ជាតិ
នយោបាយជាតិ
ចំណុចមួយចំនួនដែលគួរតែត្រូវដាក់បញ្ចូលក្នុងដំណើរការកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ដោយ ប៉ែន សង្ហា
និស្សិតផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ
កាលីហ្វ័រញ៉ា, ថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥
កំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតគឺជាគោលការណ៍គន្លឹះ នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និង គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ។ មកទល់នឹងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥ ដំណើរការនៃកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតនេះបានប្រព្រឹត្តិទៅយ៉ាងយឺតបំផុត។ ក្រុមការងារកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សទាំងពីរ ដែលមានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភា បានជួបចរចាគ្នាជាច្រើនលើក ប៉ុន្តែមិនទាន់អាចដោះស្រាយបាននូវចំណុចខ្វែងគំនិតគ្នា ដែលនាំឈានទៅដល់ការត្រូវការពេលវេលាជាច្រើនទៀត ទើបអាចដឹងបានថា លទ្ធផលនៃកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតនឹងសម្រេចបានយ៉ាងដូចម្តេច។ ដើម្បីឲ្យដំណើរការកំណែទម្រង់ពិតជាកំណែទម្រង់ពិតប្រាកដនោះ ចំណុចមួយចំនួនគួរតែត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងដំណើរការកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត រួមមាន៖ ការបង្កើនចំនួនអាសនៈរដ្ឋសភា ការកែទម្រង់រូបមន្តនៃការគណនាចំនួនអាសនៈ ហិរញ្ញវត្ថុគណបក្សនយោបាយជាដើម។
ចំណុចទាំងនេះបន្ថែមពីលើអ្វីដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង ដូចជា៖ ស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតជាស្ថាប័នឯករាជ្យដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ សមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលចំនួន៩រូប ការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតជាថ្មី កំណត់កាលបរិច្ឆេទសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ ព្រមទាំងការសិក្សាដើម្បីឈានទៅធ្វើវិសោធនកម្មបទដ្ឋានគតិយុត្តពាក់ព័ន្ធ។ ការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតថ្មី ជារបៀបវារៈមួយ ដែលត្រូវតែធ្វើឲ្យបានសម្រេច ពីព្រោះការបោះឆ្នោតលើកមុន បានបង្ហាញនូវភាពមិនប្រក្រតីដែលជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ការបោះឆ្នោត ដោយសារតែមានការបោះឆ្នោតជំនួស ការលុបឈ្នោះអ្នកបោះឆ្នោតមិនត្រឹមត្រូវ ការខុសឈ្នោះ ការបាត់ឈ្មោះ ដែលនាំឲ្យមានប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនបានបាត់បង់សិទ្ធិបោះឆ្នោត។
អាសនៈរដ្ឋសភាបច្ចុប្បន្ន ដែលមានចំនួន១២៣អាសនៈ ត្រូវតែបង្កើននៅនីតិកាលទី៦ ដើម្បីបម្រើសេចក្តីត្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលមានកំណើនយ៉ាងច្រើនក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ (ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានកំណើនពីប្រមាណ១០លាននាក់ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ មកជិត១៥លាននាក់ក្នុងឆ្នាំ២០១៥)។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតនីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣ អាសនៈរដ្ឋសភាមាន ១២០ និងត្រូវបានបន្ថែមចំនួន០៣អាសនៈទៀត នៅនីតិកាលទី២ ដោយសារការបង្កើតខេត្ត-ក្រុង ០២ទៀត គឺខេត្តឧត្តរមានជ័យ និងក្រុងកែប ព្រមទាំងការធ្វើសមាហរណកម្ម ក្រុងប៉ៃលិន។ ការបន្ថែមចំនួនអាសនៈពេលនោះ មិនផ្អែកលើកំណើនប្រជាពលរដ្ឋទេ។ យោងតាមច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ មាត្រា ៧ “រៀងរាល់ឆ្នាំទី៣ នៃនីតិកាលរបស់រដ្ឋសភា គណៈរដ្ឋមន្ត្រីត្រូវបង្កើតគណៈកម្មការកំណត់អាសនៈរដ្ឋសភា ដើម្បីធ្វើការកែប្រែចំនួនអាសនៈ និងបែងចែកអាសនៈតាមខេត្ត ក្រុង។ យោងតាមមាត្រា៧ដដែល ការបន្ថែមអាសនៈ ឬការរក្សាទុកចំនួនអាសនៈនៅដដែល ផ្អែកលើស្ថានភាពប្រជាពលរដ្ឋ ស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រ សង្គម និង សេដ្ឋកិច្ច។ បើផ្អែកលើកក្តាទាំងនេះ ចំនួនអាសនៈរដ្ឋសភានីតិកាលទី៦ ត្រូវតែបន្ថែម។ ម្យ៉ាងទៀត តាមមាត្រា៥នៃច្បាប់ដដែល “ការបោះឆ្នោតត្រូវធ្វើតាមប្រព័ន្ធសមាមាត្រ តាមខេត្ត ក្រុង(បច្ចុប្បន្ន រាជធានី ខេត្ត) ដោយយកខេត្ត ក្រុង ជាមណ្ឌលបោះឆ្នោត។ បណ្ឌិតជនជាតិបរទេស០១រូប ជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លើកឡើង ថា ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតបែបសមាមាត្រ ជាទូទៅក្នុងមណ្ឌលនីមួយៗ មានចំនួនអាសនៈ០២យ៉ាងតិច ដែលផ្ទុយពីប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតបែបឯកកត្តនាម ដែលក្នុងមណ្ឌល បោះឆ្នោតនីមួយៗ មានអាសនៈតែមួយ។ ក្នុងន័យនេះ ខេត្តដែលមានតែមួយអាសនៈ ហើយមានកំណើនប្រជាពលរដ្ឋច្រើន ដូចជាខេត្តព្រះសីហនុ កោះកុង ឧត្តរមានជ័យ ព្រះវិហារ និងខេត្តស្ទឹងត្រែង ត្រូវតែបន្ថែមអាយបាន ០២អាសនៈ។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ ការបដិសេធមិនបន្ថែមចំនួនអាសនៈសម្រាប់នីតិកាលទី៦ ដោយលើកហេតុផលសេដ្ឋកិច្ច និងការខ្វះថវិកាសម្រាប់ទ្រទ្រង់ គឺមិនសមហេតុសមផលទេ ដោយសាររាជរដ្ឋាភិបាលបានពង្រីកទំហំសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាលយ៉ាងធំ ព្រមទាំងបំបែកក្រសួង (ក្រសួងឧស្សាហកម្ម) បំបែកខេត្ត (ខេត្តកំពង់ចាម) និងបំបែកក្រុង ស្រុក ខណ្ឌជាច្រើន ដែលបានចំណាយថវិកាជាតិអស់យ៉ាងច្រើន។
ការកែទម្រង់រូបមន្តនៃការគណនាកំណត់ចំនួនអាសនៈ ក៏ជាប្រការសំខាន់ផងដែរ។សម្រាប់ការបោះឆ្នោតសភា នៅឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលបានរៀបចំដោយ អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNTAC) រូបមន្តដែលបានយកមកប្រើសម្រាប់បែងចែកចំនួនអាសនៈដល់គណបក្សនយោបាយនីមួយៗតាមមណ្ឌលនីមួយៗ បានធ្វើឡើងតាមរូបមន្តសំណល់ខ្ពស់បំផុត ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨មក ដែលកម្ពុជារៀបចំការបោះឆ្នោតដោយខ្លួនឯង រូបមន្តដែលត្រូវបានចែងក្នុងច្បាប់ ប្រើសម្រាប់បែងចែកចំនួនអាសនៈដល់គណបក្ស នយោបាយ នីមួយៗតាមមណ្ឌលនីមួយៗ បានធ្វើឡើងតាមរូបមន្តមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត។ ត្រង់ចំណុចនេះ បណ្ឌិត សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយខាងលើ មានប្រសាសន៍ថា នៅប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យប្រកាន់យករបបសភានិយម និងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតបែបសមាមាត្រ រូបមន្តដែលបានយកមកប្រើសម្រាប់បែងចែកចំនួនអាសនៈដល់គណបក្សនយោបាយនីមួយៗតាមមណ្ឌលនីមួយៗ បានធ្វើឡើងតាមរូបមន្តសំណល់ខ្ពស់បំផុត ដើម្បីធានាភាពស្មើគ្នាដល់គ្រប់គណបក្សនយោបាយទាំងអស់ទាំងធំទាំងតូច និងឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងពិតប្រាកដនូវភាពជាតំណាងប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសភា។ ដូច្នេះ បើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ពិតជាមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៏ប្រជាពលរដ្ឋ គួរតែធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ កែរូបមន្តនៃការគណនាបែកចែងអាសនៈដូចសម័យអ៊ុនតាក់វិញ។
កំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតនាពេលនេះ ក៏ត្រូវតែមានចែងឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីហិរញ្ញវត្ថុគណបក្សនយោបាយផងដែរ។ ការចាយវាយថវិកាលើសលុបដោយមិនដឹងពីប្រភពហិរញ្ញវត្ថុច្បាស់លាស់របស់គណបក្សនយោបាយនីមួយៗ និងការប្រើប្រាស់ធនធានរបស់រដ្ឋដោយមិនស្របច្បាប់ ក៏ជាឧបសគ្គដល់ភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ និង យុត្តិធម៌នៃការបោះឆ្នោតផងដែរ។
ដំណើរការនៃការធ្វើកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត ត្រូវតែពន្លឿនឲ្យបានលឿនជាងនេះ និងត្រូវតែបញ្ចប់ក្នុងខែកុម្ភៈ ដូចដែលក្រុមការងារនៃគណបក្សទាំងពីរបានអះអាង ហើយលទ្ធផលនៃកំណែទម្រង់នេះ ត្រូវតែធានាថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ត្រូវតែឯករាជ្យ ដើម្បីធានាដល់ការបោះឆ្នោតលើកក្រោយ ប្រកបដោយលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដ និងបិទបញ្ចប់នូវអស្ថេរភាពនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិ។
និស្សិតផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ
កាលីហ្វ័រញ៉ា, ថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥
កំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតគឺជាគោលការណ៍គន្លឹះ នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និង គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ។ មកទល់នឹងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥ ដំណើរការនៃកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតនេះបានប្រព្រឹត្តិទៅយ៉ាងយឺតបំផុត។ ក្រុមការងារកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សទាំងពីរ ដែលមានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភា បានជួបចរចាគ្នាជាច្រើនលើក ប៉ុន្តែមិនទាន់អាចដោះស្រាយបាននូវចំណុចខ្វែងគំនិតគ្នា ដែលនាំឈានទៅដល់ការត្រូវការពេលវេលាជាច្រើនទៀត ទើបអាចដឹងបានថា លទ្ធផលនៃកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតនឹងសម្រេចបានយ៉ាងដូចម្តេច។ ដើម្បីឲ្យដំណើរការកំណែទម្រង់ពិតជាកំណែទម្រង់ពិតប្រាកដនោះ ចំណុចមួយចំនួនគួរតែត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងដំណើរការកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត រួមមាន៖ ការបង្កើនចំនួនអាសនៈរដ្ឋសភា ការកែទម្រង់រូបមន្តនៃការគណនាចំនួនអាសនៈ ហិរញ្ញវត្ថុគណបក្សនយោបាយជាដើម។
ចំណុចទាំងនេះបន្ថែមពីលើអ្វីដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង ដូចជា៖ ស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតជាស្ថាប័នឯករាជ្យដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ សមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលចំនួន៩រូប ការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតជាថ្មី កំណត់កាលបរិច្ឆេទសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ ព្រមទាំងការសិក្សាដើម្បីឈានទៅធ្វើវិសោធនកម្មបទដ្ឋានគតិយុត្តពាក់ព័ន្ធ។ ការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតថ្មី ជារបៀបវារៈមួយ ដែលត្រូវតែធ្វើឲ្យបានសម្រេច ពីព្រោះការបោះឆ្នោតលើកមុន បានបង្ហាញនូវភាពមិនប្រក្រតីដែលជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ការបោះឆ្នោត ដោយសារតែមានការបោះឆ្នោតជំនួស ការលុបឈ្នោះអ្នកបោះឆ្នោតមិនត្រឹមត្រូវ ការខុសឈ្នោះ ការបាត់ឈ្មោះ ដែលនាំឲ្យមានប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនបានបាត់បង់សិទ្ធិបោះឆ្នោត។
អាសនៈរដ្ឋសភាបច្ចុប្បន្ន ដែលមានចំនួន១២៣អាសនៈ ត្រូវតែបង្កើននៅនីតិកាលទី៦ ដើម្បីបម្រើសេចក្តីត្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលមានកំណើនយ៉ាងច្រើនក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ (ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានកំណើនពីប្រមាណ១០លាននាក់ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ មកជិត១៥លាននាក់ក្នុងឆ្នាំ២០១៥)។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតនីតិកាលទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣ អាសនៈរដ្ឋសភាមាន ១២០ និងត្រូវបានបន្ថែមចំនួន០៣អាសនៈទៀត នៅនីតិកាលទី២ ដោយសារការបង្កើតខេត្ត-ក្រុង ០២ទៀត គឺខេត្តឧត្តរមានជ័យ និងក្រុងកែប ព្រមទាំងការធ្វើសមាហរណកម្ម ក្រុងប៉ៃលិន។ ការបន្ថែមចំនួនអាសនៈពេលនោះ មិនផ្អែកលើកំណើនប្រជាពលរដ្ឋទេ។ យោងតាមច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ មាត្រា ៧ “រៀងរាល់ឆ្នាំទី៣ នៃនីតិកាលរបស់រដ្ឋសភា គណៈរដ្ឋមន្ត្រីត្រូវបង្កើតគណៈកម្មការកំណត់អាសនៈរដ្ឋសភា ដើម្បីធ្វើការកែប្រែចំនួនអាសនៈ និងបែងចែកអាសនៈតាមខេត្ត ក្រុង។ យោងតាមមាត្រា៧ដដែល ការបន្ថែមអាសនៈ ឬការរក្សាទុកចំនួនអាសនៈនៅដដែល ផ្អែកលើស្ថានភាពប្រជាពលរដ្ឋ ស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រ សង្គម និង សេដ្ឋកិច្ច។ បើផ្អែកលើកក្តាទាំងនេះ ចំនួនអាសនៈរដ្ឋសភានីតិកាលទី៦ ត្រូវតែបន្ថែម។ ម្យ៉ាងទៀត តាមមាត្រា៥នៃច្បាប់ដដែល “ការបោះឆ្នោតត្រូវធ្វើតាមប្រព័ន្ធសមាមាត្រ តាមខេត្ត ក្រុង(បច្ចុប្បន្ន រាជធានី ខេត្ត) ដោយយកខេត្ត ក្រុង ជាមណ្ឌលបោះឆ្នោត។ បណ្ឌិតជនជាតិបរទេស០១រូប ជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លើកឡើង ថា ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតបែបសមាមាត្រ ជាទូទៅក្នុងមណ្ឌលនីមួយៗ មានចំនួនអាសនៈ០២យ៉ាងតិច ដែលផ្ទុយពីប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតបែបឯកកត្តនាម ដែលក្នុងមណ្ឌល បោះឆ្នោតនីមួយៗ មានអាសនៈតែមួយ។ ក្នុងន័យនេះ ខេត្តដែលមានតែមួយអាសនៈ ហើយមានកំណើនប្រជាពលរដ្ឋច្រើន ដូចជាខេត្តព្រះសីហនុ កោះកុង ឧត្តរមានជ័យ ព្រះវិហារ និងខេត្តស្ទឹងត្រែង ត្រូវតែបន្ថែមអាយបាន ០២អាសនៈ។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ ការបដិសេធមិនបន្ថែមចំនួនអាសនៈសម្រាប់នីតិកាលទី៦ ដោយលើកហេតុផលសេដ្ឋកិច្ច និងការខ្វះថវិកាសម្រាប់ទ្រទ្រង់ គឺមិនសមហេតុសមផលទេ ដោយសាររាជរដ្ឋាភិបាលបានពង្រីកទំហំសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាលយ៉ាងធំ ព្រមទាំងបំបែកក្រសួង (ក្រសួងឧស្សាហកម្ម) បំបែកខេត្ត (ខេត្តកំពង់ចាម) និងបំបែកក្រុង ស្រុក ខណ្ឌជាច្រើន ដែលបានចំណាយថវិកាជាតិអស់យ៉ាងច្រើន។
ការកែទម្រង់រូបមន្តនៃការគណនាកំណត់ចំនួនអាសនៈ ក៏ជាប្រការសំខាន់ផងដែរ។សម្រាប់ការបោះឆ្នោតសភា នៅឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលបានរៀបចំដោយ អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNTAC) រូបមន្តដែលបានយកមកប្រើសម្រាប់បែងចែកចំនួនអាសនៈដល់គណបក្សនយោបាយនីមួយៗតាមមណ្ឌលនីមួយៗ បានធ្វើឡើងតាមរូបមន្តសំណល់ខ្ពស់បំផុត ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨មក ដែលកម្ពុជារៀបចំការបោះឆ្នោតដោយខ្លួនឯង រូបមន្តដែលត្រូវបានចែងក្នុងច្បាប់ ប្រើសម្រាប់បែងចែកចំនួនអាសនៈដល់គណបក្ស នយោបាយ នីមួយៗតាមមណ្ឌលនីមួយៗ បានធ្វើឡើងតាមរូបមន្តមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត។ ត្រង់ចំណុចនេះ បណ្ឌិត សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយខាងលើ មានប្រសាសន៍ថា នៅប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យប្រកាន់យករបបសភានិយម និងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតបែបសមាមាត្រ រូបមន្តដែលបានយកមកប្រើសម្រាប់បែងចែកចំនួនអាសនៈដល់គណបក្សនយោបាយនីមួយៗតាមមណ្ឌលនីមួយៗ បានធ្វើឡើងតាមរូបមន្តសំណល់ខ្ពស់បំផុត ដើម្បីធានាភាពស្មើគ្នាដល់គ្រប់គណបក្សនយោបាយទាំងអស់ទាំងធំទាំងតូច និងឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងពិតប្រាកដនូវភាពជាតំណាងប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសភា។ ដូច្នេះ បើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ពិតជាមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៏ប្រជាពលរដ្ឋ គួរតែធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ កែរូបមន្តនៃការគណនាបែកចែងអាសនៈដូចសម័យអ៊ុនតាក់វិញ។
កំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតនាពេលនេះ ក៏ត្រូវតែមានចែងឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីហិរញ្ញវត្ថុគណបក្សនយោបាយផងដែរ។ ការចាយវាយថវិកាលើសលុបដោយមិនដឹងពីប្រភពហិរញ្ញវត្ថុច្បាស់លាស់របស់គណបក្សនយោបាយនីមួយៗ និងការប្រើប្រាស់ធនធានរបស់រដ្ឋដោយមិនស្របច្បាប់ ក៏ជាឧបសគ្គដល់ភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ និង យុត្តិធម៌នៃការបោះឆ្នោតផងដែរ។
ដំណើរការនៃការធ្វើកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត ត្រូវតែពន្លឿនឲ្យបានលឿនជាងនេះ និងត្រូវតែបញ្ចប់ក្នុងខែកុម្ភៈ ដូចដែលក្រុមការងារនៃគណបក្សទាំងពីរបានអះអាង ហើយលទ្ធផលនៃកំណែទម្រង់នេះ ត្រូវតែធានាថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ត្រូវតែឯករាជ្យ ដើម្បីធានាដល់ការបោះឆ្នោតលើកក្រោយ ប្រកបដោយលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដ និងបិទបញ្ចប់នូវអស្ថេរភាពនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិ។
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
