ហ្វីលីពីនប្តេជ្ញាពិគ្រោះជាមួយអាស៊ានរឿងគម្រោងបូមប្រេងជាមួយចិននៅតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង

អន្តរជាតិ

ហ្វីលីពីនប្តេជ្ញាពិគ្រោះជាមួយអាស៊ានរឿងគម្រោងបូមប្រេងជាមួយចិននៅតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង

27, Jul 2017 , 5:00 pm

រូបភាព

ដោយ: ថ្មីៗ

ក្រោយមានការលើកឡើងពីគម្រោងបូមយកប្រេងនិងឧស្ម័នរួមគ្នានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងហ្វីលីពីននិងចិន រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនបានបញ្ជាក់ប្រាប់សមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀតថា ខ្លួននឹងបន្តពិគ្រោះយោបល់ជាមួយអាស៊ាននៅពេលខាងមុខ។ ហ្វីលីពីនបានធានាចំពោះសមាជិកអាស៊ានថា ការពិគ្រោះយោបល់ពាក់ព័ន្ធគម្រោងនេះគឺធ្វើឡើងក្នុងគោលដៅមួយដើម្បីធានាស្ថិរភាពនិងសន្តិភាពនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះផងដែរ។ ការរួមដៃគ្នាទាញប្រយោជន៍ពីតំបន់ជម្លោះនេះធ្វើឲ្យសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួនបារម្ភ ហើយគេមិនដឹងច្បាស់ថា ទីតាំងណាខ្លះក្នុងតំបន់ជម្លោះនឹងក្លាយជាកន្លែងដែលភាគីនឹងរួមគ្នាអភិវឌ្ឍនោះ។

ដើមសប្តាហ៍នេះ ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនលោករ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូទើតេ បានប្រកាសថា ហ្វីលីពីនរកឃើញដៃគូអភិវឌ្ឍ រុករក និងបូមយកប្រេងនៅតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងហើយ។ ប៉ុន្តែប្រធានាធិបតីរូបនេះមិនបានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងទេថា អ្នកណាជាដៃគូហ្វីលីពីនឲ្យពិតប្រាកដនោះទេ។ ប៉ុន្តែក្រោយមកគេដឹងថា ដៃគូនោះគឺមហាយក្សចិន។ ប៉ុន្តែគេមិនទាន់អាចដឹងច្បាស់នៅឡើយទេថា តើទីតាំងណាខ្លះនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះនឹងក្លាយជាគោលដៅនៃការអភិវឌ្ឍរួមគ្នានេះ។

ស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចពីរថ្ងៃ នាថ្ងៃអង្គារទី ២៥ កក្កដា ប្រមុខការទូតចិន លោក វ៉ាង យី (Wang Yi) បានប្រកាសគាំទ្រគំនិតក្នុងការអភិវឌ្ឍតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងរួមគ្នាជាមួយហ្វីលីពីននេះ ប៉ុន្តែលោកបានឆ្លៀតក្រើនរម្លឹកហ្វីលីពីនផងដែរថា រាល់សកម្មភាពឯកតោភាគីរបស់ភាគីណាមួយក្នុងជម្លោះនឹងនាំមកតែគ្រោះមហន្តរាយនិងការខាតបង់ប៉ុណ្ណោះ។

យ៉ាងណាក៏ដោយ ការចាប់ផ្តើមពិចារណាចាប់ដៃគ្នាអភិវឌ្ឍតំបន់ ជម្លោះរួមគ្នារវាងហ្វីលីពីននិងចិនកំពុងធ្វើប្រទេសមួយចំនួនដែលសមាជិកអាស៊ានព្រួយបារម្ភ ជាពិសេសប្រទេសដែលមានចំណែកក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែរនោះ។

១. ហ្វីលីពីនប្តេជ្ញាពិគ្រោះយោបល់ជាមួយអាស៊ានរឿងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍រួមជាមួយចិន

ឃើញស្ថានការណ៍មិនស្រួល ហ្វីលីពីនបានឆ្លៀតធានាប្រាប់សមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀតថា ខ្លួននឹងបន្តពិគ្រោះពិភាក្សាយោបល់ជាមួយសមាជិកអាស៊ានប្រាំបួនផ្សេងទៀតរាល់គម្រោងពាក់ព័ន្ធការចាប់ដៃចិនបូមយកប្រេងនិងឧស្ម័ន។

យោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP រដ្ឋមន្ត្រីការបទេសហ្វីលីពីន Alan Peter Cayetano បានបញ្ជាក់ច្បាស់នៅថ្ងៃពុធទី ២៦ កក្កដាថា ហ្វីលីពីននឹងពាំនាំរាល់ផែនការឬគម្រោងថ្មីៗពាក់ព័ន្ធការទាញយកប្រយោជន៍នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងដើម្បីប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយបណ្តាសមាជិកអាស៊ាននៅពេលខាងមុខ។ ការបន្តប្រឹក្សាយោបល់ជារឿងចាំបាច់បំផុតសម្រាប់តំបន់ក្នុងការរក្សាស្ថិរភាពនិងសន្តិភាពនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង

លោកបានបញ្ជាក់ដូច្នេះ៖ «វានឹងមានការប្រឹក្សាឬពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសមាជិកអាស៊ានទាំងប្រាំបួនទៀត ព្រោះយើងចង់រក្សាស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ»។

ប្រធានាធិបតី រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូទើតេ បានបញ្ជាក់ម្តងជាពីរដងថា គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលលោកជាគោលនយោបាយឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត្យ មិនយកអ្នកណាមួយជាសត្រូវឡើយ។ ប៉ុន្តែលោកហាក់ដូចជាងាកទៅស្និទ្ធជាមួយក្រុងប៉េកាំង និងមិនរក្សាជំហររឹងត្អឹងតតាំងជាមួយចិនរឿងដោះស្រាយជម្លោះដែនសមុទ្រដ៏រ៉ាំរ៉ៃនេះឡើយ។ អាចថា គោលនយោបាយលោក ឌូទើតេ ខុសពីស្រឡះពីជំនាន់លោក Benigno Aquino ដែលទិតៀនចិនមិនសំចៃមាត់ ហើយលោកក៏បានព្យាយាមប្រើប្រាស់វិធានការការទូតនិងច្បាប់ដើម្បីប្រឆាំងនិងដាក់សម្ពាធចិនផងដែរ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ ហ្វីលីពីនបានពឹងផ្អែកសំខាន់លើអាស៊ានជាក្រុមដើម្បីប្រឆាំងរាល់សកម្មភាពចិននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងកន្លងមកដូចគ្នា។

ថ្វីបើមានការបន្តវាតទី និងធ្វើយោធូបនីយកម្មតំបន់ជម្លោះក៏ដោយ រដ្ឋបាលលោក ឌូទើតេ មិនប្រើប្រាស់អំណាចសាលក្រមតុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងដើម្បីដាក់សម្ពាធលើចិនឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ហ្វីលីពីនបន្ទន់ជំហររបស់ខ្លួន និងព្យាយាមមិនធ្វើឲ្យចិនឃ្នើសចិត្តឡើយ ដើម្បីជាថ្នូរនឹងការស្តារចំណងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច និងទទួលបានជំនួយ និងការវិនិយោគជាដើម។

ដូចឃើញស្រាប់កាលពីខែមេសា សេចក្តីថ្លែងការណ៍ប្រធានអាស៊ានហ្វីលីពីនមិនមានកំណត់ថ្កោលទោសចិនរឿងបន្តវាតទីនិងសាងសោះសិប្បនិម្មិតនៅតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងឡើយ។ ហើយអ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះ គឺការពន្លឿនការបង្កើតក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង (COC) ដែលគេបានចំណាយពេលវេលាប្រហែល ១៥ឆ្នាំមកហើយនោះដើម្បីចរចាគ្នានោះ។ កាលពីខែឧសភាភាគីពាក់ព័ន្ធបានឯកភាពគ្នាទទួលយក គម្រោងជាមូលដ្ឋាននៃក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលមានគោលដៅគ្រប់គ្រងបញ្ហាឬបញ្ចៀសភាពតានតឹងនិងប្រឈមមុខគ្នានៅតំបន់ជម្លោះ។

២.ចិនស្នើឲ្យអាស៊ានទប់ការលូកដៃពីខាងក្រៅក្នុងបញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង

ដោយឡែក ក្រៅពីបង្ហាញគាំទ្រគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍រួមជាមួយហ្វីលីពីននៅតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង លោក វ៉ាង យី ក៏បានឆ្លៀតឱកាសអំពាវនាវឲ្យបណ្តាសមាជិកអាស៊ានចូលរួមធ្វើយ៉ាងណាទប់ស្កាត់ការលូកលាន់ពីភាគីខាងក្រៅក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែរ។

បើតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន Asia Nikkei លោក វ៉ាង យី បានគូសបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពនៅតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងបច្ចុប្បន្នគឺកំពុងឆ្ពោះទៅរកស្ថិរភាព ហើយអ្វីដែលសំខាន់ការប្រសើរឡើងនៃទំនាក់ទំនងរវាងចិននិងហ្វីលីពីនដែលជាភាគីស្នូលនោះ។

ប៉ុន្តែលោកជឿជាក់ថា ភាគីខ្លះនៅក្រៅតំបន់មិនចង់ឲ្យស្ថានភាពប្រសើរឡើងឡើយ ហើយក៏ព្យាយាមបង្កើតបញ្ហាបន្ថែមដែរ។ ដូច្នេះ លោក វ៉ាង យី បានសំណូមពរឲ្យអាស៊ានរួមគ្នាជាមួយចិនដើម្បីទប់ស្កាត់កម្លាំងខាងក្រៅនេះ។

លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖«យើងត្រូវឈរជាមួយគ្នា ហើយនិយាយថាទេទៅកាន់ពួកគេ»។

យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រមុខការទូតចិនមិនបានបញ្ជាក់ឈ្មោះភាគីដែលព្យាយាមបង្កបញ្ហានៅក្នុងតំបន់ជម្លោះឡើយ។ ប៉ុន្តែគេអាចសន្និដ្ឋានបានថា ចិនចង់សំដៅលើសហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលី ហើយរួមទាំងឥណ្ឌាជាដើម ព្រោះប្រទេសទាំងនេះបានព្យាយាមលូកដៃចូលយ៉ាងជ្រៅក្នុងបញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងផងដែរ។ ប្រទេសមហាអំណាចទាំងនោះលូកដៅ ដោយប្រើលេសជួយរក្សាសេរីភាពនាវាចរណ៍ និងសេរីភាពនៃការហោះហើរឆ្លងកាត់ដែនសមុទ្រជាដើមដែរ។

វត្តមានរបស់លោក វ៉ាង យី នៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន កើតឡើងប្រហែលត្រឹមមួយសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះមុនពេលដែលកិច្ចប្រជុំថ្នាក់តំបន់មានកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ក៏ដូចជាកិច្ចប្រជុំវេទិកាតំបន់អាស៊ានត្រូវរៀបចំឡើងនៅហ្វីលីពីន៕