ជាតិ
×![]()
ដោយ: សារព័ត៌មានថ្មីៗ
ក្នុងឆ្នាំនេះ មនុស្សជាតិប្រឈមនឹងវិបត្តិធំៗចំនួន ២៖ ការរាតត្បាតជាសកលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ និងភ្លើងឆេះព្រៃដែលរាលដាលនៅទូទាំងសកលលោក។ 
មានភស្តុតាងជាក់ច្បាស់មួយចំនួដែលបានបង្ហាញថា ជំងឺកូវីដ-១៩ មានប្រភពពីពពួកសត្វប្រចៀវ ដែលចម្លងមេរោគមកកាន់មនុស្ស តាមរយៈភ្នាក់ងារចម្លងមេរោគ។ ដូចគ្នានឹងភ្លើងឆេះព្រៃដែរ ការកើនឡើងនូវកំដៅក្នុងសកលលោក បង្កការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរទូទាំងពិភពលោក។
ប្រសិនបើយើងគិតឡើងវិញ នោះយើងនឹងកត់សម្គាល់ឃើញថា ឫសគល់ដែលជាដើមចមនាំឲ្យមានព្រឹត្តិការណ៍ទាំងពីរខាងលើនេះ គឺសុទ្ធតែពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងរបៀបដែលយើងធ្វើអន្តរកម្មជាមួយ បរិស្ថានរបស់យើង។ ឧប្បត្តិហេតុទាំងនេះបង្ហាញឲ្យឃើញច្បាស់ថា ការអភិវឌ្ឍនាពេលបច្ចុប្បន្នដែលពឹងផ្អែកលើការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ និងជីវចម្រុះ គឺពុំមានចីរភាព ហើយក៏ពុំមានសុវត្ថិភាពនោះដែរ។
ដូច្នេះ ការឆ្លើយតបចំពោះបញ្ហាបរិស្ថានសំខាន់ៗទាំង ពីរ ខាងលើនេះ គឺជារឿងដែលចាំបាច់ត្រូវធ្វើជាបន្ទាន់។
ទីមួយ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ៖ បើតាមរបាយការណ៍មួយដែលចេញផ្សាយកាលពីពេលថ្មីៗនេះដោយអង្គការឧតុនិយមពិភពលោក មានហានិភ័យដ៏ខ្ពស់ដែលថាកំដៅភពផែនដីអាចកើនលើសពីចំណុចដៅ ១,៥ អង្សាសេ លើសពីកម្រិតមុនឧស្សាហកម្ម ក្នុងរយៈពេលប្រាំ ឆ្នាំទៀត។ សម្រាប់ភពផែនដីទាំងមូល កំណើនសីតុណ្ហភាពបន្ថែមទៀត ទោះជានៅក្នុងកម្រិតណាក៏ដោយ នឹងធ្វើឲ្យគ្រោះមហន្តរាយដែលបង្កឡើងដោយសារអាកាសធាតុកាន់តែមានកម្រិតធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជា បង្កឲ្យមានខ្យល់ព្យុះដែលបោកបក់កាន់តែខ្លាំងក្លាជាងមុន គ្រោះទឹកជំនន់កាន់តែធំជាងមុន ការកើនឡើងនូវកម្ពស់ទឹកសមុទ្រ គ្រោះរាំងស្ងួតកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ និងការកើនឡើងនូវករណីភ្លើងឆេះព្រៃ ដូចដែលយើងទាំងអស់គ្នាបានសង្កេតឃើញកន្លងមកនេះ។
ទីពីរ ការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិដែលពុំមាននិរន្តរភាព៖ បើតាមគណៈកម្មាធិការធនធានអន្តរជាតិ មានការទាញយកធនធានធម្មជាតិបឋមជាង ៩០ កោដលានតោន ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ប្រការនេះ ដាក់សម្ពាធដ៏ច្រើនលើសលុបលើធនធានធម្មជាតិ និងលើប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី។ ការបាត់បង់ជីវៈចម្រុះ និងការដាក់សម្ពាធលើធនធានទឹក ៩០ ភាគរយ មានភាពពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការទាញយកធនធានទាំងនេះ។ ឥឡូវនេះ គេទទួលស្គាល់យ៉ាងទូលំទូលាយថា យើងកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលផុតពូជជាទ្រង់ទ្រាយធំលើកទី ៦ ដោយសារកត្តាមនុស្សតែមួយមុខគត់។ ក្រៅតែពីការបំផ្លិចបំផ្លាញអេកូឡូស៊ី ក៏ដូចជាពពួកសត្វ រុក្ខជាតិក្នុងចំនួនរាប់មិនអស់ ការទាញយកធនធាន និងការចោលសំណល់ដែលពុំមាននិរន្តរភាព នាំឲ្យមានការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនូវបញ្ហាបំពុលបរិស្ថាន និងបញ្ហាសំណល់។
ដើម្បីធានានិរន្តរភាពបរិស្ថានដ៏សំខាន់សម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ និងដើម្បីធានានូវអនាគតដែលមានសុវត្ថិភាព យើងត្រូវតែធ្វើការកែប្រែរបៀបដំណើរការសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើង របៀបដែលយើងប្រើប្រាស់វត្ថុធាតុដើមនានា និងរបៀបដែលយើងបង្កើតសំណល់ចោល។
គំរូសេដ្ឋកិច្ចនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មានលក្ខណៈជាខ្សែត្រង់។ គំរូទាំងនេះចាប់ផ្ដើមជាមួយនឹងការទាញយកធនធាន បំលែងជាផលិតផលយកមកប្រើប្រាស់ និងចុងក្រោយ បង្កើតជាសំណល់។
សេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ គឺជាគំរូសេដ្ឋកិច្ចដែលមានលក្ខណៈខុសពីនេះ ព្រោះថាគំរូបែបនេះព្យាយាមញែកកំណើនសេដ្ឋកិច្ចចេញពីផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានលើបរិស្ថាន តាមរយៈការភ្ជាប់វដ្តន៍នៃច្រវាក់តម្លៃទាំងមូល។ គំរូសេដ្ឋកិច្ចបែបនេះជំរុញឲ្យមានការប្រើប្រាស់វត្ថុធាតុដើមប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងការប្រើប្រាស់ថាមពលស្អាត ថាមពលកកើតឡើងវិញ ដូចជា ថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ និងថាមពលខ្យល់ជាដើម។ គំរូសេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ ក៏ជំរុញឲ្យមានការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់ផលិតកម្ម និងការប្រើប្រាស់ប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ វាជំរុញឲ្យមានការកែច្នៃវត្ថុធាតុដើម និងការទាញយកថាមពលមកប្រើប្រាស់ឡើងវិញប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។
ការអនុវត្តជាទូទៅនូវគំរូសេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ ធានាឲ្យមានការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយ និរន្តរភាព និងការការពារជីវចម្រុះ តាមរយៈការកាត់បន្ថយបានយ៉ាងច្រើននូវការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិ និងថាមពល។ គំរូសេដ្ឋកិច្ចបែបនេះ ក៏កាត់បន្ថយបរិមាណសំណល់ ការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ និងការបំពុលខ្យល់ផងដែរ។ លើសពីនេះ គំរូសេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ បង្កើនប្រសិទ្ធភាពផលិតកម្ម និងបង្កើនភាពប្រកួតប្រជែងរបស់អាជីវកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូល។ គេក៏អាចបង្កើតការងារថ្មីៗ តាមរយៈការអភិវឌ្ឍនូវច្រវាក់គុណតម្លៃថ្មីៗ ក្នុងវិស័យថាមពលកកើតឡើងវិញ វិស័យកែច្នៃសំរាម វិស័យទាញយកថាមពលមកប្រើប្រាស់ឡើងវិញ និងវិស័យដទៃទៀត។
សេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ ក៏មានសក្ដានុពលខ្ពស់ ក្នុងការនាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមានសម្រាប់បរិស្ថាន និងសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ គំរូសេដ្ឋកិច្ចបែបនេះអាចត្រួសត្រាយផ្លូវអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព សម្រាប់បណ្ដាប្រទេសគ្រប់កម្រិតនៃប្រាក់ចំណូលទាំងអស់ រួមទាំងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ដូចជា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាដើម។
បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសជាច្រើនកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលរៀបចំ ឬអនុវត្តគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ។ គោលដៅសំខាន់គឺដើម្បីងាកចេញពីអភិក្រមសេដ្ឋកិច្ចបែបបន្ទាត់ត្រង់ ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នា បង្កភាពងាយស្រួលឲ្យមានការស្ដារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញដោយមានការគិតគូរពីបរិស្ថាន (green recovery) ចេញពីការរាតត្បាតជាសកលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលបង្កការបំផ្លិចបំផ្លាញ។
កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ សហភាពអឺរ៉ុប បានប្រកាសពីកិច្ចព្រមព្រៀងបៃតង (Green Deal) ដែលនឹងធ្វើឲ្យអឺរ៉ុបក្លាយជាទ្វីបដំបូងគេ ដែលមានកម្រិតបញ្ចេញឧស្ម័នទៅក្នុងបរិយាកាសសូន្យ (climate-neutral) ត្រឹមឆ្នាំ២០៥០។ ជាផ្នែកមួយនៃរបៀបវារៈដ៏សំខាន់ និងប្រកបដោយមហិច្ឆតាបែបនេះ មានការសន្យាថានឹងផ្តល់ថវិកាចំនួន ១ ពាន់លានអឺរ៉ូ សម្រាប់ការស្រាវជ្រាវ និងនវានុវត្តន៍ ជាការឆ្លើយតបចំពោះវិបត្តិអាកាសធាតុ និងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះការការពារបរិស្ថាន ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នា លើកកម្ពស់ការបង្កើតការងារ និងគុណភាពនៃការអភិវឌ្ឍ។ ស្នូលនៃយុទ្ធសាស្ត្រនេះ គឺការធ្វើអន្តរកាលរបស់អឺរ៉ុប ទៅរកសេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ។
ដូចគ្នានេះដែរ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក៏កំពុងរៀបចំការឆ្លើយតបយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាពចំពោះស្ថានភាពអាសន្នផ្នែកអាកាសធាតុ។ ព្រះរាជាណាចក្រនេះកំពុងរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រជាតិស្ដីពីសេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ ដូចលើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍ស្ដីពីការរួមចំណែករបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដល់ការកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ (NDCs) ដោយមានការគាំទ្រពីប្រទេសស៊ុយអែត សហភាពអឺរ៉ុប និងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ (UNDP) ។ យុទ្ធសាស្ត្រនេះបានដាក់ចេញនូវគោលដៅសំខាន់ៗជាច្រើន ដែលក្នុងនោះមានគោលដៅមួយ គឺនឹងជួយព្រះរាជាណាចក្រនេះក្នុងការឆ្លើយតបចំពោះការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ការរេចរឹលនៃធនធានធម្មជាតិ និងជីវៈចម្រុះ បញ្ហាកង្វះថាមពល ការបន្តកើនឡើងនូវបរិមាណសំណល់ និងការកើនឡើងនូវការបំពុលខ្យល់ ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នា វាក៏ជួយបង្កើតការងារឲ្យបានកាន់តែច្រើន និងកាន់តែប្រសើរ ក៏ដូចជា ពង្រឹងភាពប្រកួតប្រជែងនៃសេដ្ឋកិច្ច និងឧស្សាហកម្មរបស់ខ្លួន។
ការចូលរួមប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពពីគ្រប់ប្រទេស និងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់មានសារៈសំខាន់យ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់ការស្ដារឡើងវិញ ដោយមានការគិតគូរពីបរិស្ថាន និងការធ្វើអន្តរកម្មទៅរកសេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ។
រដ្ឋាភិបាលមានតួនាទីដ៏សំខាន់ក្នុងការកសាងនូវបរិយាកាសអំណោយផល ដើម្បីជំរុញឲ្យមានការងាកទៅរកការប្រើប្រាស់ និងផលិតកម្មប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ រដ្ឋាភិបាលអាចបំពេញតួនាទីនេះ តាម រយៈការដាក់ចេញនូវលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត និងការផ្ដល់ការលើកទឹកចិត្តផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ដូចជា ហិរញ្ញប្បទាន និងលទ្ធកម្មបៃតងជាដើម។
វិស័យឯកជនត្រូវដឹកនាំនវានុវត្តន៍ កៀរគរទុនសម្រាប់វិនិយោគ និងផ្លាស់ប្តូរគំរូធុរកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងបច្ចេកទេសពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ ក៏មានសារៈសំខាន់ដែរ ដើម្បីជួយសម្រួល និងពន្លឿនការវិនិយោគ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចឲ្យបាននូវសេដ្ឋកិច្ចវិលជុំផងដែរ។
គ្រឹះស្ថានស្រាវជ្រាវ មានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការបង្កើត និងចែកចំណេះដឹង និងការកសាង សមត្ថភាពដែលចាំបាច់ សម្រាប់អនុវត្តអភិក្រមសេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ។
ដើម្បីធានាឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរយូរអង្វែង ជាការសំខាន់ណាស់ដែលប្រជាពលរដ្ឋត្រូវយល់ពីទំនាក់ទំនងរវាងសកម្មភាពរបស់ពួកគេ និងផលប៉ះពាល់មកលើបរិស្ថាន។ មានតែតាមរយៈវិធីនេះតែប៉ុណ្ណោះដែលពួកគេអាចចាប់យកនូវទម្លាប់រស់នៅដែលធានាបាននូវការប្រើប្រាស់ប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងរៀបចំអនាគតប្រកបដោយនិរន្តរភាពសម្រាប់ប្រទេសជាតិរបស់ពួកគេ ក៏ដូចជា សម្រាប់ភពផែនដីទាំង មូល។
ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមដ៏សែនអាប់អួរ ដែលបង្កឡើងដោយសារការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ មិនមែនជារឿងដែលងាយស្រួលនោះឡើយ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងទាំងអស់គ្នាប្ដេជ្ញាស្ដារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញដោយគិតគូរពីបរិស្ថាន និងចាប់យកគំរូសេដ្ឋកិច្ចវិលជុំ យើងពិតជាអាចធានាបាននូវអនាគតប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងបវររុងរឿងជាមិនខាន។
អត្ថបទដោយ៖
• Nick Beresford អ្នកតំណាងនិវេសនដ្ឋានកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ (UNDP) ប្រចាំព្រះរាជាណាចកក្រកម្ពុជា
• បណ្ឌិត Moeko Saito Jensen អ្នកឯកទេសផ្នែកគោលនយោបាយបរិស្ថាន UNDP ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
• Carmen Moreno ឯកអគ្គរដ្ឋទូត ប្រធានគណៈប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
• លោក ប្យ៊ន ហេកម៉ាក ឯកអគ្គរាជទូតស៊ុយអែតប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រទានកម្ម»មានន័យដូចម្តេច?
4 ម៉ោង
