អាស៊ាន-ចិន ប្តេជ្ញាជាថ្មីក្នុងការធ្វើការកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយគ្នា

អន្តរជាតិ

អាស៊ាន-ចិន ប្តេជ្ញាជាថ្មីក្នុងការធ្វើការកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយគ្នា

18, Apr 2016 , 10:19 pm

រូបភាព

ដោយ:

ចូលមកដល់ឆ្នាំ២០១៦នេះ គឺជាខួបលើកទី២៥ហើយដែលអាស៊ាន និងចិន បានចងសម្ព័ន្ធភាពជាដៃគូនឹងគ្នា។ ក្នុងឱកាសនេះដែរ ភាគីទាំងពីរក៏បានបញ្ជាក់ជាថ្មីពីសារសំខាន់នៃភាពជាដៃគូនេះ និងថែមទាំង បានប្តេជា្ញជាថ្មីក្នុងការធ្វើការឲ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយគ្នាដើម្បីធានាពីប្រសិទ្ធភាពនៃផែនការថ្មីរយៈពេលប្រាំឆ្នាំបន្តទៀតរវាងអាស៊ាន និងចិន។

នៅថ្ងៃទី១១ ខែមេសា កន្លងទៅ អាស៊ាន និងចិន បានបើកកិច្ចប្រជុំលើកទី១៧ នៃគណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការរួមអាស៊ាន-ចិន ក្នុងក្រុងហ្សាកាតារ ដោយមានការចូលរួមពីអ្នកតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍នៃសមាជិកអាស៊ាន និងអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំអាស៊ាន។ នាជំនួបនោះ ភាគីទាំងពីរ បានស្វាគមន៍ចំពោះការ អនុវត្តលើផែនការសកម្មភាពអាស៊ាន-ចិនក្នុងឆ្នាំ២០១១-២០១៥ និងបានព្រមព្រៀងក្នុងការធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទជាមួយគ្នាដើម្បីធានាឲ្យបានប្រសិទ្ធភាពនៃផែនការថ្មីឆ្នាំ២០១៦-២០២០ទៀតផង។

ក្នុងឱកាសនៃកិច្ចប្រជុំនោះដែរ ភាគីទាំងពីរ ក៏បានគ្រោងប្រារព្ធខួបលើកទី២៥នៃទំនាក់ទំនងកិច្ចសន្ទនាដែលនឹងធ្វើឡើងក្នុងក្រុងវៀងចន្ទន៍នៃប្រទេសឡាវនៅចុងឆ្នាំនេះ ដែលភាគីទាំងពីរ រំពឹងថាជាឱកាសមួយក្នុងការរម្លឹកពីសមទ្ធិផលនៃទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-ចិន និងកំណត់ពីទិសដៅបន្ថែមនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាគីទាំងពីរក្នុងកម្រិតបន្ទាប់។

១. អាស៊ានទទួលផលច្រើនពីចិនតាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្ម
តាមពិតទៅ ដៃគូសន្ទនារបស់អាស៊ាន សរុបមាន១០ភាគី រួមមាន អូស្ត្រាលី កាណាដា ចិន សហភាពអឺរ៉ុប ឥណ្ឌា ជប៉ុន ណូវែលសេឡង់ កូរ៉េខាងត្បូង រុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ តែក្នុងចំណោមដៃគូ ទាំង១០នេះ ចិន គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតរបស់អាស៊ាន។

យោងតាម China Briefing និង ASEAN China Centre ចិន បានក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់ អាស៊ានចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៩ ហើយ អាស៊ាន ក៏បានក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មលំដាប់ទី៣របស់ចិន ផងដែរ។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងចិន និងអាស៊ាន បានសម្រេចរហូតទៅដល់ ៤៨០.៤ ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលក្នុងនោះ មានទំហំពាណិជ្ជកម្មនៃការនាំចេញរបស់ចិនមកកាន់ អាស៊ានមានទំហំប្រមាណ ២៧២.១ ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ខណៈទំហំពាណិជ្ជកម្មនៃការនាំ ចេញរបស់អាស៊ានទៅចិនវិញ សម្រេចបានប្រមាណ២០៨.៣ ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។

ជាមួយគ្នានេះផងដែរ តាមរយៈកិច្ចសហការជាមួយចិន អាស៊ាន និងរដ្ឋអាស៊ាន ទទួលបានផលប្រ យោជន៍ជាច្រើន ពីគម្រោង និងគំនិតផ្តួចផ្តើមដែលបង្កើតឡើងដោយចិនក្នុងដំណើរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់អាស៊ាន។ គំនិតផ្តួចផ្តើមទាំងនោះ មានដូចជា គំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ វិថីមួយ (OBOR = One Belt One Road) ធនាគារវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាស៊ី (AIIB) និងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ (RCEP) ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំមួយដែលចិន និងអាស៊ាន គ្រោងនឹងបញ្ចប់ការចរចានៅឆ្នាំ២០១៦នេះ។

២. ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ធ្វើអាស៊ាន និងចិន មានការទើសទាល់នឹងគ្នា
បើទោះបីជាចិន គឺជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតរបស់អាស៊ានក៏ដោយ ភាគីទាំងពីរ នៅតែ មានបញ្ហាស្រពេចស្រពិលជាមួយនឹងគ្នាមួយចំនួន ដែលបញ្ហានេះ ធ្វើឲ្យអាស៊ាន-ចិន មិនអាចបង្កើត ទំនុកចិត្តឲ្យគ្នាបានពេញលេញ។ ហើយបញ្ហានោះគឺ ជម្លោះដែនអធិបតេយ្យសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ចិន បានទាមទារស្ទើរតែទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះដោយផ្អែកតាមកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ ខណៈរដ្ឋដែលពាក់ព័ន្ធអាស៊ានដូចជា ព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម បានទាមទារដោយយោងតាមកត្តាច្បាប់(អនុសញ្ញាស្តីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២)។

កន្លងមកដោយសារតែជម្លោះដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ បានធ្វើឲ្យកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន និងចិន បានក្លាយជាសមរភូមិមួយក្នុងការដំឡើងសរសៃកដាក់គ្នា។ ជាពិសេសនោះហ្វីលីពីននិងវៀតណាមតែងតែប្រឈមមុខគ្នាខ្លាំងជាមួយនឹងចិនជាច្រើនលើកច្រើនសារមកហើយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ បើអាស៊ាន មិនបែងចែកពីបញ្ហាជម្លោះជាមួយនឹងកិច្ចការពាណិជ្ជកម្មទេនោះ វានឹងធ្វើឲ្យកិច្ចការ ត្រូវអន់ថយ និងបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ថែមទៀតផង។

ជុំវិញបញ្ហានេះដែរ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយនឹងសារព័ត៌មានចិន People’s Daily លោកបណ្ឌិត AKP Mochtan អនុលេខាធិការអាស៊ាន បានអះអាងលោក ជឿជាក់ថាបញ្ហាព្រំដែននឹងមិនប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ ដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន-ចិននោះ។ លោក ថាអាស៊ាន និងចិន មានកាលានុវត្ត ជាជាងកត្តាប្រឈម៕