ដោយ៖ ឈុត ទូច
ជលផលទឹកសាប គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃវប្បធម៌ សេដ្ឋកិច្ច និងសន្តិសុខស្បៀងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ត្រី គឺជាប្រភពអាហារដ៏សំខាន់ សម្រាប់ប្រជាជនរស់នៅតាមជនបទ។ ប្រជាជនម្ពុជា ភាគច្រើន ទទួលបានប្រភពប្រូតេអ៊ីនសត្វពីសាច់ត្រី ដែលជារបបអាហារមានតម្រូវការខ្ពស់បំផុត បន្ទាប់ពីអង្ករ។
ដោយសារកំណើនប្រជាជន បានធ្វើឱ្យតម្រូវការប្រូតេអ៊ីនសត្វពីសាច់ត្រីនេះ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ចេះតែកើនឡើងឥតឈប់ឈរ។ តម្រូវការកើនឡើង បូករួមទាំងការបាត់បាត់ទីជម្រក ការនេសាទហួសកម្រិត បានធ្វើឱ្យកំណើនបរិមាណត្រីក្នុងធម្មជាតិ ជាពិសេស ក្នុងទន្លេមេគង្គ និងបឹងទន្លេសាប ធ្លាក់ចុះជាលំដាប់។
ប្រជានេសាទម្នាក់ ដែលសុំមិនឱ្យបញ្ចេញឈ្មោះ រស់នៅក្នុងភូមិជើងពាត ស្រុកសំបូរ ខេត្តក្រចេះ បានបង្ហាញការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះការបាត់វត្តមានត្រីជាច្រើនប្រភេទ ពីតំបន់ដែលគាត់រស់នៅ។ លោក បាននិយាយថា៖ «នៅក្នុងទន្លេមេគង្គ ក្នុងពេលថ្មីៗ នេះ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា បាត់វត្តមានត្រីកំបុតច្រមុះ និងត្រីព្រួល ព្រមទាំងត្រីជាច្រើនប្រភេទទៀត ដែលខ្ញុំធ្លាប់នេសាទបានជារៀងរាល់ឆ្នាំ»។ ពលរដ្ឋរូបនេះ បន្ថែមថា៖ «ត្រីទាំងប៉ុន្មានប្រភេទនោះ ទើបតែនឹងបាត់ក្នុងពេលថ្មីៗនេះទេ គឺចាប់តាំងពីរដូវប្រាំងក្នុងឆ្នាំ ២០២២ នេះ»។
ត្រីប៉ាសេអ៊ី គឺជាប្រភេទត្រីដែលមានរសជាតិឆ្ងាញ់ និងមានតម្លៃថ្លៃជាងគេ។ វារស់នៅក្នុងទន្លេមេគង្គលើ ក្នុងខេត្តស្តឹងត្រែង និងក្រចេះ។
ដោយឡែកប្រជានេសាទម្នាក់ទៀត រស់នៅភូមិកែង ឃុំជ្រោយបន្ទាយ ស្រុកព្រែកប្រសព្វ ខេត្តក្រចេះ ក៏បានសម្តែងការភ្ញាក់ផ្អើលដែរ។ លោក បាននិយាយថា៖ «នៅក្នុងតំបន់របស់ខ្ញុំ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា បាត់វត្តមានត្រីមួយចំនួនដូចជា ត្រីកញ្ច្រូក, ត្រីប៉ាសេអ៊ី, ព្រួល និងគល់រាំង»។
ការបាត់វត្តមានត្រីទាំងនោះពីក្នុងតំបន់ ត្រូវបានពលរដ្ឋដាក់ការសង្ស័យលើការសាងសង់ទំនប់វារិអគ្គិសនី និងការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ល្មើសច្បាប់ជលផល ដូចជា ឆក់ក្តៅ-ត្រជាក់ជាដើម តែការបង្រ្កាបហាក់ពុំមានប្រសិទ្ធភាព។ ពលរដ្ឋ និយាយថា៖ «ទឹកទន្លមេគង្គ ៣-៤ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ តូចហើយឡើងមិនត្រូវរដូវសោះ។ អានេះ បើតាមខ្ញុំស្មាន ប្រហែលមកពីវារីអគ្គិសនីហើយមើលទៅ។ ទឹកឡើងមិនត្រូវរដូវបណ្តាលឱ្យត្រីខ្សត់ ថែមទាំងកើនឡើងការប្រើប្រាស់ឧករណ៍នេសាទខុសច្បាប់ទៀត ត្រីរិតតែខ្សត់ថែមទៀត»។
ត្រីកញ្ជ្រូក។
ប្រជានេសាទទាំងនោះ បានសម្តែងនូវក្តីបារម្ភ អំពីស្ថានភាពនៃបទល្មើសដែលចេះតែកើនឡើង ឯការបង្រ្កាបមានតិចតួច ឬស្ទើរគ្មាន។ បន្ថែមពីលើនេះ ដែលបណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ របបទន្លេមេគង្គប្រែប្រួល ទឹកឡើងខុសរដូវត្រី-ពងកូន ព្រមទាំងការបាត់បង់ទីជម្រកផងដែរនោះ ទៅថ្ងៃអនាគត ប្រជាជនខ្មែរច្បាស់ជាខ្វះត្រីបរិភោគជាពុំខានឡើយ។ ពួកគេ និយាយថា៖ «មិនយូរទេ ខ្មែរយើងច្បាស់ជាខ្វះត្រីហូបមិនខាន ព្រោះត្រីបាត់ជាបណ្តើរៗហើយ»។
ប្រជានេសាទក៏បានសំណួមពរឱ្យមានការរិតបន្តឹងច្បាប់ជលផល និងចុះបង្រ្កាបឱ្យអស់១០០ភាគរយ នូវឧបករណ៍ល្មើសច្បាប់ទាំងឡាយ។ «វាមិនពិបាកនឹងបង្រ្កាបទេ បើអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំ មានឆន្ទៈ។ ពួកគាត់អាចដឹងច្បាស់ថា អ្នកនេសាទណាម្នាក់នៅក្នុងភូមិ-ឃុំរបស់គាត់ ប្រើឧបករណ៍នេសាទអ្វី ព្រោះឧបករណ៍នេសាទទាំងអស់ មិនអាចលាក់ក្នុងហោប៉ៅខោ-អាវបានទេ»។ សម្ដីប្រជានេសាទ៕