អន្តរជាតិ
×![]()
ដោយ: តន ចាន់រិទ្ធារ៉ា
អូស្ត្រាលីមិនពាក់ព័ន្ធជម្លោះដែនអធិបតេយ្យនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង រវាងចិន និងរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានបួនឡើយ។ ប៉ុន្តែជារឿយៗ អូស្ត្រាលីតែងបង្ហាញការគាំទ្រ សេរីភាពនាវាចរណ៍ក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលដឹកនាំដោយសម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួន គឺអាមេរិក។ ជាមួយនឹងការប្រកាសគាំទ្រនេះ អូស្ត្រាលីហាក់ដូចជាមិនខ្វល់នឹងចិននោះទេ បើទោះជាចិនជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំរបស់ខ្លួនក្ដី ។ប៉ុន្តែក្រុងកង់បេរ៉ា ហាក់រារែកនឹងចូលជ្រៅក្នុងការប្រជែងគ្នារវាងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងក្រុងប៉េកាំង។
ភាពមិនដាច់ស្រេចនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងចិន និងភាគីពាក់ព័ន្ធនៃរដ្ឋអាស៊ាន មិនត្រឹមតែជាក្តីបារម្ភក្នុងតំបន់ប៉ុណ្ណោះនោះទេ តែវាក៏កំពុងស្ថិតក្នុងការចាប់អារម្មណ៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិទៀតដែរ។ អាមេរិករួមទាំងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន គឺអូស្ត្រាលីដែលរដ្ឋខាងក្រៅ កំពុងតែប្រឡូកខ្លួនយ៉ាងជ្រៅ ក្រោមរូបភាពរក្សាសន្តិភាព និងសន្តិសុខ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងសកម្មភាពរបស់ចិន ដែលកំពុងតែកើនឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់។
យ៉ាងណាមិញ ទឹកប្រាក់វិនិយោគរាប់ពាន់លានដុល្លាររបស់ចិននៅអូស្ត្រាលី កំពុងតែធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងកង់បេរ៉ា ស្ទាក់ស្ទើរចិត្តចូលរួមឲ្យពេញដៃពេញជើងទៅក្នុងការប្រឈមមុខរវាងមិត្តនិងគូប្រជែងរបស់មិត្ត។ ម្ខាងអូស្ត្រាលី ត្រូវរក្សាចំណងមិត្តភាពជាប្រពៃណីយូរអង្វែងជាមួយអាមេរិក ឯម្ខាងទៀតអូស្ត្រាលី ត្រូវពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយមហាយក្សចិន ដែលជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មយ៉ាងសំខាន់ បើទោះជាផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រយោធា ភាគីទាំងពីរខ្វែងគំនិតគ្នាក៏ដោយចុះ។
តាមពិតទៅ ការរារែកចិត្តរបស់អូស្ត្រាលី កំពុងធ្វើឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិក បារម្ភខ្លាំង ដ្បិតអូស្ត្រាលី នៅតែមិនហ៊ានចេញមុខប្រឆាំងចិនខ្លាំងៗនោះឡើយ ដែលវាមិនមែនជាការចង់បានរបស់អាមេរិកទេ។ ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ មន្ត្រីយោធាអាមេរិកមួយរូប បានបង្ហាញជំហរ ឲ្យអូស្រា្តលីសម្រេចចិត្តឲ្យដាច់ស្រេចរវាងទំនាក់ទំនងជាយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយអាមេរិក និងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយមហាយក្សចិន។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យអូស្ត្រាលី ABC លោកវរសេនីយ៍ Tom Hanson នាយរងសេនាធិការកងទ័ពជើងគោកអាមេរិក និយាយថា វាជាការលំបាកសម្រាប់អូស្ត្រាលីដែលចង់រក្សាសម្ព័ន្ធភាពជាមួយអាមេរិក និងរឿងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយចិន ក្នុងពេលតែមួយនោះ។ ដោយបញ្ជាក់ថា អ្វីដែលលោកលើកឡើងជាមតិផ្ទាល់ខ្លួន លោកបន្តថា អូស្ត្រាលី ត្រូវសម្រេចចិត្ត ជ្រើសរើសផ្លូវមួយដែលផ្ដល់ប្រយោជន៍ដល់ខ្លួន។
១. អាមេរិក ត្រូវការអូស្ត្រាលីសម្រាប់ទប់ទល់មហាយក្សចិននៅអាស៊ី
ដូចដែលធ្លាប់បានដឹងរួចមកហើយ អូស្រា្តលី ជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏សំខាន់របស់អាមេរិក និងតែងតែចាប់ដៃជាមួយអាមេរិក ប្រឡូកក្នុងប្រតិបត្តិការនានាជុំវិញពិភពលោក តួយ៉ាងសង្គ្រាមនៅអ៊ីរ៉ាក់ និងអាហ្វហ្គានីស្ថានជាដើម។ ចំណែកនៅអាស៊ីវិញ អូស្ត្រាលី ក៏ជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រយ៉ាងសំខាន់របស់អាមេរិកដែរ ក្នុងការប្រជែងយកឥទ្ធិពលនៅតំបន់អាស៊ី ជាមួយមហាយក្សចិន ដែលកំពុងរះត្រដែតឡើងនោះ។
អូស្ត្រាលី បានស្វាគមន៍ការពង្រាយកងម៉ារីនអាមេរិកមកកាន់មូលដ្ឋាន Darwin ដែលជាផ្នែកនៃ«គោលនយោបាយធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពអំណាចឡើងវិញនៅអាស៊ី» ចំពេលដែលចិន កំពុងតែឡើងកូដខ្លាំង ទាំងវិស័យការទូត យោធា និងសេដ្ឋកិច្ច។ ការពង្រាយទ័ពនេះ ជាសញ្ញាបង្ហាញពីការរឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងយោធារវាងក្រុងវ៉ាស៊ីតោន និងក្រុងកង់បេរ៉ា តាមរយៈការធ្វើប្រតិបត្តិការ ក៏ដូចជាហ្វឹកហាត់រួមគ្នា។
ក្រៅពីនេះ កាលពីខែមេសាកន្លងទៅ រដ្ឋបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក៏បានជួយបង្កើនសមត្ថភាពយោធាអូស្ត្រាលី ដោយអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុនអាវុធអាមេរិក លក់សពា្វវុធឲ្យអូស្ត្រាលី ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ ១.២ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ក្នុងចំណោមសព្វាវុធដែលអូស្ត្រាលីទិញនោះ ក៏មានមីស៊ីលចម្ងាយឆ្ងាយប្រភេទ AIM-120D ផងដែរ ហើយអូស្ត្រាលី ជាប្រទេសដំបូងបំផុត ដែលទិញអាវុធទំនើបរបស់អាមេរិកនេះទៅប្រើ។
វាច្បាស់ណាស់ថា ការពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពអូស្ត្រលី និងការពង្រាយកងទ័ពនៅអូស្ត្រាលី ជាយុទ្ធសាស្ត្រហ៊ុំព័ទ្ធចិន កុំឲ្យឥទ្ធិពលយក្សមួយនេះ រីកសាយភាយពាសពេញតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ម្យ៉ាងទៀត ការដែលមានកងទ័ពនៅជិតបែបនេះ ក៏ជាការងាយស្រួល ចល័តទៅជួយសម្ព័ន្ធមិត្តដទៃទៀត ក្នុងគ្រាដែលមានអាសន្នកើតឡើងដែរ។
២. ចិន ជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេរបស់អូស្ត្រាលី
បើទោះជាចិន និងអូស្ត្រាលី នៅតែខ្វែងយោបល់គ្នាលើជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងក៏ដោយចុះ ប្រទេសទាំងពីរនៅតែត្រូវការគ្នាលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ព្រោះចិនជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេរបស់អូស្ត្រាលី។ ដោយសារតែទំហំពាណិជ្ជកម្មធំបែបនេះ អូស្ត្រាលី ត្រូវតែពិចារណាឲ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ មុននឹងលូកដៃកាន់តែជ្រៅចូលក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង តាមការអូសទាញរបស់អាមេរិកនោះ។
បើតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេស និងពាណិជ្ជកម្មអូស្ត្រាលី មហាយក្សចិន គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេរបស់អូស្ត្រាលីក្នុងការជួញដូរទំនិញ និងសេវាកម្ម។ ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរក្នុងឆ្នាំ២០១៥ មានដល់ទៅ ១៥៥ពាន់លានដុល្លារ។ បើនិយាយពីការទំហំនាំចេញ-នាំចូលវិញ ចិនគឺជាទីផ្សារនាំចេញធំជាងគេរបស់អូស្ត្រាលី ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ៩១.៣ពាន់លានដុល្លារ (ឆ្នាំ២០១៥) ។ ចំណែកអូស្ត្រាលី ក៏នាំចេញទៅផ្សារចិន ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់៦៤.៥ពាន់លានដុល្លារដែរ (ឆ្នាំ២០១៥)។
បន្ថែមលើនេះ អូស្ត្រាលី និងចិន ក៏បានបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ដែលចូលជាធរមានក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ដើម្បីជំរុញកំណើនពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគទៅមកផងដែរ។ ពាណិជ្ជករអូស្ត្រាលី កាន់តែច្រើន បានទៅបណ្តាក់ទុនរកស៊ីលើទឹកដីចិន។ ចំណែកឈ្មួញចិនធំៗ ក៏នាំគ្នាសម្រុកមកធ្វើជំនួញនៅអូស្ត្រាលី ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងកង់បេរ៉ា ក៏ព្យាយាមទាក់ទាញសេដ្ឋីចិន ឲ្យបណ្ដាក់ទុនក្នុងទឹកដីខ្លួនផងដែរ។
នេះជាកត្តាមួយបង្ហាញថា អូស្ត្រាលី និងចិន ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចស្អិតល្មួត តាមរយៈការដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម ជាពិសេសអូស្ត្រាលី ដែលត្រូវការចិនខ្លាំង ដើម្បីបង្កើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ នេះក៏ដោយសារពាណិជ្ជករចិន សម្បូរលុយ និងហ៊ានជះលុយ វិនិយោគលើវិស័យសំខាន់ៗរបស់អូស្ត្រាលី។
៣. ដោយសារជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង អូស្ត្រាលី ត្រូវជ្រើសរើសអាមេរិក ឬចិន?
ជុំវិញបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ការលូកដៃរបស់អាមេរិកក៏ធ្វើឲ្យជម្លោះកាន់តែក្ដៅ តែមិនមែនរវាងចិន និងប្រទេសទាមទារផ្សេងទៀតនោះទេ គឺរវាងចិននិងអាមេរិកទៅវិញ។ ដោយសារតែជម្លោះនេះមានពាក់ព័ន្ធនឹងហ្វីលីពីនជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន អាមេរិក ដែលកំពុងប្រជែងជាមួយចិនស្រាប់ហើយនោះ ក៏ទាញបណ្ដាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន ជាពិសេសអូស្ត្រាលី ឲ្យចូលមកជាប់ដៃជាប់ជើងក្នុងជម្លោះនេះដែរ។
ទាំងអាមេរិក និងអូស្ត្រាលី បានបញ្ជូននាវាល្បាត និងយន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់ B-52 ក៏ដូចជាយន្តហោះស៊ើបការណ៍ មកកាន់តំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលស្ថិតនៅក្បែរតំបន់កោះសិប្បនិម្មិតរបស់ចិន។ សកម្មភាពដែលគេមើលឃើញថាជាការលូកដៃក្នុងតំបន់ជម្លោះនោះ ត្រូវបានអាមេរិក និងអូស្ត្រាលី ចាត់ទុកថា គ្រាន់តែជាការអនុវត្តសិទិ្ធសេរីនៃការហោះហើរ និងការធ្វើនាវាចរណ៍ក្រោមច្បាប់អន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះ។
ថ្វីដ្បិតតែអូស្ត្រាលីមានជំហរគាំទ្រសម្ព័ន្ធមិត្តចាក់មិនលិចអាមេរិកលើសេរីភាពនាចរណ៍ក្នុងដែនទឹកសមុទ្រចិនក៏ដោយចុះ ក៏អូស្ត្រាលី មិនដែលធ្វើសកម្មភាពនាវាចរណ៍ជាឯកតោភាគីនៅតំបន់ជម្លោះនោះដែរ ប៉ុន្តែក្រុងអង់ការ៉ា ធ្លាប់តែបញ្ជូនយន្តហោះស៊ើបការណ៍។ នេះទំនងជាអូស្ត្រាលី មិនចង់ពាក់ព័ន្ធខ្លាំងនឹងជម្លោះរវាងសម្ព័ន្ធមិត្ត និងចិន ដែលជាអ្នកវិនិយោគដ៏ធំរបស់ខ្លួន។
ជាមួយគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី ក៏បានត្រឹមតែស្នើឲ្យចិន ដោះស្រាយបញ្ហានេះដោយសន្តិវិធី ជាជាងប្រើកម្លាំងទ័ព។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី Malcolm Turnbull បានទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិន បញ្ឈប់សកម្មភាពនៅក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ដើម្បីបញ្ចៀសការប្រឈមមុខគ្នាជាមួយរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក។ លោកបន្ថែមទៀតថា ចិនគួរតែបន្តសែ្វងរកដំណោះស្រាយ និងកសាងទំនុកចិត្តជាមួយប្រទេសជាតិខាង ដែលសំដៅលើភាគីពាក់ព័ន្ធជម្លោះនៃរដ្ឋអាស៊ាន។
នៅពេលនេះ អូស្ត្រាលី កំពុងតែស្ថិតក្នុស្ថានភាពដែលពិបាកសម្រេចចិត្តបំផុត។ គេអាចយល់បានថា អូស្ត្រាលី នឹងមិនបោះបង់អាមេរិកជាសម្ព័ន្ធមិត្តយូរអង្វែងបានឡើយ ដ្បិតទំនាក់ទំនងជាមួយអាមេរិក ក្លាយជាមិត្តភាពប្រពៃណីទៅហើយ។ តែអូស្ត្រាលី ក៏បានមិនអាចមិនស្រវារកមហាយក្សចិន ដែលសម្បូរលុយបានដែរ ព្រោះអូស្ត្រាលី ក៏ត្រូវការធនធានបម្រើសេដ្ឋកិច្ចខ្លួនដែរ៕
ភាពមិនដាច់ស្រេចនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងចិន និងភាគីពាក់ព័ន្ធនៃរដ្ឋអាស៊ាន មិនត្រឹមតែជាក្តីបារម្ភក្នុងតំបន់ប៉ុណ្ណោះនោះទេ តែវាក៏កំពុងស្ថិតក្នុងការចាប់អារម្មណ៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិទៀតដែរ។ អាមេរិករួមទាំងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន គឺអូស្ត្រាលីដែលរដ្ឋខាងក្រៅ កំពុងតែប្រឡូកខ្លួនយ៉ាងជ្រៅ ក្រោមរូបភាពរក្សាសន្តិភាព និងសន្តិសុខ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងសកម្មភាពរបស់ចិន ដែលកំពុងតែកើនឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់។
យ៉ាងណាមិញ ទឹកប្រាក់វិនិយោគរាប់ពាន់លានដុល្លាររបស់ចិននៅអូស្ត្រាលី កំពុងតែធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងកង់បេរ៉ា ស្ទាក់ស្ទើរចិត្តចូលរួមឲ្យពេញដៃពេញជើងទៅក្នុងការប្រឈមមុខរវាងមិត្តនិងគូប្រជែងរបស់មិត្ត។ ម្ខាងអូស្ត្រាលី ត្រូវរក្សាចំណងមិត្តភាពជាប្រពៃណីយូរអង្វែងជាមួយអាមេរិក ឯម្ខាងទៀតអូស្ត្រាលី ត្រូវពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយមហាយក្សចិន ដែលជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មយ៉ាងសំខាន់ បើទោះជាផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រយោធា ភាគីទាំងពីរខ្វែងគំនិតគ្នាក៏ដោយចុះ។
តាមពិតទៅ ការរារែកចិត្តរបស់អូស្ត្រាលី កំពុងធ្វើឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិក បារម្ភខ្លាំង ដ្បិតអូស្ត្រាលី នៅតែមិនហ៊ានចេញមុខប្រឆាំងចិនខ្លាំងៗនោះឡើយ ដែលវាមិនមែនជាការចង់បានរបស់អាមេរិកទេ។ ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ មន្ត្រីយោធាអាមេរិកមួយរូប បានបង្ហាញជំហរ ឲ្យអូស្រា្តលីសម្រេចចិត្តឲ្យដាច់ស្រេចរវាងទំនាក់ទំនងជាយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយអាមេរិក និងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយមហាយក្សចិន។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យអូស្ត្រាលី ABC លោកវរសេនីយ៍ Tom Hanson នាយរងសេនាធិការកងទ័ពជើងគោកអាមេរិក និយាយថា វាជាការលំបាកសម្រាប់អូស្ត្រាលីដែលចង់រក្សាសម្ព័ន្ធភាពជាមួយអាមេរិក និងរឿងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយចិន ក្នុងពេលតែមួយនោះ។ ដោយបញ្ជាក់ថា អ្វីដែលលោកលើកឡើងជាមតិផ្ទាល់ខ្លួន លោកបន្តថា អូស្ត្រាលី ត្រូវសម្រេចចិត្ត ជ្រើសរើសផ្លូវមួយដែលផ្ដល់ប្រយោជន៍ដល់ខ្លួន។
១. អាមេរិក ត្រូវការអូស្ត្រាលីសម្រាប់ទប់ទល់មហាយក្សចិននៅអាស៊ី
ដូចដែលធ្លាប់បានដឹងរួចមកហើយ អូស្រា្តលី ជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏សំខាន់របស់អាមេរិក និងតែងតែចាប់ដៃជាមួយអាមេរិក ប្រឡូកក្នុងប្រតិបត្តិការនានាជុំវិញពិភពលោក តួយ៉ាងសង្គ្រាមនៅអ៊ីរ៉ាក់ និងអាហ្វហ្គានីស្ថានជាដើម។ ចំណែកនៅអាស៊ីវិញ អូស្ត្រាលី ក៏ជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រយ៉ាងសំខាន់របស់អាមេរិកដែរ ក្នុងការប្រជែងយកឥទ្ធិពលនៅតំបន់អាស៊ី ជាមួយមហាយក្សចិន ដែលកំពុងរះត្រដែតឡើងនោះ។
អូស្ត្រាលី បានស្វាគមន៍ការពង្រាយកងម៉ារីនអាមេរិកមកកាន់មូលដ្ឋាន Darwin ដែលជាផ្នែកនៃ«គោលនយោបាយធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពអំណាចឡើងវិញនៅអាស៊ី» ចំពេលដែលចិន កំពុងតែឡើងកូដខ្លាំង ទាំងវិស័យការទូត យោធា និងសេដ្ឋកិច្ច។ ការពង្រាយទ័ពនេះ ជាសញ្ញាបង្ហាញពីការរឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងយោធារវាងក្រុងវ៉ាស៊ីតោន និងក្រុងកង់បេរ៉ា តាមរយៈការធ្វើប្រតិបត្តិការ ក៏ដូចជាហ្វឹកហាត់រួមគ្នា។
ក្រៅពីនេះ កាលពីខែមេសាកន្លងទៅ រដ្ឋបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក៏បានជួយបង្កើនសមត្ថភាពយោធាអូស្ត្រាលី ដោយអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុនអាវុធអាមេរិក លក់សពា្វវុធឲ្យអូស្ត្រាលី ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ ១.២ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ក្នុងចំណោមសព្វាវុធដែលអូស្ត្រាលីទិញនោះ ក៏មានមីស៊ីលចម្ងាយឆ្ងាយប្រភេទ AIM-120D ផងដែរ ហើយអូស្ត្រាលី ជាប្រទេសដំបូងបំផុត ដែលទិញអាវុធទំនើបរបស់អាមេរិកនេះទៅប្រើ។
វាច្បាស់ណាស់ថា ការពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពអូស្ត្រលី និងការពង្រាយកងទ័ពនៅអូស្ត្រាលី ជាយុទ្ធសាស្ត្រហ៊ុំព័ទ្ធចិន កុំឲ្យឥទ្ធិពលយក្សមួយនេះ រីកសាយភាយពាសពេញតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ម្យ៉ាងទៀត ការដែលមានកងទ័ពនៅជិតបែបនេះ ក៏ជាការងាយស្រួល ចល័តទៅជួយសម្ព័ន្ធមិត្តដទៃទៀត ក្នុងគ្រាដែលមានអាសន្នកើតឡើងដែរ។
២. ចិន ជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេរបស់អូស្ត្រាលី
បើទោះជាចិន និងអូស្ត្រាលី នៅតែខ្វែងយោបល់គ្នាលើជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងក៏ដោយចុះ ប្រទេសទាំងពីរនៅតែត្រូវការគ្នាលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ព្រោះចិនជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេរបស់អូស្ត្រាលី។ ដោយសារតែទំហំពាណិជ្ជកម្មធំបែបនេះ អូស្ត្រាលី ត្រូវតែពិចារណាឲ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ មុននឹងលូកដៃកាន់តែជ្រៅចូលក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង តាមការអូសទាញរបស់អាមេរិកនោះ។
បើតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេស និងពាណិជ្ជកម្មអូស្ត្រាលី មហាយក្សចិន គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេរបស់អូស្ត្រាលីក្នុងការជួញដូរទំនិញ និងសេវាកម្ម។ ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរក្នុងឆ្នាំ២០១៥ មានដល់ទៅ ១៥៥ពាន់លានដុល្លារ។ បើនិយាយពីការទំហំនាំចេញ-នាំចូលវិញ ចិនគឺជាទីផ្សារនាំចេញធំជាងគេរបស់អូស្ត្រាលី ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ៩១.៣ពាន់លានដុល្លារ (ឆ្នាំ២០១៥) ។ ចំណែកអូស្ត្រាលី ក៏នាំចេញទៅផ្សារចិន ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់៦៤.៥ពាន់លានដុល្លារដែរ (ឆ្នាំ២០១៥)។
បន្ថែមលើនេះ អូស្ត្រាលី និងចិន ក៏បានបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ដែលចូលជាធរមានក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ដើម្បីជំរុញកំណើនពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគទៅមកផងដែរ។ ពាណិជ្ជករអូស្ត្រាលី កាន់តែច្រើន បានទៅបណ្តាក់ទុនរកស៊ីលើទឹកដីចិន។ ចំណែកឈ្មួញចិនធំៗ ក៏នាំគ្នាសម្រុកមកធ្វើជំនួញនៅអូស្ត្រាលី ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងកង់បេរ៉ា ក៏ព្យាយាមទាក់ទាញសេដ្ឋីចិន ឲ្យបណ្ដាក់ទុនក្នុងទឹកដីខ្លួនផងដែរ។
នេះជាកត្តាមួយបង្ហាញថា អូស្ត្រាលី និងចិន ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចស្អិតល្មួត តាមរយៈការដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម ជាពិសេសអូស្ត្រាលី ដែលត្រូវការចិនខ្លាំង ដើម្បីបង្កើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ នេះក៏ដោយសារពាណិជ្ជករចិន សម្បូរលុយ និងហ៊ានជះលុយ វិនិយោគលើវិស័យសំខាន់ៗរបស់អូស្ត្រាលី។
៣. ដោយសារជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង អូស្ត្រាលី ត្រូវជ្រើសរើសអាមេរិក ឬចិន?
ជុំវិញបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ការលូកដៃរបស់អាមេរិកក៏ធ្វើឲ្យជម្លោះកាន់តែក្ដៅ តែមិនមែនរវាងចិន និងប្រទេសទាមទារផ្សេងទៀតនោះទេ គឺរវាងចិននិងអាមេរិកទៅវិញ។ ដោយសារតែជម្លោះនេះមានពាក់ព័ន្ធនឹងហ្វីលីពីនជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន អាមេរិក ដែលកំពុងប្រជែងជាមួយចិនស្រាប់ហើយនោះ ក៏ទាញបណ្ដាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន ជាពិសេសអូស្ត្រាលី ឲ្យចូលមកជាប់ដៃជាប់ជើងក្នុងជម្លោះនេះដែរ។
ទាំងអាមេរិក និងអូស្ត្រាលី បានបញ្ជូននាវាល្បាត និងយន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់ B-52 ក៏ដូចជាយន្តហោះស៊ើបការណ៍ មកកាន់តំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលស្ថិតនៅក្បែរតំបន់កោះសិប្បនិម្មិតរបស់ចិន។ សកម្មភាពដែលគេមើលឃើញថាជាការលូកដៃក្នុងតំបន់ជម្លោះនោះ ត្រូវបានអាមេរិក និងអូស្ត្រាលី ចាត់ទុកថា គ្រាន់តែជាការអនុវត្តសិទិ្ធសេរីនៃការហោះហើរ និងការធ្វើនាវាចរណ៍ក្រោមច្បាប់អន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះ។
ថ្វីដ្បិតតែអូស្ត្រាលីមានជំហរគាំទ្រសម្ព័ន្ធមិត្តចាក់មិនលិចអាមេរិកលើសេរីភាពនាចរណ៍ក្នុងដែនទឹកសមុទ្រចិនក៏ដោយចុះ ក៏អូស្ត្រាលី មិនដែលធ្វើសកម្មភាពនាវាចរណ៍ជាឯកតោភាគីនៅតំបន់ជម្លោះនោះដែរ ប៉ុន្តែក្រុងអង់ការ៉ា ធ្លាប់តែបញ្ជូនយន្តហោះស៊ើបការណ៍។ នេះទំនងជាអូស្ត្រាលី មិនចង់ពាក់ព័ន្ធខ្លាំងនឹងជម្លោះរវាងសម្ព័ន្ធមិត្ត និងចិន ដែលជាអ្នកវិនិយោគដ៏ធំរបស់ខ្លួន។
ជាមួយគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី ក៏បានត្រឹមតែស្នើឲ្យចិន ដោះស្រាយបញ្ហានេះដោយសន្តិវិធី ជាជាងប្រើកម្លាំងទ័ព។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី Malcolm Turnbull បានទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិន បញ្ឈប់សកម្មភាពនៅក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ដើម្បីបញ្ចៀសការប្រឈមមុខគ្នាជាមួយរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក។ លោកបន្ថែមទៀតថា ចិនគួរតែបន្តសែ្វងរកដំណោះស្រាយ និងកសាងទំនុកចិត្តជាមួយប្រទេសជាតិខាង ដែលសំដៅលើភាគីពាក់ព័ន្ធជម្លោះនៃរដ្ឋអាស៊ាន។
នៅពេលនេះ អូស្ត្រាលី កំពុងតែស្ថិតក្នុស្ថានភាពដែលពិបាកសម្រេចចិត្តបំផុត។ គេអាចយល់បានថា អូស្ត្រាលី នឹងមិនបោះបង់អាមេរិកជាសម្ព័ន្ធមិត្តយូរអង្វែងបានឡើយ ដ្បិតទំនាក់ទំនងជាមួយអាមេរិក ក្លាយជាមិត្តភាពប្រពៃណីទៅហើយ។ តែអូស្ត្រាលី ក៏បានមិនអាចមិនស្រវារកមហាយក្សចិន ដែលសម្បូរលុយបានដែរ ព្រោះអូស្ត្រាលី ក៏ត្រូវការធនធានបម្រើសេដ្ឋកិច្ចខ្លួនដែរ៕
Tag:
អូស្ត្រាលី
អាមេរិក
ចិន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
