ជាតិ
បទវិភាគ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ៖ ភាពចម្រូងចម្រាស់រវាងរាជរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលជុំវិញសេចក្តីព្រាងច្បាប់ គ្រប់គ្រងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល បានធ្វើឲ្យមតិជាតិ និងអន្តរជាតិមានការចាប់អារម្មណ៍ជាខ្លាំង។ សង្គមស៊ីវិលបានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភនៅពេលច្បាប់នេះ ចូលជាធរមាន ព្រោះវាអាចប៉ះពាល់ដល់សេរីភាពបញ្ចេញមតិ សេរីភាពក្នុងការបង្កើតអង្គការសមាគមដែលត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។ ឯរាជរដ្ឋាភិបាល បានអំពាវនាវឲ្យសង្គមស៊ីវិលកុំព្រួយបារម្ភអំពីច្បាប់នេះ ព្រោះច្បាប់នេះមិនបានបិទសេរីភាពរបស់ពួកគេទេ តែជាការសម្រួល និងការការពារដល់សកម្មភាពរបស់អង្គការសមាគមទៅវិញទេ។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់គ្រប់គ្រងសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលមកដល់ពេលនេះ នៅមិនទាន់មានការឯកភាពគ្នា រវាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ភាពចម្រូងចម្រាស់នេះ កើតឡើងដោយសារតែភាគីទាំងពីរ មិនព្រមអង្គុយរកដំណោះស្រាយ តែប្រកាន់យកគំនិតឈ្នះរៀងៗខ្លួន។ រដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានជំរុញសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះឲ្យចេញបានលឿន ដោយលើកហេតុផលថា សង្គមស៊ីវិលគ្មានសិទ្ធិធ្វើច្បាប់នោះទេ ព្រោះអ្នកធ្វើច្បាប់នេះ គឺជាតួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាល និងសភា ដែលមានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោត។
ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឲ្យ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិនិងអន្តរជាតិ មានប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងៗរហូតធ្វើឲ្យមានបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះជាច្រើនលើកច្រើនសារ ព្រោះពួកគេយល់ថា ច្បាប់នេះបានបិទសេរីភាព នឹងធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដល់ការងាររបស់ពួកគេ។
ការប្រឆាំងនឹងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងមតិអន្តរជាតិ មិនមែនជារឿងថ្មីថ្មោងនោះទេ ពីព្រោះកន្លងមកអង្គការសង្គមស៊ីវិលតែងធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងទៅនឹងសេចក្តីព្រាងច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាល ដូចជា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ ស្តីពី បទល្មើសតាមប្រព័ន្ធអីនធើណែត សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសហជីព និងចុងក្រោយនេះ គឺសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពី ការគ្រប់គ្រងសមាគម និងអង្គការក្រៅមែនរដ្ឋាភិបាល។
ជាការពិត សកម្មភាពរបស់សង្គមស៊ីវិលត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលតាមដាមយ៉ាងយកចិត្តទុក ហើយពេលខ្លះទៀត សង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងរស៊ើបអង្កេតដូចជា ពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យជាដើម ត្រូវស្ថិតក្រោមក្រសែភ្នែករបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលទាំងថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ។ ការរារាំងសង្គមស៊ីវិលផ្នែករដ្ឋបាលបានបង្កបញ្ហាស្មុគស្មាញផ្នែកឯកសារ នៅពេលពួកគេធ្វើសកម្មភាពទៅតាមមូលដ្ឋានគឺជារឿងដែលធ្វើឲ្យសង្គមស៊ីវិលឈឺក្បាលរួចទៅហើយ។ ឈឺក្បាល ពីព្រោះថា ពួកគេត្រូវរងសម្ពាធពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងការកំណត់បែបនេះ ឬបែបនោះ ដែលពេលខ្លះ ការកំណត់នោះទៀតសោត គឺផ្ទុយទៅនឹងច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិទាំងស្រុង។
សកម្មភាពទាំងនេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យសង្គមស៊ីវិលពិបាកក្នុងការធ្វើការជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ហើយបញ្ហានេះបានធ្វើឲ្យក្រុមសង្គមស៊ីវិលប្រៀបដូចជាសត្វឆ្មាដែលរលាកទឹកក្តៅដោយសារ ការដាក់គំនាបពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ។និយាយជារួម បើច្បាប់នេះ ត្រូវបានអនុម័តរួចរាល់មែននោះ អាជ្ញាធរនឹងប្រើច្បាប់នេះ ដើម្បីកំណត់សកម្មភាព ឬរារាំងសកម្មភាពអង្គការស៊ីវិលណាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភានយោបាយ បើទោះបីជា សកម្មភាពនោះជាសកម្មភាពត្រឹមត្រូវក៏ដោយ។
ការតាមដានយ៉ាងស្អិតល្មួត ចំពោះការងាររបស់សង្គមស៊ីវិល វាមិនមែនជារឿងគ្មានហេតុផលនោះទេ ព្រោះសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនគឺធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ដែលផ្ទុយនឹងនិន្នាការបក្សកាន់អំណាច។ ហើយសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន មិនខ្លាចនឹងការប្រកាសគាំទ្របក្សនយោបាយដោយបើកចំហនៅពេលជិតដល់ការបោះឆ្នោតម្តង។ ឯអ្នកនយោបាយមួយចំនួន គឺចាប់ផ្តើមកសាងកេរ្តិ៍ឈ្មោះ ក្នុងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ហើយនៅពេលពួកគេល្បីល្បាញក្នុងសង្គមហើយនោះ ពួកគេបានលោតចូលក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ ដោយពេញមុខពេញមាត់តែម្តង។
ជាការពិតមិនអាចប្រកែកបាន កម្ពុជាជាប្រទេសនីតិរដ្ឋ បានន័យថា កម្ពុជាត្រូវតែមានច្បាប់សម្រាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសរបស់ខ្លួន។ ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ តែត្រូវមានច្បាប់តូចៗដទៃទៀត ដែលលម្អិតទៅលើផ្នែកនីមួយ។
តួយ៉ាងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីខាងលើនេះត្រូវមានមហាជន ជាពិសេសសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិបានរិះគន់យ៉ាងចាស់ដៃ តែវាមិនមែនជារឿងចំឡែកនោះទេ មិនចំឡែកត្រង់ថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនោះ ហាក់មានបំណងបិទបាំងប្រជាពលរដ្ឋ អង្គទូត និងអង្គការសមាគមដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធ។ ជាក់ស្តែង ច្បាប់គ្រប់គ្រងសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានព្រាងឡើងតាំងពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៥ មកម្ល៉េះ ប៉ុន្តែសេចក្តីពង្រាងច្បាប់នេះ មិនត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនោះទេ។
ទង្វើបែបនេះ ទើបធ្វើឲ្យសង្គមស៊ីវិលមានការព្រួយបារម្ភ ពីព្រោះពួកគេមិនអាចសហការជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីពិនិត្យខ្លឹមសារច្បាប់ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលច្បាប់នេះ ជិតត្រូវបានអនុម័ត ទើបផ្សព្វផ្សាយឲ្យសាធារណជនបានដឹង ហើយពិគ្រោះយោបល់ដើម្បីបង្គ្រប់កិច្ចតែម្តង។
ក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ ច្បាប់នីមួយៗ មុននឹងរុញឲ្យសភាអនុម័តច្បាប់នោះ ត្រូវឆ្លងកាត់ប្រជាពលរដ្ឋពិនិត្យខ្លឹមសារ និងពិគ្រោះយោបល់ឲ្យបានដិតដល់ជាមុន តាមរយៈ ការប្រកាសផ្សាយជាសាធារណៈ តែបើមិនមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរទេ ទើបច្បាប់នោះអាចអនុម័តបាន។ ការធ្វើបែបនេះ គឺដើម្បីឲ្យច្បាប់ ត្រូវបានដឹងលឺដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងមានការព្រមព្រៀងទាំងអ្នកអនុវត្តច្បាប់ និងអ្នកគោរពច្បាប់។
ដូច្នេះល្មមដល់ពេលហើយ ដែលសង្គមស៊ីវិល និងរដ្ឋាភិបាលត្រូវចេះសហការ ពិគ្រោះយោបល់ និងពិភាក្សាគ្នាដើម្បីធ្វើឲ្យច្បាប់មួយដែលមាន យុត្តិធម៌ តម្លាភាពនិងគណនេយ្យភាព។ មិនត្រឹមតែបញ្ហាច្បាប់នោះទេ តែបញ្ហាគ្រប់បែបយ៉ាងដែលត្រូវដោះស្រាយគឺគួរតែត្រូវចូលរួមពីគ្រប់និន្នា និងគ្រប់មជ្ឍដ្ឋាន ពីព្រោះ រដ្ឋាភិបាលដែលស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍយ៉ាងដូច្នេះ ដៃគូរអភិវឌ្ឍល្អបំផុតដែលជាដៃជាជើង និងជាភ្នែក ជាច្រមុះរបស់រដ្ឋនោះ គឺអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះឯង៕
ដោយ៖ រ៉ឹម ភារី
សេចក្តីព្រាងច្បាប់គ្រប់គ្រងសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលមកដល់ពេលនេះ នៅមិនទាន់មានការឯកភាពគ្នា រវាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ភាពចម្រូងចម្រាស់នេះ កើតឡើងដោយសារតែភាគីទាំងពីរ មិនព្រមអង្គុយរកដំណោះស្រាយ តែប្រកាន់យកគំនិតឈ្នះរៀងៗខ្លួន។ រដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានជំរុញសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះឲ្យចេញបានលឿន ដោយលើកហេតុផលថា សង្គមស៊ីវិលគ្មានសិទ្ធិធ្វើច្បាប់នោះទេ ព្រោះអ្នកធ្វើច្បាប់នេះ គឺជាតួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាល និងសភា ដែលមានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោត។
ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឲ្យ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិនិងអន្តរជាតិ មានប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងៗរហូតធ្វើឲ្យមានបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះជាច្រើនលើកច្រើនសារ ព្រោះពួកគេយល់ថា ច្បាប់នេះបានបិទសេរីភាព នឹងធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដល់ការងាររបស់ពួកគេ។
ការប្រឆាំងនឹងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងមតិអន្តរជាតិ មិនមែនជារឿងថ្មីថ្មោងនោះទេ ពីព្រោះកន្លងមកអង្គការសង្គមស៊ីវិលតែងធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងទៅនឹងសេចក្តីព្រាងច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាល ដូចជា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ ស្តីពី បទល្មើសតាមប្រព័ន្ធអីនធើណែត សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសហជីព និងចុងក្រោយនេះ គឺសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពី ការគ្រប់គ្រងសមាគម និងអង្គការក្រៅមែនរដ្ឋាភិបាល។
ជាការពិត សកម្មភាពរបស់សង្គមស៊ីវិលត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលតាមដាមយ៉ាងយកចិត្តទុក ហើយពេលខ្លះទៀត សង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងរស៊ើបអង្កេតដូចជា ពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យជាដើម ត្រូវស្ថិតក្រោមក្រសែភ្នែករបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលទាំងថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ។ ការរារាំងសង្គមស៊ីវិលផ្នែករដ្ឋបាលបានបង្កបញ្ហាស្មុគស្មាញផ្នែកឯកសារ នៅពេលពួកគេធ្វើសកម្មភាពទៅតាមមូលដ្ឋានគឺជារឿងដែលធ្វើឲ្យសង្គមស៊ីវិលឈឺក្បាលរួចទៅហើយ។ ឈឺក្បាល ពីព្រោះថា ពួកគេត្រូវរងសម្ពាធពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងការកំណត់បែបនេះ ឬបែបនោះ ដែលពេលខ្លះ ការកំណត់នោះទៀតសោត គឺផ្ទុយទៅនឹងច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិទាំងស្រុង។
សកម្មភាពទាំងនេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យសង្គមស៊ីវិលពិបាកក្នុងការធ្វើការជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ហើយបញ្ហានេះបានធ្វើឲ្យក្រុមសង្គមស៊ីវិលប្រៀបដូចជាសត្វឆ្មាដែលរលាកទឹកក្តៅដោយសារ ការដាក់គំនាបពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ។និយាយជារួម បើច្បាប់នេះ ត្រូវបានអនុម័តរួចរាល់មែននោះ អាជ្ញាធរនឹងប្រើច្បាប់នេះ ដើម្បីកំណត់សកម្មភាព ឬរារាំងសកម្មភាពអង្គការស៊ីវិលណាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភានយោបាយ បើទោះបីជា សកម្មភាពនោះជាសកម្មភាពត្រឹមត្រូវក៏ដោយ។
ការតាមដានយ៉ាងស្អិតល្មួត ចំពោះការងាររបស់សង្គមស៊ីវិល វាមិនមែនជារឿងគ្មានហេតុផលនោះទេ ព្រោះសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនគឺធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ដែលផ្ទុយនឹងនិន្នាការបក្សកាន់អំណាច។ ហើយសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន មិនខ្លាចនឹងការប្រកាសគាំទ្របក្សនយោបាយដោយបើកចំហនៅពេលជិតដល់ការបោះឆ្នោតម្តង។ ឯអ្នកនយោបាយមួយចំនួន គឺចាប់ផ្តើមកសាងកេរ្តិ៍ឈ្មោះ ក្នុងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ហើយនៅពេលពួកគេល្បីល្បាញក្នុងសង្គមហើយនោះ ពួកគេបានលោតចូលក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ ដោយពេញមុខពេញមាត់តែម្តង។
ជាការពិតមិនអាចប្រកែកបាន កម្ពុជាជាប្រទេសនីតិរដ្ឋ បានន័យថា កម្ពុជាត្រូវតែមានច្បាប់សម្រាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសរបស់ខ្លួន។ ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ តែត្រូវមានច្បាប់តូចៗដទៃទៀត ដែលលម្អិតទៅលើផ្នែកនីមួយ។
តួយ៉ាងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីខាងលើនេះត្រូវមានមហាជន ជាពិសេសសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិបានរិះគន់យ៉ាងចាស់ដៃ តែវាមិនមែនជារឿងចំឡែកនោះទេ មិនចំឡែកត្រង់ថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនោះ ហាក់មានបំណងបិទបាំងប្រជាពលរដ្ឋ អង្គទូត និងអង្គការសមាគមដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធ។ ជាក់ស្តែង ច្បាប់គ្រប់គ្រងសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានព្រាងឡើងតាំងពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៥ មកម្ល៉េះ ប៉ុន្តែសេចក្តីពង្រាងច្បាប់នេះ មិនត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនោះទេ។
ទង្វើបែបនេះ ទើបធ្វើឲ្យសង្គមស៊ីវិលមានការព្រួយបារម្ភ ពីព្រោះពួកគេមិនអាចសហការជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីពិនិត្យខ្លឹមសារច្បាប់ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលច្បាប់នេះ ជិតត្រូវបានអនុម័ត ទើបផ្សព្វផ្សាយឲ្យសាធារណជនបានដឹង ហើយពិគ្រោះយោបល់ដើម្បីបង្គ្រប់កិច្ចតែម្តង។
ក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ ច្បាប់នីមួយៗ មុននឹងរុញឲ្យសភាអនុម័តច្បាប់នោះ ត្រូវឆ្លងកាត់ប្រជាពលរដ្ឋពិនិត្យខ្លឹមសារ និងពិគ្រោះយោបល់ឲ្យបានដិតដល់ជាមុន តាមរយៈ ការប្រកាសផ្សាយជាសាធារណៈ តែបើមិនមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរទេ ទើបច្បាប់នោះអាចអនុម័តបាន។ ការធ្វើបែបនេះ គឺដើម្បីឲ្យច្បាប់ ត្រូវបានដឹងលឺដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងមានការព្រមព្រៀងទាំងអ្នកអនុវត្តច្បាប់ និងអ្នកគោរពច្បាប់។
ដូច្នេះល្មមដល់ពេលហើយ ដែលសង្គមស៊ីវិល និងរដ្ឋាភិបាលត្រូវចេះសហការ ពិគ្រោះយោបល់ និងពិភាក្សាគ្នាដើម្បីធ្វើឲ្យច្បាប់មួយដែលមាន យុត្តិធម៌ តម្លាភាពនិងគណនេយ្យភាព។ មិនត្រឹមតែបញ្ហាច្បាប់នោះទេ តែបញ្ហាគ្រប់បែបយ៉ាងដែលត្រូវដោះស្រាយគឺគួរតែត្រូវចូលរួមពីគ្រប់និន្នា និងគ្រប់មជ្ឍដ្ឋាន ពីព្រោះ រដ្ឋាភិបាលដែលស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍយ៉ាងដូច្នេះ ដៃគូរអភិវឌ្ឍល្អបំផុតដែលជាដៃជាជើង និងជាភ្នែក ជាច្រមុះរបស់រដ្ឋនោះ គឺអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះឯង៕
ដោយ៖ រ៉ឹម ភារី
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 2 ថ្ងៃ
