អ្នកជំនាញជឿថា រលកយក្សស៊ូណាមិដ៏សាហាវនៅឥណ្ឌូណេស៊ីកើតព្រោះផ្ទុះភ្នំភ្លើង Anak Krakatau

អន្តរជាតិ

អ្នកជំនាញជឿថា រលកយក្សស៊ូណាមិដ៏សាហាវនៅឥណ្ឌូណេស៊ីកើតព្រោះផ្ទុះភ្នំភ្លើង Anak Krakatau

24, Dec 2018 , 4:33 pm

រូបភាព

ដោយ: ថ្មីៗ

មនុស្សស្លាប់ដោយសាររលកយក្សស៊ូណាមិបង្កដោយបន្ទុះភ្នំភ្លើង Anak Krakatau នៅតំបន់ភាគខាងត្បូងកោះស៊ូម៉ាត្រា និងភាគខាងលិចកោះជ្វានៃប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីកើនលើស ២០០ នាក់នៅត្រឹមថ្ងៃចន្ទទី ២៤ ខែធ្នូនេះ។ ខាងអាជ្ញាធរកំពុងបន្តរុករកនិងសង្គ្រោះជនរងគ្រោះនៅតំបន់ដែលពិបាកទៅដល់នៅឡើយ ហើយគេបារម្ភថាអ្នកស្លាប់អាចកើនឡើងថែមទៀត។

ឥណ្ឌូណេស៊ីរងគ្រោះជាថ្មីទៀតដោយសារបន្ទុះភ្នំភ្លើង Anak Krakatoa ឬ ជាភាសាឥណ្ឌូណេស៊ី Anak Krakatau និងរលកយក្សស៊ូណាមិនៅចុងសប្តាហ៍កន្លងទៅ ដោយគ្រោះមហន្តរាយនេះបន្សល់ទុកមនុស្សយ៉ាងហោចណាស់ ២៨១ស្លាប់ និងជាង ១០០០នាក់ផ្សេងទៀតរងរបួស។ គ្រោះមហន្តរាយរលកយក្សដ៏សាហាវដែលកើតឡើងកណ្តាលយប់ថ្ងៃសៅរ៍កើតឡើងបន្ទាប់ពីមានភ្នំភ្លើងផ្ទុះ ហើយកោះស៊ូម៉ាត្រា និងកោះជ្វា ជាទីតាំងដែលរងគ្រោះ។ បើតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP ស្រុកPandeglang នៃខេត្តជ្វាជាតំបន់ដែលរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ ហើយបើតាមការអះអាងរបស់ពលរដ្ឋក្នុងតំបន់រលកយក្សស៊ូណាមិដែលកើតពីយប់ថ្ងៃសៅរ៍នោះមានកម្ពស់ដល់ទៅបីម៉ែត្រឯណោះ។

អាចនិយាយបានថា វាជាគ្រោះមហន្តរាយធ្ងន់ធ្ងរបំផុតមួយដែលកើតឡើងនៅឥណ្ឌូណេស៊ីរាប់ចាប់ពីខែកញ្ញា។ កាលពីខែកញ្ញា ប្រជាជនឥណ្ឌូណេស៊ីយ៉ាងហោចណាស់ ២០០០នាក់បានស្លាប់ដោយសារគ្រោះមហន្តរាយរញ្ជួយដីនៅក្រុង Palu នៃកោះស៊ូឡាវេស៊ី (Sulawesi)។ គ្រោះរញ្ជួយដីនេះក៏បានបង្កើតឲ្យមានរលកយក្សស៊ូណាមិដែរ។

១.មូលហេតុចម្បងអ្វីដែលបង្កើតរលកយក្សស៊ូណាមិ ?

បើតាមទីភ្នាក់ងារជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយឥណ្ឌូណេស៊ីដែលដកសម្រង់សេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់អ្នកជំនាញខាងភ្នំភ្លើង និងខាងអាកាសធាតុ ករណីស៊ូណាមិដែលកើតឡើងនៅម៉ោងប្រហែល ៩ ៖៣០នាទីយប់ថ្ងៃសៅរ៍ គឺអាចបណ្តាលមកពីករណីផ្ទុះភ្នំភ្លើង Anak Krakatau ឬ មានន័យថា «ក្មេងនៃភ្នំ Krakatau» ដែលបណ្តាលឲ្យបាក់ដីក្រោមសមុទ្រ។

បើតាមសារព័ត៌មាន BBC ភ្នំ Anak Krakatau បានករកើតឡើងពីចេញភ្នំភ្លើង Krakatau នៅឆ្នាំ ១៩២៧ ហើយរយៈពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ ភ្នំភ្លើងនេះមានសកម្មភាពច្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ អាជ្ញាធរបានដាស់តឿនប្រជាជនកុំឲ្យទៅក្បែរភ្នំភ្លើង ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាព។

តាមពិតទៅមុនមានស៊ូណាមិកើតឡើង ភ្នំនេះបានផ្ទុះរយៈពេលជាងពីរនាទីកាលពីថ្ងៃសុក្រទី ២១ ខែធ្នូ ដោយខាងអាជ្ញាធរតំបន់បានប្រកាសផ្តល់ដំណឹងឲ្យប្រជាជននៅឆ្ងាយពីភ្នំភ្លើងនេះយ៉ាងហោច ២គីឡូម៉ែត្រ។ ប៉ុន្តែគ្មានការជម្លៀស ឬផ្តល់ការព្រមានពីលទ្ធភាពនៃការកើតឡើងនៃរលកយក្សស៊ូណាមិនេះឡើយ។ ក្រោយស៊ូណាមិ ភ្នំភ្លើងនេះបានផ្ទះម្តងទៀតនៅថ្ងៃអាទិត្យ។

ដោយឡែកអ្នកនាំពាក្យទីភ្នាក់ងារជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយឥណ្ឌូណេស៊ី Sutopo Purwo Nugroho បានចេញមុខបកស្រាយដែរនៅថ្ងៃចន្ទនេះ ជុំវិញការរិះគន់រដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពីមូលហេតុដែលមិនបានជូនដំណឹងប្រកាសអាសន្នជាមុនពីករណីរលកយក្សស៊ូ។ លោក Sutopo Purwo Nugroho បានពន្យល់ថា ប្រព័ន្ធផ្តល់ដំណឹងប្រកាសអាសន្នជាមុនត្រូវបានដំឡើងដើម្បីចាប់សញ្ញារញ្ជួយដី មិនមែនតាមដានករណីបាក់ដីក្រោមសមុទ្រ និងការផ្ទុះនៃភ្នំភ្លើងដែលបង្កើតឲ្យមានរលកយក្សដ៏សាហាវនេះឡើយ។ ប៉ុន្តែលោកទទួលស្គាល់ថា គ្មានការដាក់ប្រព័ន្ធចាប់សញ្ញាជាមុននៃរលកយក្សស៊ូណាមិឲ្យដំណើរការមុនមានគ្រោះមហន្តរាយកើតឡើងមែន ដ្បិតថា អាជ្ញាធរគ្មានលុយគ្រប់គ្រាន់។ ម្យ៉ាងប្រព័ន្ធនេះលែងដាក់ឲ្យដំណើរការចាប់ពីឆ្នាំ ២០១២ ដោយសារវាខូចខាតនិងមានបញ្ហាបច្ចេកទេសផង។

២. ភ្នំភ្លើងមេ Krakatau ធ្លាប់ផ្ទុះធ្វើឲ្យមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ស្លាប់ជាង ១០០ឆ្នាំមុន

រលកយក្សស៊ូណាមិមិនមែនជារឿងថ្មីទេសម្រាប់ឥណ្ឌូណេស៊ី។ ប៉ុន្តែវាជារឿងកម្រដែលរលកយក្សស៊ូណាមិកើតចេញពីភ្នំភ្លើងបែបនេះ។ ឆ្នាំ ២០០៤ ប្រទេស ១៣ នៅមហាសមុទ្រឥណ្ឌោះបានរងគ្រោះដោយសាររលកយក្សស៊ូណាមិ ហើយមនុស្សប្រហែលជាង ពីសែននាក់បានស្លាប់ក្នុងនោះមានជាងមួយសែននាក់ជាប្រជាជនឥណ្ឌូណេស៊ី។

ត្រឡប់មកករណីរលកយក្សស៊ូណាមិសប្តាហ៍មុនដែលកើតចេញពីបន្ទុះភ្នំភ្លើងនិងការបាក់ដីបាតសមុទ្រនេះវិញ វាធ្លាប់មានប្រវត្តិកើតឡើងពីមុនដែរ។ បើតាម BBC ភ្នំ Krakatau ដែលជាភ្នំភ្លើងមេដែលបង្កើតបានជាភ្នំភ្លើងក្មេងនៃភ្នំ Krakatau ឬ Anak Krakatau នេះបានផ្ទុះនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៨៣ នាខែសីហា។ វាជាគ្រោះមហន្តរាយផ្ទុះភ្នំភ្លើងដ៏អាក្រក់ និងសាហាវបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃករណីផ្ទុះភ្នំភ្លើងលើពិភពលោកដោយសារវាមានកម្លាំងស្មើនឹង ១៣០០០ដងគ្រាប់បែកបរិមាណូដែលត្រូវបានទម្លាក់នៅហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា។ សំឡេងផ្ទុះលាន់លឺរាប់រយគីឡូម៉ែត្រ។ បន្ទុះភ្នំភ្លើងមហមារនេះបង្កើតបានជារលកស៊ូណាមិដែលមានកម្ពស់រហូតដល់ ៤១ម៉ែត្រ ហើយបានឆក់យកជីវិតមនុស្សច្រើនជាង បីម៉ឺននាក់ឯណោះ។ ចំណែកមនុស្សរាប់ពាន់នាក់ផ្សេងទៀតស្លាប់ដោយសារតែផេះក្តៅដែលចេញពីភ្នំភ្លើងនេះដែរ។

ក្រោយការផ្ទុះនេះ ភ្នំ Krakatau បានបាត់បន្តិចម្តងៗ រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩២៧ ទើបភ្នំ Anak Krakatau លេចរូបរាងចេញមកម្តង៕