ចិន រំពឹងថា ខួបលើកទី២៥នៃកិច្ចសន្ទនាចិន-អាស៊ាន នឹងក្លាយជាឱកាសនៃការកសាងភាពជិតស្និទ្ធ

អន្តរជាតិ

ចិន រំពឹងថា ខួបលើកទី២៥នៃកិច្ចសន្ទនាចិន-អាស៊ាន នឹងក្លាយជាឱកាសនៃការកសាងភាពជិតស្និទ្ធ

31, Aug 2016 , 5:14 pm

រូបភាព

ដោយ:

នៅសប្តាហ៍ក្រោយនេះ កិច្ចប្រជុំកំពូលពាក់ព័ន្ធរបស់អាស៊ាន អាស៊ីបូព៌ា និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងក្រុងវៀងចន្ទន៍ និងមានឡាវធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ នឹងត្រូវចាប់ផ្តើមហើយ។ មេដឹកនាំកំពូលក្នុងតំបន់ដែលរួមមានទាំងប្រធានាធិបតីអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ក៏នឹងមានវត្តមាននៅទីនោះផងដែរ។ ដោយឡែកសម្រាប់ភាគីចិន នឹងមានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី លី ឃឺឈាំងចូលរួម ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏នឹងយកឱកាសនេះដើម្បីប្រារព្ធខួបលើកទី២៥នៃទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-ចិនផងដែរ។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន លោកស្រី Hua Chunyiing នៅថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា ម្សិលមិញ បានថ្លែងនាឱកាសសង្ខេបព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី លី ឃឺឈាំង នឹងចូលរួមកិច្ចប្រជុំអាស៊ីបូព៌ាលើកទី១១នៅក្នុងក្រុងវៀងចន្ទន៍នៃប្រទេសឡាវ ដែលជាកន្លែង ដែលលោក ត្រូវបំពេញទស្សនកិច្ចតាមការអញ្ជើញរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ លោក ថងលូន ស៊ីសូលីតផងដែរនោះ។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ ក៏បានអះអាងដែរថា វត្តមានរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន ក្នុងកិច្ចប្រជុំ នឹងជួយលើកកម្ពស់ចំណងមិត្តភាពចិន-អាស៊ាន និងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ផងដែរ។

នាឱកាសដដែលនោះ លោកស្រី Hua ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ដែរថា «ភាគីចិន បានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ហើយដើម្បីធ្វើការជាមួយនឹងអាស៊ានក្នុងការដំណើរការកិច្ចប្រជុំប្រកបដោយជោគជ័យ ក៏ដូចជា ឆក់យកឱកាសនៃខួបរម្លឹកលើកទី២៥នៃកិច្ចសន្ទនាអាស៊ាន-ចិន ឲ្យក្លាយជាឱកាសដើម្បីកសាងទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធនៃសហគមន៍ចិន-អាស៊ានដែលមានជោគវាសនារួមគ្នាផងដែរ»។

តាមពិតទៅ ដៃគូសន្ទនារបស់អាស៊ាន សរុបមាន១០ភាគី រួមមាន អូស្ត្រាលី កាណាដា ចិន សហភាពអឺរ៉ុប ឥណ្ឌា ជប៉ុន ណូវែលហ្សេឡង់ កូរ៉េខាងត្បូង រុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ តែក្នុងចំណោមដៃគូ ទាំង១០នេះ ចិន គឺជាគូដៃពាណិជ្ជកម្មដ៏បំផុតរបស់អាស៊ាន។ ចិន បានចាប់ដំណើរការនៃការសុំជាដៃគូសន្ទនារបស់អាស៊ាននៅឆ្នាំ១៩៩១ និងបានក្លាយជាដៃគូសន្ទនាពេញសិទ្ធិនៅឆ្នាំ១៩៩៦។ រយៈពេលជាង២ទសវត្សរ៍នេះ ចិន ពិតជាបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន និងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។

១. អាស៊ានទទួលផលច្រើនពីចិនតាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្ម?
តាមការអះអាងរបស់លោក Xu Bu អគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំអាស៊ាន ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងចិនមកកាន់អាស៊ាន បានកើនដល់៤៧២ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ២០១៥ ដែលទំហំនេះ ធ្វើឲ្យចិន នៅតែជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់អាស៊ានដដែលខណៈទំហំ ពាណិជម្មអាស៊ានទៅកាន់ចិន នៅលំដាប់ទី៣ដដែលផងដែរនោះ។ ចិន បានក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់ អាស៊ានចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៩មក។ និយាយឲ្យខ្លីទៅ ដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន ពឹងផ្អែកទៅលើចិនខ្លាំង។

បើយោងតាម Focus Economics (ស្ថាប័នព្យាករណ៍សេដ្ឋកិច្ចមួយដ៏ល្បីដែលមានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅ Barcelona នៃប្រទេសអេស្ប៉ាញ) ប្រទេសសមាជិកអាស៊ានមានទំហំពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥ (គិតតែការនាំចេញទៅចិន)ក្នុងទំហំដូចជា ព្រុយណេ ១.៤ពាន់លានដុល្លារ, កម្ពុជា ៣.៨ពាន់លានដុល្លារ, ឥណ្ឌូនេស៊ី ៣៤.៣ ពាន់លានដុល្លារ, ឡាវ ១.៣ ពាន់លានដុល្លារ, មីយ៉ាន់ម៉ា ៩.៤ ពាន់លានដុល្លារ, ម៉ាឡេស៊ី ៤៤.២ ពាន់លានដុល្លារ, ហ្វីលីពីន ២៦.៧ពាន់លានដុល្លារ, សិង្ហបុរី ៥៣.១ ពាន់លានដុល្លារ ថៃ ៣៨.៣ ពាន់លានដុល្លារ និងវៀតណាម ៦៦.៤ ពាន់លានដុល្លារ។

ក្រៅពីទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយចិន អាស៊ាន និងរដ្ឋអាស៊ាន ក៏ទទួលបានផលប្រយោជន៍ជាច្រើន ពីគម្រោង និងគំនិតផ្តួចផ្តើមដែលបង្កើតឡើងដោយចិនក្នុងដំណើរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់អាស៊ានផងដែរ។ គំនិតផ្តួចផ្តើមទាំងនោះ មានដូចជា គំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ និងវិថីមួយ (OBOR = One Belt One Road) ធនាគារវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាស៊ី (AIIB) និងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ (RCEP) ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំមួយដែលចិន និងអាស៊ាន គ្រោងនឹងបញ្ចប់ការចរចានៅឆ្នាំ២០១៦នេះជាដើម។

២. ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ធ្វើអាស៊ាន និងចិន មានការទើសទាល់នឹងគ្នា
បើទោះបីជាចិន គឺជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតរបស់អាស៊ានក៏ដោយ ភាគីទាំងពីរ នៅតែ មានបញ្ហាស្រពេចស្រពិលជាមួយនឹងគ្នាមួយចំនួន ដែលបញ្ហានេះ ធ្វើឲ្យអាស៊ាន-ចិន មិនអាចបង្កើត ទំនុកចិត្តឲ្យគ្នាបានពេញលេញ។ ហើយបញ្ហានោះគឺ ជម្លោះដែនអធិបតេយ្យសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ចិន បានទាមទារស្ទើរតែតំបន់ទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះដោយផ្អែកតាមកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ ខណៈរដ្ឋពាក់ព័ន្ធអាស៊ានដូចជា ព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម បានទាមទារដោយយោងតាមកត្តាច្បាប់(អនុញ្ញាស្តីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២)។

កន្លងមកដោយសារតែជម្លោះដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ បានធ្វើឲ្យកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន និងចិន បានក្លាយជាសមរភូមិមួយក្នុងការដំឡើងសរសៃកដាក់គ្នា។ ជាពិសេសនោះហ្វីលីពីននិងវៀតណាមតែងតែប្រឈមមុខគ្នាខ្លាំងជាមួយនឹងចិនជាច្រើនលើកច្រើនសារមកហើយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន-ចិនលើកនេះ ត្រូវបានរំពឹងថា នឹងមិនមានការប្រឈមមុខគ្នាខ្លាំងផ្នែកការទូតឡើយ ដ្បិតប្រមុខរដ្ឋហ្វីលីពីនថ្មី បានប្រកាសថា លោក នឹងមិនធ្វើឲ្យបរិយាកាសក្នុងកិច្ចប្រជុំត្រូវអាប់អួរដោយបញ្ហានេះឡើយ៕