អន្តរជាតិ
សង្គ្រាមស៊ីរី៖ តើលោកខាងលិចអាចប្រើតុលាការព្រហ្មទណ្ឌ ICC កាត់ទោសរុស្ស៊ី បានទេ?
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
សង្គ្រាមស៊ីវិលស៊ីរី បន្តអូសបន្លាយ អស់រយៈពេលជាង៥ឆ្នាំមកហើយ តែគេមិនទាន់អាចអាចរកឃើញដំណោះស្រាយនយោបាយ និងពន្លឺសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសនេះនៅឡើយទេ។ កងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមឧទ្ទាមនៅតែបន្តវាយប្រយុទ្ធគ្នាឥតឈប់ ប្រជាជនបន្តស្លាប់បាត់បង់ជីវិត និងរត់ភៀសខ្លួន ។ ចំណែកឯប្រធានាធិបតីស៊ីរី លោក បាសា អាសាដ នៅតែបន្តកាន់តំណែង ដោយទទួលបានការគាំទ្រនិងការពារពីរុស្ស៊ីទៀត។ បារាំង និង អាមេរិកបានស្នើឲ្យតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបើកការស៊ើបអង្កេតមួយពាក់ព័ន្ធបទឧក្រិដ្ឋសង្គ្រាម ដោយចោទភាគីរុស្ស៊ី និង ស៊ីរី ថាកំពុងប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋនេះ។ ប៉ុន្តែតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិគ្មានយុត្តាធិការក្នុងសំណុំរឿងនេះទេ។
សង្គ្រាមស៊ីវិលស៊ីរីបានអូសបន្លាយអស់ពេលជាង ៥ឆ្នាំមកហើយគិតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ប៉ុន្តែគេមិនទាន់រកឃើញដំណោះស្រាយបញ្ចប់សង្គ្រាមនេះឡើយ ទោះមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិតក៏ដោយចុះ។ សង្គ្រាមនេះកាន់តែស្មុគស្មាញពិបាកបញ្ចប់ ហើយវាក៏ក្លាយជាសង្គ្រាមរវាងមហាអំណាចរុស្ស៊ីនិងអាមេរិកទៀត។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ លោកខាងលិចបានចោទប្រកាន់ថា រុស្ស៊ីនិងរបបដឹកនាំស៊ីរី កំពុងប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋសង្គ្រាមនិងប្រឆាំងមនុស្សជាតិផងដែរ។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកលោកចន ឃែរី បានអះអាង សកម្មភាពទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់រុស្ស៊ីនិងស៊ីរីប្រឆាំងជនស៊ីវិល ល្មមអាចបើកការស៊ើបអង្កេតបទឧក្រិដ្ឋសង្គ្រាមបានហើយ។ ហើយបារាំងនៅដើមសប្តាហ៍នេះបានព្រមាននាំសំណុំរឿងនេះទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ (ICC) ថែមទៀតដើម្បីជំរុញឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតមួយប្រឆាំងរុស្ស៊ីនិងស៊ីរី។
តាមពិតទៅ វាជារឿងមួយដែលគេគួរយល់នៅពេលដែលគេលើកឡើងពីបទឧក្រិដ្ឋសង្គ្រាម និងបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិនៅប្រទេសស៊ីរី។ នោះគឺតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិគ្មានយុត្តាធិការដើម្បីស៊ើបអង្កេត និងនាំយកមេដឹកនាំទាំងនោះមកកាត់ទោសឡើយ បើនិយាយតាមនីតិវិធីតុលាការ។
តាមពិតទៅស៊ីរី មិនមែនជាសមាជិកនៃលក្ខន្តិកក្រុងរ៉ូមស្តីពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនោះឡើយ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលបានចុះហត្ថលេខា តែមិនមានការផ្តល់សច្ចាប័នដោយសភានៃប្រទេសនេះឡើយចាប់តាំងពីកើតមាននូវលក្ខន្តិកៈ និងមានការបង្កើតតុលាការនេះឡើង។ នេះមានន័យថា ប្រសិនបើគ្មានការទទួលយក លក្ខន្តិកៈនេះទេ តុលាការគ្មានយុត្តាធិការណាមួយដើម្បីលូកដៃ និងនាំខ្លួនមេដឹកនាំនៃប្រទេសស៊ីរីយកមកកាត់ទោសតាមច្បាប់ឡើយ បើទោះជាមានពាក្យបណ្តឹង និងមានភស្តុតាងគ្រាប់គ្រាន់ក៏ដោយ។ ដូច្នេះហើយ ទើបបញ្ហានៅក្នុងប្រទេសស៊ីរីនៅតែជាកង្វល់ធំមួយសម្រាប់សហគមន៍អន្តរជាតិ ហើយមេដឹកនាំទាំងនោះនៅតែបន្តប្រព្រឹត្តនូវសកម្មភាពដែលរំលោភទៅលើសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរនោះ។
ក្នុងករណីដែលតុលាការព្រហ្មទណ្ឌ អន្តរជាតិគ្មានយុត្តាធិការដើម្បីនាំយកមេដឹកនាំទាំងនោះយកមកកាត់ទោស ដោយសារប្រទេសនោះមិនមែនជាភាគីនៃលក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូមស្តី គេអាចស្នើសុំទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាតិដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះបាន។ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាតិ ត្រូវចេញដំណោះស្រាយដើម្បីផ្តល់នូវយុត្តិធិការមួយដល់តុលាការនេះ ដើម្បីធ្វើប្រតិបត្តិការ នាំយកឧក្រិដ្ឋជនទាំងនោះមកកាត់ទោសតាមច្បាប់។
នីតិវិធិដែលបញ្ជូនសំនុំរឿង និងផ្តល់យុត្តាធិការដល់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ដោយក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ត្រូវបានគេធ្វើឡើងតែពីរដងប៉ុណ្ណោះតាំងពីពេលដែលតុលាការនេះបង្កើតមក ទីមួយនៅក្នុងវិបត្តិនៅ Darfur ប្រទេសស៊ូដង់កាលពីឆ្នាំ ២០០៥ ហើយលើកទី២ នៅក្នុងជម្លោះនៅប្រទេសលីប៊ី នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១១។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ បរាជ័យក្នុងការចេញដំណោះស្រាយដើម្បីផ្តល់យុត្តាធិការដល់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌនេះនៅកាលនោះ។មកដល់ដំណាក់កាលនេះ បញ្ហាវាមិនមែនស្ថិតនៅលើតុលាការទេ តែវាជាបញ្ហារបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាតិវិញម្តង។យើងបានដឹងច្បាស់ហើយថា នៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមានសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ប្រាំប្រទេស ហើយប្រសិនបើមានសមាជិកណាមួយក្នុងចំណោមប្រាំប្រើប្រាស់សិទ្ធិប្រឆាំង ឬសិទ្ធិវេតូនោះ ក្រុមប្រឹក្សានេះមិនអាចចេញដំណោះស្រាយរូចឡើយ។ ត្រលប់មកផ្តោតលើរឿងស៊ីរីវិញ ក៏ដូចគ្នាដែរ បើទោះជាក្រុមប្រឹក្សាមានសិទ្ធិផ្តល់យុត្តាធិការដល់តុលាការដើម្បីធ្វើបេសកម្ម នាំខ្លួនឧក្រិដ្ឋជនទាំងនោះមកកាត់ទោសក៏ពិតមែន តែគេដឹងច្បាស់ហើយថា ក្រុមប្រឹក្សានេះមិនអាចចេញដំណោះស្រាយបាននោះឡើយ។
តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ត្រូវបានបង្កើតឡើយ ដោយអនុលោមតាមលក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម ស្តីពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ដែលបានអនុម័តនៅឆ្នាំ ១៩៩៨ និងចូលជាធរមាននៅថ្ងៃ ០១ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០២។ មកទល់ពេលនេះតុលាការនេះមានសមាជិកប្រមាណ ១២២ប្រទេសហើយ ក្នុងនោះមានកម្ពុជាយើងដែរ។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ជាតុលាការមួយដែលមានយុត្តាធិការ ក្នុងការកាត់ទោស បុគ្គលទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋធំៗចំនួនបួនប្រភេទដែលរួមមានដូចជា៖ ១.បទប្រល័យពូជសាសន៍ ២.បទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ៣ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម៤. និងបទឧក្រិដ្ឋឈ្លានពាន ៕
សង្គ្រាមស៊ីវិលស៊ីរីបានអូសបន្លាយអស់ពេលជាង ៥ឆ្នាំមកហើយគិតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ប៉ុន្តែគេមិនទាន់រកឃើញដំណោះស្រាយបញ្ចប់សង្គ្រាមនេះឡើយ ទោះមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិតក៏ដោយចុះ។ សង្គ្រាមនេះកាន់តែស្មុគស្មាញពិបាកបញ្ចប់ ហើយវាក៏ក្លាយជាសង្គ្រាមរវាងមហាអំណាចរុស្ស៊ីនិងអាមេរិកទៀត។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ លោកខាងលិចបានចោទប្រកាន់ថា រុស្ស៊ីនិងរបបដឹកនាំស៊ីរី កំពុងប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋសង្គ្រាមនិងប្រឆាំងមនុស្សជាតិផងដែរ។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកលោកចន ឃែរី បានអះអាង សកម្មភាពទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់រុស្ស៊ីនិងស៊ីរីប្រឆាំងជនស៊ីវិល ល្មមអាចបើកការស៊ើបអង្កេតបទឧក្រិដ្ឋសង្គ្រាមបានហើយ។ ហើយបារាំងនៅដើមសប្តាហ៍នេះបានព្រមាននាំសំណុំរឿងនេះទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ (ICC) ថែមទៀតដើម្បីជំរុញឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតមួយប្រឆាំងរុស្ស៊ីនិងស៊ីរី។
តាមពិតទៅ វាជារឿងមួយដែលគេគួរយល់នៅពេលដែលគេលើកឡើងពីបទឧក្រិដ្ឋសង្គ្រាម និងបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិនៅប្រទេសស៊ីរី។ នោះគឺតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិគ្មានយុត្តាធិការដើម្បីស៊ើបអង្កេត និងនាំយកមេដឹកនាំទាំងនោះមកកាត់ទោសឡើយ បើនិយាយតាមនីតិវិធីតុលាការ។
តាមពិតទៅស៊ីរី មិនមែនជាសមាជិកនៃលក្ខន្តិកក្រុងរ៉ូមស្តីពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនោះឡើយ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលបានចុះហត្ថលេខា តែមិនមានការផ្តល់សច្ចាប័នដោយសភានៃប្រទេសនេះឡើយចាប់តាំងពីកើតមាននូវលក្ខន្តិកៈ និងមានការបង្កើតតុលាការនេះឡើង។ នេះមានន័យថា ប្រសិនបើគ្មានការទទួលយក លក្ខន្តិកៈនេះទេ តុលាការគ្មានយុត្តាធិការណាមួយដើម្បីលូកដៃ និងនាំខ្លួនមេដឹកនាំនៃប្រទេសស៊ីរីយកមកកាត់ទោសតាមច្បាប់ឡើយ បើទោះជាមានពាក្យបណ្តឹង និងមានភស្តុតាងគ្រាប់គ្រាន់ក៏ដោយ។ ដូច្នេះហើយ ទើបបញ្ហានៅក្នុងប្រទេសស៊ីរីនៅតែជាកង្វល់ធំមួយសម្រាប់សហគមន៍អន្តរជាតិ ហើយមេដឹកនាំទាំងនោះនៅតែបន្តប្រព្រឹត្តនូវសកម្មភាពដែលរំលោភទៅលើសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរនោះ។
ក្នុងករណីដែលតុលាការព្រហ្មទណ្ឌ អន្តរជាតិគ្មានយុត្តាធិការដើម្បីនាំយកមេដឹកនាំទាំងនោះយកមកកាត់ទោស ដោយសារប្រទេសនោះមិនមែនជាភាគីនៃលក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូមស្តី គេអាចស្នើសុំទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាតិដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះបាន។ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាតិ ត្រូវចេញដំណោះស្រាយដើម្បីផ្តល់នូវយុត្តិធិការមួយដល់តុលាការនេះ ដើម្បីធ្វើប្រតិបត្តិការ នាំយកឧក្រិដ្ឋជនទាំងនោះមកកាត់ទោសតាមច្បាប់។
នីតិវិធិដែលបញ្ជូនសំនុំរឿង និងផ្តល់យុត្តាធិការដល់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ដោយក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ត្រូវបានគេធ្វើឡើងតែពីរដងប៉ុណ្ណោះតាំងពីពេលដែលតុលាការនេះបង្កើតមក ទីមួយនៅក្នុងវិបត្តិនៅ Darfur ប្រទេសស៊ូដង់កាលពីឆ្នាំ ២០០៥ ហើយលើកទី២ នៅក្នុងជម្លោះនៅប្រទេសលីប៊ី នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១១។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ បរាជ័យក្នុងការចេញដំណោះស្រាយដើម្បីផ្តល់យុត្តាធិការដល់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌនេះនៅកាលនោះ។មកដល់ដំណាក់កាលនេះ បញ្ហាវាមិនមែនស្ថិតនៅលើតុលាការទេ តែវាជាបញ្ហារបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាតិវិញម្តង។យើងបានដឹងច្បាស់ហើយថា នៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមានសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ប្រាំប្រទេស ហើយប្រសិនបើមានសមាជិកណាមួយក្នុងចំណោមប្រាំប្រើប្រាស់សិទ្ធិប្រឆាំង ឬសិទ្ធិវេតូនោះ ក្រុមប្រឹក្សានេះមិនអាចចេញដំណោះស្រាយរូចឡើយ។ ត្រលប់មកផ្តោតលើរឿងស៊ីរីវិញ ក៏ដូចគ្នាដែរ បើទោះជាក្រុមប្រឹក្សាមានសិទ្ធិផ្តល់យុត្តាធិការដល់តុលាការដើម្បីធ្វើបេសកម្ម នាំខ្លួនឧក្រិដ្ឋជនទាំងនោះមកកាត់ទោសក៏ពិតមែន តែគេដឹងច្បាស់ហើយថា ក្រុមប្រឹក្សានេះមិនអាចចេញដំណោះស្រាយបាននោះឡើយ។
តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ត្រូវបានបង្កើតឡើយ ដោយអនុលោមតាមលក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម ស្តីពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ដែលបានអនុម័តនៅឆ្នាំ ១៩៩៨ និងចូលជាធរមាននៅថ្ងៃ ០១ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០២។ មកទល់ពេលនេះតុលាការនេះមានសមាជិកប្រមាណ ១២២ប្រទេសហើយ ក្នុងនោះមានកម្ពុជាយើងដែរ។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ជាតុលាការមួយដែលមានយុត្តាធិការ ក្នុងការកាត់ទោស បុគ្គលទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋធំៗចំនួនបួនប្រភេទដែលរួមមានដូចជា៖ ១.បទប្រល័យពូជសាសន៍ ២.បទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ៣ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម៤. និងបទឧក្រិដ្ឋឈ្លានពាន ៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
