរការផ្លាស់ប្ដូរ ការចូលរួមជាមួយពិភពលោក គឺជាមូលបទរបស់ហ្វីលីពីន ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន។ បន្ថែមពីនេះ លោក ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ដែរថា «ក្នុងឋានៈជាប្រធានអាស៊ាន ហ្វីលីពីននឹងធ្វើឲ្យអាស៊ានលេចធ្លោជាគំរូនៃតំបន់និយម និងជាតួអង្គសកលលោក ដោយចាត់ទុកផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជនជាស្នូល»។
ក្រោយនៃការទទួលបានញញួរជាប្រធាននេះ លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន មិនទាន់មានសេចក្តីថ្លែងការណ៍បន្ថែមទៀតដែលពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន ឬរបៀបវារៈសំខាន់ ដែលអាចនឹងផ្តោតសំខាន់រួមទាំងបញ្ហាចម្រូងចម្រាសសមុទ្រចិនខាងត្បូងផងដែរនោះ។ សូមរម្លឹកផងដែរថា បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលមានរដ្ឋពាក់ព័ន្ធដូចជាព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន វៀតណាម និងចិននោះ បានក្លាយជារបៀបវារៈសំខាន់នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ានជាងពីរទសវត្សរ៍មកហើយ។ រដ្ឋសមាជិកដែលជាប្រធានអាស៊ាន តែងតែរងសម្ពាធខ្លាំងក្នុងការសម្របសម្រួលកិច្ចប្រជុំ ជាពិសេសនៅពេលដែលមានការចូលរួមពីចិន។ ជាក់ស្តែងនោះ ដោយសារទំនាស់នៃផលប្រយោជន៍រវាងហ្វីលីពីន និងវៀតណាម ជាមួយនឹងចិននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះនោះ បានធ្វើឲ្យកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៅឆ្នាំ២០១២ ដែលពេលនោះ កម្ពុជា ធ្វើជាប្រធាន ត្រូវអាប់អួរ ដោយអាស៊ានមិនអាចចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមបានឡើយ។ ហើយកម្ពុជា នៅតែត្រូវបានគេបន្ទោសទៀតផង។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការប្រឈមមុខការទូតលើបញ្ហានេះ បានចាប់ផ្តើមថមថយគួរកត់សម្គាល់នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ានឆ្នាំ២០១៦ក្នុងក្រុងវៀងចន្ទន៍នៃប្រទេសឡាវ។ ទាំងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងកិច្ចប្រជុំកំពូលមេដឹកនាំអាស៊ាន សុទ្ធសឹងតែដំណើរការទៅដោយរលូន និងផ្លែផ្កា ដោយមិនបានសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងដូចមុនទៀតឡើយ។ ហើយនោះក៏ព្រោះតែ មុនពេលនៃការចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះ លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីថ្មី Rodrigo Duterte ដែលទើបតែឡើងកាន់អំណាចនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៦នេះ បានប្រកាសថា លោក នឹងមិនធ្វើកិច្ចប្រជុំ អាស៊ានត្រូវអាប់អួរដោយសារបញ្ហានេះឡើយ ហើយ លោក ក៏អះអាងថា លោក នឹងចរចាជាមួយនឹងចិនដោយផ្ទាល់។
សូមជម្រាបផងដែរថា ទំនាក់ទំនងហ្វីលីពីន និងចិន បានមានភាពល្អក់កករជាមួយនឹងចិនខ្លាំងនៅក្នុងរដ្ឋបាលចាស់ហ្វីលីពីនដែលដឹកនាំដោយលោកអតីតប្រធានាធីបតី ប៊ែរនីណូ អាហ្គីណូ។ ការចរចាទ្វេភាគី មិនត្រូវបានក្លាយជាយន្តការដោះស្រាយឡើយ។ ពេលនោះ ក្រៅពីការថ្លែងរិះគន់ចិន រដ្ឋបាលលោកអាហ្គីណូ បានប្តឹងចិនទៅកាន់តុលាការអន្តរជាតិដែលទើបតែសម្រេចឲ្យហ្វីលីពីនឈ្នះក្តីកាលពីខែកក្កដាកន្លងទៅ។ ទោះតុលាការសម្រេចយ៉ាងដូច្នេះក៏ដោយ លោកប្រធានាធិបតី Duterte មិនទាន់ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍អនុវត្តសេចក្តីសម្រេចនោះនៅឡើយនោះទេ ដោយគ្រាន់តែ អះអាងថានឹងយកសាលក្រមនោះជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ចរចាប៉ុណ្ណោះ។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នៅថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញាកន្លងទៅលោកប្រធានាធិបតី Rodrigo Duterte បានចាត់ទុកការទាមទារស្ទើរតែតំបន់ទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះរបស់ចិននោះថាធ្វើឡើង ដោយ«ភាពស្មោះត្រង់»នោះទេ។ ការលើកឡើងរបស់លោក ធ្វើឡើងដើម្បីបកស្រាយពីចម្ងល់មូលហេតុអ្វីបានជាលោក តែងតែសរសើរ និងនិយាយពីចិនញឹកញាប់នោះ។
លើសពីនេះទៅទៀត លោក ថែមទាំងហ៊ាននិយាយត្រង់ៗថា ហ្វីលីពីន មិនអាចពឹងអាមេរិករហូតនោះទេ ដោយលោក បន្ថែមថា លោក ត្រូវតែត្រួសត្រាយផ្លូវដោយខ្លួនឯងវិញ។ ហើយការណ៍ដែលលោក ចង់ចរចាជាមួយនឹងចិន ក៏ព្រោះតែ លោក ចង់បានសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ដែលធ្លាប់តែត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយចិននោះឯង។
ហេតុផលដូចរៀបរាប់ខាងលើ អាចនឹងធ្វើឲ្យបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងលែងក្លាយជាបញ្ហាធំដែលត្រូវបានជជែកដូចមុនទៀតហើយ ដ្បិត ហ្វីលីពីនដែលជាភាគីជម្លោះជាមួយនឹងចិនដ៏មានសក្តានុពល បានងាកទៅរកការចរចាហើយនោះ។ សម្រាប់ព្រុយណេ និងម៉ាឡេស៊ី ដែលជាភាគី ជម្លោះនោះ មិនសូវសកម្មខ្លាំងប៉ុន្មាននោះទេ ដ្បតិទាំងម៉ាឡេស៊ី និងព្រុយណេសុទ្ធសឹងតែទទួលបានផលប្រយោជន៍ច្រើនពីតំបន់ជម្លោះ ក៏ដូចជា ទំនាក់ទំនងជាមួយចិនផងដែរ។ ដោយឡែក វៀតណាម បើទោះជា ចង់អុកឡុកអាស៊ានដូចពេលមុន ក៏ពិបាកដែរ ដ្បិតដៃគូដែលធ្លាប់តែប្រកៀកស្មាតទល់ជាមួយនឹងចិនពីមុនគឺហ្វីលីពីន បានងាកទៅរកការចរចាទ្វេភាគីហើយនោះ៕
Tag:
ហ្វីលីពីន
អាស៊ាន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
