អន្តរជាតិ
នយោបាយអន្តរជាតិ
ហ្វីដែល កាស្ត្រូ៖ «បើរួចផុតពីការលួចធ្វើឃាត ជាកីឡាអូឡាំពិក ខ្ញុំនឹងឈ្នះមេដៃមាស»
×![]()
មេដឹកនាំបដិវត្តន៍គុយបានិងជាសត្រូវដ៏ធំរបស់អាមេរិកលោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ បានទទួលមរណភាពនៅវ័យ ៩០ឆ្នាំ នៅសប្តាហ៍មុន។ លោកមិនស្លាប់ដោយគេធ្វើឃាតទេ តែដោយសារជរាពាធ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលនោះគឺលោកជាមេដឹកនាំមួយរូបដែលរួចផុតពីក្តីស្លាប់ដោយសារការលួចធ្វើឃាតរាប់រយដង ដែលច្រើនជាងគេលើពិភពលោក។
ការស្លាប់របស់មេដឹកនាំសង្គមនិយម និងជាអ្នកប្រឆាំងចក្រពត្តិនិយមដ៏ល្បីល្បាញ ហ្វីដែល កាស្ត្រូ បានធ្វើឲ្យប្រជាជនគុយបាសោកស្តាយ ហើយវាជាការបាត់បង់មួយដ៏ធំដែរ។ លោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ មានឈ្មោះបោះសំឡេងខ្លាំងដោយសារ លោកដែលអ្នកបដិវត្តន៍មួយរូបដែលមិនរួញរានិងប្រឹងប្រែងសព្វគ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីប្រឆាំងអាណានិគមពួកស្បែកស និងផ្នត់គំនិតចក្រពត្តិនិយមនិងមូលធននិយមរបស់លោកខាងលិចដែរ។ និន្នាការប្រឆាំងលោកខាងលិចឥតងាករេនេះបានធ្វើឲ្យលោក ជាមុខសញ្ញាដ៏សំខាន់បំផុតរបស់ CIA របស់អាមេរិក ដែលត្រូវកម្ទេចចោល។
១. លោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ ត្រូវគេលួចធ្វើឃាត ៦៣៨ ដង តែមិនស្លាប់
យោងតាមសារព័ត៌មាន The Independent អតីតអង្គរក្សផ្ទាល់របស់លោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ លោក Fabian Escalante បានអះអាងថាលោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ បានប្រឈមការលួចធ្វើឃាតរបស់ក្រុម CIA និងក្រុមផ្សេងទៀតរហូតដល់ ៦៣៨ដង ក្នុងជីវិតរបស់លោកជាមេដឹកនាំ។
សូម្បីតែ លោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ ខ្លួនឯងផ្ទាល់ក៏មិនរំពឹងថាលោកអាចរស់រានមានជីវិតរហូតដល់មានអាយុ ៩០ឆ្នាំដូច្នេះដែរ។ នេះក៏ដោយសារគេនាំគ្នាលួចធ្វើឃាត់លោកច្រើនដងពេក។
«កាលពីឆ្នាំមុនលោកបានប្រាប់សមាជិកបក្សកុម្មុយនីស្តថា៖«បន្តិចទៀតខ្ញុំនឹងមានអាយុ ៩០ ឆ្នាំ។ ខ្ញុំមិនដែរគិតសោះថា ខ្ញុំមានអាយុវែងដូច្នេះ។ វាមិនមែនជាការប្រឹងប្រែងឲ្យអាយុវែងទេ។ តែវាជាវាសនារបស់មនុស្សម្នាក់ៗ។ បន្តិចទៀតខ្ញុំក៏ដូចមនុស្សឯទៀតដែរ»។
យោងតាមប្រភពជាច្រើន ការលួចធ្វើឃាតនោះរួមមានទាំង បង្កប់គ្រឿងផ្ទុះក្នុងបារី(Cigar) លួចដាក់ថ្នាំពុលក្នុងបារី, លួចបង្កប់សារធាតុពុលក្នុងអាវហែលទឹក, រៀបគម្រោងបំផ្ទុះគ្រាប់ក្រោមសមុទ្រ រួមទាំងមានសកម្មភាពផ្សេងទៀតជាច្រើន។ ប៉ុន្តែរាល់សកម្មភាពនេះសុទ្ធតែបរាជ័យទាំងអស់។
លោកហ្វីដែល កាស្ត្រូ ជាមនុស្សដែលចូលចិត្តជក់បារីស៊ីហ្កាបំផុត។ ដូច្នេះហើយបានជាខាង CIA ឆ្លៀតឱកាសយកបារីនោះមកធ្វើជាឧបករណ៍ដើម្បីផ្តាច់ជីវិតលោក។ ប៉ុន្តែ ពួកគេនៅតែបរាជ័យ។ នៅឆ្នាំ ១៩៨៥ លោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ សុខចិត្តឈប់ជក់បារី ប៉ុន្តែលោកអះអាងថា ការឈប់ជក់បារីគឺដើម្បីសុខភាពសាធារណប៉ុណ្ណោះ។
ក្រៅពីចូលចិត្តជក់បារី លោក ក៏ចូលចិត្តមុជទឹកក្រោមសមុទ្រ។ យោងតាមឯកសារសម្ងាត់ដែលបែកធ្លាយឆ្នាំ ១៩៩០ ភ្នាក់ងារ CIA មានម្រោងលួចដាក់សារធាតុពុលក្នុងអាវមុជទឹករបស់លោក កាស្ត្រូ។ មួយទៀតពួកគេក៏មានកម្រោងដាក់គ្រឿងផ្ទុះនៅកន្លែងដែលលោកហ្វីដែលកាស្ត្រូ ចូលចិត្តទៅមើលនៅក្រោមសមុទ្រដែរ។ បន្ថែមពីអ្វីដែលបានលើកឡើងខាងលើ គេឃើញមានការប៉ុនប៉ងធ្វើឃាតលោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ ដោយបាញ់ប្រហារ និងគម្រោងផ្សេងទៀតជាច្រើនដែរ។
២. ហ្វីដែល កាស្ត្រូ ៖ «បើរួចផុតពីការលួចធ្វើឃាត ជាកីឡាអូឡាំពិក ខ្ញុំនឹងឈ្នះមេដៃមាស»
វាមិនមែនជារឿងសាមញ្ញឡើយសម្រាប់មេដឹកនាំពិភពលោក ដែលអាចរួចជីវិតពីការធ្វើឃាត។ ហើយវារឹតតែមិនមែនសាមញ្ញទៀតនៅពេលដែលលោក កាស្ត្រូ អាចរួចផុតពីការលបលួចធ្វើឃាតរាប់រយដង ពោលគឺច្រើនជាគេឯងលើពិភពលោក។
លោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ ធ្លាប់និយាយលេងសើចថា ៖«ប្រសិនជារស់រានមានជីវិតក្រោយគេលួចធ្វើឃាតជាកម្មវីធីរបស់កីឡាអូឡាំពិក ខ្ញុំនឹងឈ្នះមេដាយមាសមិនខាន»។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណេះទេ លោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ តែចម្អកឲ្យប្រធានាធិបតីអាមេរិកជាច្រើនរូបដែលបន្តគម្រោងការលួចធ្វើឃាត់លោកនិងបញ្ចប់របបដឹកនាំរបស់លោកនៅគុយបា។ នៅក្នុងខួបកំណើតលើកទី ៩០របស់លោក នាពេលថ្មីៗនេះ លោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ បានសរសេរអត្ថបទមួយពាក់ព័ន្ធផែនការធ្វើឃាតលោក ដោយលោកបញ្ជាក់ថា បើសិនជាលោកត្រូវគេ សម្លាប់មែន រឿងសាមញ្ញដែលកើតឡើងគឺប្អូនប្រុសលោក លោក រ៉ាអ៊ូល កាស្ត្រូ (Raul Castro) ត្រូវជំនួសតំណែងលោកប៉ុណ្ណោះ។ ហើយលោកក៏បន្តថា ៖« ខ្ញុំចង់សើចចំពោះគម្រោងការរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកកន្លងមកនេះ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ដោយសាររងគ្រោះដោយសារការលួចធ្វើឃាតច្រើនរយដងបែបនេះ ហ្វីដែល កាស្ត្រូ ត្រូវជ្រើសរើសការរស់នៅដោយសម្ងាត់ដែលគ្មានអ្នកដឹង។ គ្មានអ្នកណាម្នាក់ដឹងច្បាស់ថាលោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ ស្នាក់នៅទីណាឲ្យប្រាកដទេ ហើយចាប់ពីពេលលោកផ្ទេរអំណាចឲ្យប្អូនប្រុសលោកឆ្នាំ ២០០៦ លោកបាត់មុខស្ទើរទាំងស្រុងពីភ្នែកសាធារណជន។ ណាមួយលោក មានបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ ដែលចាំបាច់ត្រូវដកខ្លួនចេញពីនយោបាយនិងទទួលការព្យាបាល។
--រម្លឹកប្រវត្តិទំនាក់ទំនងគុយបា-អាមេរិក
សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសគុយបា បានកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយគ្នានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦១ ដោយសហរដ្ឋអាមេរិកបានបិទស្ថានទូតខ្លួនប្រចាំទីក្រុងហាវ៉ាណា និងកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេស គុយបា។ ការកាត់ផ្តាច់ចំណងការទូតនេះកើតឡើង២ឆ្នាំ ក្រោយមេដឹកនាំបដិវត្តន៍គុយបា លោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ បានដណ្តើមអំណាច ដោយផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំលោក Fulgencio Batista ដែលគាំទ្រដោយអាមេរិក។
ក្រោយចលនាបដិវត្តន៍គុយបាបានក្លាយជារដ្ឋសង្គមនិយមរណបសហភាពសូវៀត ហើយរាល់ក្រុមហ៊ុនឯកជនរបស់អាមេរិកបានក្លាយជាក្រុមហ៊ុនគុយបាដោយគោលនយោបាយជាតូបនីយកម្មរបស់លោក ហ្វីដែល កាស្ត្រូ ហើយទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងកាន់តែវិវត្តិន៍ទៅរកភាពល្អក់ករកខ្លាំងក្រោយសហរដ្ឋអាមេរិក បរាជ័យក្នុងការប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំលោក កាស្ត្រូនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦១ ។
អ្វីដែលធ្ងន់ធ្ងរនោះគឺថា ១ឆ្នាំក្រោយបរាជ័យក្នុងការផ្តួលរលំរបបដឹកនាំគុយបា វិបត្តិមីស៊ីលគុយបាបានកើតឡើង ដែលស្ទើរតែធ្វើអោយសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរកើតឡើងទៅហើយ។ ប៉ុន្តែពិភពលោកបានរួចផុតពីគ្រោះមហន្តរាយមនុស្សជាតិ ដោយមេដឹកនាំអាមេរិក ចន កែណ្ណឺឌី និងមេដឹកនាំសូវៀត នីគី គ្រូឆេវ បានសម្រេចចុះកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដោយអាមេរិកសន្យាថាមិនឈ្លានពានគុយបាទៀតឡើយ ហើយអាមេរិកសម្រេចដកនុយក្លេអ៊ែរពីតួកគី។ សហភាពសូវៀតក៏ឯកភាពដកកាំជ្រួចនុយក្លេអ៊ែរពីគុយបាដូចគ្នាដែរ។
ប៉ុន្តែស្របពេលទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរអាមេរិកនិងគុយបាត្រូវបានកាត់ផ្តាច់ សភាសហរដ្ឋអាមេរិកបានសម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្មនិងហ៊ុមព័ទ្ធសេដ្ឋកិច្ចគុយបា ដែលធ្វើអោយប្រទេសនេះប្រឈមមុខវិបត្តិខ្វះខាតផលិតផលប្រើប្រាស់ ហើយសេដ្ឋកិច្ចរីកលូតលាស់ទៅមុខយឺតយ៉ាវបំផុត។
រហូតដល់ចុងឆ្នាំ ២០១៤ អាមេរិកនិងគុយបាសម្រេចស្តារចំណងការទូតឡើងវិញ ក្រោយមានការចរចាជាសម្ងាត់រវាងរដ្ឋបាលលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ានិងរដ្ឋាភិបាលលោក រ៉ាអ៊ូល កាស្ត្រូ និងស្ថិតក្រោមការជួយជ្រោមជ្រែងពីរដ្ឋាភិបាលកាណាដា និងសម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស៊ីស។
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
