កាលពីចុងឆ្នាំទៅ ក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែជិតមួយសប្តាហ៍ ស្ត្រីនៅលើពិភពលោកប្រហែល១២លាននាក់ បានចែករំលែកបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនទាក់ទងនឹងអំពើហិង្សាផ្លូវភេទ និងការបៀតបៀនលើបណ្តាញសង្គម តាមរយៈសារ #ខ្ញុំដែរ។ គោលដៅចម្បងនៃចលនាសង្គមដ៏ផុសផុលមួយនេះ គឺដើម្បីបង្ហាញថា “ចំណុចសំខាន់នៃបញ្ហាគឺការនិយាយចេញមក”។ វាក៏សបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា អំពើហិង្សាផ្លូវភេទ មិនបានរើសអើងថា កើតឡើងតែក្នុងឋានៈសង្គម ឬប្រទេសណាមួយនោះទេ ហើយវាក៏មិនមែនកើតឡើងដោយសារតែការស្លៀកពាក់របស់ស្ត្រី កង្វះភាពនឹងធឹង ឬភាពប្រាកដប្រជា ចំពោះការសម្រេចចិត្តក្នុងដើរចេញ ឬក៏នៅតែបន្តក្នុងទំនាក់ទំនងដៃគូនោះទេ។ វាកើតឡើងដោយសារការចាក់ឬសយ៉ាងជ្រៅ នៃអំណាចដែលបុរសភាគច្រើនយល់ចំពោះរាងកាយរបស់ស្ត្រី វាមិនមែនដោយសារតែបុរសមិនល្អដូចដែលយើងឃើញក្នុងសារព័ត៌មាននោះទេ។ ខណៈពេលដែលចលនានេះ នៅតែបន្តក្នុងរយៈពេល៩ខែមកនេះ បើប្រៀបធៀបមក ប្រទេសកម្ពុជាវិញការចូលរួម និងការយល់ដឹងពីចលនានេះនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។
ហេតុអ្វីបានជាដូច្នេះ? ចម្លើយអាចដោយសារថា Twitter មិនមែនជាកម្មវិធីដែលពេញនិយម ក្នុងចំណោមអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងបណ្តាប្រទេសដទៃទៀតដែលការប្រើប្រាស់ Twitter មានចំនួនតិច ចលនា #ខ្ញុំដែរ មានការពេញនិយមនៅលើ Facebook និង Google។ កត្តាមួយទៀតអាចដោយសារតែការយល់ឃើញថា ការនិយាយចោទប្រកាន់ ឬបញ្ចេញឈ្មោះ ឬបំបាក់មុខនរណាម្នាក់ជាសាធារណៈ អាចបង្កជាបញ្ហាអោយមានការប្តឹងផ្តល់ ជាប់ទាក់ទងនឹងបទបរិហារកេរ្តិ៍ ហើយសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនៅតាមបណ្តាញសង្គម ក៏មិនត្រូវបានធានាផងនោះ។
ក្រៅពីការបកស្រាយខាងលើ វាក៏អាចមានការបកស្រាយផ្សេងទៀត ដោយមើលលើឬសគល់នៃបញ្ហា ដែលបានចាក់យ៉ាងជ្រៅផងដែរ។ ចម្ងល់ដែលសមហេតុផលនោះគឺ វប្បធម៌ស្ងៀមស្ងាត់ និងវប្បធម៌ស្តីបន្ទោសចំពោះអំពើហិង្សា ផ្លូវភេទ និងការបៀតបៀន ដែលអាចជាហេតុផលចម្បង ធ្វើឲ្យចលនានេះ ខ្វះភាពទាក់ទាញ និងការចូលរួមពីសំណាក់ស្ត្រីនៅកម្ពុជា។ ការសិក្សាមួយនៅឆ្នាំ២០១៦ យើងបានសួរអ្នកចូលរួមផ្តល់ចម្លើយ ថាតើពួកគេគិតថាវាជាកំហុសរបស់ស្ត្រី ដែលដើរលេងនៅពេលយប់ដែរឬទេ ប្រសិនបើពួកគេ ទទួលរងនូវអំពើរំលោភបំពាន? វាគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំងណាស់ដែលជាង៧០ភាគរយ នៃអ្នកចូលរួមឆ្លើយយល់ស្រប ដោយពួកគេគិតថាស្ត្រីម្នាក់នោះ រួមចំណែកខុស ហើយគួរតែត្រូវបានគេបន្ទោស។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ថ្មីៗនេះមានការប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅតាមបណ្តាញសង្គម ចំពោះទំនាក់ទំនងរវាងស្ត្រីម្នាក់ និងព្រះសង្ឃមួយអង្គ។ ស្ត្រីម្នាក់នោះបាននិយាយថាខ្លួនត្រូវបានព្រះសង្ឃរំលោភ ក្នុងពេលដែលមានទំនាក់ទំនងស្និទ្ធស្នាល។ ការចោទប្រកាន់នេះ បានទទួលរងនូវការមិនជឿជាក់ ការព្រងើយកន្តើយ និងការមិនយកចិត្តទុកដាក់ពីសង្គមភាគច្រើន។ ពួកយើងហាក់ដូចជាឆាប់តែការពារបុរស ដែលត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ កាលដែលយើងគួរតែរង់ចាំ “ស្តាប់ការពិត” ហើយការដែលយើងឆាប់សង្ស័យ ឬបន្ទោសជនរងគ្រោះ គឺជាទង្វើដែលមិនត្រឹមត្រូវទាល់តែសោះ។
តាមរបាយការណ៍សិ្ថតិ ស្តីពីការរំលោភ ៩៧% នៃការរាយការណ៍គឺជារឿងពិត។ តួលេខនេះ គឺប្រហាក់ប្រហែល នឹងតួលេខរាយការណ៍ពីបទឧក្រិដ្ឋផ្សេងៗ ដូចជាការឆក់,ប្លន់ជាដើម។ ដូច្នេះហេតុអ្វីបានជាគ្រប់ពេលដែលស្ត្រីនិយាយចេញមក ពីបទពិសោធន៍រងនូវអំពើហិង្សាផ្លូវភេទ យើងបែរជាឆ្លើយតបទៅពួកគេវិញ បែបជឿខ្លះមិនជឿខ្លះ ហើយគិតថាស្ត្រីកុហក ឬក៏ជារឿង យល់ច្រឡំ? វប្បធម៌នៃការសង្ស័យ ក៏ដូចជាវប្បធម៌បន្តុះបង្អាប់ជនរងគ្រោះ ជារនាំងឧបសគ្គចំពោះចលនា #ខ្ញុំដែរ ហើយវាធ្វើឲ្យខូចប្រយោជន៍សម្រាប់ស្ត្រីគ្រប់រូប។
នេះគឺជាហេតុផលដែលធ្វើឲ្យក្រុមស្ត្រី ដែលជាជនរងគ្រោះដោយសារអំពើហិង្សា និងការបៀតបៀន បានរួមគ្នាបង្កើតជាវីដេអូមួយ ដើម្បីនិយាយចេញមក ហើយនិយាយពាក្យថា “ខ្ញុំដែរ” សម្រាប់ជូនដល់ស្ត្រីគ្រប់រូប ដែលមិនទាន់អាចនិយាយចេញមកបាន។ ចលនានេះ មិនមែនជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុម ឬអង្គការណាមួយនោះទេ ប៉ុន្តែវារបស់ស្ត្រីគ្រប់រូប ក្រុមអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា ព្រមទាំងកុមារ និងបុរសគ្រប់រូបដែលរងគ្រោះពីរដងផ្ទួនគ្នា។ ទីមួយគឺការឈឺចាប់ពីការរំលោភសិទ្ធិលើរាងកាយ និងជម្រើសរបស់ពួកគេ។ បន្ទាប់មកទៀតរងនូវការឈឺចាប់ម្តងទៀត តាមរយៈវប្បធម៌ ស្ងៀមស្ងាត់និងការស្តីបន្ទោស។
យើងដឹងថា នេះមិនមែនជាបញ្ហារបស់ប្រទេសកម្ពុជាតែមួយនោះទេ ហើយចំណុចសំខាន់នៃចលនា #ខ្ញុំដែរ គឺចង់បង្ហាញថា នេះជាបញ្ហារួមរបស់គ្រប់បណ្តាប្រទេសនានា នៅគ្រប់ឧបទ្វីប។ ប៉ុន្តែយើងក៏ សង្ឃឹមថានឹងមានឱកាស ក៏ដូចជាសេរីភាពសម្រាប់ស្ត្រីខ្មែរ អាចចែករំលែករឿងរបស់ពួកគេ ដោយគ្មានការភ័យខ្លាចការបន្តុះបង្អាប់ ឬការដាក់ទោស។ ពួកយើងសង្ឃឹមថា ប្រតិកម្មពីសាធារណជន នៅពេលដែលពួកគេឮពាក្យថា #ខ្ញុំដែរ មិនថាតាមរយៈសមាជិកគ្រួសារ អ្នកធ្វើការងារជាមួយ មិត្តភក្តិ ឬពីស្ត្រីដែលមិនស្គាល់នៅលើបណ្តាញសង្គម នឹងមានការផ្លាស់ប្តូរ ដោយស្តែងចេញជាការអាណិត យល់ចិត្ត និងគាំទ្រ ជាជាងការសង្ស័យ និងស្តីបន្ទោស។ ពេលនោះហើយ ដែលយើងអាចផ្លាស់ប្តូរសង្គមរបស់យើងបាន ហើយក្មេងជំនាន់ក្រោយ នឹងមិននិយាយពាក្យថា “ខ្ញុំដែរ”។
______________________
យុទ្ធនាការសុវត្ថិភាពទីក្រុងសម្រាប់ស្ត្រី ធ្វើឡើងដើម្បីបញ្ឈប់គ្រប់ទម្រង់នៃអំពើហិង្សាផ្លូវភេទ និងការបៀតបៀននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ អ្នកទាំងអស់គ្នាអាចមើលវីដេអូ #ខ្ញុំដែរ នៅលើគេហទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់យើង។
____________________
Research notes:
• Source for the 12 million posts statistic