អន្តរជាតិ
តើចិនអាចមើលស្រាលច្បាប់អន្តរជាតិដូចប្រទេសមហាអំណាចផ្សេងទៀតដែរទេ បើសិនពួកគេចាញ់ក្តីហ្វីលីពីន?
×![]()
សាលក្រមរបស់មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍(Permanent Court of Arbitration) ក្រុងឡាអេនៃប្រទេសហូឡង់លើសំណុំរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូងតាមបណ្តឹងហ្វីលីពីនប្រឆាំងចិន នឹងត្រូវប្រកាសនៅថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដានេះ។ វា មិនប្រាកដនៅឡើយនោះទេថា ហ្វីលីពីន នឹងឈ្នះក្តីលើសំណុរឿងនេះនោះ។ តែសម្រាប់មតិមួយចំនួន យល់ឃើញថា ហ្វីលីពីនមានប្រៀបច្រើនក្នុងនីតិវិធីឯកតោភាគីមួយនេះ។ ទោះបែបណាក៏ដោយ បើតុលាការបកស្រាយដោយមានទំនោរទៅហ្វីលីពីន ហើយ ចិន មិនអនុវត្តតាម ក៏មិនមែនជារឿងថ្មីអ្វីឡើយ។ ហើយហេតុអ្វីបានជាមិនមែនជារឿងថ្មីសម្រាប់ការបដិសេធមិនអនុវត្តច្បាប់អន្តរជាតិនោះ?
បើតាមការវែកញែករបស់លោក ហេង សារិទ្ធ អ្នកស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាដើម្បីសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ មានសេណារីយ៉ូបីអាចបកស្រាយពីលទ្ធភាពនៃសាលក្រមរបស់តុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ។ តាមសេណារីយ៉ូទាំងបីនេះ ហ្វីលីពីន អាចមានលទ្ធភាពឈ្នះ ហើយ អាចមិនចំណេញក្នុងវិធីមួយនេះផងដែរ។ ដោយឡែក សារព័ត៌មានថ្មីៗ សុំលើកយកតែសេណារីយ៉ូមួយដែលទាក់ទងនឹងការបកស្រាយរបស់តុលាការនៅខាងហ្វីលីពីន ពោលគឺចិន បានបំពានក្នុងតំបន់ជម្លោះ។
តើអ្វីដែលតុលាការនឹងបកស្រាយលើសំណុំរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូង?
បើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍ដែលចុះនៅថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា សាលាក្តីបានសង្កត់ធ្ងន់ ថា «សាលាក្តី នឹងមិនបកស្រាយលើសំណួរនៃអធិបតេយ្យ(ម្ចាស់)លើទឹកដី និង មិនកំណត់ដែនសីមាសមុទ្រឲ្យភាគីណាមួយឡើយ»។ ក៏ប៉ុន្តែ សាលាក្តី អះអាងថា មានយុត្តាធិការដើម្បីពិចារណាលើ«សំណើប្រាំពីរចំណុចរបស់ហ្វីលីពីន»ក្នុងចំណោមសំណើទាំង១៥ដែលហ្វីលីពីនបានដាក់ឲ្យ។
បើយោងតាមសារព័ត៌មានហ្វីលីពីន Inquirer.net ចំណុចទាំងប្រាំពីរដែលសាលាក្តីទទួលចាត់ការនោះ រួមមានទាក់ទងនឹងការបកស្រាយពីស្ថានភាពនៃ (ចំណុចទី១) តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Scarborough Shoal, (ចំណុចទី២)តំបន់ Mischief Reef, Second Thomas Shoal និង Subi Reef, (ចំណុចទី៣) តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹកGaven Reef និង McKennan Reef, (ចំណុចទី៤)តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Johnson Reef, Cuarteron Reef និង Fiery Cross Reef, (ចំណុចទី៥) ចិនបានរារាំងអ្នកនេសាទហ្វីលីពីនដោយខុសច្បាប់ក្នុងការសកម្មភាពនេសាទបែបប្រពៃណីនៅតំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Scarborough Shoal, (ចំណុចទី៦) ចិន បានរំលោភកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលកំណត់ក្នុងអនុសញ្ញាក្នុងការការពារនិងអភិរក្សបរិស្ថានសមុទ្រនៅតំបន់ Scarborough Shoal និង Second Thomas Shoal (ចំណុច៧) ចិន បានបំពានកាតព្វកិច្ចខ្លួន ដែលកំណត់ដោយអនុសញ្ញាដោយបានប្រតិបត្តិការនាវាចម្បាំងដែលមានចរិកលក្ខណៈគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងនៅក្នុងតំបន់ក្បែរនៃ Scarborough Shoal។
បើចិន មិនអនុវត្តលើសាលក្រម គឺជារឿងថ្មីទេ?
ចិនដែលគេហៅថាជាមហាយក្ស គឺជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិដែលជាស្ថាប័នដ៏មានឥទ្ធិពល ហើយ ក៏ជាភាគីនៃអនុសញ្ញាស្តីពីច្បាប់សមុទ្រអង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ១៩៨២ដែរ។ ចិន បានចុះហត្ថលេខាលើអនុសញ្ញានេះតាំងពីឆ្នាំ២០០៦មកម្ល៉េះ។ សម្រាប់សំណុំរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូងវិញ បើទោះជាចិន បានបដិសេធមិនចូលរួមក្នុងនីតិវិធីដែលផ្តួចផ្តើមដោយហ្វីលីពីនក៏ដោយ ចិន ក៏បានដាក់ជំហរផ្លូវការទៅកាន់មជ្ឈត្តការអន្តរជាតិនោះនៅឆ្នាំ២០១៤ ដោយអះអាងថា តុលាការនោះ មិនមែនជាយុត្តាធិការ ហើយចិន និងហ្វីលីពីន ក៏មានកិច្ចព្រមព្រៀងដោះស្រាយលើជម្លោះរួចទៅហើយ។
មួយវិញទៀត ចិន បានចាត់ទុកថា ការបង្កើតមជ្ឈត្តការដោយឯកតោភាគីរបស់ហ្វីលីពីន បានបំពាននឹង«សិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់ចិន»ដែលបានបញ្ញត្តិក្នុងអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២។ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង បានលើកភស្តុតាងនៃអវត្តមានខ្លួនក្នុងវេទិកាមជ្ឈត្តកម្មនោះថា ដោយយោងតាមមាត្រា២៩៨ នៃ UNCLOS ដោយ ចិន បានធ្វើសេចក្តីប្រកាសមួយដោយដកចេញ ជម្លោះទាក់ទងនឹងការកំណត់ដែនសមុទ្រ, ទាក់ទងតំបន់ឆ្នេរប្រវត្តិសាស្ត្រ, សកម្មភាពយោធានិង សកម្មភាពនៃការអនុវត្តច្បាប់ ដែលជាការអនុវត្តសិទ្ធិអធិបតេយ្យ ឬយុត្តាធិការពីការដោះស្រាយមជ្ឈត្តការដែលមានលក្ខណៈចាំបាច់ (Compulsory Arbitration) និងនីតិវិធីនៃការដោះស្រាយជម្លោះនានាដែលមានលក្ខណៈចាប់បង្ខំផងដែរ។
ដោយឡែក ប្រសិនចិន មិនអនុវត្តដូចទៅនឹងការបកស្រាយរបស់តុលាការ វាក៏មិនមែនជារឿងដែលថ្មីនឹងចម្លែកឡើយ។ នោះ ក៏ព្រោះតែមានករណីជាច្រើនហើយដែលមហាអំណាចធំៗ មិនអនុវត្តតាមសាលក្រមដែលសម្រេចដោយតុលាការដែលគេតែងតែនិយាយថា«អ្នកមានអំណាចធ្វើអ្វីក៏ត្រូវ»។ បើយោងតាមសារព័ត៌មាន The Diplomat ដែលជាស្គាល់ថាជាកាសែតរបស់ក្រុមបញ្ញវន្ត័ បានលើកករណីសិក្សាមួយចំនួនដែលទាក់ទងនឹងការចាញ់ក្តីរបស់មហាអំណាចធំពីរដែលជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ គឺអាមេរិក និងរុស្ស៊ី តែពួកគេ មិនអនុវត្តតាមសាលក្រមនោះឡើយ។
ករណីទីមួយនោះគឺ ហូឡង់ បានប្តឹងរុស្ស៊ី ពាក់ព័ន្ធនឹងការឃុំខ្លួននាវិក និងនាវារបស់ហូឡង់ដែលឆ្លងកាត់សមុទ្ររុស្ស៊ីឆ្នាំ២០១៣។ ពេលនោះ រុស្ស៊ី បានបដិសេធលើយុត្តាធិការរបស់តុលាការ និងមិនចូលក្នុងការជំនុំជម្រះឡើយ។ នីតិវីធី បានបន្តតាមសំណើរបស់ហូឡង់ ហើយ ចុងក្រោយមជ្ឈត្តការនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍ (PCA) ប្រកាសឲ្យរុស្ស៊ីផ្តល់សំណងឲ្យហូឡង់ តែរុស្ស៊ី បានបដិសេធមិនអនុវត្តឡើយ។
ករណីប្រវត្តិសាស្ត្រមួយទៀតដែលជារឿងអាម៉ាសសម្រាប់អាមេរិក ការមិនអនុវត្តតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ)។ នោះគឺ នៅឆ្នាំ១៩៨៤ នីការ៉ាហ្គា បានប្តឹងអាមេរិកទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពយោធាប្រឆាំងនីការ៉ាហ្គា។ ដូចទៅនឹងចិន អាមេរិក បានជំទាស់ទៅនឹងយុត្តាធិការរបស់តុលាការដែរ ហើយ អាមេរិក ថែមទាំងបដិសេធទៅនឹងយុត្តាធិការរបស់តុលាការលើសំណុំរឿងផ្សេងៗនាពេលខាងមុខដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអាមេរិក លើកលែងតែមានការស្នើសុំពីអាមេរិកផ្ទាល់។ តែសំណុំរឿងនេះ បើចិន ធ្វើអាមេរិក នោះមានន័យថាចិន ក៏អាចដកខ្លួនចេញពីអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២។ លើសំណុំរឿងនេះដដែល តុលាការអន្តរជាតិ ក៏បានសម្រេចឲ្យអាមេរិកផ្តល់សំណងឲ្យនីការ៉ាហ្គាផងដែរ តែ អាមេរិក ក៏បានជំទាស់មិនអនុវត្តទៀតផង។
ករណីសិក្សាទាំងពីរនេះ បានបង្ហាញឲ្យច្បាស់ហើយថា ច្បាប់ ឬអនុសញ្ញាអន្តរជាតិមួយចំនួន គឺគ្រាន់តែជាក្រដាសប៉ុណ្ណោះសម្រាប់មហាអំណាច។ ម្តងទៀត ឥរិយាបថនេះហើយដែលគេនៅតែបន្តនិយាយថា «អ្នកមានអំណាចធ្វើអ្វីក៏ត្រូវ»៕
បើតាមការវែកញែករបស់លោក ហេង សារិទ្ធ អ្នកស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាដើម្បីសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ មានសេណារីយ៉ូបីអាចបកស្រាយពីលទ្ធភាពនៃសាលក្រមរបស់តុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ។ តាមសេណារីយ៉ូទាំងបីនេះ ហ្វីលីពីន អាចមានលទ្ធភាពឈ្នះ ហើយ អាចមិនចំណេញក្នុងវិធីមួយនេះផងដែរ។ ដោយឡែក សារព័ត៌មានថ្មីៗ សុំលើកយកតែសេណារីយ៉ូមួយដែលទាក់ទងនឹងការបកស្រាយរបស់តុលាការនៅខាងហ្វីលីពីន ពោលគឺចិន បានបំពានក្នុងតំបន់ជម្លោះ។
តើអ្វីដែលតុលាការនឹងបកស្រាយលើសំណុំរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូង?
បើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍ដែលចុះនៅថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា សាលាក្តីបានសង្កត់ធ្ងន់ ថា «សាលាក្តី នឹងមិនបកស្រាយលើសំណួរនៃអធិបតេយ្យ(ម្ចាស់)លើទឹកដី និង មិនកំណត់ដែនសីមាសមុទ្រឲ្យភាគីណាមួយឡើយ»។ ក៏ប៉ុន្តែ សាលាក្តី អះអាងថា មានយុត្តាធិការដើម្បីពិចារណាលើ«សំណើប្រាំពីរចំណុចរបស់ហ្វីលីពីន»ក្នុងចំណោមសំណើទាំង១៥ដែលហ្វីលីពីនបានដាក់ឲ្យ។
បើយោងតាមសារព័ត៌មានហ្វីលីពីន Inquirer.net ចំណុចទាំងប្រាំពីរដែលសាលាក្តីទទួលចាត់ការនោះ រួមមានទាក់ទងនឹងការបកស្រាយពីស្ថានភាពនៃ (ចំណុចទី១) តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Scarborough Shoal, (ចំណុចទី២)តំបន់ Mischief Reef, Second Thomas Shoal និង Subi Reef, (ចំណុចទី៣) តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹកGaven Reef និង McKennan Reef, (ចំណុចទី៤)តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Johnson Reef, Cuarteron Reef និង Fiery Cross Reef, (ចំណុចទី៥) ចិនបានរារាំងអ្នកនេសាទហ្វីលីពីនដោយខុសច្បាប់ក្នុងការសកម្មភាពនេសាទបែបប្រពៃណីនៅតំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Scarborough Shoal, (ចំណុចទី៦) ចិន បានរំលោភកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលកំណត់ក្នុងអនុសញ្ញាក្នុងការការពារនិងអភិរក្សបរិស្ថានសមុទ្រនៅតំបន់ Scarborough Shoal និង Second Thomas Shoal (ចំណុច៧) ចិន បានបំពានកាតព្វកិច្ចខ្លួន ដែលកំណត់ដោយអនុសញ្ញាដោយបានប្រតិបត្តិការនាវាចម្បាំងដែលមានចរិកលក្ខណៈគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងនៅក្នុងតំបន់ក្បែរនៃ Scarborough Shoal។
បើចិន មិនអនុវត្តលើសាលក្រម គឺជារឿងថ្មីទេ?
ចិនដែលគេហៅថាជាមហាយក្ស គឺជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិដែលជាស្ថាប័នដ៏មានឥទ្ធិពល ហើយ ក៏ជាភាគីនៃអនុសញ្ញាស្តីពីច្បាប់សមុទ្រអង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ១៩៨២ដែរ។ ចិន បានចុះហត្ថលេខាលើអនុសញ្ញានេះតាំងពីឆ្នាំ២០០៦មកម្ល៉េះ។ សម្រាប់សំណុំរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូងវិញ បើទោះជាចិន បានបដិសេធមិនចូលរួមក្នុងនីតិវិធីដែលផ្តួចផ្តើមដោយហ្វីលីពីនក៏ដោយ ចិន ក៏បានដាក់ជំហរផ្លូវការទៅកាន់មជ្ឈត្តការអន្តរជាតិនោះនៅឆ្នាំ២០១៤ ដោយអះអាងថា តុលាការនោះ មិនមែនជាយុត្តាធិការ ហើយចិន និងហ្វីលីពីន ក៏មានកិច្ចព្រមព្រៀងដោះស្រាយលើជម្លោះរួចទៅហើយ។
មួយវិញទៀត ចិន បានចាត់ទុកថា ការបង្កើតមជ្ឈត្តការដោយឯកតោភាគីរបស់ហ្វីលីពីន បានបំពាននឹង«សិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់ចិន»ដែលបានបញ្ញត្តិក្នុងអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២។ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង បានលើកភស្តុតាងនៃអវត្តមានខ្លួនក្នុងវេទិកាមជ្ឈត្តកម្មនោះថា ដោយយោងតាមមាត្រា២៩៨ នៃ UNCLOS ដោយ ចិន បានធ្វើសេចក្តីប្រកាសមួយដោយដកចេញ ជម្លោះទាក់ទងនឹងការកំណត់ដែនសមុទ្រ, ទាក់ទងតំបន់ឆ្នេរប្រវត្តិសាស្ត្រ, សកម្មភាពយោធានិង សកម្មភាពនៃការអនុវត្តច្បាប់ ដែលជាការអនុវត្តសិទ្ធិអធិបតេយ្យ ឬយុត្តាធិការពីការដោះស្រាយមជ្ឈត្តការដែលមានលក្ខណៈចាំបាច់ (Compulsory Arbitration) និងនីតិវិធីនៃការដោះស្រាយជម្លោះនានាដែលមានលក្ខណៈចាប់បង្ខំផងដែរ។
ដោយឡែក ប្រសិនចិន មិនអនុវត្តដូចទៅនឹងការបកស្រាយរបស់តុលាការ វាក៏មិនមែនជារឿងដែលថ្មីនឹងចម្លែកឡើយ។ នោះ ក៏ព្រោះតែមានករណីជាច្រើនហើយដែលមហាអំណាចធំៗ មិនអនុវត្តតាមសាលក្រមដែលសម្រេចដោយតុលាការដែលគេតែងតែនិយាយថា«អ្នកមានអំណាចធ្វើអ្វីក៏ត្រូវ»។ បើយោងតាមសារព័ត៌មាន The Diplomat ដែលជាស្គាល់ថាជាកាសែតរបស់ក្រុមបញ្ញវន្ត័ បានលើកករណីសិក្សាមួយចំនួនដែលទាក់ទងនឹងការចាញ់ក្តីរបស់មហាអំណាចធំពីរដែលជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ គឺអាមេរិក និងរុស្ស៊ី តែពួកគេ មិនអនុវត្តតាមសាលក្រមនោះឡើយ។
ករណីទីមួយនោះគឺ ហូឡង់ បានប្តឹងរុស្ស៊ី ពាក់ព័ន្ធនឹងការឃុំខ្លួននាវិក និងនាវារបស់ហូឡង់ដែលឆ្លងកាត់សមុទ្ររុស្ស៊ីឆ្នាំ២០១៣។ ពេលនោះ រុស្ស៊ី បានបដិសេធលើយុត្តាធិការរបស់តុលាការ និងមិនចូលក្នុងការជំនុំជម្រះឡើយ។ នីតិវីធី បានបន្តតាមសំណើរបស់ហូឡង់ ហើយ ចុងក្រោយមជ្ឈត្តការនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍ (PCA) ប្រកាសឲ្យរុស្ស៊ីផ្តល់សំណងឲ្យហូឡង់ តែរុស្ស៊ី បានបដិសេធមិនអនុវត្តឡើយ។
ករណីប្រវត្តិសាស្ត្រមួយទៀតដែលជារឿងអាម៉ាសសម្រាប់អាមេរិក ការមិនអនុវត្តតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ)។ នោះគឺ នៅឆ្នាំ១៩៨៤ នីការ៉ាហ្គា បានប្តឹងអាមេរិកទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពយោធាប្រឆាំងនីការ៉ាហ្គា។ ដូចទៅនឹងចិន អាមេរិក បានជំទាស់ទៅនឹងយុត្តាធិការរបស់តុលាការដែរ ហើយ អាមេរិក ថែមទាំងបដិសេធទៅនឹងយុត្តាធិការរបស់តុលាការលើសំណុំរឿងផ្សេងៗនាពេលខាងមុខដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអាមេរិក លើកលែងតែមានការស្នើសុំពីអាមេរិកផ្ទាល់។ តែសំណុំរឿងនេះ បើចិន ធ្វើអាមេរិក នោះមានន័យថាចិន ក៏អាចដកខ្លួនចេញពីអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២។ លើសំណុំរឿងនេះដដែល តុលាការអន្តរជាតិ ក៏បានសម្រេចឲ្យអាមេរិកផ្តល់សំណងឲ្យនីការ៉ាហ្គាផងដែរ តែ អាមេរិក ក៏បានជំទាស់មិនអនុវត្តទៀតផង។
ករណីសិក្សាទាំងពីរនេះ បានបង្ហាញឲ្យច្បាស់ហើយថា ច្បាប់ ឬអនុសញ្ញាអន្តរជាតិមួយចំនួន គឺគ្រាន់តែជាក្រដាសប៉ុណ្ណោះសម្រាប់មហាអំណាច។ ម្តងទៀត ឥរិយាបថនេះហើយដែលគេនៅតែបន្តនិយាយថា «អ្នកមានអំណាចធ្វើអ្វីក៏ត្រូវ»៕
Tag:
សមុទ្រចិនខាងត្បូង
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រទានកម្ម»មានន័យដូចម្តេច?
8 ម៉ោង
