អន្តរជាតិ
នយោបាយអន្តរជាតិ
អាហ្វ្រិកខាងត្បូងមិនចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ជាបរាជ័យដ៏ធំរបស់តុលាការ ICC
×![]()
កិច្ចប្រជុំកំពូលប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាហ្វ្រិកបានរៀបចំឡើងនៅប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដោយផ្តោតលើបញ្ហាសន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងការបង្កើនល្បឿនសមាហរណកម្មក្នុងតំបន់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ បរិយាកាសស្មុគស្មាញកើតឡើងក្នុងពេលកំពុងប្រជុំ ដោយតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានស្នើឲ្យអាហ្វ្រិកខាងត្បូងចាត់វិធានការចាប់ខ្លួនប្រមុខរដ្ឋស៊ូដង់ខាងត្បូងក្រោមដីការចាប់ខ្លួនចេញឆ្នាំ ២០០៩ ក្រោមបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមនិងប្រឆាំងមនុស្សជាតិ។ ប៉ុន្តែអាហ្វ្រិកខាងត្បូងទំនងជាមិនស្តាប់បង្គាប់តុលាការអន្តរជាតិទេ ហើយមន្ត្រីស្និទ្ធប្រមុខរដ្ឋស៊ូដង់ក៏បានបញ្ជាក់ហើយថាលោកនឹងចាកចេញទៅប្រទេសស៊ូដង់នៅថ្ងៃនេះ ។ មិនមែនជារឿងចម្លែកឡើយ ដ្បិតទ្វីបអាហ្វ្រិកធ្លាប់រិះគន់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌនេះមិនសំចៃមាត់ និងចាត់ទុកស្ថាប័ននេះជាតុលាការចក្រពត្តិបង្កើតដើម្បីកាត់ទោសប្រជាជនអាហ្វ្រិក។ ប៉ុន្តែការសកម្មភាពរដ្ឋអាហ្វ្រិកដូចជាព្យាយាមការពារឧក្រិដ្ឋជននិងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក សៅ ផលនិស្ស័យ៖
បណ្តាប្រមុខរដ្ឋប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាហ្វ្រិក កំពុងស្ថិតនៅក្នុងទីក្រុង Johannesburgប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដើម្បីចូលរួមក្នុងសន្និសីទកំពូលលើកទី២៥ ដោយកិច្ចប្រជុំត្រូវបិទបញ្ចប់វិញនៅថ្ងៃចន្ទនេះដែរ។ មេដឹកនាំប្រទេសទាំង៥៤ ចូលរួមកិច្ចប្រជុំដើម្បីជជែកពិភាក្សាពីបញ្ហាប្រឈម និងកំណត់ផែនការសកម្មភាពសម្រាប់ដឹកនាំសហភាពអាហ្វ្រិកទៅរកភាពថ្កុំថ្កើង ត្រចះត្រចង់ពេលខាងមុខ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ បញ្ហារាប់រយជំពូកស្ទើររាប់មិនអស់ដែលរដ្ឋសមាជិកសហភាពអាហ្វ្រិកកំពុងប្រឈម តាំងពីបញ្ហាសន្តិភាព សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងការបង្កើនល្បឿនសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយសហភាពទាំងមូលផង។ ខណៈពេលដែលកិច្ចប្រជុំកំពុងស្មុគ្រស្មាញស្រាប់ វត្តមានប្រធានាធិបតីស៊ូដង់លោក Omar al-Bashir (អូស្មា អាល់បាស៊ែរ) នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះបានធ្វើបរិយាកាសអាប់អួរនិងត្រលប់ទៅរកភាពចម្រូងចម្រាស។ នោះគឺការទាមទាររបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌឲ្យបណ្តារដ្ឋសមាជិកតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលអាហ្វ្រិកខាងត្បូងចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំស៊ូដង់នេះ ក្រោមអំណាចដីកាដែលចេញតាំងពីឆ្នាំ ២០០៩មកម្ល៉េះនោះ។
១. វិបត្តិនយោបាយប៊ូរ៉ុនឌី និងសង្គ្រាមស៊ូដង់ខាងត្បូងដណ្តប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាហ្វ្រិក
ប្រធានបទក្នុងរបៀបវារៈកិច្ចប្រជុំមានច្រើនក៏ពិតមែន តែបញ្ហាចម្រូងចម្រាសដែលមេដឹកនាំអាហ្វ្រិកជជែកគ្នាមិនស្វាងនោះគឺវិបត្តិនយោបាយនៅប៊ូរ៉ុនឌី និងសង្គ្រាមស៊ីវិលនៃរដ្ឋក្មេងខ្ចីអាយុ៤ឆ្នាំ ស៊ូដង់ខាងត្បូង។ វិបត្តិនយោបាយប៊ូរ៉ុនឌី នៅតែមិនទាន់ឈានដល់ទីបញ្ចប់ ហើយគេមិនទាន់ដឹងច្បាស់ពីកាលបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីដែរ។វិបត្តិនយោបាយនៅរដ្ឋនេះផ្ទុះឡើងនៅពេលដែលប្រធានាធិបតីជិតផុតអាណត្តិPierre Nkurunzizaប្រកាសឈរឈ្មោះសម្រាប់អាណត្តិទីបី ផ្ទុយរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលកំណត់ត្រឹម២អាណត្តិប៉ុណ្ណោះ។ មហិច្ឆតាក្រាញអំណាចបង្កឲ្យមានបាតុកម្មនិងរដ្ឋប្រហារមួយផង ហើយមកទល់បច្ចុប្បន្នភាគីមិនទាន់ស្រុះស្រួលគ្នាបញ្ចប់បញ្ហាជាប់គាំងនយោបាយនេះដែរ។ បញ្ហាមួយទៀតគឺ សង្គ្រាមស៊ីវិលអូសបន្លាយជាង១ឆ្នាំនៅស៊ូដង់ខាងត្បូង។សង្គ្រាមស៊ីវិលស៊ូដង់ខាងត្បូងមិនងាយនឹងបញ្ចប់ បើទោះជាភាគីជម្លោះប្រធានាធិបតី Salva Kiir និងប្រមុខក្រុមឧទ្ទាមលោក Riek Machar ធ្លាប់ឯកភាពបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពបញ្ចប់ជម្លោះប្រដាប់អាវុធក៏ដោយចុះ។ មនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ស្លាប់ និងរាប់លាននាក់ផ្សេងទៀតបាត់ជម្រកនិងរត់ភៀសខ្លួន។
២.អាហ្វ្រិកមិនស្តាប់បង្គាប់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ
ត្រលប់មកវិញ រឿងស្នើឲ្យមានការចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីស៊ូដង់លោក Omar al-Bashir បានធ្វើឲ្យមានការភ្ងាក់ផ្អើលផងដែរ។ ប្រមុខរដ្ឋម្នាក់នេះស្ថិតក្រោមការចោទប្រកាន់របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្នុងសំណុំរឿងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិដែលកើតឡើងនៅតំបន់ Darfur ។ តាមពិតទៅប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូងដែលជាភាគីលក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូមស្តីពី តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ត្រូវមានកាតព្វកិច្ចឃាត់ឬចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីខាងលើ និងបញ្ជូនខ្លួនលោកទៅកាន់តុលាការដើម្បីអនុវត្តនីតិវិធី។ ម្សិលមិញ តុលាការកំពូលអាហ្វ្រិកខាងត្បូងបានបង្គាប់ឲ្យអាជ្ញាធរបិទមិនឲ្យមេដឹកនាំម្នាក់នេះចាកចេញពីអាហ្វ្រិកខាងត្បូងឡើយ រង់ចាំដល់ថ្ងៃចន្ទទើបតុលាការសម្រេចចុងក្រោយថាត្រូវចាប់ខ្លួនឬអត់។ គេដឹងច្បាស់ហើយថា រឿងចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំស៊ូដង់នេះ មិនអាចកើតឡើងជាដាច់ខាត ព្រោះសហភាពអាហ្វ្រិកនិងអាហ្វ្រិកខាងត្បូងជាអ្នកអញ្ជើញមេដឹកនាំស៊ូដង់ឲ្យមកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ។ កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន នីហ្សេរីយ៉ាក្នុងនាមជាភាគីនៃលក្ខន្តិកនេះដែរ បានអញ្ជើញប្រមុខរដ្ឋស៊ូដង់ទៅកាន់ប្រទេសខ្លួនដែរ ដោយគ្មានខ្វល់ការរិះគន់របស់សហគមន៍អន្តរជាតិឡើយ។ តាំងពីដើមមកប្រធានាធិបតី al-Bashir មិនហ៊ានទៅរដ្ឋភាគីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌឡើយ សូម្បីតែកាលពីប៉ុន្មានខែមុនមេដឹកនាំនេះសុខចិត្តលុបដំណើរទស្សនកិច្ចទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំអាស៊ីអាហ្វ្រិកនៅឥណ្ឌូនេស៊ី ដើម្បីគេចពីការចាប់ខ្លួន។
៣. ក្នុងក្រសែរភ្នែកអាហ្វ្រិក តុលាការព្រហ្មទណ្ឌជាតុលាការចក្រពត្តិ
កន្លងមក តុលាការនេះបានចោទប្រកាន់មេដឹកនាំអាហ្វ្រិកជាច្រើននាក់ រួមទាំងមេដឹកនាំកំពុងស្ថិតក្នុងតំណែងផងដូចដែលឃើញស្រាប់មានមេដឹកនាំស៊ូដង់ ប្រធានាធិបតីកេនយ៉ា Uhuru Kenyatta និងអនុប្រធានាធិបតីកេនយ៉ាផង។ មេដឹកនាំអាហ្វ្រិកទាំអស់យល់ថា តុលាការនេះបង្កើតមកដើម្បីតែកាត់ទោសប្រទេសអាហ្វ្រិក ដើម្បីបម្រើប្រយោជន៍ប្រទេសលោកខាងលិចតែប៉ុណ្ណោះ ។ កាលពីឆ្នាំមុនដើម្បីការពារមេដឹកនាំប្រទេសអាហ្វ្រិកឲ្យរួចពីការកាត់ទោស សហភាពអាហ្វ្រិកសម្រេចបោះឆ្នោតផ្តល់អភ័យឯកសិទ្ធិដល់មេដឹកនាំ ហើយថែមទាំងគំរាមដកខ្លួនចេញពីភាគីនៃលក្ខន្តិកក្រុងរ៉ូមផងដែរ។ប្រសិនបើយើង ធ្វើការវែកញែកអោយបានស៊ីជម្រៅ តុលាការមួយនេះ ហាក់បីដូចជាមានភាពខ្វះខាតតម្លាភាពនិងឯករាជភាពនៃតុលាការ ព្រោះមានភាពលម្អៀងទៅរកលោកខាងលិច និងមានភាពរើសអើងប្រាកដមែន ខណៈពេលដែលមហាអំណាចខ្លះប្រព្រឹត្តអំពើរំលោភបំពានលើមនុស្សជាតិ តែបែរជាតុលាការមិនមានចំណាត់ការទៅវិញ ។ ជាក់ស្តែងរាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៩ មានបណ្តឹងច្រើនជាង ៨០០០ មកពីប្រទេសជាង១៣០ បញ្ជូនទៅកាន់តុលាការ តែអ្វីដែលគួរអោយភ្ងាក់ផ្អើលនោះតុលាការបើកស៊ើបអង្កេតតែលើប្រទេសចំនួន ៧នៅទ្វីបអាហ្វ្រិក និងចោទប្រកាន់ទៅលើបុគ្គលចំនួន២៧រូបប៉ុណ្ណោះមកពីប្រទេសដូចជាអ៊ូហ្កង់ដា សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្កូ កេនយ៉ា កូឌីវ័រ សាធារណរដ្ឋអាហ្វ្រិកកណ្តាល ស៊ូដង់ ហ្គីណេរ និង លីប៊ី៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
