អ្នកវិភាគ៖ មរតកនយោបាយនៅអាស៊ីរបស់លោក អូបាម៉ា គឺរក្សាសន្តិភាពនិងវិបុលភាពតំបន់

អន្តរជាតិ

អ្នកវិភាគ៖ មរតកនយោបាយនៅអាស៊ីរបស់លោក អូបាម៉ា គឺរក្សាសន្តិភាពនិងវិបុលភាពតំបន់

17, Jan 2017 , 10:59 pm

រូបភាព

ដោយ: សៅ ផលនិស្ស័យ (Sao Phal Niseiy)

នៅសល់ប៉ុន្មានថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា នឹងចាកចេញពីតំណែងដោយផ្ទេរអំណាចឲ្យលោក ដូណាល់ ត្រាំ។ គេកំពុងផ្តោតអារម្មណ៍លើមរតកនយោបាយការបរទេសសំខាន់របស់លោក អូបាម៉ា ដែលបានបន្សល់ទុកក្រោយពេលលោកចាកចេញទៅ។ អ្នកវិភាគមើលឃើញថា មរតកសំខាន់របស់លោកមានដូចជា រក្សាសន្តិភាព និងវិបុលភាពក្នុងតំបន់ , ទប់ទល់របបព្យុងយ៉ាង, ក្រសោបវៀតណាម និងទាញមីយ៉ាន់ឲ្យផុតពីអំណាចផ្តាច់មុខរបស់ចិនផងដែរ។ បន្ថែមពីនេះ នយោបាយពង្រឹងឥទ្ធិពលរបស់អាមេរិកនៅអាស៊ីឡើងវិញ ក្រោមអាណត្តិលោក អូបាម៉ា ក៏មិនមែនជាបរាជ័យដែរ។

លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា នឹងចាកចេញពីតំណែងក្នុងរយៈពេល ៣ថ្ងៃទៀត ក្រោយកាន់អំណាចអស់រយៈពេលពីរអាណត្តិមកនេះ។ ប្រជាជនអាមេរិកមើលឃើញសមិទ្ធផលជាច្រើនដែលរដ្ឋបាលលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ាសម្រេចបានកន្លងមក ទាំងសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងគោលនយោបាយការបរទេស។

ទាក់ទងមរតកនយោបាយការបរទេសនេះ ម្តងជាពីរដងក្នុងសន្ទរកថា លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានគូសបញ្ជាក់ពីសមិទ្ធផលដែលលោកសម្រេចបានក្នុងរយៈពេល ៨ឆ្នាំ ក្នុងនោះមានទាំងការស្តារទំនាក់ទំនងឡើងវិញជាមួយគុយបា, បញ្ចប់កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ និងសម្លាប់មេខ្លោងក្រុមអាល់កៃដា អូសាម៉ា ប៊ិនឡាដិន។ ក្រៅពីនេះ លោក អូបាម៉ា ក៏លើកឡើងពីការបន្សល់ទុកមរតកធំៗច្រើនដែរ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីក្នុងអាណត្តិ ៨ឆ្នាំមកនេះ។

១.អ្វីជាមរតកនយោបាយសំខាន់ៗរបស់លោក អូបាម៉ា នៅអាស៊ី?

តាមពិតទៅ តំបន់អាស៊ីបានក្លាយជាតំបន់ដ៏សំខាន់ ដែលរដ្ឋបាលលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ផ្តោតយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងស្មើតំបន់អឺរ៉ុបដែរ។ ក្រោយឡើងកាន់តំណែងឆ្នាំ ២០០៩ លោក អូបាម៉ា បានចំណាយពេលច្រើនឆ្នាំដែរ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយដែលបន្សល់ទុកពីរដ្ឋបាលលោក ចច ដាប៊ិលយូប៊ូស (Georg W. Bush) ដើម្បីឆ្ពោះមករកតំបន់អាស៊ី ក៏ដូចជាផ្តោតសំខាន់លើតំបន់នេះវិញ។

ក្រោមការប្រឹងប្រែងពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយតំបន់អាស៊ីរយៈពេល ៨ឆ្នាំមកនេះ លោក អូបាម៉ា បានបង្កើតសមិទ្ធផលជាច្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ ពាក់ព័ន្ធសមិទ្ធផលនេះ លោកបណ្ឌិត អ៊ា សុផល សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកការទូតនិងកិច្ចការពិភពលោក នៃសកលវិទ្យាល័យ Occidental College នៅរដ្ឋ Los Angeles សហរដ្ឋអាមេរិក និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ ដែលមានចំណងជើងថា «ការពឹងផ្អែកលើជំនួយបរទេសនៅកម្ពុជា» ឬ (Aid Dependence in Cambodia) យល់ឃើញថា មរតកសំខាន់របស់លោក អូបាម៉ា នៅអាស៊ីគឺការរក្សាបាននូវស្ថិរភាព និងវិបុលភាពក្នុងតំបន់ ដោយទប់ទល់ការកើនឡើងឥទ្ធិពលរបស់ចិន។

«មរតកសំខាន់របស់លោក អូបាម៉ា គឺសន្តិភាព និងវិបុលភាពតំបន់ ដោយរដ្ឋបាលលោកប្រឹងប្រែងធ្វើយ៉ាងណា ទប់ស្កាត់កូរ៉េខាងជើងកុំឲ្យអុកឡុកតំបន់, ក្រសោបយកវៀតណាមនិងទាញវៀតណាមឲ្យឆ្ងាយពីចិន។ អាមេរិក ក៏បានជួយរុញមីយ៉ាន់ម៉ាឲ្យត្រឡប់ចូលវេទិកាពិភពលោកវិញ និងផុតពីឥទ្ធិពលផ្តាច់មុខរបស់ចិន»។ នេះជាការបកស្រាយរបស់លោក អ៊ា សុផល ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗតាមសារអេឡិចត្រូនិក។

២.គោលនយោបាយពង្រឹងឥទ្ធិពលអាមេរិកនៅអាស៊ីមិនមែនរឿងបរាជ័យ

ទឡ្ហីករណ៍នោះតួយ៉ាងមានដូចជា លោក អូបាម៉ា បរាជ័យក្នុងការប្រឈមមុខជាមួយមហាយក្សចិនក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង រហូតបណ្តែតបណ្តោយឲ្យចិនសង់សំណង់ និងដំឡើងសម្ភារសឹកនៅតំបន់ជម្លោះផង។ ក្រៅពីនេះ លោក ក៏មិនមានលទ្ធភាពជំរុញឲ្យសភា ផ្តល់សច្ចាប័នលើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តង់ដារមាស ភាពជាដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក (Tran-Pacific Partnership) មុនលោកចាកចេញពីតំណែងដែរ។ ចុងក្រោយគឺ ការដើថយក្រោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស នៅបណ្តារដ្ឋសមាជិកអាស៊ាន មានហ្វីលីពីន ថៃ មីយ៉ាន់ម៉ា កម្ពុជា និងវៀតណាមជាដើម។

ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាទាំងនេះ សាស្ត្រាចារ្យ អ៊ា សុផល ពន្យល់ថា រាល់ការលើកឡើងខាងលើមិនមែនបានន័យថា វាជាបរាជ័យនៃគោលនយោបាយរបស់លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ឡើយ ហើយមកដល់ពេលនេះគេក៏មិនទាន់អាចវាយតម្លៃបាននៅឡើយថា វាជាបរាជ័យ ឬជោគជ័យដែរ។

សម្រាប់លោកផ្ទាល់ បញ្ហាដែលកើតមានឡើងខាងលើ វាពាក់ព័ន្ធនយោបាយផ្ទៃប៉ុណ្ណោះ មិនមែនបណ្តាលមកពីគោលនយោបាយត្រឡប់មកតំបន់អាស៊ីនេះទេ (Pivot To Asia)។ «ការបរាជ័យនៃកិច្ចព្រមព្រៀង TPP វាទាក់ទងនឹងនយោបាយក្នុងស្រុកអាមេរិក។ រីឯបញ្ហាដែលកើតនៅហ្វីលីពីន ថៃ និងកម្ពុជា ក៏ដោយសារបញ្ហានយោបាយក្នុងស្រុករបស់ប្រទេសទាំងនោះដែរ។ គ្រប់យ៉ាងមិនពាក់ព័ន្ធការបរាជ័យ នៃនយោបាយការបរទេសមកកាន់តំបន់អាស៊ី របស់លោក អូបាម៉ា ឡើយ»។

ទោះមិនទាន់វាយតម្លៃថា គោលនយោបាយនេះបរាជ័យ ឬអត់ក៏ដោយ លោក អ៊ា សុផល ក៏មើលឃើញផលលំបាកមួយចំនួន ដែលរដ្ឋបាលលោក អូបាម៉ា ជួបប្រទះកន្លងមក ក្នុងការអនុវត្តនយោបាយពង្រឹងឥទ្ធិពលអាមេរិកនៅអាស៊ីនោះ។

«វាជារឿងរហ័សពេកដែលត្រូវវាយតម្លៃថា គោលនយោបាយការបរទេសនេះ ជោគជ័យ ឬអត់។ ប៉ុន្តែខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា គោលនយោបាយនេះ ត្រូវបានអនុវត្តយឺតបន្តិចក្រោមអាណត្តិលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ហើយរឿងរ៉ាវច្រើនបានកើតឡើងនៅអាមេរិក ដែលរារាំងការប្រឹងប្រែងអនុវត្តគោលនយោបាយមកតំបន់អាស៊ីនេះ។ បញ្ហាចម្រូងចម្រាសនេះ មានដូចជា ច្បាប់ស្តីពីប្រព័ន្ធសុខាភិបាល (Obamacare) និងវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ (Government shutdown) និងបញ្ហាផ្សេងទៀតដែរ»។

៣. អនាគតនៃគោលនយោបាយពង្រឹងឥទ្ធិពលអាមេរិកឡើងវិញនៅអាស៊ីស្ថិតក្នុងភាពស្រពិចស្រពិល?

តាំងពីដើមមក ប្រធានាធិបតីជិតផុតអាណត្តិលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា អាមេរិកមិនអាចបោះបង់ចោលអាស៊ីឡើយ ទោះជាក្នុងកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ។ អ្វីដែលសំខាន់ គោលនយោបាយត្រឡប់មកអាមេរិកនេះ ក៏មិនផ្លាស់ប្តូរ ឬចប់ត្រឹមអាណត្តិលោកដែរ។

ប៉ុន្តែការបន្តគោលនយោបាយពង្រឹងឥទ្ធិពលអាមេរិកនៅអាស៊ីនេះ ស្ថិតនៅក្នុងភាពមិនច្បាស់លាស់ ព្រោះប្រធានាធិបតីថ្មីលោក ដូណាល់ ត្រាំ ទំនងជាមិនបន្តគោលនយោបាយនេះទេ ហើយលោកមានគោលនយោបាយថ្មីផ្សេងទៀតសម្រាប់អាស៊ី។

ពេលសួរពីការប្រមើលមើល ពីអនាគតគោលនយោបាយការបរទេសអាមេរិកចំពោះតំបន់អាស៊ី ក្រោមអាណត្តិលោក ដូណាល់ ត្រាំ លោក អ៊ា សុផល នៅតែបញ្ជាក់ថា វាជារឿងរហ័សពេក ដែលត្រូវវាយតម្លៃពីអនាគតនៃគោលនយោបាយនេះ។ ប៉ុន្តែលោកជឿជាក់ថា រដ្ឋបាល ដូណាល់ ត្រាំ នឹងបន្តគោលជំហររឹងត្អឹង ចំពោះរបបដឹកនាំដែលមិនគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅអាស៊ី។

លោកបញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗដូច្នេះថា៖ « ទីប្រឹក្សាលោក ដូណាល់ ត្រាំ ជាច្រើននាក់ត្រូវបានជ្រើសរើសចេញពី មូលនិធិHeritage (Heritage Foundation) ហើយពួកគេជាអ្នកគាំទ្រសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រឆាំងរបបដឹកនាំផ្តាច់ការ។ ក្នុងករណីដែលទីប្រឹក្សាទាំងនេះអាចធ្វើតាមអ្វីដែលគេគាំទ្រ វានឹងក្លាយជារឿងពិបាក សម្រាប់របបដឹកនាំដែលមិនគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅអាស៊ី»។

ដោយឡែក លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធ សហស្ថាបនិកវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ (Cambodian Center for Strategic Studies) យល់ឃើញថា វានឹងមានការផ្លាស់ប្តូរច្រើន ក្នុងគោលនយោបាយមកតំបន់អាស៊ីនេះ ក្រោមរបបដឹកនាំលោក ដូណាល់ ត្រាំ ហើយលោក ត្រាំ ក៏មិនបន្តគោលនយោបាយបន្សល់ពីរដ្ឋបាលលោក អូបាម៉ា ដែរ។

«ខ្ញុំមិនគិតថា ដូណាល់ ត្រាំ នឹងបន្តគោលនយោបាយពង្រឹងឥទ្ធិពលអាមេរិកនៅអាស៊ីឡើយ។ ក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយអាស៊ី លោក ដូណាល់ ត្រាំ មានវិធីសាស្ត្រផ្សេង ដោយលោកគិតគូរពីពាណិជ្ជកម្មឆ្លាត មិនមែនពាណិជ្ជកម្មសេរីឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀត រដ្ឋបាលលោក ក៏មិនយកចិត្តទុកដាក់ និងគាំទ្រសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិកខ្លាំងដែរ ហើយរដ្ឋបាលនេះ ក៏មិនសូវមានចំណាប់អារម្មណ៍ លើការលើកស្ទួយពហុស្ថាប័នដូចរបបដឹកនាំលោក អូបាម៉ាដែរ»៕