ជាតិ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ហិរិ និងឱត្តប្បៈ គឺលោកបាលធម៌ មានន័យថា ធម៌រក្សាលោកឲ្យមានសន្តិភាព។ ប្រសិនបើមនុស្សក្នុងលោកមិនមានធម៌ទាំងពីរនេះទេ ច្បាស់ណាស់ពិភពលោកនឹងមានភាពវឹកវរ។
ហិរិ មានន័យថា «សេចក្តីខ្មាសអៀនចំពោះអំពើដែលគួរខ្មាសអៀន»។ អំពើដែលគួរខ្មាសអៀន គឺសំដៅដល់អំពើអាក្រក់ អំពើលាមក អំពើអកុសលទាំងពួង ដែលកើតចេញពីទ្វារទាំងបី គឺកាយទ្វារ វចីទ្វារ និងមនោទ្វារ។ អំពើបាបកើតចេញពីទ្វារទាំងបីនោះគឺ៖
កាយទុច្ចរិត : អំពើបាបកើតចេញពីកាយ ដូចជា ការសម្លាប់ បៀតបៀន ប្រើអំណាចជិះជាន់ ជីវិតអ្នកដទៃ ការលួចយកទ្រព្យដែលមានម្ចាស់ហួងហែង ប្រព្រឹត្តអំពើឆ្គាំឆ្គ
លើកូនប្រពន្ធអ្នកដទៃ។
• វចីទុច្ចរិត: អំពើបាបកើតចេញពីវាចា ដូចជា ការជេរប្រទេចបុគ្គលអ្នកមានគុណធម៌និយាយដើមអ្នកដទៃ ប្រើពាក្យស៊កសៀត ចាក់ដោត ញុះញង់បំបែកបំបាក់។
• មនោទុច្ចរិត : អំពើបាបកើតចេញពីចិត្ត ដូចជា ការចងគំនុំគុំកួន ចិត្តរំពៃចង់បានរបស់អ្នដទៃ មានសេចក្តីយល់ខុសចំពោះធម៌ក្នុងលោក។
ដូច្នេះ ហិរិ គឺជាសភាវៈធម៌ដែលផុសចេញពីដួងចិត្តរបស់ខ្លួន ដោយខ្មាសអៀន និងស្អប់ខ្ពើមយ៉ាងក្រៃលែងចំពោះការប្រព្រឹត្តនូវអំពើបាបទាំងឡាយ ទោះបីជា តាមកាយក្តី តាមវាចាក្តី តាមចិត្តក្តី។
ឱត្តប្បៈមានន័យថា «សេចក្តីតក់ស្លុតចំពោះអំពើដែលគួរតក់ស្លុត» ។ អំពើដែលគួរតក់ស្លុត គឺអំពើបាបទាំងពួង ដែលនាំទៅរកសេចក្តីទុក្ខ និងសេចក្តីវិនាសគ្រប់បែបយ៉ាង។ សេចក្តីបាបទាំងនោះកើតចេញពីទ្វារទាំងបីដូចគ្នា គឺកាយទុច្ចរិត វចីទុច្ចរិត និងមនោទុច្ចរិត ។
ដូច្នេះ ឱត្តប្បៈ គឺជាសភាវធម៌ដែលញ៉ាំងបុគ្គលណាមួយឲ្យមានសេចក្តីតក់ស្លុក ខ្លាចក្រែងមិនហ៊ានប្រព្រឹត្តនូវអំពើបាប នៅពេលដែលឃើញអ្នកដទៃប្រព្រឹត្ត ហើយទទួលនូវសេចក្តីទុក្ខទោមនស្ស និងបាបកម្មពីការប្រព្រឹត្តនោះ៕
ហិរិ មានន័យថា «សេចក្តីខ្មាសអៀនចំពោះអំពើដែលគួរខ្មាសអៀន»។ អំពើដែលគួរខ្មាសអៀន គឺសំដៅដល់អំពើអាក្រក់ អំពើលាមក អំពើអកុសលទាំងពួង ដែលកើតចេញពីទ្វារទាំងបី គឺកាយទ្វារ វចីទ្វារ និងមនោទ្វារ។ អំពើបាបកើតចេញពីទ្វារទាំងបីនោះគឺ៖
កាយទុច្ចរិត : អំពើបាបកើតចេញពីកាយ ដូចជា ការសម្លាប់ បៀតបៀន ប្រើអំណាចជិះជាន់ ជីវិតអ្នកដទៃ ការលួចយកទ្រព្យដែលមានម្ចាស់ហួងហែង ប្រព្រឹត្តអំពើឆ្គាំឆ្គ
លើកូនប្រពន្ធអ្នកដទៃ។
• វចីទុច្ចរិត: អំពើបាបកើតចេញពីវាចា ដូចជា ការជេរប្រទេចបុគ្គលអ្នកមានគុណធម៌និយាយដើមអ្នកដទៃ ប្រើពាក្យស៊កសៀត ចាក់ដោត ញុះញង់បំបែកបំបាក់។
• មនោទុច្ចរិត : អំពើបាបកើតចេញពីចិត្ត ដូចជា ការចងគំនុំគុំកួន ចិត្តរំពៃចង់បានរបស់អ្នដទៃ មានសេចក្តីយល់ខុសចំពោះធម៌ក្នុងលោក។
ដូច្នេះ ហិរិ គឺជាសភាវៈធម៌ដែលផុសចេញពីដួងចិត្តរបស់ខ្លួន ដោយខ្មាសអៀន និងស្អប់ខ្ពើមយ៉ាងក្រៃលែងចំពោះការប្រព្រឹត្តនូវអំពើបាបទាំងឡាយ ទោះបីជា តាមកាយក្តី តាមវាចាក្តី តាមចិត្តក្តី។
ឱត្តប្បៈមានន័យថា «សេចក្តីតក់ស្លុតចំពោះអំពើដែលគួរតក់ស្លុត» ។ អំពើដែលគួរតក់ស្លុត គឺអំពើបាបទាំងពួង ដែលនាំទៅរកសេចក្តីទុក្ខ និងសេចក្តីវិនាសគ្រប់បែបយ៉ាង។ សេចក្តីបាបទាំងនោះកើតចេញពីទ្វារទាំងបីដូចគ្នា គឺកាយទុច្ចរិត វចីទុច្ចរិត និងមនោទុច្ចរិត ។
ដូច្នេះ ឱត្តប្បៈ គឺជាសភាវធម៌ដែលញ៉ាំងបុគ្គលណាមួយឲ្យមានសេចក្តីតក់ស្លុក ខ្លាចក្រែងមិនហ៊ានប្រព្រឹត្តនូវអំពើបាប នៅពេលដែលឃើញអ្នកដទៃប្រព្រឹត្ត ហើយទទួលនូវសេចក្តីទុក្ខទោមនស្ស និងបាបកម្មពីការប្រព្រឹត្តនោះ៕
Tag:
ព្រះធម៌
ហិរិនិងឱតបៈ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រទានកម្ម»មានន័យដូចម្តេច?
10 ម៉ោង
