អន្តរជាតិ
AMM៖ អាស៊ានមិនហ៊ានប្រើភាសាធ្ងន់បន្ទោសចិនដែលបន្តវាតទីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង
×![]()
កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន (ASEAN Ministerial Meeting) នឹងត្រូវរៀបចំឡើងនៅក្នុងក្រុងម៉ានីល នៅសប្តាហ៍នេះ។ បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនឹងក្លាយជាប្រធានបទសំខាន់ក្នុងវេទិកាកិច្ចប្រជុំនេះដែរ ប៉ុន្តែអាស៊ានមិនយកឱកាសនេះទិតៀន ឬដាក់សម្ពាធចិនពាក់ព័ន្ធយោធូបនីយកម្មតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងឡើយ។ បើតាមសេចក្តីព្រាងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបទេសអាស៊ានដែលអ្នកសារព័ត៌មានទទួលបាន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានខ្លះត្រឹមបង្ហាញការបារម្ភចំពោះស្ថានការណ៍សមុទ្រចិនខាងត្បូង តែស្វាគមន៍ការសម្រេចបានគ្រោងឆ្អឹងនៃក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែរ (A Framework for a Code of Conduct)។
ហ្វីលីពីនដែលធ្វើជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំ ២០១៧នេះ កំពុងត្រៀមខ្លួនទទួលស្វាគមន៍បណ្តារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន និងបណ្តារដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសជាដៃគូជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតដែលនឹងមកចូលប្រជុំកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានលើកទី ៥០ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធចាប់ពីថ្ងៃ ២ ដល់ថ្ងៃ ៨ ខែសីហាខាងមុខ។ គេរំពឹងថា បញ្ហាភេរវកម្ម បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង រួមជាមួយបញ្ហានុយក្លេអ៊ែរកូរ៉េខាងជើងនឹងក្លាយជាប្រធានបទសំខាន់និងក្តៅគគុកក្នុងវេទិកាតំបន់នេះ ។
មុនកិច្ចប្រជុំមកដល់ គេឃើញមានការបញ្ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានផងដែរឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានបានឃើញដែរ ប៉ុន្តែសេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះមិនមានការប្រើប្រាស់ភាសាដែលទិតៀន ឬរិះគន់មហាយក្សចិនដែលបន្តវាតទីនិងធ្វើយោធូបនីកម្មតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងឡើយ។
១. សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមិននិយាយពីយោធូបនីយកម្មសមុទ្រចិនខាងត្បូង
យោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានជប៉ុន Kyodo សេចក្តីព្រាងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលនឹងត្រូវចេញរួមគ្នាដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានក្រោយចប់ប្រជុំនោះត្រឹមកត់សម្គាល់ការបារម្ភរបស់រដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ានមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធការវិវត្តនៃស្ថានការណ៍តំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែគ្មានឡើយការមិនមានការបញ្ជាក់ឈ្មោះចិនចំៗ និងសកម្មភាពយោធូបនីយកម្មតំបន់ជម្លោះឡើយ។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ដូចដែលប្រធានអាស៊ានហ្វីលីពីនធ្លាប់បានលើកឡើងដែរ គ្មានឡើយការបញ្ចូលចំណុចពាក់ព័ន្ធសាលក្រមតុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេដែលសម្រេចឲ្យចិនចាញ់ក្តីហ្វីលីពីន កាលពីខែកក្កដាឆ្នាំ ២០១៦នោះ។
តាមពិតទៅចិន បានទាមទារយកតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងស្ទើរតែទាំងស្រុង ហើយមហាយក្សនេះក៏បានបន្តធ្វើយោធូបនីយកម្មតំបន់ជម្លោះដែលខ្លួនកាន់កាប់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះដែរ។ យោងតាមសារព័ត៌មានថៃ បាងកកប៉ុស្តិ៍ ចិនបានកាន់កាប់កោះជាច្រើន និងបន្តសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតនៅតំបន់ចំនួន ប្រាំពីរនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ អ្វីដែលគួរឲ្យបារម្ភនោះចិនសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបម្រើប្រយោជន៍ស៊ីវិលនិងយោធាក្នុងនោះមានសង់ផ្លូវយន្តហោះ, ដំឡើងឧបករណ៍បាញ់មីស៊ីល និងសម្ភារៈយោធាផ្សេងទៀតនៅទីតាំងមួយចំនួន ថ្វីបើមានគេជំទាស់ក៏ដោយ។
មិនត្រឹមតែមិនរិះគន់ចិនប៉ុណ្ណោះទេ សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានមានការស្វាគមន៍ការឯកភាពគ្នាទទួលយកក្របខណ្ឌនៃក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង (A Framework for South China Sea Code of Conduct) កាលពីខែឧសភាផងដែរ។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំខាងមុខ រដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ាននិងចិនក៏នឹងសម្រេចអនុម័តយកក្របខណ្ឌនៃក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាផ្លូវការដែរ ដើម្បីត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ការឈានទៅពិភាក្សាគ្នាទៀតដើម្បីបង្កើតក្រមប្រតិបត្តិពេញលេញមួយដែលមានអនុភាពគតិយុត្តិត្រឹមត្រូវដើម្បីគ្រប់គ្រងនិងដោះស្រាយជម្លោះ។
មកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ អាស៊ាននិងចិន ចំណាយពេលអស់ ១៥ឆ្នាំទៅហើយដើម្បីរៀបចំក្រមប្រតិបត្តិនេះ បន្ទាប់ពីភាគីទាំងសងខាងឯកភាពគ្នាទទួលយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីសកម្មភាពភាគីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) នាឆ្នាំ ២០០២នោះ។
ហ្វីលីពីនដែលធ្វើជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំ ២០១៧នេះ កំពុងត្រៀមខ្លួនទទួលស្វាគមន៍បណ្តារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន និងបណ្តារដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសជាដៃគូជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតដែលនឹងមកចូលប្រជុំកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានលើកទី ៥០ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធចាប់ពីថ្ងៃ ២ ដល់ថ្ងៃ ៨ ខែសីហាខាងមុខ។ គេរំពឹងថា បញ្ហាភេរវកម្ម បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង រួមជាមួយបញ្ហានុយក្លេអ៊ែរកូរ៉េខាងជើងនឹងក្លាយជាប្រធានបទសំខាន់និងក្តៅគគុកក្នុងវេទិកាតំបន់នេះ ។
មុនកិច្ចប្រជុំមកដល់ គេឃើញមានការបញ្ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានផងដែរឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានបានឃើញដែរ ប៉ុន្តែសេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះមិនមានការប្រើប្រាស់ភាសាដែលទិតៀន ឬរិះគន់មហាយក្សចិនដែលបន្តវាតទីនិងធ្វើយោធូបនីកម្មតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងឡើយ។
១. សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមិននិយាយពីយោធូបនីយកម្មសមុទ្រចិនខាងត្បូង
យោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានជប៉ុន Kyodo សេចក្តីព្រាងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលនឹងត្រូវចេញរួមគ្នាដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានក្រោយចប់ប្រជុំនោះត្រឹមកត់សម្គាល់ការបារម្ភរបស់រដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ានមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធការវិវត្តនៃស្ថានការណ៍តំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែគ្មានឡើយការមិនមានការបញ្ជាក់ឈ្មោះចិនចំៗ និងសកម្មភាពយោធូបនីយកម្មតំបន់ជម្លោះឡើយ។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ដូចដែលប្រធានអាស៊ានហ្វីលីពីនធ្លាប់បានលើកឡើងដែរ គ្មានឡើយការបញ្ចូលចំណុចពាក់ព័ន្ធសាលក្រមតុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេដែលសម្រេចឲ្យចិនចាញ់ក្តីហ្វីលីពីន កាលពីខែកក្កដាឆ្នាំ ២០១៦នោះ។
តាមពិតទៅចិន បានទាមទារយកតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងស្ទើរតែទាំងស្រុង ហើយមហាយក្សនេះក៏បានបន្តធ្វើយោធូបនីយកម្មតំបន់ជម្លោះដែលខ្លួនកាន់កាប់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះដែរ។ យោងតាមសារព័ត៌មានថៃ បាងកកប៉ុស្តិ៍ ចិនបានកាន់កាប់កោះជាច្រើន និងបន្តសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតនៅតំបន់ចំនួន ប្រាំពីរនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ អ្វីដែលគួរឲ្យបារម្ភនោះចិនសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបម្រើប្រយោជន៍ស៊ីវិលនិងយោធាក្នុងនោះមានសង់ផ្លូវយន្តហោះ, ដំឡើងឧបករណ៍បាញ់មីស៊ីល និងសម្ភារៈយោធាផ្សេងទៀតនៅទីតាំងមួយចំនួន ថ្វីបើមានគេជំទាស់ក៏ដោយ។
មិនត្រឹមតែមិនរិះគន់ចិនប៉ុណ្ណោះទេ សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានមានការស្វាគមន៍ការឯកភាពគ្នាទទួលយកក្របខណ្ឌនៃក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង (A Framework for South China Sea Code of Conduct) កាលពីខែឧសភាផងដែរ។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំខាងមុខ រដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ាននិងចិនក៏នឹងសម្រេចអនុម័តយកក្របខណ្ឌនៃក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាផ្លូវការដែរ ដើម្បីត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ការឈានទៅពិភាក្សាគ្នាទៀតដើម្បីបង្កើតក្រមប្រតិបត្តិពេញលេញមួយដែលមានអនុភាពគតិយុត្តិត្រឹមត្រូវដើម្បីគ្រប់គ្រងនិងដោះស្រាយជម្លោះ។
មកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ អាស៊ាននិងចិន ចំណាយពេលអស់ ១៥ឆ្នាំទៅហើយដើម្បីរៀបចំក្រមប្រតិបត្តិនេះ បន្ទាប់ពីភាគីទាំងសងខាងឯកភាពគ្នាទទួលយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីសកម្មភាពភាគីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) នាឆ្នាំ ២០០២នោះ។
Tag:
AMM
អាស៊ាន
COC
ហ្វីលីពីន
សមុទ្រចិនខាងត្បូង
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រទានកម្ម»មានន័យដូចម្តេច?
5 ម៉ោង
