សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោកចុះដុនដាប ហើយអ្នកកាសែតជិត៧០០នាក់ត្រូវគេសម្លាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩២

អន្តរជាតិ

សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោកចុះដុនដាប ហើយអ្នកកាសែតជិត៧០០នាក់ត្រូវគេសម្លាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩២

03, May 2017 , 9:19 pm

រូបភាព

រូបភាព៖ Human Rights Watch

ដោយ: ថ្មីៗ

សេរីភាពសារព័ត៌មានទូទាំងពិភពលោកប្រឈមបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ចុងក្រោយ។ អ្នកសារព័ត៌មានរងការវាយប្រហារ រងការចាប់ខ្លួន ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងរងការសម្លាប់ថែមទៀតផងនៅក្នុងណ្តាប្រទេសមួយចំនួននៅទូទាំងពិភពលោក។ ចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩២ មកអ្នកសារព័ត៌មានជិត ៧០០នាក់ត្រូវបានគេសម្លាប់ ដោយជនបង្កនៅតែអាចរត់គេចពីការទទួលខុសត្រូវបានយ៉ាងងាយស្រួល។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ប្រទេសចំនួនប្រាំមានដូចជាតួកគី, ចិន, អេហ្ស៊ីប, អេរីទ្រា និងអេត្យូពី ក្លាយជាប្រទេសដែលចាប់ចងដាក់គុកអ្នកសារព័ត៌មានច្រើនជាងគេ។

អ្នកសារព័ត៌មានមានតួនាទីជាអ្នកនាំសារ, ជាភ្នែកជាច្រមុះរបបស់សាធារណជន និងមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការជំរុញឲ្យមានគណនីភាពក្នុងការអនុវត្តការងាររបស់រដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសលើកស្ទួយការគោរពនីតិរដ្ឋនិងគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យជាដើមផង។

យ៉ាងណាក៏ដោយ សេរីភាពសារព័ត៌មានប្រឈមការគំរាមកំហែងខ្លាំងក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ចុងក្រោយ។ អ្នកសារព័ត៌មានប្រឈមការរើសអើង, រងការកៀបសង្កត់ វាយប្រហារ, ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងរងការសម្លាប់រង្គាលថែមទៀតផងទៅទូទាំងពិភពលោកតាំងពីអាមេរិកដល់ អឺរ៉ុប ដល់អាហ្វ្រិក និងដល់អាស៊ីថែមទៀតផង។ ប៉ុន្តែសេរីភាពសារព័ត៌មាននេះនៅតែត្រូវការការការពារនិងគាំទ្រដើម្បីប្រយោជន៍

ដូចឃើញស្រាប់នៅឆ្នាំ ២០១៥ អ្នកសារព័ត៌មានទស្សនាវដ្តី Charlie Hebdo របស់បារាំង ៨នាក់ក្នុងចំណោមនុស្ស ១២នាក់ត្រូវបានក្រុមខ្មាន់កាំភ្លើងដែលជាបណ្តាញក្រុមភេរវជនដែស្ហឬក្រុមរដ្ឋឥស្លាមបាញ់សម្លាប់។ វាជាការសម្លាប់រង្គាលអ្នកសារព័ត៌មានទ្រង់ទ្រាយធំបំផុតមួយមិនធ្លាប់មានពីមុនមក។

យោងតាមរបាយការណ៍សារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន ប្រទេសមួយចំនួនដែលធ្លាប់តែជាប្រទេសមានចំណាត់ថ្នាក់ល្អក្នុងការរក្សាសេរីភាពសារព័ត៌មានមានដូចជាជប៉ុន, អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងកេនយ៉ាជាដើមនោះក៏ធ្លាក់ចុះចំណាត់ថ្នាក់ដែរ។ ចំណែកនៅទ្វីបអាមេរិកវិញ ប្រទេសមហាអំណាចប្រជាធិបតេយ្យដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសកាណាដា ក៏ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហានេះដូចគ្នា។

ក្រោយប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ ឡើងកាន់តំណែង។ ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំកំពូលប្រទេសមហាអំណាចប្រជាធិបតេយ្យដែលគោរពនិងលើកស្ទួយសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន លោក ដូណាល់ ត្រាំ ចាត់ទុកអ្នកសារព័ត៌មានជាសត្រូ និងវាយប្រហារដោយសម្តី រាល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលរិះគន់លោកថែមទៀតផហ។

មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ កន្លងមកលោក ត្រាំ រងការទិតៀនខ្លាំងពីសំណាក់សកម្មជន និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សថែមទៀត ព្រោះលើក្រាលកម្រាលព្រំក្រហមទទួលស្វាគមន៍មេដឹកនាំដែលរំលោភបំពាន សង្កត់សង្កិន និងចាប់អ្នកសារព័ត៌មានដាក់គុក ដូចជាប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនពីង និងប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីប Abdel Fattah el-Sisi។ថ្មីៗនេះទៀតលោកបានអញ្ជើញនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ដែលឡើងកាន់អំណាចតាមរដ្ឋប្រហារនិងជាអ្នករឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាននិងការបញ្ចេញមតិរួមជាមួយប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនលោក Rodrigo Duterte ដែលអនុគោលនយោបាយប្រឆាំងគ្រឿងញៀនចម្រូងចម្រាស និងដឹកនាំប្រទេសដែលសម្បូរទៅដោយការសម្លាប់អ្នកសារព័ត៌មានជាប្រចាំនោះ។

សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅតួកគីក៏ប្រឈមបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរដែរក្រោយពេលមានរដ្ឋប្រហារបរាជ័យកាលពីខែកក្កដាឆ្នាំ ២០១៦។ ចាប់ពីខែកក្កដាមក ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងហោចណាស់ ១៥៦ត្រូវបានបង្ខំឲ្យបិទឈប់ដំណើរការ ហើយអ្នកសារព័ត៌មានប្រហែល ២៥០០នាក់ត្រូវបាត់បង់ការងារ។ អ្វីដែលរឹតតែធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវបានចាប់ខ្លួននិងចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធចលនាភេរវកម្មដោយសារពួកគេចែករម្លែកនិងបង្ហោះរូបភាព, រូបត្លុក និងបញ្ចេញមតិរិះគន់រដ្ឋាភិបាល។

វប្បធម៌និទណ្ឌភាពនៅតែបន្ត ហើយអ្នកសារព័ត៌មាននៅតែត្រូវគេសម្លាប់និងចាប់ខ្លួន

ដូចបានលើកឡើងខាងដើមស្រាប់ អ្នកសារព័ត៌មានទូទាំងពិភពលោក សុទ្ធតែប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ជាពិសេសការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងសម្លាប់ក្នុងពេលបំពេញការងារនិងអនុវត្តវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួនថែមទៀត។ ចំណែកវប្បធម៌និទណ្ឌភាព ឬនិយាយឲ្យស្រួលស្តាប់គឺការគេចចេញពីការទទួលខុសត្រូវខាងផ្លូវច្បាប់ចំពោះទង្វើខុសឆ្គងរបស់ខ្លួន នៅតែបន្តកើតមានជាហូរហែរមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។

យោងតាមរបាយការណ៍គណៈកម្មការការពារអ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកសារព័ត៌មានរហូតដល់ ៦៩២ នាក់ត្រូវបានគេសម្លាប់ ដោយអ្នកប្រព្រឹត្តមិនត្រូវបានចាប់ខ្លួននិងត្រូវគេនាំមកទទួលទោសឡើយ។ បញ្ហានិទណ្ឌភាពនេះហើយបានក្លាយជាគ្រោះថ្នាក់ធំបំផុតមួយសម្រាប់សេរីភាពសារព័ត៌មានទូទាំងពិភពលោក។

ចំណែកប្រទេសចំនួនប្រាំបានក្លាយជាប្រទេសដែលចាប់អ្នកសារព័ត៌មានដាក់ពន្ធនាគារច្រើនជាងគេនៅថ្ងៃ ១ខែធ្នូឆ្នាំ ២០១៦ ដែលចំនួនអ្នកសារព័ត៌មានទាំងនោះស្មើ ៦៨ភាគរយនៃចំនួនអ្នកសារព័ត៌មានដែលត្រូវគេដាក់ពន្ធនាគារទូទាំងពិភពលោក។ ប្រទេសតួកគីបាច់ដាក់ អ្នកសារព័ត៌មាន ៨១នាក់។ ចំណែក ចិនឯណោះវិញស្ថិតនៅលេខរៀងទី២ ព្រោះប្រទេសនេះចាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ៣៨ នាក់។ លេខរៀងទីបីបានទៅប្រទេសអេហ្ស៊ីបដោយប្រទេសនេះចាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ២៥ នាក់។ ចំណែកលេខរៀងទីបួន បានទៅលើប្រទេសអេរីទ្រា និងលេខប្រាំបានទៅលើប្រទេសអេត្យូពី៕