អន្តរជាតិ
នយោបាយអន្តរជាតិ
ប្រជាមតិសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃ មានន័យយ៉ាងដូចម្តេចសម្រាប់អនាគតប្រជាធិបតេយ្យថៃ?
យោធាហែរក្បួនជំរុញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោតប្រជាមតិ (រូបភាព AFP)
×![]()
គឺថ្ងៃអាទិត្យទី០៧ ខែសីហាស្អែកនេះហើយ ដែលប្រជាជនថៃ នឹងត្រូវក្លាយជាអ្នកកំណត់ និងជាម្ចាស់ជោគវាសនានៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យថៃតាមរយៈការបោះឆ្នោតប្រជាមតិលើសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីដែលធ្វើឡើងក្រោមរបបសឹករបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ប្រាយុទ្ធ ច័ន្ទ អូចា (Prayuth Chan O Cha)។ តើរាជាណាចក្រថៃ ដែលមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យចាក់ឬសជាច្រើនទសវត្សរ៍ហើយនោះ អាចរួចផុតពីការដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលរបបសឹកឬយ៉ាងណា?
លទ្ធផលនៃការធ្វើប្រជាមតិលើសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃ គឺជារឿងមួយដែលមិនទាន់មានភាពជាក់លាក់ និងមិនអាចទស្សន៍ទាយមុនបាននៅឡើយនោះទេ ពោលគឺ ថាតើប្រជាជនភាគច្រើន នឹងបោះឆ្នោតគាំទ្រសេចក្តីព្រាងនោះ ឬក៏ប្រឆាំង។ ព័ត៌មានមួយចំនួន ព្យាករណ៍ថា ពលរដ្ឋអាច អាចនឹងមិនទៅបោះឆ្នោត ខ្លះទៀត ថា អាចនឹងមានការបោះឆ្នោតជំទាស់ច្រើន ដ្បិតប្រមុខបក្សធំៗបានប្រកាសផ្ទាល់ខ្លួនថា នឹងបោះឆ្នោតជំទាស់រួចទៅហើយ។ ដោយឡែកសម្រាប់លោកឧត្តមសេនីយ៍ប្រាយុទ្ធ ថា លោក នឹងបោះឆ្នោតគាំទ្រ។ ក៏ប៉ុន្តែលទ្ធភាពពីរដែលគួរយល់ដឹងក្រោយនៃប្រជាមតិនេះគឺ ទី១ ថៃអាចនឹងមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញទី២០ដែលផ្តល់ភាពស្របច្បាប់សម្រាប់យោធានៅក្នុងនយោបាយ និង ទី២ របបយោធា នឹងអាចបន្ត។
១. តើសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីនោះមានបញ្ហាអ្វីខ្លះ?
តាមពិតទៅ ការធ្វើប្រជាមតិលើសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃនៅស្អែកនេះ មិនមានចំណុចច្រើនអ្វីនោះទេ ពោលគឺ ប្រជាពលរដ្ឋ នឹងចូលបោះឆ្នោត ថាតើគួរ«គាំទ្រ» ឬ «ប្រឆាំង» ទៅលើសំណួរពីរស្តីពីសេចក្តីព្រាងនោះប៉ុណ្ណោះ។ សំណួរទី១នោះគឺ «តើពួកគេទទួលយកឬអត់ចំពោះសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីនោះ?»។ សំណួរទី២នោះគឺ «ពួកគេ នឹងអនុញ្ញាតឲ្យសមាជិកសភាព្រឹទ្ធសភាដែលកើតចេញពីការតែងតាំង២៥០រូបអាចចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសនាយករដ្ឋមន្ត្រីសម្រាប់រយៈពេល៥ឆ្នាំដំបូង ក្រោយពេលសេចក្តីព្រាងនោះ ត្រូវបានអនុម័ត និងចូលជាធរមានជាផ្លូវការឬអត់?» នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មានបាងកកប៉ុស្តិ៍។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ បទបញ្ញត្តិក្នុងសេចក្តីព្រាងដែលជាចំណុចប្រទាំងប្រទើសខ្លាំងជាងគេផងដែរនោះគឺ យោធា និងប៉ូលិស ត្រូវបានបម្រុងទុកអាសនៈឲ្យមួយចំនួននៅក្នុងសភាជាន់ខ្ពស់ឬព្រឹទ្ធសភា ហើយ រដ្ឋសភា អាចមានសិទ្ធិជ្រើសរើសបុគ្គលណាម្នាក់ដែលមិនមែនជាការជ្រើសរើសតាមការបោះឆ្នោតសកលដើម្បីធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅពេលដែលប្រទេសមានបញ្ហាឬជាប់គាំងនយោបាយ។
សូមជម្រាបថា ក្រោយនៃរដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃលោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីនណាវ៉ត់ត្រា នៅថ្ងៃទី២២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤ លោកឧត្តមសេនីយ៍ ប្រាយុទ្ធ ច័ន្ទ អូចា បានឡើងកាន់អំណាចបន្តដោយសន្យាថា នឹងកសាងស្ថិរភាពនយោបាយ និងនាំមកវិញនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យផងដែរ។ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានបង្កើតគណៈកម្មាធិការព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីព្រាងធម្មនុញ្ញថ្មីដើម្បីបញ្ចៀសការជាប់គាំងនយោបាយបន្តទៀត។
នៅចុងឆ្នាំ២០១៥កន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាលរបបសឹកថៃ បានបរាជ័យម្តងរួចទៅហើយក្នុងការធ្វើរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីនោះ ដ្បិត សភា បានបោះឆ្នោតជំទាស់។ ហើយសម្រាប់សេចក្តីព្រាងដែលគ្រោងនឹងដាក់ឲ្យបោះឆ្នោតប្រជាមតិនេះ គឺជាសេចក្តីព្រាងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញទី២ហើយដែលត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងរបបសឹកថៃ ដែលដឹកនាំតាក់តែងដោយប្រធានគណៈកម្មាធិការព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលកំពុងតែរងការរិះគន់ខ្លាំងពីសំណាក់ប្រជាជន គឺ លោក Meechai Ruchuphan។
បើសេចក្តីព្រាងច្បាប់លើកទី២នេះ អាចទទួលបានការគាំទ្រច្រើនពីប្រជាជន នោះសេចក្តីព្រាងនឹងក្លាយជារដ្ឋធម្មនុញ្ញទី២០ក្នុងអាយុកាលនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យថៃ៨៤ឆ្នាំ។ ក្នុងនេះ ក៏មានន័យដែរថា យោធា នឹងអាចតោងអំណាចនៅក្នុងនយោបាយថៃ និងមានលទ្ធភាពច្រើនក្នុងការចូលកាន់តំណែងនយោបាយ និងអន្តរគមន៍ក្នុងកិច្ចការនយោបាយថៃបានដោយស្របច្បាប់ទៀតផង។ ហើយបើនិយាយពីប្រជាធិបតេយ្យ វិញ គឺថៃ ត្រូវដើរត្រលប់ក្រោយវិញហើយ។ និយាយឲ្យខ្លី វា នឹងក្លាយជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលមានការរឹតត្បិត (limited democracy ឬ backward democracy)។
យ៉ាងណាក៏ដោយ មានអ្នកនយោបាយថៃជាច្រើនដែលមកពីទាំងបក្សនយោបាយធំៗរួមមាន ប្រជាធិបតេយ្យ និងភឿថៃ បានចេញមុខជំទាស់ជាសាធារណៈលើសេចក្តីព្រាងនេះ។ ទាំងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីនណាវ៉ាត់ត្រា ក៏ដូចជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក អាភីសិត វីចាជីវ៉ា សុទ្ធសឹងតែបានប្រកាសជាសាធារណៈ ថាអ្នកទាំងពីរ នឹងបោះឆ្នោត«ជំទាស់»។
២. លោកប្រាយុទ្ធ ផ្តល់ចម្លើយមិនច្បាស់លាស់ សម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍ក្រោយប្រជាមតិ?
ជុំវិញប្រជាមតិនេះដែរ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋប្រហារថៃ ប្រាយុទ្ធ ចន្ទ អូចា នៅថ្ងៃសុក្រទី០៥ខែសីហាម្សិលមិញ បានប្រកាសជាសាធារណៈថា លោក នឹងបោះឆ្នោតគាំទ្រលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី។ នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មានថៃ The Nation ដែលបានដកស្រង់សុន្ទរកថារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះ នាឱកាសនៃការរម្លឹកខួបលើក១២៩នៃការបង្កើតសាលារាជបណ្ឌិតយោធាថៃ Chulachomklao។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះ ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ថា «ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋថៃម្នាក់ ខ្ញុំ មានសិទ្ធិក្នុងការបង្ហាញគោលជំហររបស់ខ្ញុំ។ តែខ្ញុំ មិនមែនកំពុងតែព្យាយាមជះឥទ្ធិពលទៅលើអ្នកបោះឆ្នោតនោះទេ»។ នេះបើយោងតាមប្រភពព័ត៌មានដដែលដែលបានចុះផ្សាយដែរថា លោក ប្រាយុទ្ធ ក៏ទទូចឲ្យអ្នកបោះឆ្នោតអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្លួននៅក្នុងថ្ងៃប្រជាមតិ ដោយមិនទោរទន់តាមអ្នកដទៃអ្វីឡើយ។
នាឱកាសដដែលនោះ លោក ក៏បានប្រកាសដែរថា ការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំក្រោយ នឹងត្រូវប្រព្រឹត្តឡើងតាមការសន្យារបស់កន្លងមក ដែលបានកំណត់នៅក្នុងផែនការ ក្រោយឡើងកាន់អំណាច។
តែអ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ នៅថ្ងៃទី០២ ខែសីហា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាយុទ្ធ បានថ្លែងព្រមានយ៉ាងដូច្នេះថា «កុំយកប្រជាមតិមកកំណត់អ្នកឈ្នះ ឬអ្នកចាញ់។ ខ្ញុំ មិនដែលចាញ់អ្នកណានោះទេ ហើយ ខ្ញុំ ក៏មិនបំណងចង់ឈ្នះអ្នកណាផងដែរ។ ខ្ញុំ ចង់បន្តកាន់អំណាចរបស់ខ្ញុំដើម្បីដំណើរការរដ្ឋបាលក្នុងអំឡុងពេលនៃអន្តរកាលមួយនេះ»។ នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មាន បាងកកប៉ុស្តិ៍។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោកឧត្តមសេនីយ៍ប្រាយុទ្ធ ដែលធ្វើឡើងមុនពេលតែ៤ឬ៥ថ្ងៃនៃការធ្វើប្រជាមតិនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងក្រុមសកម្មជនដែលប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលរដ្ឋប្រហារ ដែលបានទាមទារឲ្យរូបលោក ចុះចេញពីតំណែង ប្រសិនបើសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវបានទាត់ចោលតាមរយៈការបោះឆ្នោតជំទាស់ភាគច្រើនពីប្រជាជនថៃ។ លោក ប្រាយុទ្ធ ថែមទាំងតបថា ប្រជាមតិគឺគ្រាន់តែជាផ្នែកមួយប៉ុណ្ណោះនៃដំណើរការទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយការបោះឆ្នោត ក៏មិនអាចកើតឡើងបាននោះទេ ប្រសិន មិនមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីនោះ។
ប្រមុខរបបសឹករូបនោះ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា បើទោះបីជាលទ្ធផល នឹងទៅជាបែបណាក៏ដោយ លោក នឹងនៅតែបន្តកាន់អំណាចដោយយោងតាមផែនការរបស់លោក ហើយ លោក នឹងព្យាយាមបំពេញការងារ និងតួនាទីឲ្យអស់ពីសមត្ថភាពដើម្បីប្រជាជន និងប្រទេសថៃ។ លោក អះអាងថា លោក មិនព្រួយបារម្ភអ្វីទាល់តែសោះចំពោះប្រជាមតិនេះ។ លោក បានផ្ញើសារមួយដើម្បីឲ្យប្រជាជនថៃ ពិចារណាចំពោះប្រជាមតិនោះ ដោយលើកឡើងថា អ្នកបោះឆ្នោត ត្រូវតែសម្រេចចិត្តរវាង «អនាគតមួយដែលមិនច្បាស់លាស់ ឬភាពបរាជ័យនៃអតីតកាល(ប្រវត្តិសាស្ត្រជាន់ដាន»។
ការបកស្រាយរបស់លោកប្រាយុទ្ធ បានបង្ហាញឲ្យឃើញច្បាស់ហើយថា ប្រសិនបើ ប្រជាជនបោះឆ្នោតជំទាស់លើសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះ ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេដឹកនាំថ្មីនៅឆ្នាំ២០១៧ នៅតែមានភាពមិនច្បាស់លាស់នៅឡើយនោះទេ។
៣. លោក ប្រាយុទ្ធ មានសិទ្ធិ និងអំណាចស្របច្បាប់ដើម្បីបន្តកាន់អំណាច?
សូមជម្រាបផងដែរថា ការអាចបន្តកាន់អំណាចរបស់លោកប្រាយុទ្ធ ដែលជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិដើម្បីសណ្តាប់ធ្នាប់ និងសន្តិភាព មកដល់សព្វថ្ងៃ គឺមិនមែនដោយសារមានការគាំទ្រ ឬបោះឆ្នោតពីប្រជាជនឡើយ។ តែលោក បានកាន់អំណាចដោយដំបូងប្រើប្រាស់ច្បាប់អាជ្ញាសឹក(ត្រូវបានប្រកាសដកចេញវិញនៅដើមឆ្នាំ២០១៥) និងបច្ចុប្បន្នតាមមាត្រា៤៤នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបណ្តោះអាសន្នឆ្នាំ២០០៧។ តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃ មាត្រា ៤៤ បានផ្តល់អំណាចផ្តាច់មុខដល់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាពិសេសស្ថាប័នក្រុមប្រឹក្សាជាតិដើម្បីសណ្តាប់ធ្នាប់និងសន្តិភាព ដើម្បីដោះស្រាយនិងរក្សាស្ថិរភាពសាធារណៈ ការពាររាល់ការគំរាមហែងរបបរាជានិយម ការឯកភាព រួបរួមជាតិនិងសន្តិភាពផងនោះ។
តាមមាត្រា ៤៤ ដដែលនេះ ក៏បានបញ្ញត្តិដែលថា រដ្ឋាភិបាលយោធា អាចប្រើប្រាស់អំណាចពេញលេញនិងលើសលុបក្នុងការគ្របដណ្តប់លើអំណាចនីតិបញ្ញត្តិ និងតុលាការដើម្បីរឹតបន្តឹងសិទ្ធិសេរីភាព ដោយអាជ្ញាមានសិទ្ធិចាប់ខ្លួនមនុស្សមិនចាំបាច់មានដីកា ឃុំខ្លួនមិនចាំបាច់មានការចោទប្រកាន់ អាចប្រើប្រាស់វិធានការក្តៅផ្សេងទៀតដើម្បីប្រឆាំងរាល់ជនដែលគំរាមកំហែងសន្តិសុខនិងស្ថិរភាពប្រទេសជាតិផង។ ហើយអ្វីដែលគ្រោះថ្នាក់នោះ របបសឹក មានបុព្វសិទ្ធិសាធារណៈក្នុងការដកហូតទ្រព្យសម្បត្តិ បិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ហាមការបោះពុម្ភផ្សាយរាល់ឯកសារណាដែល របបនេះជឿថាអាចគំរាមកំហែងដល់ការផ្សះផ្សាជាតិ និងស្ថិរភាព៕
Tag:
ថៃ
អាស៊ាន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រទានកម្ម»មានន័យដូចម្តេច?
13 ម៉ោង
